Kabinet bespreekt het Schelde-Rijnakkoord West-Duitsland steunt plan voor multilaterale kernstrijdmacht KLANKBORD Eis van R.T.N. tegen de V.A.R.A. afgewezen Minister Van Hassel in Bondsdag B0VENWATERVL00T UITGERUST MET DE POLARISRAKETTEN Leger HET LAATSTE NIEUWS: „BOHY WILDE REGERINGEN ONDER DRUK ZETTEN" K.L.M. KRIMPT PERSONEEL IN AUTO MET 15 MILITAIREN VERONGELUKT VERLIES K.L.M. OVER EERSTE KWARTAAL '63 38,3 MILJOEN FESTIVAL IN CANNES GEOPEND MET „TERREURFILM" VAN HITCHCOCK VRUDAG 10 MEI 1963 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 3 West-Duitsland zal op de NAVO-mïnistersconferentie, die op 22 mei in Ottawa wordt gehouden het Amerikaanse voorstel voor oprich ting van een multilaterale kernstrijdmacht volledig steunen. De bondsregering is het eens met het Amerikaanse plan voor een met Polarisraketten uitgeruste bovenwatervloot, bemand met gemeng de, uit meerdere landen afkomstige, bemanningen. Zij zal zich voorts ervoor inspannen, dat op het punt van de zeggenschap over deze vloot de V.S. tegemoetkomen aan de opvattingen van Frankrijk, zodat dit land op „zekere dag" aan de Polaris-atoomstrijdmaclit zal kunnen deelnemen. Dit verklaarde gisteren de Westduitse minister van defensie, Kai-Uwe vóïi Hassel in de Bondsdag, by de behande ling van de defensiebegroting. De de fensiebegroting van 18,4 miljard mark vormt het omvangrijkste onderdeel van het nieuwe staatsbudget dat met een be drag van 57,75 miljard een naoorlogs record vormt. Bij deze gelegenheid heeft, voor de eer ste maal in de geschiedenis van het parlement van Bonn, de sociaal-demo cratische oppositie de defensiebegroting en daarmee de verdedigingspolitiek van de regering geaccepteerd. De woordvoer der van ae sociaal-democraten, Fritz Erler, bracht wel kritiek uit op het Star- fighter- en onderzeebootprogramma. Fouten Wat de onderzeeboten betreft moest nagegaan worden wie er verantwoor delijk was voor de aankoop van een bepaalde soort staal, daar bij de tot nog toe gebouwde onderzeeboten van 350 ton materiaalfouten aan het licht zijn gekomen die kostbare herstellin gen nodig maakten. Erler sprak zich nadrukkelijk uit voor een gcmeenscliappeiyke Amerikaanse Europese defensiebijdrage met inbegrip van net kernpotentieel, en voor wat de aanwending van het laatste betreft zou men zich dan bijvoorbeeld een twee- sleutelsysteem kunnen indenken. Met het apart blijven van Frankrijk met een eigen kernstrijdmacht kon liij zich niet verenigen. staal antwoordde minister dat hier niet van een schandaal sprake was. Van militaire zijde had men om het gebruik van dit antimagnetische staal verzocht, omdat de onderzeeboten SOEKARNO: „IK HAAT DE NEDERLANDERS NIET" „Gelooft U mij, dat ik noch een commu nist, noch een belanda-hater (hater van Nederlanders) ben". Dit zei president Soekarno woensdagavond in een rede voering in de sporthal van het grote sta dion van Djakarta. Het Indonesische staatshoofd sprak op een bijeenkomst ter herdenking van het honderdjarig bestaan van het Indonesische Rode Kruis. „Schrijft U maar op", zei Soekarno, ter wijl hij zich richtte tot een groep Ne derlandse journalisten, die de plechtig heid bijwoonden, „wij zyn ook vrienden met Nederland". In de sporthal steeg een luid applaus op van de ongeveer 10.000 Indonesiërs. Een luid gelach weerklonk eerder tij dens de rede van Soekarno waarin hij herhaaldelijk in het Nederlands over ging en naar zijn Nederlandse toehoor ders keek toen hjj zei: „wij hebben de Nederlanders gesmeekt Irian Barat terug te geven. Zij haalden de schouders op. Toen moesten wij het wel nemen". TOT de verworvenheden van de tijd tcaarin wij leven, behoort de zekerheid dat er zo veel héél bijzonderen onder ons zijn. Wanneer U alle geïllustreerde bladen van de wereld die in één week verschijnen, er op na zoudt slaan, zoudt U tn ieder daarvan een héél bijzonder mens vinden. Een man die de hoogste berg van de wereld beklommen heeft. Een