In grote Zeeuwse gemeenten bleef
van leuzen en stille hartewensen
Zeeuwse leden Tweede
Kamer over uitslag
ÉLÉXA]
het allemaal bij het „oude"
SCHOLIEREN STEMDEN V.V.D.
JONGE
De staten zouden
zelfde „gezicht"
behouden
KIESn<g==j
VOORALLE KAMERS
Middelburg
Vlissingen
Terneuzen
Goes
Oostburg
Z ierikzee
Vinding van grote betekenis
voor de huisvrouw
Waswater nu 70 zacht
als Meiregen
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT DONDERDAG 16 MEI 1963
)p verschillende Zeeuwse middelbare scholen zijn in de afgelopen dagen
eveneens verkiezingen gehouden. De leerlingen moesten hun stem, die
ze geheim uitbrachten, motiveren. De stembiljetten (plus motivering) gin
gen door naar het „hoofdstembureau", waar de school evenwel onbekend
bleef. Deze schoolverkiezing ging uit van het jeugdblad „Reflector".
Ze werden onder andere gehouden op de rijkskweekschool en in de vierde
klassen van de r.h.b.s. te Middelburg. In de h.b.s. werden de stemmen in
duplo uitgebracht en het tweede stembriefje aan de „openbaarheid" prijs
gegeven.
Op de rijks h.b.s. te Middelburg werd de uitslag gisteren L jkendgemaakt
van in totaal 49 leerlingen. De uitslag was opmerkelijk. „Zeer eenzijdig"
vond de heer E. Kuiper, „de V.V.D.-vertegenwoordiger moet wel zeer wel
bespraakt geweest zijn, tijdens de inleidingen, die maandag werden ge
houden". De stemming1, die landelijk op scholen voor voorbereidend hoger
en middelbaar onderwijs is gehouden heeft tot doel de jeugd „politiek be
wust" te maken. De uitslag was in Middelburg: K.V.P. 3, P.v.d.A. 9, V.V.D.
28, A R. geen, C.H.U. 2, C.P.N. geen, S.G.P. geen, P.S.P. 4, blanco 2.
„GEEN WOORDEN MAAR DADEN" FAVORIET
STEMMIG
STEMMINGSTAFEREEL
IN AXEL
Stemmen doet men overal een
der. Maar dit plaatje kon na
tuurlijk alleen maar in Axel ge
schoten worden. Drie gelijke
stemhokjes, drie gelijke mut
sen, drie gelijke rokken, zes ge
lijke schouders, drie gelijke
stembiljetten en misschien
drie dezelfde rode vakjes.
(Foto P.Z.C.)
Jong geleerd, oud gedaan. Oefenen met
vaders stembiljet, om het over 20 jaar
onder de knie te hebben.
(Foto P.Z.C.)
(Advertentie)
Onrustige Zenuwen?
WHnhariH'i I«nuwtablettcn
VOOR HEN DIE DE ÉCHTE WILLEN
men en had daartoe enkele dagen ge
leden reeds een verzoek ingediend. Per
auto reed hij naar Eindhoven om er
even te stemmen, maar daar bleek men
met zijn verzoek geen rekening te heb
ben gehouden, zodat hij weer naar Zee
land terug moest om alsnog de partij
van zijn hart aan een stem te helpen.
Een enthousiasteling in Terneuzen
schreef „Benfica!" en in het Vlissingse
Havendorp ontstond een compleet ge
dicht, waarvan wij u de tekst niet wil
len onthouden:
Ze doen nu loei stoer
de partij van de vrije boer
maar we moeten die snaken
snél hun lansen staken
straks roept De Rubber: „hel,
ik maak een zagerspitpartij!"
en wat moeten we er al mee doen f
Het kosit allemaal maar meer poen....
Opa van Coentje
Een andere Vlissinger meldde: „Ik
stem op Jan met de pet" en weer een
ander: „Ik stem op de opa van Coen
tje". Een aandoenlijke verzuchting uit
de Scheldestad was voorts: „Ik zit in
een huis met veel huur, dus op wie
moet ik stemmen?" en dan was nog
iemand die aangekondigd heeft: „De
A.O.W. en de A.W-W- naar boven, of
ik schiet!" Helaas is hier niet bij ver
meld op wie, maar het streven blijft na
tuurlijk aardig.
Een weinig eisende Zierikzeeënaar
volstond met netjes op zijn formulier
te pennen: „85 gulden schoon".
We weten dankzij de verkiezingen nu
ook, waar de schoen in 's-Heerenhoek
precies wringt. Want iemand schreef
er met flinke letters op zrjn stembil
jet: „Wees venten, geef ons nieuwe
instrumenten". Kijk, dat is nog eens
iemand die voor zijn korps opkomt...
