PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
CAPE CANAVERAL PROBEERT HET VANDAAG WEER
METE0 W0ENSDRECHT zoekt onweersbuien op
Amerikanen
geven toe
Technische storing
hield astronaut
Cooper op de grond
Landbank is voortaan
Zwolsman Groep N.V.
LANCERING RUIMTEVAARTUIG 24 UUR UITGESTELD
Twaalf minuten voor de start ging voor tweede maal iets mis
STUDENTEN IN
PRAAG SLAAGS
MET AFRIKANEN
Churchill in
het Lagerhuis
Overleg tussen
Moskou en Peking
begint 5 juli
PRACHT EN PRAAL BIJ BELGISCH
VORSTELIJK BEZOEK AAN LONDEN
Op eerste dag naar
Westminster Abbey
Mutaties bij topleiding
KENNEDY NAAR
MACMILLAN?
Al tweehonderd vrijwillige medewerkers;
dicht net van waarnemers in ophouw
Orkest
Vrouw ontsnapt
gewond uit
brandende woning
206e jaargang - no. 114
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Directie: P. van de Velde, P. B. den Boer en W. de Pagter. Hoofdredactie: W. Leertouwer en G. A. de Kok Abonnementsprijs 62 cent per week, 8,00 perkw.; franco per post 8,25 p. kw. Losse
Walstraat 58-60, tel. 2355 (b.g.g. red. 3508, adv. 3647/3643); Middelburg: Maikt 51, tel. 3841 (b.g.g. red. 2078/3169, adv. 2375); Goes: Gr. Markt 2. tel. 6140 (b.g.g. red. 7853, adv. 5213); Oostburg: tel.
2911; Zlerlkzee: red. tel. 2425, adm. tel. 2094. 0 Adv.pr. 30 ct. p. mm. Min. p. adv. 4,50. Ingez. med. 3 x tarief. Kleine adv. (max. 8 regels) 30 ct. p. regel (min. 1,50). „Brieven bur. van dit blad" 25 i
15 ct. 0 Bureaus: Vlissingen:
Terneuzen: red. tel. 2116, adm tel.
:er. Giro 359300 P.Z.C., Middelburg.
Woensdag 15 mei 1963
B.B. en leger:
hand in hand
Pagina 2
Het Amerikaanse bureau voor de ruimtevaart op Cape Canaveral
heeft gisteravond meegedeeld, dat vanochtend om acht uur Ame
rikaanse tijd, dat is twee uur vanmiddag Middeleuropese tijd, een
nieuwe poging zal worden ondernomen om majoor Gordon
Cooper in een baan om de aarde te brengen.
Om zes uur middernacht middeleuropese tijd, zou nog een laatste con
trole plaatsvinden van het radarstation op de Bermuda-eilanden. Een
fout daar verhinderde gisteren de eerste poging.
Vier uur en 55 minuten wachtte
Gordon Cooper, vastgebonden in
zijn kleine cabine, gisteren op het
sein dat hem de ruimte in zou
brengen. Toen maakte kolonel
John Powers bekend dat de ruim-
tévlucht was uitgesteld in verband
met moeilijkheden met het radar
station van Bermuda. Op Bermuda
is een van de belangrijkste opspo
ringsstations gevestigd. Uit de ge
gevens van dit station moet men
opmaken of Cooper, na de start
van Cape Canaveral, de juiste
koers heeft.
De bekendmaking van Powers kwam
ruim 12 minuten voor het tijdstip, waar
op de start voor de tweede maal was
vastgesteld. Eerder was de start twee
uur uitgesteld, omdat een dieselmotor,
die tot de normale uitrustingsstukken
van de lanceerplaats behoort, niet wilde
aanslaan.
Vermoeid
Cooper klom langzaam uit zijn cap
sule om 11.29 uur plaatselijke tijd.
HU schudde zich uit, strekte zijn ar
men en glimlachte tegen de wit-ge-
helmde technici die hem uit zijn ruim-
tepak hielpen. De astronaut zag er
vermoeid uit. Sporen van transpiratie
stonden op zijn gezicht. Toen hij naar
de lift liep om naar de grond af te
dalen, gaf een van de helpers hem
een vriendschappelijke klap op de
rug. Hij had gedurende 5 uur en 51
minuten opgesloten gezeten.