man die tien miljoen dollar on één avond verspeelde. Een man die dertig jaar lang als plattelandsdokter fungeerdetot dat plotseling bleek, dat hij niet de minste medische bevoegdheid bezat. Een man die behangselpapier verzamelt. Een vrouw die haar 62 familie leden wiet rattekruid heeft uit gemoord. De bedelaar die graaf bleek te zijn. Het bedelvrouwtje dat drie mil jard franken in haar matras had. Dc man die in zijn eigen neus kan bijteti. Het pro gram ma juffertje dat een beroemde filmactrice werd. Het programmajuffertje dat prin ses wcra. Het programmajuffertje dat drie gouden platen won. Het programmajuffertje dat de Sjeik van Rambam huwde. Het programma juffertje dat Olympisch kampioene hink-stap- sprong werd. Öe postbeamtbte die levende pa ling eet. De onderwijzer die oude dames voor miljoenen heeft bestolen. De Markies van Carabas die af stand deed van al zijn rijkdom men en kluizenaar werd. Het programmajuffertje dat veld maarschalk werd. Het programmajuffertje dat Kei zerin van China werd. Het programmajuffertje dat mi nister van o. k. en w. werd. Do man.... Ik kan hier niet mee doorgaan. U weet tvat ik bedoel. Geen ge ïllustreerd blad of het komt weke lijks met de man die.... de vrouw diede knaap diehet meisje dat.... Dit gaat reeds jaren zo voort. Dit zal nog jaren zo duren. De voorraad bijzonderen onder ons is zó uitgebreid en onuitputtelijk, dat ilc de tijd zie komen dat de onbljzonderen het bijzonderst zul len zijn: de man die geen enkel record houdt, het bedelvrouwtje dat geen cent naliet; de program ma juffer die programmajuffer bleef. Dan komen er plaatjes van U en mij in de bladen. Als wij maar niet zo lang moeten wachten tot het te laat is. Omdat. U er niet meer bent. Of omdat de bladen in hun op winding zijn gestikt. ELIAS. zouden moeten opereren in de Oostzee welke gemakkelijk met mijnen versperd kan worden. Minister Von Hassel deelde voorts nog mee, dat de sterkte van het Westduitse leger geen verandering zal ondergaan. De minister sprak tegen, dat de V.S. op een opvoering van de sterkte zou den hebben aangedrongen. De begroting werd ten slotte aanvaard met slechts weinig stemmen van de socialistische op positie tegen. Samenwerking tussen Bührmann en Verolme Omtrent de samenwerking tussen Biihr- mann-papier en Verolme heeft de hoofd directeur van Bührmanns papiergroot handel, de heer H. Weidema, in jaarvergadering desgevraagd meege deeld, dat deze samenwerking tot stand is gekomen na vele besprekingen. Voor lopig houden zij slechts in: een oriënte ring op verschillende markten om te zien wat Bührmann met de produkten van Verolme kan bereiken. Het betreft hier het bedampen van papier en plastics met aluminium. Aandeelhouders werden in de gelegen heid gesteld in een afzonderlijke ten toonstellingsruimte deze produkten, die het resultaat zyn van de samenwerking tussen Bührmann en Verolme, in ogen schouw te nemen. Naar de Heer Wei dema voorts meedeelde zal men in een verder stadium zien, of een nauwere samenwerking tussen beide bedrijven mogelijk is. In de vergadering werd meegedeeld, dat in de eerse vier maanden van 1963 wederom een belangrijke stijging in de omzetten is ingetreden. BESLISSING OVER DEFINITIEVE TEKST Naar wordt verwacht, zal het ka binet in zijn bijeenkomst van van daag beslissen over de definitieve tekst van een akkoord tussen Ne derland en België over een nieuwe verbinding tussen Antwerpen en de Rijn. Van officiële zijde is beves tigd, dat dezer dagen op delegatie- niveau overeenstemming over een dergelijk akkoord is bereikt. Het Brusselse blad Het Laatste Nieuws, schreef gisteren over de uitlating van de Belgische minister Bohy, dat de minister druk op de eigen en op de Nederlandse regering zou hebben willen uitoefenen. Volgens Het Laatste Nieuws verklaarde het Belgische ministerie van buitenland se zaken „verwonderd, ja, verbijsterd" te zyn over de uitlating van minister Boliy. Het