Natuurlijk waren er weer de verstrooi
de lieden, die nog steeds niet wisten
waar al die drukte voor bestemd was.
Zoals in Middelburg, waar een bejaard
man netjes zijn kaart voor de ouder
domsrente kwam inleveren. Tenslotte
nog een kort woord uit Vlissingen, dat
buitengewoon bondig op het stembiljet
prijkte. Iemand schreef er zonder meer:
„Ik".
Advertentie
Hofleverancier
J. A. van Bennekom
zich wachten. Over de oorzaak van de
Rittherase vertraging wordt uitvoerig
bericht in onze Kroniek van Zwin tot
Zijpe.
Kaart weg
In hetzelfde Ritthem meldde zich bij
de stembus een lief bejaard dametje,
met de mededeling dat haar oproe-
pingskaart verdwenen was. En niet
alleen die van haarzelf, maar ook
die van haar man. Ze had het er erg
moeilijk mee, getuige haar uitlating:
,,'k Kan ze nie vinden en Jewannes
weet 'r ok niks van. 't Zweet staet
in m'n anden".
De voorzitter suste de zaak snel: „Niet
zo erg, we schrijven wel nieuwe". Maar
dat verbeterde de zaak voor het dame
tje niet. „A'k tuus komme gae 'k alles
overoop schoppen", beloofde ze. Toen
greep burgemeester Daniëlse in: „Nee,
schop alsjeblieft niets overhoop, want
als ze gevonden worden loopt de boel
écht in de war".
Opmerkciyk was bij deze verkiezing dat
velen hun stembiljet ongeldig maakten
met een bekende leus, die overigens in
Lissabon opmerkelijk aan populariteit
inboette: „Geen woorden maar daden".
Deze leus kwam in alle delen van de
provincie op stembiljetten voor. Ih Vlis
singen zelfs vijf maal-
Natuurlijk waren er, zoals bij alle voor
gaande verkiezingen, op de stembiljet
ten verwijzingen naar bijbelteksten,
krassen en soms niet onverdienstelijke
tekeningetjes. Voorts verschenen er vele
privéleuzen en zelfs korte en langere
gedichten. Zoals in Terneuzen, waar
zo'n gedicht pm de zaak eenvoudiger te
maken in het Frans was gesteld. Dit
bleek voor de stembureau-zitters echter
een té grote handicap te zijn, om later
te kunnen vertellen wat er dan wel in
dat gedicht stond. Bij vele stembiljetten
waren ook van te voren vervaardigde
briefjes gevoegd. We zullen proberen
uit een en ander een korte bloemlezing
samen te stellen.
In Mellskerke verzuchtte iemand:
„Jammer dat er hier zo weinig op Koe
koek gestemd wordt, want het is er nu
echt het weer voor". En eveneens in
Meliskerke vertelde een somber heer
de voorzitter van het stembureau dat
hij helaas niet aan de stemming kon
deelnemen, omdat hij zijn bril vergeten
had. Een bereidwillige dame stond,
toen zij dit hoorde, onmiddellijk haar bril
af en' toen die voor de ogen van me
neer juist goed bleek te zijn, kon hjj
snel aan zijn stemplicht voldoen.
Toen iemand ergens zijn stem uit
bracht, dichtte hij met luide stem
voor de vuist weg: „Hier gaat mijn
stem in 't blikken vat, vermoedelijk
wordt het één pot nat". Wat hrj hier
mee bedoelde is helaas niet duidelijk
gemaakt, maar het klonk natuurlijk
aardig.
In Breskens schreef iemand kort en
bondig: „Geen keus", hoewel in dezelfde
plaats een ander verzuchtte: „Geef
mg maar Leo Horn". De bedoeling
hiervan bleef onduidelijk. In Oostburg
maakte iemand er zich snel af. met de
kreet: „Weg ermee!" Ook hier blijven
vraagtekens over.
In Goes wilde iemand krachtig kleur
bekennen en daartoe maakte hij de vak
jes van alle P.vd.A.-kandidaten rood.
Een te Goes ingeschreven Eindhovenaar
wilde toch liever in Eindhoven stem-
J. M. A. vaiN DONGEN: „ut ben
erg blij met de uitslag voor de K.V.
