VERKORTING VAN DIENSTTIJD
REEDS VOORBEREID
Maandag ondertekening
Schelde-Rijn-akkoord
Nationale herdenkingsdag op 30 november
O.A.S. bestudeert de
toestand op Haïti
Senaat keurt defensiebegroting goed
Regering laat echter beslissing
aan het volgende kabinet over
Overstromingen
in Katanga
OVn-m'STERBEYEN
PRES-comissm
RfiTTvunumfM RANK
„De nieuwe
loonpolitiek
is meegevallen"
EAU DE COLOGNES
Vliegtuig zou op
Curaqao landen,
maar kwam niet
Uitgebreid programma bekendgemaakt
T.V,UITZENDING UIT
PALEIS S0ESTD1JK
DONDERDAG 9 MEI 1963
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
(Van onze parlementaire redacteur).
Nederland is een van de NAVO-landen waar de langste militaire
diensttijd geldt. Dat leidde er gisteren bij de behandeling van de be
groting van defensie in de Eerste Kamer toe, dat enige leden op ver
korting aandrongen. Uit het antwoord dat de staatssecretaris voor
leger en luchtmacht de heer Calmeyer gaf, bleek, dat men nagenoeg
gereed is om een verkorting van de diensttijd in te voeren. Deze rege
ring wil evenwel geen beslissing nemen. Men laat dat over aan de
regering die zal optreden na de op 15 mei aanstaande te houden ver
kiezing voor de Tweede Kamer.
De nieuwe wijze van aanvullen van
troepen heeft tot begeleidend ver
schijnsel, zo deelde de heer Cal
meyer mee, dat de diensttijd tot
achttien maanden kan worden te
ruggebracht. Doch dat is alleen
mogelijk bij driedelige eenheden.
Er zijn proeven met het nieuwe
systeem van aanvulling genomen
en alle maatregelen zijn voorbe
reid. Verdere proeven zijn niet
meer nodig. De beslissing over de
verkorting van de diensttijd laat
staatssecretaris Calmeyer, zo
gezegd, aan zijn opvolger over.
Woonruimte
Een van de klachten was verder, dat
nog steeds gekampt wordt met moeilijk
heden bij het beschikbaar stellen van
woonruimte voor de gezinnen van in
Duitsland verblijvende Nederlandse mi
litairen Staatssecretaris Calmeyer deel
de hierover mee, dat het woningvraag
stuk met de Duitse regering tot oplos
sing gebracht wordt. Dat kost tijd. De
Duitse regering zal 1100 woningen
bouwen. Van de kosten komt 40 a 45
procent voor rekening van het departe
ment van defensie. In honderd jaar kan
dit bedrag worden afgelost.
De staatssecretaris van marine, de
heer De Jong, ontkende dat de rege
ring geheimzinnig is met de mari
tieme bijdrage van Nederland aan de
N-AV.O. Zij wil alleen niet graag
zwait op wit haar inspanningen be
kendmakende individuele ka
merleden kunnen desnoods wel wor
den ingelicht.
Voortdurend is men bezig met het
vraagsi.uk van de nucleare voortstuwing
van de schepen, zo zei hij. Het personeel
wordt ervoor opgeleid, maar er wordt
niet gebouwd. Op een bepaald ogenblik
zal men wel tot de nucleare voortstu
wing moeten overgaan, maar de con
ventionele schepen zullen nog lange tijd
een rol blijven spelen.
Geen nieuws
Met de inlichtingen die de minister van
defensie ir. Visser de Kamer verschafte
schoot men niet veel op. Na'dat hij zijn
erkentelijkheid had betuigd voor de
waardering die aan zijn adres en aan
dat van de beide staatssecretarissen was
uitgesproken er is ook veel kritiek
gewee3' bleef hij het antwoord op de
door enkele Eerste-Kamerleden gestel
de vraag over de stijgende defensielas-
ten schuldig. Zelfs lichtte hij geen tipje
op van de sluier over de toekomstige
bedragen, die de defensie zal opslokken,
als hel beleid zoals dat nu gevoerd
wordt, wordt voortgezet.
Teamgeest
Wat de personeelszaken aangaat, be
toogde Ir. Visser dat hij er steeds
naar gestreefd heeft een goede team
geest te bevorderen. Er is veel ge
specialiseerd personeel nodig. Aan de
opleiding tot efficiency wordt in de
krijgsmacht zelf veel gedaan.
Op hel gebied van de atoombewapehing
is Nederland afhankelijk van de tech
nische opzet van de intergeallieerde kern
macht en van de multilaterale kern
macht. De minister sprak zich uit tegen
de vorming van nog meer landen met
een eigen kernbewapening.
De bewinsman deelde voorts mee, dat
geen enkel luchtverdedigingssysteem
waterdicht is. Nederland neemt wat dit
betreft in de Integratie deel aan de ver
dediging van een gebied en kan zich
dus niet alleen bepalen tot de verde
diging van het eigen land. Aan de ver
dediging van het gebledsdee' neemt Ne
derland deel met gelelde wapens. De
elektronische middelen waarover Neder
land beschikt behoren tot de beste van
de wereld.