blad schrijft verder: „In Ne derland ïykt men enkele dagen voor de verkiezingen niet gediend met verlda- ringen over een overeenkomst, die door de bevolking als „een toegeving aan Bel gië" wordt beschouwd, en gevreesd wordt dat wij in de bekostiging van de werken het kind van de rekening zullen zyn". Het blad vervolgt met te zeggen, dat zowel in Brussel als in Den Haag be aamd werd, dat de afgevaardigden vol ledige overéenstemming hadden bereikt over alle punten. „Wat er dus nog te doen bl(jft, zal op het zuiver politieke vlak geschieden. Op dat vlak is net, dat men een verklaring moet zoeken voor de spontane onbescheidenheid van minister Bohy", aldus Het Laatste Nieuws. De weerklank van zijn onthulling zal (de Belgische) eerste minister Lefèvre onge twijfeld verplichten de zaak zo spoedig mogelijk af te handelen in de kabinets raad, waar zjj tot nog toe scheen aan te slepen". „Aan de Nederlandse regering wordt eveneens weinig bewegingsruimte ge laten. Maandag 13 mei is immers de uiterste datum, waarop een onderte kening van de overeenkomst zou kunnen plaatshebben, omdat op 15 mei in Nederland verkiezingen wor den gehouden". „Flater Indien het zo is, dat men de overeen komst van Nederlandse kant als een be langrijke toegeving aan België zou be schouwen dan zou de huidige regering er de voorkeur aan kunnen geven geen beslissing te treffen twee dagen voordat men naar de stembus gaat. De tactische „flater" van minister Bohy heeft tot ge volg, dat de schuld van een eventueel uitstel geheel op Nederlandse schouders zou worden geladen". „Men moet hopen, dat de houding van minister Bohy geen omgekeerde gevol gen zal hebben en dat de knoop wel de gelijk op 13 mei zal worden doorgehakt", aldus het Brusselse blad. Tot slot zegt het blad: „De verbintenis moet nog aan het Belgische en Nederlandse parlement worden voorgelegd. De verdeling van de kosten voor de uitvoering der werken zou aanleiding kunnen zijn tot heel wat bedenkingen". Het Laatste Nieuws becüfert, dat, wat de kosten van de aanleg betreft, het Bel gische parlement een rekening van ten minste 4 miljard frank zal worden voor gelegd. Dit op grond van het feit, dat België aan de werken aan het kanaal Gent-Terneuzen ook reeds 80 pet. van kosten bijdraagt. De totale kosten voor de Schelde-Rijnvcrbindlng zouden een uitgave van 5 miljard frank ver gen. ONDERHOUD KARDINAAL MINDSZENTY EN MGR. CASAROLI Mgr. Casnroli, hoofd van het secreta riaat voor bijzondere zaken van het Vaticaan, heeft donderdag een uur niet kardinaal Mindszcnty gesproken. Gezaghebbende kringen menen, dat een definitieve regeling van de kwestie- Mindszenty op korte termijn niet kan worden verwacht en dat de besprekin gen op hoog niveau tussen het Vaticaan en de Hongaarse regering nog wel enige weken in beslag zullen nemen. Besprokingen, die mgr. Casaroli don derdag met de Hongaarse regering voerde, betroffen in de allereerste plaats de garantie voor de vrije uitoefening van de rooms-katholiekc godsdienst in Hongarije. Dit is dc enige voorwaarde, waaraan kardinaal Mindszenty zyn per soonlijke lot ondergeschikt wil maken. Twee punten, die bij de besprekingen op de voorgrond treden, zijn een ongeschon den benoemingsrecht van het Vaticaan ten aanzien van de bisschoppen, en van de bisschoppen ten aanzien van de la gere geestelijkheid, alsmede niet-inmen- ging van dc staat in het werkelijk be stuur. Mgr. Casaroli is dinsdag naar Boedapest gereisd, nadat in het Vaticaan bekend was geworden dat een week na het bezoek, Öat de bisschop van Wenen, kardinaal Koenig onlangs aan Boeda pest had gebracht, de bisschoppen van Veszprem cn Vac, die resp. zes en tien jaar naar Ncjce verbannen waren ge weest. weer vrijheid van beweging had den gekregen Noodtoestand in Brits-Guyana Dr. Clicddi Jagan, de eerste minister van Brits-Guyana, heeft woensdagavond (lc noodtoestand afgekondigd. Dit besluit werd genomen nadat gou verneur Sir