„Nou, dan moeten we het morgen nog
eens proberen", zei Cooper toen hij op
de grond was aangekomen. Toen kolonel
John A. Powers, de woordvoerder van
de astronauten naar hem toeging om
hem zijn „medeleven" met de afgelasting
te betuigen, merkte Cooper op: „Het
begon net leuk te worden".
Over het lange wachten zei Cooper nog;
„Het was een zeer realistische simula
tie". Deze opmerking werd beschouwd
als een typische „astronautenmop".
Powers verklaarde dat Cooper de rest
van de dag vrijaf had, maar dat hij
waarschijnlijk vroeg naar bed zou gaan
om de volgende dag voorbereid te zyn
op zyn tweede poging.
RUSSEN BIJ
CAPE CANAVERAL
De Amerikaanse kustwacht heeft
gisteren Russische treiiers gesig
naleerd. die zich in de territoriale
wateren bij Zuid-Florida bevon
den. De schepen waren uitgerust
met elektronische apparaten. Vol
gens liet democratische congres
lid Paul Rogers, die dit in het
parlement meedeelde, zou de rege
ring de ruimtevaart, waartoe op
de basis Cape Canaveral op Flori
da voorbereidingen worden ge
troffen, tegen Russische spionage
moeten beschermen.
GOEDERENTREIN RAMDE
TWEE AUTO'S
Een goederentrein heeft dinsdagavond
op een bewaakte overweg in de spoor
lijn Don BoschNijmegen nabij de
Orthenseweg in Den Bosch een met
stenen gelnden trekker met aanhanger
cn een kleine personenauto gegrepen.
i ziekenhuis opgenomen. De man
werd met zijn auto circa 150 meter
door de trein meegesleurd. Met snij
branders werd hij uit de wrakstukken
van dc auto bevrijd. HjJ is naar een
ziekenhuis overgebracht. De chauffeur
van de trekker met aanhanger is met
de schrik vrijgekomen.
De politic van Den Bosch heeft de
ovcrwegwachter die verzuimd had bij
het naderen van de trein de bomen te
laten zakken, meegenomen voor ver
hoor. De locomotief is door de aanrij
ding met een as ontspoord.
Een beeld uit Birmingham in de
Amerikaanse staat Alabama.
Een neger Mtaat hier bij de ruïnes
van een motel, dat tijdens
Haar bed
Volgens reizigers die uit Tsjecho-
Slowakije in Wenen zijn aangeko
men hebben zich vorige week za
terdag in Praag hevige gevechten
tussen Afrikaanse studenten en
Tsjechische jongelui voorgedaan.
Verscheidene Afrikaanse studenten zou
den ernstig zijn mishandeld door drie
honderd Tsjechische jongelui. De poli
tie hield zich afzijdig, aldus deze reizi
gers, volgens wie vele Tsjechen geloven,
dat de hulp aan onderontwikkelde lan
den de reden is van de achteruitging
'an hun levensstandaard.
De 88-jarige voormalige premier
Sir Winston Churchill, is giste
ren met gejuich in het Lagerhuis
ontvangen. Het was de eerste
maal dat Churchill weer het La
gerhuis betrad, sinds hij elf
maanden geleden zijn been brak,
waarbij zyn leven aan een zijden
draad hing.
Churchill werd verwelkomd door
premier Macmillan. Deze noemde
de krasse grijsaard „ons meest
eminente lid". Labourpartijleïder
Harold Wilson en Jo Grïmmond
van de liberale partij sloten zich
aan bij Macmillans opmerking.
De Chinese volksrepubliek en de
Sowjet-Unie zullen op 5 juli in
Moskou bilaterale gesprekken ope
nen in een poging een einde te ma
ken aan het ideologisch geschil, al
dus een te Tokio beluisterd bericht
'an het Chinese persbureau
.Nieuw China".
GEPLAATST KAPITAAL
VAN 7,5 MILJOEN
(Van onze Amsterdamse redacteur)
,Onze Holding-maatschappij heet
niet langer Landbank, maar Zwols
man Groep N.V.". Deze onthulling
werd gisteren door de grootfinan
cier van die naam zelf gedaan
min of meer terloops tijdens een
persconferentie over het jaarver
slag van de ontwikkelingsmaat
schappij E.M.S.