Een van de afgevaardigden nad ge
vraagd hoe het staat met het achter
stallige salaris van de heer Van der
Putten De minister achtte dit geen
principiële zaak. Hij mag echter niet
In Katanga zjjn tienduizenden mensen
dakloos geworden als gevolg van het
buiten zijn oevers treden van hef meer
van Tanganjika-
Het water in liet grootste mee» van
Afrika is 1,50 meter hoven normaal
peil gestegen als gevolg van zware re
gens. Dit is een nieuw record.
Op sommige plaatsen in de oedreigde
Albertstad wordt het. water nog door
dijken tegengehouden, maar daar het
water nog steeds aan het wassen was,
is de kans groot dat ook de straten van
de stad zelf overstroomd zullen wor
den.
Eenheden van het Kongolese leger en
vrijwilligers helpen bij de evacuatie van
de mensen en het vee naar hoger gele
gen terrein.
Volgens de woordvoerder is de toestand
ernstig maar zijn de autoriteiten haar
nog meester.
Derde lustrum van
de P C I K
De Prot. Clir. Journalisten Kring zal
vrjjdag en zaterdag in het conferentie
oord „l)e blije wereld" te l.unteren de al
gemene vergadering houden die levens
samenvalt met de viering van hel derde
lustrum.
De vice-vooizittei, ue neei W c. F.
Scheps uit Den Haag noudt een rede:
tot op deze dag" s Avonds treedt
een cabaret van studenten van de Vrqe
Universiteit op. Zaterdagmorgen 11 mei
zai ais referent optreden mr. dr. J.
Ozinga, geref. predikant te Lunteren.
De P.C.J.K zal op deze algemene verga
dering ook oen nieuwe voorzitter kiezen
wegens het aftreden van de heer J. D.
Troost helde Daarvoor is kandidaat ge
steld de heer Joh. C. Francken te Naar-
den.
afwijken van de jurisprudentie, die ten
aanzien van de gehele rijksdienst be
staat. Er is overleg over aan de gang.
Als dal tot een ander standpunt leidt,
dan zullen alle betrokkenen in de voor
delen daarvan moeten delen.
Debatje
De antirevolutionaire heer Algra kon
niet nalaten te wijzen op de totaal
veranderde houding van de heer Van
Riel (v.v.d.). Bij de waardering die
de liberale afgevaardigde nu uitte, na
alle kritiek vroeger, kon hij zich ech
ter geheel aansluiten.
Voer de heer Van Riel bleek het niet
zo prettig te zijn met zijn neus ge
drukt te worden op de houding die
hq verleden jaar tegenover zijn par
tijgenoot-minister heeft aangenomen.
Er ontstond dan ook een nog al hef
tig debatje tussen hem en de heer
Algra.
De Kamer nam de begroting van de
fensie zonder hoofdelijke stemming aan.
Eveneens zonder hoofdelqke stemming
verenigde zij zich met de begroting van
het staatsbedrijf „Artillerie-inrichtintin-
gen".
Schrootaffaire
In dezelfde vergadering is voorts aan
de orde geweest de nota, die de rege
ring heeft uitgebracht over de zoge
naamde schrootaffaire en het verslag
dat een commissie uit de Eerste Kamer
daarover heeft opgesteld. Dinsdag had
den enkele afgevaardigden er het woord
over geveerd. De ministers van justitie
mr. Beerman en van economische zaken
drs. Dc Pous erkenden dat er een zekere
divergentie bestaan heeft en in zekere
zin nog bestaat tussen de opvatting van
de hoge autoriteit van de Gemeenschap
voor Kolen en Staal en die van de re
geringen van de bij de E.G.K.S. aange
sloten randen. Daaruit zyn de moeilqk-
heden voortgevloeid.
Minister Beerman was van oordeel, dat
liet initiatief om tot een volledige over
eenstemming te komen niet in de eerste
plaats van de Nederlandse regering be
hoort uit te gaan maar van de E.G.K-S.
Met hel afzien van een verdere straf
vervolging in Nederland was hij het
geheel eens.
Advertentie
Belgische minister verklaarde
Speculaties over
tracé van de
nieuwe vaarweg
Vele Belgische dagbladen publi
ceerden gisteren kaarten waarop
het tracé is aangegeven van een
nieuwe Schelde-Rïjnverbinding,
waarover de regeringen van Ne
derland en België, na jarenlange
onderhandelingen, thans een defi
nitief akkoord hebben bereikt. De
ze overeenkomst zal, naar de Bel
gische minister van openbare wer
ken Bohy dinsdag in Antwerpen
heeft meegedeeld, maandag in Den
Haag worden ondertekend.
e laatste mededeling kon van Ne
derlandse zijde niet worden bevestigd.
De woordvoerder van het ministerie
van verkeer en waterstaat deelde mee,
dat het overleg tussen België en Neder
land in het laatste stadium verkeert,
maar dat hem niet bekend was, dat het
akkoord maandag zal worden onderte
kend. Op het Nederlandse ministeriel
van verkeer en waterstaat heeft men, zo
deelde de woordvoerder mee, de defini
tieve stukken nog niet kunnen bekijken.