Ralph Grey er niet in was geslaagd de besprekingen tussen de re gering en de vak bo n (Is raad over dc reeds twintig dagen durende staking weer op gung te brengen. Beide partijen hadden om de bemidde ling van de gouverneur gevraagd, nadat de onderhandelingen dinsdag waren af gebroken. De vakbondsraad heeft dc staking uitgevaardigd uit protest tegen een wetsvoorstel van dc regering waar bij deze dc bevoegdheid zou krijgen te beslissen welke vakbonden door de werkgevers erkend mogen worden. In een eerder stadium had premier Ja gan verklaard dat de staking onwettig is en beschouwd wordt als een poging om de regering omver te werpen. (Slot van pag. 1) dering van de K.L.M-, welke functie hy bekleedde sinds de directiewyzi- ging rond de jaarwisseling, en uit sluitend nog het presidentschap van de raad van commissarissen te zul len blijven vervullen. Do directie van de K.L.M. zal nog met een lid wor den aangevuld. Hierover is echter nog geen beslissing genomen. Soberheid Dr. ir. Den Hollander wees op de slech te resultaten in het jaar 1962 en de eveneens weinig rooskleurige toe stand, welke blijkt uit het financieel verslag over het eerste kwartaal van d*t jaar. De K.L.M. zal zich moeten blijven bezinnen op de uiterste so berheid, waarby eenter het dienstbe toon niet mag worden aangetast doch eerder moet worden opgevoerd. „Sa les first" is het devies van de directie, die als eerste taak heeft, de schou ders te zetten onder de verkoop. Met de aankoop van de twee D.C.-8 machines is een bedrag gemoeid van circa 50 miljoen gulden. Deze zyn ter beschikking uit de regeringsga rantie van 125 miljoen, waarvan tot nu toe slechts 20 miljoen werd ge bruikt voor de financiering van vroe gere. D.C.-8-aankopen. Er zal dan dus nog ruim 50 miljoen ter beschik king blijven. Men hoopt voorts, geen gebruik te behoeven maken van de door de regering gegeven liyuiditeits- garanties. De K.L.M. is, zo zei de S resident-commissaris, de regering ankbaar voor de gegeven steun. Hy dankte ook het personeel voor de inspanning, dat het zich getroost by de gezondmaking van het bedryf. ZUIVELBUREAU LANCEERT DE „MELKBOX" Het Nederlandse zuivelbureau te Rijswijk (Z.-H.) heeft een „melk- box" laten ontwerpen, die het de huisvrouw, die om financiële rede nen of wegens gebrek aan ruimte geen koelkast in haar woning heeft, mogelijk maakt toch over koele melk te beschikken. Alle melk of melkprodukten, die koel in deze box worden geplaatst, blij ven tweemaal 24 uur koel. De „melkbox", die van kunststof is ge maakt, biedt ruimte voor vier flessen, zowel met brede als met smalle hals, terwyl daarnaast nog plaats is voor en kele pakjes boter en een stukje kaas. De boxen hebben ook nog het voordeel, dat zy licht zyn in gewicht en gemak kelijk vervoerd kannen worden en dus ook by de recreatie kunnen worden ge bruikt. Deze „melkboxen" zullen door het Ne derlandse zuivelbureau tegen kostprijs ter beschikking worden gesteld aan de consumptiemelkbedrijven en aan de zelf standige slijters, die op hun beurt de boxen doorverkopen aan de huisvrouw. De prys, die de consument hiervoor moet betalen, zal aanmerkelijk lager zijn dan tien gulden. Het zuivelbureau, dat tot taak heeft de afzet van melk en melk produkten te bevorderen, is tot deze „service" overgegaan, omdat in de prak tijk is gebleken, dat door de hedendaagse problemen, die verband houden met de bezorging van de melk, vooral voor de weekeinden, de consumptie van melk daalt. Het is te verwachten, dat deze „melk boxen" binnenkort voor het publiek te verkrygen zullen zijn. De datum van beschikbaarstelling is echter afhanke- bjk van de leveringsmogelijkheden van de fabrikant. Het Wereldgebeuren NEGEN GEWONDEN Een drietons vrachtwagen met vijftien militairen is gistermorgen tussen Hen gelo en Haaksbergen van de weg ge raakt, via de berm in een droge sloot beland en na veertig meter tegen een boom tot stilstand gekomen. De militai