P. Maar wat die Boerenpartij be
treft begrijp ik niet dat kiezers er
op stemmen. Dat is voornamelijk
een zaak van onkunde. Bovendien
is het prettig dat ook de C.H.U.
winst boekte, maar daarentegen is
het jammer dat de A.R. er een ver
loor' Ik zie deze uitslag toch zeker
als een bewijs van instemming van
de zjjde der kiezer-s, in het gevoer
de regeringsbeleid van het huidige
kabinet"
C. F. v. d. Peijl
J. A- VAN BENNEKOM: „Ondanks
het verlies van een zetel, ben ik, ge
zien de spanningen in de party van
de laatste tUd en gezien de activitei
ten van de knabbelpartijen, toch te
vreden. In Zeeland is de achteruit
gang van do a.r. gering.
Gelukkig kunnen we constateren,
dat de Boerenpartij in Zeeland niet
veel voet aan de grond heeft gekre-
fen. Het is verheugend te zien dat de
eeuwen daarvoor toch te nuchter
zijn. De winst van de C.H.U. compen
seert het verlies van de A.-R. Partij.
Ik ben bljj dat de confessionele par
tyen totaal in procenten iets vooruit
zijn gegaan, hetgeen toch ook als
bevestiging van net gevoerde rege
ringsbeleid gezien mag worden".
Zeelands staten kunnen ge
rust zijn: als de verkiezingen
van gisteren niet de Tweede
Kamer, maar de provinciale
staten hadden gegolden, zou
in Zeeland niet één partij een
zetel verloren (maar dus ook
niet gewonnen) hebben
De samenstelling zou name
lijk gelijk aan de huidige con
stellatie gebleven zijn: P.v.
d.A. 13 zetels; K.V.P. 10;
C.H.U. 7; A.R. 5; S.G.P. 4;
V.V.D. 4.
in eerste instantie zouden er gis
teren 37 van de 43 statenzetels
verdeeld zijn. Dc P.v.d.A. had dan
recht op 11 „volle" zetels, de K.
V.P. op 8. dc C.H.U. op 6. de A.R.
op 5, de S.G.P. op 3 en de V.V.D.
op 4. De zes restzetels zouden dan
als volgt verdeeld moeten wor
den: P.v.d.A. 2 (een zeteltotaal
dus van 13), IC.V.P. 2 (totaal 10),
C.H.U. 1 (totaal 7) en de S.G.P.
1 (totaal 4).
De Boerenpartij behaalde in Zee
land in totaal 3214 stemmen. Dat
was weliswaar aanmerkelijk meer
dan drie-kwart van de kiesdeler
3/4 van 3634,6 2725,9), maar
toch nog niet voldoende voor een
zetel. Met een liistkiesdeler van
3243,6 veroverde de K.V.P. name
lijk de allerlaatste restzetel.
Aaverienti
DICHTER IN 'S-HEERENHOEK: „WEES
VENTEN. GEEF ONS INSTRUMENTEN"
Zoals gewoonlijk hebben de verkiezingen ook in Zeeland weer een
bijzonder rustig verloop gehad. Nergens enige ongeregeldheid (be
halve dan dat er weer beden waren die pertinent weigerden het stem
biljet in ontvangst te nemen) en overal ging men netjes en braaf ter
stembus, zoals men dat plechtig weet uit te drukken. Een notitie die
wij bij alle verkiezingen in het verleden welhaast met honderd pro
cent zekerheid van te voren konden maken, kwam deze maal te ver
vallen. Namelijk de notitie: Ritthem was opnieuw de eerste Zeeuwse
gemeente die ons na afloop per telefoon de volledige uitslag kon mel
den.
Deze maal echter, hebben we ons niet
op de telefoon, doch op de A.N.P-telex
willen verlaten. En op de telex was het
niet Ritthem doch de gemeente EUe-
woutsdijk, die om 19.25 uur als eerste
Zeeuwse gemeente met de uitslag
kwam.
Daarop volgden spoedig 's-Heer-Abts-
kerke (19.36 unr) en Overslag (19-39)
Toen liet Ritthem niet lang meer op
Mocht U ooit nog eens moeten
stemmen en niet weten waar U
zolang de kinderen kunt laten, U
ziet de eenvoudige oplossing op
deze foto: neem de kinderen ge
rust mee. Tien tegen één dat ze
het nog leuk vinden ook. En U
ziet bovendien een stemhokje is
groter dan denkt.
(Foto P.Z.C.)
hoogte heen is, ook al werd een
zetelwinst geboekt, de te verwach
ten stjjging is uitgebleven. Deze
partij zal het moeilijk krygen. En
ten tweede, het is opvallend dat de
K.V.P. niet name in het zuiden op
de meeste plaatsen verloren heeft".