Tevens werd tijdens deze bijeenkomst
in de hoofdstad bekendgemaakt, dat een
nieuwe raad van commissarissen is ge
kozen voor de onderhavige werkonder-
neming. Op een bijzondere aandeelhou
dersvergadering op 24 mei, een week
voor de gewone jaarlijkse bijeenkomst
ter bespreking van de bedrijfsresultaten
zullen ook statutenwijzigingen wor
den voorgesteld. Vooral de winstverde
ling ondergaat daardoor veranderingen.
Vervolgens komt de benoeming van een
nieuwe raad van bestuur aan de orde.
Geen bank
Reindcr Zwolsman verwierf als bouw-
miljonair nu vijf jaar geleden de aan
delen van de deftige exploitatiemaat
schappij voor onroerend goed, de N.V.
Landbank. Gistermorgen verklaarde hij:
„de Landbank heeft alle activiteiten ge
staakt en overgedragen aan de E.M.S
Er kon dus niet meer gesproken worden
van een bank. Het is een holding com
pany geworden met een geplaatst kapi
taal van 7,5 miljoen. Wij hebben de
naam dus maar gewilzigd in Zwolsman
Groep N.V."
Twee belangrijke medewerkers heb
ben zich teruggetrokken uit de top
leiding van het concern. De 37-jarige
Haagse accountant A. A. Vervoort
vertrekt wegens een „zakelijk ver
schil van inzicht". De 59-jarige pla
noloog dr. ir. F. Bakker Schut maakt
ook geen deel meer uit van de be
sturende macht. Hij blijft wel als ad
viseur aan. De heer Zwolsman wou
over deze aangelegenheid niets zeg
gen.
De raad van beheer bjj E.M.
nu niet meer. Er is een raad van com
missarissen in de plaats gekomen,
halve Zwolsman zelf zitten daar als oude
getrouwen in: professor mr. W. C. L.
van der Grinten, dr. P. Rijkens en jhr. J.
A. G. Sandberg. Aan dit college is toege
voegd de Rotterdamse notaris dr. W
Treurniet.
Nieuw is ook de voorgedragen raad van
bestuur. Zwolsman fungeert als voor
zitter. Hij wordt bijgestaan door; mr. R.
Michielsen (afkomstig van Phs. van
Ommeren, Rotterdam), D. de Rooy (fir
mant bij een accountantskantoor te Rot
terdam), dr. Schuitemaker (directie le
vensverzekeringsmaatschappij Utrecht
en nog kamerlid voor de V.V.D.), mr. J.
van der Wiel (gewezen directeur bij de
K.L.M.), mr. Adema Zyistra (E.M.S./
M.Z.S.), B. A. Rietmijer (E.M.S.), F. W.
van der Wolk (Ruteck Rotterdam).
Uit dit college wordt een dagelijks be
stuur samengesteld: Zwolsman, Michiel
sen, De Rooy, Van der Wiel. Deze laatste
krijgt met Adema Z(jlstra en Van der
Wolk tot speciale taak het opzetten van
een overkoepelende organisatie voor de
horecasector, recreatie en tentoonstel
lingswezen.
(Voor toelichting jaarverslag zie pag. 3).
De Amerikaanse astronaut Gor
don Cooper (rechts) gefotogra
feerd met zijn dochters Jan (13),
Cam (lit) en zijn echtgenote
Trudy op Cape Canaveral voor
de ruimtecabine Faith 7".
De Britse premier Macmillan en de
Amerikaanse president Kennedy zullen
waarschynlijk bij elkaar komen om te
spreken over de oostelijke-westelijke ge
schillen en de impasse in de kernstopon-
derhandelingen, zo werd gisteren uit
welingelichte kringen in Londen verno
men.
Met veel pracht en praal zijn koning
Boudewijn en koningin Fabiola van
België in Londen ingehaald op de
eerste dag van hun staatsïebezoek
van vier aagen. De vorstelijke gas
ten werden op het vliegveld van Gat-
wïck begroet door prinses Margaret
en haar echtgenoot lord Snowdon.
De reis werd per koninklijke trein
voortgezet naar Victoriastation,
waar koningin Elizabeth en prins
Philip hen opwachtten.