ren behoorden tot de 129e technische dienst munitie-aanvullingsplaatscom- pagnie nit Eibergen. Van de militairen, die in de achterbak zaten, werden er enkele door de hevige klap vla het tussenschot met de cabine door de voorruit geslagen. Twee van hen werden zeer ernstig gewond. Het z(jn de 24-jarige vaandrig B. Winkelhorst uit Haaksbergen en soldaat P. Lemkke uit Sneek, die twintig jaar oud is. Vaandrig Winkelhorst en zeven andere militairen werden overgebracht naar het Koningin Julianaziekenhuis in Hengelo. Soldaat Lemkke werd opgenomen in „Zieken zorg" te Enschede. De zes overige militairen werden, na verbonden te zijn, overgebracht naar het gamizoensverblijf in Eibergen. De oor zaak van het ongeval is niet bekend. Vermoedelijk is de chauffeur voor tege moetkomend verkeer iets te ver naar rechts uitgeweken. Na het ongeluk heb ben passerende burgers onmiddellijk de politie gealaryieerd. Alle Rode-Kruisauto's uit Hengelo, als mede de geneeskundige dienst van de vliegbasis Twente, werden ingezet voor de hulpverlening. Voor het vervoer van de gewonden werd een pendeldienst in gezet naar respectievelijk Hengelo en Enschede. BELADINGSGRAAD WAS LAGER V ervoersinkomsten met 11,5 miljoen gedaald Het verlies over het eerste kwar taal 1963 heeft bij de KX.M. 38,3 miljoen bedragen tegen 40,4 mil joen in de overeenkomstige perio de van 1962. Dit blijkt uit het gis teren verschenen kwartaalbericht. De vervoersinkomsten waren in het eer ste kwartaal 1963 99,8 miljoen ofwel f 11,5 miljoen lager dan in de overeen komstige periode van 1962. Dit is vol gens de directie der K.L.M. voor het grootste deel het gevolg van het weg vallen van het vervoer op het toenma lige Nieuw-Gninea. De voorzitter van de raad van commis sarissen, dr. ir. F. Q. den Hollander, voegde er in de gistermiddag in Den Haag gehouden aandeelhoudersverga dering nog aan toe, dat allerlei ande re omstandigheden mogelijk ook nog tot dit slechte resultaat hebben bijgedra gen, zoals tarieven en wellicht ook het slechte weer. Het winterseizoen is nooit een gunstig seizoen voor de luchtvaart. „Toch is dit een teken aan de wand'" zo zei hij. Naast de vervoersinkomsten hebben de overige inkomsten in het eerste kwar taal van 1963 12.8 miljoen bedragen, 0,6 miljoen meer dan in het eerste kwartaal van 1962. De totale bedryfsin- TWEEMAAL 5 MINUTEN ZENDTIJD GEWEIGERD „Manifest echter geen chantage of gangstermethode" De president van de rechtbank te Amsterdam mr. U. W. H. Sthee- man heeft gisterochtend, uitspraak doende in kort geding, de eis van het initiatief comité „Stichting Ra dio- en Televisie-Nederland" R.T.N. tegen de VARA om twee maal vijf minuten zendtijd be schikbaar te stellen aan de voorzit ter van de R.T.N., de heer P. A. G. de Ruwe uit Laren, afgewezen. De heer De Ruwe wilde zich voor de VARA-microfoon rechtvaardigen tegen aantijgingen als „gangstermethoden en pogingen tot chantage van kamerleden". Deze kwalificaties heeft de VARA ge bruikt in haar commentaren in twee radiorubrieken (Dingen van de dag en Marimba) naar aanleiding van het op 18 en 19 maart jl. door de R.T.N. als adver tentie in een groot aantal dagbladen ge publiceerde manifest aan de leden van de volksvertegenwoordiging. Dit gebeur de aan de vooravond van de kamerdebat ten over de televisief. In de overwegingen bij het vonnis stelde de president dat de door ge daagde (VARA) gebezigde kwalifi caties chantage en gangstermethoden op het manifest van de R.T.N. al heel weinig toepasselijk zijn. „Die, of soortgelijk buitensporige kwali ficaties schaden wellicht eerder de criti cus dan de gecritiseerde. Anderzyds is het beledigende karakter ervan ons niet klaarblijkelyk voorgekomen", aldus het vonnis. De kwalificaties hebben voor de eisers in geen geval een situatie in het leven ge roepen die enige onverwijlde voorziening bij voorbaat van onze kant zoals door de eisers voorgesteld, zou rechtvaardi- fen, aldus