J. M. A. C. van Dongen
Zetelverdeling
gehandhaafd
Voor de grote gemeenten van Zee
land waren de kamerverkiezingen
van gisteren in zekere zin opmer
kelijk: indien deze verkiezingen
voor de gemeenteraden zouden
hebben gegolden zou er noch in
Middelburg, noch in Vlissingen,
noch in Goes, noch in Terneuzen,
noch in Oostburg, noch in Zierik-
zee een verschuiving uit de bus zijn
gekomen. In al die plaatsen zou de
huidige zetelverdeling gehand
haafd zijn.Zoals bekend werden
de jongste verkiezingen voor de
gemeenteraden eind mei 1962 ge
houden.
In Middelburg zou de samenstelling van
de raad niet zrjn veranderd, wanneer
deze kamerverkiezingen gegolden zou
den hebben voor de raad. Er waren in
de hoofdstad 19 zetels te verdelen. Er
werden 13.122 geldige stemmen uitge
bracht, zodat de kiesdeler 690,6 was.
Bij de eerste verdeling werden de vol
gende resultaten bereikt:
P.v.d.A. 4625 690,6 6
A.R. 2282 690,6 3
C.H.U. 1950 690,6 2
V.V.D. 1480 690,6 2
K.V.P. 1129 690,6 1
S.G.P. 934 690.6 1
Bat zijn tezamen dus 15 zetels, zodat
er 4 restzetels te verdelen waren. Het
gemiddelde aantal stemmen, dat de ver
schillende partyen na toekenning van
een restzetel zouden hebben, was als
volgt berekend: P.v.d.A. 660, A.R. 570,
C.H.U. 650, V.V.D. 493, K.V.P. 564 en
S.G.P. 467. Het grootste gemiddelde
was dus voor de P.v.d.A., die daarmee
de eerste restzetel kreeg met een nieuw
gemiddelde van 578. De volgende rest
zetel was dus voor de C.H.U., die een
nieuw gemiddelde behaalde van 487. De
P.v.d A. kreeg dus de derde restzetel
toegewezen en toen hierop een nieuw
gemiddelde van 513 volgde, was de
laatste restzetel voor de A.R.
Dit alles had tot gevolg, dat de samen
stelling van de raad niet veranderde.
Ook de huidige constellatie van de
Vlissingse raad zon gehandhaafd blij
ven als de verkiezingen van gisteren
voor de gemeenteraden zouden zijn
geweest. Opnieuw zou dan de P.v.d.A.
met 11 zetels uit de bus zijn geko
men, de protestants-christelijke par
tyen met 5, de K-V-P. met 3 en de
V-V.D. met 2. In eerste instantie zou
de P.v.d.A. „slechts" 9 zetels hebben
gekregen, maar van de drie restze
tels vielen er 2 aan de socialisten
toe. De resterende restzetel viel toe
aan de prot. chr. partyen, die daar
mee, weer op een totaal van 5 kwa
men.
Ook Terneuzen heeft zïcb politiek een
stabiele plaats getoond: als dit een ver
kiezing voor de gemeenteraad geweest,
zou zijn, was weer precies dezelfde ze
telverdeling uit de bus gekomen. Die
zetelverdeling is (en zou geworden
zijn): P.v.d-A. 6; KVP- 4; C.H.U. 3;
A.R./G.P.V. 2; S.G.P. 1 en V.V D. 1.
Sedert vorig jaar zijn ook In Goes de
politieke verhoudingen niet veranderd:
ware dit een verkiezing voor de ge
meenteraad geweest, dan zou de hui
dige raadssamenstelling gehandhaafd
blijven. De volgende zetelverdeling
kwam namelijk uit de bus: prot. chr.
(A.R. en C.H.U.) 6: P.v.d.A. 5; K.V.P.
3; V.V.D. 2 'en S.G.P. 1. Dit beeld laat
de Gocse raad thans ook zien.
Toen gisteravond laat de definitieve
nieuwe zetelverdeling voor de Tweede
Kamer der Staten-Generaal bekend
was, hebben wij de Zeeuwse vertegen
woordigers In de Kamer naar hun me
ningen over de verkiezingsuitslag ge
vraagd. De Zeeuwen die in de Twee
de Kamer zitting hebben z|jn drs. Th.
J. Westerliont te Middelburg (p.v.d.a.),
de heer J. M. A. C. van Dongen, Aar
denburg (k.v.p.), de heer C. F. v. d.
Pejjl, Kloetïnge (c.li.u.), de heer J. A.
van Bennekom, Middelburg (a.r.) en
de heer D. Kodde, Zoutelando (s.g.p.).