Na een informele lunch in het konink
lijk paleis begaven de Belgische
vorsten zich naar de Westminster
Abbey, waar zij werden begroet door
de deken, dr. Eric S. Abbott. In het
gastenboek tekenden de vorsten met
„Boudewijn" en „Fabiola".
Vervolgens werd een bezoek gebracht
aan koningin-moeder Elizabeth in
haar residentie, Clarence House,
waar de thee werd gebruikt. In het
St.-James Palace ontvingen koning
Boudewijn en koningin Fabiola de
putaties van de raad van het graaf
schap Londen en de raad van West
minster City.
Koningin Elizabeth verhief koning
Boudewijn in de Orde van de Kouse
band. Op zjjn beurt verleende hij de
koningin en prins Philip de „Grand
Cordon de l'ordre de Leopold".
Als persoonlijke geschenken gaven de
Britse vorstin en prins Philip koning
Boudewijn een jachtgeweer en ko
ningin Fabiola een kamerscherm van
rozehout. Het Belgische koningspaar
schonk hun gastvrouw een sjaal van
Brussels kant „au Point d'Angle-
terre" en prins Philip een geweer.
Prins Andrew kreeg een draai
orgeltje.
Koningin Elizabeth, de koningin-moe
der, ontving een 18de eeuwse soep-
terrien van wit met goud Tournai-
porselein. Aan prinses Margaret
schonken de gasten een tekening van
de Belgische schilder Rik Wouters,
een straatscène voorstellende.
Portret
Ook is bekendgemaakt dat het Belgi
sche koningspaar een portret van
koning Albert, Boudewijns grootva
der, zal ontvangen. Het is in 1915
geschilderd door Harold Speed, en
vormt het geschenk van de directie
van de Banque Beige.
Tijdens een persconferentie in
Cocoa Beach, Florida, hebben zich
negen nieuwe Amerikaanse astro
nauten voorgesteld.
V.l.n.r.: James LovellNeil Arm
strong, FranJc Borman, Charles
Conraa, Slayton (deze was reeds
eerder gekozen), James McDevitt,
Elliot See, Thomas Stafford, Ed
ward White en John Young.
ONDERZOEK BOVEN DELTAGEBIED GESTART
(Van een onzer verslaggevers).
FLUITEND en gierend taxiet
een T-33 straaltrainer over de
witte betonbaan van de vlieg
basis Woensdrecht, wanneer de
chef meteodienst, kapitein J. H.
Boer, ons in zijn bureau op de
kaart van Zeeland aan de wand
attendeert. Zijn toelichting gaat
een halve minuut lang op in de
herrie, die door het open raam
naar binnen golft. Het Zeeuwse
eilandenrijk wordt ons in dat
ogenblik even rood, blauw en
zwart voor de ogen. De hele
provincie is namelijk bezaaid
met spelden officieel „plots"
in de daareven aangeduide
kleuren. Maar zodra het lawaai
van buiten is weggestorven be
gint het te dagen:... „en dat is
het resultaat van de eerste
maanden in ons onweersonder-
zoek boven het Deltagebied.
Kijk, hier hebben de we on
weerswaarnemers. Die zwarte
puntjes zijn de bliksemteller-
stations, deze kleintjes de regen
meters en die blauwe de vaste
meteostations".
Het net van waarnemingsposten, dat
de Zeeuwse en Zuidhollandse eilan
den overspant, begint al dicht te
trekken. De mazen er in, waardoor
de onweersbuien aan de aandacht
van de Meteodienst Woensdrecht zou
den kunnen ontsnappen, worden van
dag tot dag kleiner. En dat is dan
voornamelyk te danken aan de vrien
delijke briefjes van geïnteresseerde
vrijwilligers, die schrijven „dat ze
ook graag meedoen!" Dat is het ef
fect van onschuldige „ronsel"tochten,
die de weerkundigen van de vlieg
basis door Zeeland maken. Op zoek
naav mensen, die in hun tuintje een
regenmeter hebben slaan, die bereid
zyn een bliksemfeller af te lezen of
even willen doorgeven uit welke rich
ting ze het horen donderen
Het is zo langzamerhand wel overal
bekend geworden, dat kapitein Boer
en zijn staf in de komende jaren wil
len nagaan, welke kuren onweersbui
en boven de Schelde-armen vertonen.