een der overwegingen. De oor de R.T.N. gevraagde tweemaal vijf minuten VARA-zendtijd werden dus ge weigerd en de R.T.N. dient de kosten van het kort geding, 200 gulden, te beta len. i gunstig aspect noemde de heer Hollander het dat de bedryfs- komsten waren in het eerste kwartaal van 1963 derhalve f 112,6 miljoen tegen f 123,5 miljoen in 1962. KOSTEN LAGER Een Den kosten in 1963 zoveel lager waren dan in het eerste kwartaal van 1962, resp. 132,4 miljoen tegen 140,3 miljoen. Voorts noemde hij het eer gunstig aspect dat het totale resul taat minder ongunstig is dan in 1962. Maar daarbij dient te worden bedacht, dat dit voor een belangryk deel 5,1 miljoen van de 13,0 miljoen) het ge volg is van de afschryvïngslast nu de DC-7 C's en de „Viscounts" per ei 1962 de residuwaarde hebben bereikt. BELADINGSGEVAAR In januari t.m. maart 1963 zijn (in mil joenen tonkilometers) de resultaten van het vervoer op lijndiensten geweest: passage 42,1 (1962: 51,3), vracht 32,9 (33,0), post 3.4 (3,9); toaal 78,4 (88,8). Produktie 168,6 (165,0), beladingsgraad 46,5 procent (53,5 procent). In het eerste kwartaal 1963 is een winst by verkoop verouderd vliegend materieel e.d. geboekt van 3,2 miljoen (tegen ni hil in het eerste kwartaal van 1962). Aan reorganisatiekosten is in het eer ste kwartaal 1963 uitgegeven./ 0,6 mil joen, tegen 0,7 miljoen in 1962. Al met al noemde de heer Den Hol lander het gehele beeld zodanig dat met kracht daar iets tegen moet worden gedaan. De verwachtingen van de Djakartalijn zijn zodanig dat deze lijn een belangryke lijn voor de KX.M. kan worden. ADVIES De heer Den Hollander ging vervolgens nader in op de nodig geachte verdere versobering en beperking van de kosten. Het advies van het Amerikaanse bureau McKinsey is vrijwel in zyn geheel door de directie der K.L.M. overgenomen. De aanbevolen overgenomen maatregelen worden in samenwerking met dit bureau ten uitvoer gebracht. Voorshands is er geen aanleiding wijziging te brengen in het lijnennet, zo heeft de heer Den Hollander nog medegedeeld. TWEE EN EEN HALF JAAR VOOR AANSLAG OP DOUANEAMBTENAAR Het gerechtshof te Arnhem heeft giste ren de 20-jarige assistent-uitvoerder G. C. V. en de 25-jarige chauffeur H. C. K. beiden uit Kerkdriel, veroordeeld tot een gevangenisstraf van ieder twee en een half jaar niet aftrek. De rechtbank te Arnhem had het twee tal veroordeeld tot 3 jaar gevangenis straf, nadat de officier 8 jaar had geëist. De procureur-generaal by het gerechts hof eiste vier jaar. De twee mannen stonden terecht omdat zij op 14 april vo rig jaar by de grenspost Wyler de dou aneambtenaar R. Spin, die hen had be trapt op het smokkelen van munitie voor jachtgeweren uit Duitsland, van de rijdende auto hadden geworpen, waar door'de heer Spin levensgevaarlijk werd gewond. Bleek en misselijk hebben de be langrijke, in dure avondkleding gestoken dames en heren, die uitgenodigd waren gisteravond de opening van het zestiende in ternationale filmfestival te Can nes bij te wonen, het Palais des Festivals verlaten. Ze hadden de 25ste film van Alfred Hitchcock moeten verwerken. „The Birds" heet deze film, „De Vogels". Een uur lang Is het een gewone, on derhoudende, geroutineerd gefilmde society-komedic, dan komen de vogels in actie: kraaien en meeuwen, hon derden. Ze doen een aanval op een Idas schoolkinderen, overvallen een dorp, en bombarderen als levende projectielen een gebarricadeerd woonhuis. Het is erger dan angstaan jagend. Het is regelrechte terreur. Het heeft niets meer met netjes grie zelen tc maken. Hitchcock, die altijd wankelt als hy zijn gruwelfilms in troduceert alsof hij het allemaal zelf niet meent, ontpopt zich in zyn ju- bileumproduktie als een rasechte sa dist. De avond was zo keurig cn kleurig, stond propvol nieuwsgierigen, die zo helemaal als filmfeest, begonnen. La Crolsette, Cannes' boulevard, het arriveren van de vedettes wilden zien. Hoewel ze op een