Deze laatste konden w(j helaas niet be
reiken, omdat hij in het ziekenhuis is
opgenomen. De heer Kodde kon zich
gisteren nog wel per auto naar het
stemlokaal laten brengen, om zyn stem
op de S.G.P. uit te brengen.
Drs. WESTERHOUT: „Naiuunijk zijn
wtj teleurgesteld over de teruggang
van de Partij van de Arbeid. Het
heeft geen zin om dat niet te zeg
gen. Toch is de uitslag van de ver
kiezing zeer bedenkelyk. Natuurlijk
is de P.v.d.A. de verliezer, maar het
is opmerkelijk dat de regeringspar
tijen gezamenlijk ook een verlies
hebben moeten boeken. Ook zij heb
ben dus verloren, zodat in de uit
slag geen votum van goedkeuring
kan worden gezien, voor het gevoer
de regeringsbeleid. Zij verloren
stemmen aan splinterpartijen zoals
de Boerenpartij. Dit zou men een
negatieve tendens kunnen noemen.
En dan zijn er voor m|J twee opvallen
de kanten aan deze verkiezing. Ten
eerste moet geconstateerd worden,
dat de P.S.P. over z(jn grootste
Blauw bevat namelijk een radicale
zachtmaker: het Antlcal-3. Een vin
ding waar U elke wasdag van uw leven
op gewacht heeft. Kijk, dat verschil In
het Mei-regen zachte sop vliegt het vuil
uit het goed. Van stugheid ls geen spra
ke meer. En U spaart uw kostbare tex
tiel. Castella Actief Blauw is Castella's
grote bijdrage om uw leven gemakkelij
ker en uw was schoner dan ooit te
maken.
Vraag Castella Actiel Blauw. Ook
bent er enthousiast over
C. F. v. d. PEIJL: „ve vunst van do
Boerenpartij was te verwachten. Er
ls oen groeiende ontevredenheid be
treffende het landbouwbeleid. Bo
vendien waren er de gebeurtenissen
in Hollandscheve]d. We moeten de
winst van de boeren toch wel zien
als onder meer het gevolg van on
tactisch optreden van het land
bouwschap. Maar de winst van deze
party zie ik tooi» tijdelijk
verschijnsel.
En wat dc c.H.U. betretl ben ik wel
tevreden. Die winst zat wel een
beetje in de lucht en zonder Koekoek
zou deze waarschijnlijk nog wel
groter geweest zijn. De verkiezings
uitslag duidt op een tevredenheid
met de huidige regering. Ondanks de
slechte start van het kabinet. Ik
zie er ook een waardering voor C.H.-
minister De Pous in. Wat de P.v.d.A.
betreft bewijst de uitslag zonneklaar
dat de gevoerde oppositie niet is
aangeslagen, Het verlies van de
V.V.D, valt nog mee. Alles bij elk
aar genomen moet toch worden
vastgesteld dat de confessionele
partQen gezamenlijk niet zijn ach
teruitgegaan".
Drs. Th. J. Weslerhout
In Oostburg zou het allemaal bij „het
oude" gebleven zijn als dit een ge
meenteraadsverkiezing was geweest.
Voor deze plaats zou de zetelverdeling
dan als volgt geweest zijn: K.V.P. 4";
P.v.d.A. 3; V.V.D. 2 en Protestants-
Christelijk 2. De V.V.D. heeft weliswaar
§een zetels in de Oostburgso raad, maar
e partijen Gemeente Belangen en Lijst
Le Nobel, die ieder 1 zetel hebben,
worden als een equivalent van de V.V.D.
gezien.
Sedert vorig jaar hebben zich in Zierik-
zee al evenmin politieke verschuivingen
voorgedaan: als dit een verkiezing was
geweest voor de gemeenteraad zou de
zelfde zetelverdeling als de huidige uit
de bus zijn gekomen. De raadszetelver-
deling, die aan de hand van deze ver
kiezingen (1963) zou kunnen worden
opgemaakt luidt: K.V.P. 2; P.v.d.A. 4;
V.V.D. 2; A.R. 3 en C.H.U. 2. Deze ze
telverdeling kwam ook in 1962 by de ge
meenteraadsverkiezingen uit de stem
bus, met dien verstande, dat de Pro
testants Christelijke Federatie (A.R-
C.H.U.-S.G.P.) met vjjf zetels uit de bus
kwam.
Ja, als U 'n regenton met zacht water
haddan was wassen kinderspel.
Maar leidingwater is bijna overal in Ne
derland „steen"-hard.
En U weet, dat hard water de was
kracht van elk gewoon wasmiddel remt.
Het maakt uw textiel ook zo stug
Castella heeft nü echter uitkomst ge
bracht! Het nieuwe Castella Actief