Het gaat er hun om uit te dokteren
,of er inderdaad een bepaalde „voor
keur" in de trekrichting van de on
weersbuien bestaat. De meteo van
Woensdrecht wil iets meer te weten
komen over de intensiteit van de ont
ladingen. Men wil bevestigd of ont
kend zien of de Scheldemonden daar
op invloed uitoefenen. Of de buien
soms boven bepaalde plaatsen wor
den opgehouden en daar extra hevig
losbarsten. Of straks de Deltadam-
men in deze situatie verandering kun
nen brengen.
Bevestiging
Er bestaan honderd-en-één theo
rieën, onder andere over het ont
staan van onweer en hagel. Maar
die wachten allemaal nog op een be
vestiging. Kapitein Boer en zijn
mannen willen pogen die te geven.
Daarom komt het eerste onderzoek
op deze schaal op de naam van de
Meteo in Woensdrecht te staan.
Maar de weerkundigen van deze te
gen Zeeland „aangeleunde" lucht
machtbasis zouden de eersten zijn
om zich van een verregaande arro
gantie te betichten, wanneer wij het
bij deze constatering durfden te laten.
Want zodra men in de ban van hun
onderzoekingsverhaal komt, wordt
ook het kaartsysteem voor de dag
gehaald. De dikke ordner met de
contactadressen. Zonder dat docu
ment zouden ze weinig kunnen uit
richten. Tweehonderd namen staan
daarin genoteerd. Onweerswaarne
mers, zo'n tachtig man. Regenregis
trators. En dan de aflezers van de
bliksemtellers. Vernuftige kastjes,
die zijn gekoppeld aan een antenne
van tien meter lengte. Ze lijken op
een klein radiotoestel met een soort
telefoongesprekkenteller erin. Iedere
vertikale bliksem binnen een straal
van tien kilometer wordt daarop aan
geslagen. Zo is het aantal ontladin
gen per uur en per vierkante kilome
ter te berekenen.
Kwart binnen
De bliksemtellerstatïons zijn
al bhna op volle sterkte. De kast
jes, aie kapitein Boer naar een En
gels voorbeeld heeft ontworpen, heb
ben een vrij groot bereik. Maar re-
fenstfttions kan de Meteo van Woens-
recht nog voldoende gebruiken.
„Ons ideaal is ongeveer achthonderd
posten. Daarvan hebben we nu een
kwart „binnen". Het loopt lekker
vlot met de contactadressen. Na de
(Zie slot pag. 2 kol. 4)
föantlijK
Gedeputeerde Staten hebben dezer da
gen het rapport gepubliceerd, dat de
Arnhemse dirigent Jan Out een jaar ge
leden heeft uitgebracht over de moge
lijkheden van een Zeeuws orkest. Om
een lang verhaal kort te maken: G-S.
achten stichting van een dergelijke in
stelling op korte termijn niet denkbaar,
al wil men de mogelijkheid voor een
verdere toekomst niet afwijzen. Voor
lopig geen Zeeuws beroepsorkest dus.
Een juist, maar onvermijdelijk besluit,
dunkt ons. Bij het bezoek van staats
secretaris Scholten vorige week kwam
nog weer vast te staan, dat van depar
tementale zijde geen medewerking valt
te verwachten voor de vorming van nóg
een provinciaal orkest. Deze zaak is
mede daardoor thans wel (voorlopig)
afgedaan.
Na kennisneming van het rapport-Out
hebben wij er behoefte aan alsnog
enkele kritische opmerkingen te maken.
Wij hadden destijds begrepen, dat de
opdracht van Ged. Staten was een on
derzoek in te stellen naar de mogelijk
heid, maar vooral ook naar de wense
lijkheid van een Zeeuws orkest. Het op
vallende van het rapport echter is, dat
die wenselijkheid niet aan de orde
komt. De samensteller gaat er blijkbaar
van uit, dat een der
gelijk orkest gewenst
is in Zeeland en op
grond van dit uit
gangspunt zet hij uit
een hoe zulk een en
semble behoort te worden geformeerd.
Voor een juiste beoordeling van het ge
hele probleem dient echter juist eerst
die wenselijkheid te worden bestudeerd:
daarover zouden nog wel enkele be-
hartenswaardige opmerkingen te ma
ken zijn, dunkt ons. De heer Out heeft
evenwel aan deze kant van de zaak
geen aandacht besteed.