afstand wer den gehouden en moesten toekyken via de ruggen van ryen in opgeperste gala-uniformen gestoken politieagen ten, was er veel te zien. Om te beginnen het slagveld dat ge formeerd wcxil door de fotograf»-" Het zullen er een kleine honderd zyn geweest. I)e eerste keer lieten zy hun lichtlawine los op een oude heer met een gryze baard. Kees van Dongen, de van oorsprong Hollandse schilder. Even later, teken dat het echt werd, arriveerde In haar groene Rolls Royce de Begum, ecu ryzige beeldschone vrouw. Ze bleef geduldig tussen de fotografenhorde staan. Vooral Henri Salvador de jolige chan sonnier, was er ook weer het spervuui van blitzllcht. De schilder Bernard Buffet met zyn vrouw Annabelle luk te het vanwege de'opdringende foto grafen byna niet de trappen op te klimmen, waar bovenaan de drie deu ren zyn: een voor de jury, een voor de gasten en een voor de vedettes. Een roodharige vrouw, die gelyk met het echtpaar Buffet was binnengeko men, worstelde zich uit het gedrang. Ze slipte ongezien de deur onder liet bordje vedettes de zaal binnen. Het was Viviane Romance, eens een gro te ster, thans door niemand opge merkt. Een scène uit de „De Vogels". Kunst en communisten Premier Fidel Castro van Cuba Is nog steeds in Rusland, dat hij op uitno diging van zyn collega Nikita Kroesj- tsjew bezoekt. De Russische premier had beloofd, dat hy zyn gast persoonlyk een deel van het land zou laten zien en die belofte komt hy nu na. Hy brengt dr. Castro niet alleen naar fabrieken en landbouwbedryven, maar ook naar de plaatsen waar de Russische „helden van de arbeid" op kosten van de staat nu en dan mogen uitrusten. Zoals bijvoorbeeld aan de boorden van de Zwarte Zee. Op al die reizen zal er natuurlijk heel wat worden af- en uitgepraat door die twee. By'voorbeeld over de teruggetrok ken raketten, die Fidel Castro tweemaal zag: de eerste keer op Cuba, de tweede keer tydens de een-meiparade op Mos kous Rode Plein. Waarnemers, die hou ding en gezicht van de Cubaanse pre mier by die gebeurtenis nauwkeurig hebben bestudeerd, menen, dat het ijs tussen Kroesjtsjew en Castro al voor een groot deel gebroken is. Zou Castro zyn ergernis over de rakettenaffaire Inder daad overwonnen hebben? Een ander onderwerp, dat misschien ter loops ter sprake zal komen, is de kunst en de houding welke de rechtgeaarde communist daar tegenover dient aan te nemen. Want ook op dit punt bestaan verschillen van opvatting tussen beide landen. In Rusland immers is onlangs een nieu we campagne tegen de moderne kunst begonnen, waarvoor premier Kroesj tsjew hoogst persoonlyk het startsein gaf, door in een byeenkomst plotseling fel uit te varen tegen de kunstenaars in de Sowjet-Unie, die verder kyken dan het yzeren gordijn en die zich door het •esten laten beïnvloeden. In heel Rus land namen partijfunctionarissen, be stuurders van jeugdbewegingen en an dere organisaties het thema van Kroesj tsjew onmiddeliyk over en ook de Russi sche persorganen stemden in met het koor van communistische kunstpuritei nen. De aanval geschiedde over de gehele linie. Geen enkele kunstvorm werd gespaard. Had Kroesjtsjew het aanvan kelijk alleen op de beeldende kunste naars gemunt, de literaire bladen be trokken al gauw ook de schrijvers by de kwestie en tot de slachtoffers behoorde- naast Ehrenburg de jonge strijdvaardige dichter Jewgeni Jewtoesjenko. De 29- jarige Jewtoesjenko werd vooral bekend door zyn gedicht: „Er staat geen monu ment in Babi Jar", dat werd geïnspi reerd door de Duitse moord op zeventig duizend Russische joden tydens de twee de wereldoorlog. De Duitsers schoten de joden neer in de vallei van Babi Jar. In de Verenigde Staten heeft men dit ge dicht opgevat als een veroordeling van het antisemitisme in de Sowjet-Unie. Toen Jewtoesjenko enige tijd geleden een reis door West-Duitsland en Frank- ryk maakte werden hem vragen gesteld over dit gedicht en over de bedoelingen erachter. Jewtoesjenko antwoordde dat hy helemaal niet op enig antisemitisme in Rusland had willen wyzen. „In ieder land is het aanwezig, dat wil zeggen overal zyn er dwazen, zowel onder man nen als onder vrouwen" zei hij tegen Franse studenten. Maar hoewel Jewtoe sjenko zyn land verdedigde zoveel hy kon, bij zijn Russische collega's was hy uit de gratie en de „Komsomolskaja Prawda", het blad van de Russische jeugdbeweging verklaarde dat hij onzin nige en lasterlijke verklaringen had af gelegd over zijn land. Zelfs Jewtoesjenko's verdediging van de geestelijke vrijheid in Rusland werd thuis niet gewaardeerd. Over die vrij heid zei de dichter onder meer: „ik heb deelgenomen aan een gesprek tussen re gering en artiesten. Kroesjtsjew kreeg het tydens dit gesprek aan de stok met een schilder op wie hij kritiek had. De twist liep vrij hoog, maar na afloop pak te Kroesjtsjew de schilder by de arm en liep hy met hem op". Als Jewtoesjenko dit laatste verhaal zelf geloofde, dan moet zyn terug keer in Rusland grote teleurstellingen voor hem hebben gebracht. Juist in die tijd sloeg Kroesjtsjew namelyk met zyn vuist op tafel en riep hy ieder partijlid dat maar luisteren wilde toe, dat de ab stracte kunst verderfelyk was voor de jeugd en voor de toekomst van het com munisme. In Frankrijk had de jonge Rus ook ver teld hoe hij op een dag een wandeling maakte met een Franse schilder in Pa rijs. Er kwam een Amerikaan op hen af, die tegen de Fransman zei, dat hij enkele dingen moest veranderen aan een doek. Het was een nogal gezette Ame rikaan, met een enorme sigaar tussen zijn lippen, prototype van wat de Rus sen voor een kapitalist houden. Het schilderfj, zo vertelde JewtoesjenkG. moest dan de volgende dag aan het hotel van de Amerikaan worden afgeleverd. „Ik heb erg veel met Amerikanen op, maar deze man kenmerkte de toerist. De schüder deed wat van hem werd ge vraagd en daarom ben ik van mening, dat men in Frankryk niet van een abso lute vrijheid van de kunstenaar kan spreken", aldus zei Jewtoesjenko met een ondertoon van: ,nee, dan bij ons in Rusland". Maar bij zyn terugkeer in de Sowjet-Unie bleek hec met die vijjheid even anders te zijn gesteld. Ook de Cubaanse premier toonde zich indertijd wat teleurgesteld over de houding van de Russische communisti sche partij tegenover de moderne kunst. Op het zonnige Cuba, waar vele kun stenaars hun temperament tot uitdruk king brengen in uitbundige abstracte kleurencomposities, neemt de party een wat reëler standpunt in. .Slechts blin de satellieten en niet de "echte revolu tionairen volgen Moskou in alles blinde» lings na", zei Castro onder applaus ty dens een massabyeenkomst in Havana. „Toen Kroesjtsjew de abstracte schilder kunst bekritiseerde, eisten de satellieten hier op Cuba, dat ook ik het abstracte schilderen zou verbieden. Ik zeg U ech ter. dat kapitalisme en imperialisme en niet de moderne schilders onze vijanden zijn". Castro is dus niet zoals president No- votny van Tsjecho-Slowakije, die zelf van de Russen veel kritiek te verduren had en toen om een wit voetje te halen Kroesjtsjew slaafs volgde op diens kruis tocht tegen de moderne kunst. Op Cuba vond men dat president Novotny maar liever aandacht moest besteden aan de kwaliteit van de autobussen, die Tsje- cho-Slowakye aan, Cuba had geleverd. De remvoering van deze autobussen was totaal niet berekend op het Cubaanse klimaat en op de niet al te beste Cubaan se wegen. Na enkele dagen vertoonden de nieuwe auto's al gebreken. De Cu banen moesten zelf met een oplossing komen, die door de Tsjechische autofa- brieken dankbaar werd aanvaard en die nu by de fabricage wordt toegepast. Er is dus nog wel iets anders om zich over op te winden dan de kunst menen de Cu banen. Misschien dat Fidel Castro de gelegenheid aangrypt om zyn Oosteuro-* pese geestverwanten daarvan te over tuigen.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1963 | | pagina 5