In het rapport worden twee mogelijk
heden genoemd, namelijk stichting
van een Zeeuws beroepsorkest met een
beperkte bezetting (42 musici) en een
Zeeuws amateur-symfonieorkest met
beroepsversterking. De eerste mogelijk»
heid kost de provincie en de gemeenten
tenminste tweeënhalve ton per jaar, het
tweede zestigduizend gulden. Aan het
eerste bedrag valt eenvoudig niet te
denken, het laatste is vermoedelijk nog
wel op te brengen. Er staat echter in
dat geval tegenover, dat per seizoen
vierentwintig concerten moeten worden
gegeven. En dat lijkt ons niet wel mo
gelijk: amateurs, die vierentwintig po
diumbeurten per seizoen geven, afgezien
nog van de repetities. Voor mensen, die
orkestspel als een vrijetijdsbesteding
beoefenen, is dit een te zware opgave.
Ook de tweede mogelijkheid uit het rap
port moet dus worden verworpen.
Wanneer men in Zeeland provin
cie en gemeenten samen bereid
zou zijn inderdaad zestigduizend gulden
extra per jaar in de culturele sector uit
te geven, is er dunkt ons een betere
besteding dan de wijze, waarop Jan Out
het heeft aangegeven: bijvoorbeeld uit
breiding van het aantal concerten door
beroepsorkesten van elders. Wij juichen
het toe. dat G.S. blijkens hun mede
deling aan de staten eenzelfde mening
zijn toegedaan als de Zeeuwse Culturele
Raad. Deze raad acht oprichting van
een Zeeuws orkest op dit moment niet
wel mogelijk en komt voorts tot onge
veer gelijke overwegingen als hier in
deze kolom zijn uiteengezet.
De thans door de provincie aangege
ven en reeds bewandelde weg
voorzichtige uitbreiding van het aantal
„beroepsconcerten" en steun aan ama
teurorkest (en) onder beroepsleiding
voor versterking met beroepskrachten
is de juiste. Men zal er verder mee
komen op dit ogenblik dan met het té
ambitieuze plan-Out. De bevolkings
cijfers van Zeeland laten immers geen
grote financiële sprongen voor culturele
doeleinden toe en eisen een nauw
keurige bepaling van prioriteiten. Op
die culturele prioriteitenlijst staan ech
ter andere instellingen hoger genoteerd
dan een kostbaar beroepsorkest.
VLIEGTARIEVEN OMHOOG
De Amerikaanse raad voor de bur
gerluchtvaart heeft aan de Ame
rikaanse luchtvaartmaatschap
pijen Trans World en Pan Ameri
can World Airways laten weten
dat zij zich mogen houden aan de
internationale afspraak over ver
hoging van vliegtarieven.
Eerder was door de perschef van het
Witte Huis, Pierre Salinger verklaard
dat Kennedy dezelfde dag nog een ont
werp van wet naar het congres zou
sturen dat de Amerikaanse raad voor
de burgerluchtvaart meer zeggenschap
wil geven in de kwestie der internatio
nale luchttarieven.
Waarnemers veronderstellen dat de wet
welke Kennedy wil laten aannemen door
het congres, de raad voor de burger
luchtvaart de zelfde volmachten zal ge
ven als bijvoorbeeld de Britse regering
heeft. Er is in Engeland een wet die de
regering machtigt voor buitenlandse
luchtvaartmaatschappijen de landings
rechten in te trekken indien deze maat
schappijen niet de Larieven berekenen
welke door de Britse regering worden
gewenst.
Twee gezinnen zijn dakloos geworden
bij een felle brand die een dubbel woon
huis aan de RIapstraat in Ewijk bij Nij
megen gistermiddag in de as heeft ge
legd. Een der bewoners, mevrouw Reu
vers, die te bed lag en door het vuur
werd verrast, kon zich ternauwernood
in veiligheid stellen.
Met brandwonden aan gelaat en armen
is zij opgenomen in een ziekenhuis te
Nijmegen. Enig kleinvee kwam in de
vlammen om. De oorzaak van de brand
die in het achtergedeelte van een der
woningen is ontstaan, was nog onbe
kend.