Eenirachttracé
Volgens „De Gazet van Antwerpen"
zal een kanaal worden gegraven van
af de in aanbouw zijnde zeesluis te
Zandvliet ten noorden van Antwer
pen naar de Oosterschelde, even ten
zuiden van Bergen op Zoom. Dit ka
naal overschrijdt de Nederlands-Bel
gische grens bij Ossendrecht. Ter be
veiliging van de binnenscheepvaart
zal volgens de gegevens waarover
het Antwerpse blad beschikt, in de
Oosterschelde ten zuiden van de stad
Bergen op Zoom een beschermende
dam worden gebouwd. Van de Oos
terschelde wordt het tracé van de
Eendracht gevolgd, waarna de sche
pen via een kanal door Sint-Philips-
land het Volkerak zullen bereiken.
Twee vaarwegen?
Dit tracé van de Schelde-Rijnverbinding
wordt ook gepubliceerd in het katholie
ke dagblad „Het Volk". Volgens de so
cialistische „Volksgazet" echter zal het
kanaal van Zandvliet nog op Belgisch
gebied uitmonden in de Westerschelde
(lie via een kanaal bij Bath wordt ver
bonden met de Oosterschelde.
Het is niet onmogelijk, dat beide voor
stellingen juist zijn. Het dagblad „De
Nieuwe Gids" namelijk meldt, dat be
halve het kanaal Antwerpen-Ooster-
schelde ook een breed, nieuw kanaal zal
worden gegraven westelijk van Bath,
waardoor de haven van Gent in de toe
komst bereikbaar zal zijn voor duw-
vaart, komende uit de Rijn. De mede
deling van minister Bohy is in de Belgi
sche pers met instemming begroet. Niet
temin spreekt „De Nieuwe Gids" er zijn
verwondering over uit. dat het nieuws
over het verheugend vergelijk om
trent een eeuwenoud geschil tussen Bel
gië en Nederland" door de minister van
openbare werken in een interruptie op
een rede van de Antwerpse schepen voor
de haven wereldkundig werd gemaakt.
„Inderdaad, verwacht mocht worden,
dat zulk een uiterst belangrijke mede
deling door de eerste minister zou zijn
gedaan", aldus het blad.
Ter voorziening in de vacature, die is
ontstaan door het overlijden van de heer
W. H. N. van der Vorm, heeft het col
lege van commissarissen der Rotter-
damsche Bank N.V. uit zjjn midden tot
voorzitter benoemd mr. j. \V. Beyen,
oud-minister van buitenlandse zaken en
tot voor kort ambassadeur der Neder
landen in Parïj9.
IR. W. H. KRUYFF
(Van onze Haagse redactie)
Ir. W. H. Kruijff, de voorzitter van het
Centraal Sociaal Werkgeversverbond,
heeft gisteren op een te Den Haag ge
houden persconferentie verklaard, dat
de praktische ervaring met de nieuwe
loonpolitiek, waarbij de bevoegdheid tot
goedkeuring van het college van rijks
bemiddelaars is overgegaan naar de
Stichting van den Arbeid, hem is mee
gevallen.
„We zitten in de Stichting van den Ar
beid met de anderen nog als goede
vrienden, ook al zijn er over de vak'an-
tïekwestie wolken aan de horizon gere
zen. In prettig en verstandig overleg
toont de stichting zich bewust van de
ernst van de zaak", .aldus de heer
Kruijff.
Een der algemene secretarissen van het
C.S.W.V., mr. A. J. R. Mauritz, die dit
werkgeversverbond in de looncommissie
van de stichting vertegenwoordigt, zei,
dat tot heden reeds voor twintig be
drijfstakken een nieuwe c.a.o. is goedge
keurd, te zamen omvattend ruim een
hall' miljoen werknemers. Er zijn maar
weinig nieuwe c.a.o.'s, die door de loon
commissie ter beslissing aan de Stich
ting van den Arbeid moeten worden
voorgelegd.
Man drong huis
binnen en viel
vrouw aan
In de nacht van dinsdag op woensdag is
de 22-jarige echtgenote van de mijnwer
ker V. uit Nieuwenhagen tijdens afwe
zigheid van haar man in haar woning
door een indringer aangevallen.
Omstreeks half drie werd er op de deur
geklopt, toen de vrouw, moeder
twee kinderen, de deur opende, zag
een man die haar vroeg om een kop
koffie. De vrouw gaf de man te ver
staan hiertoe niet bereid te zqn, daar
haar man niet thuis was en smeet de
deur voor de nachtelijke bezoeker dicht.
De man, die op de kermis te Waubach
had vertoefd en veel had gedronken,
wandelde hierop naar de achterzijde van
de woning, waar hij door een raam naar
binnen kroop. Er ontstond een felle
worsteling in de woning. Op het mo
ment, dat de vrouw door de indringer
was overweldigd, kwam haar man thuis.
Een hevige vechtpartij tussen beide
mannen ontstond, tijdens welke de in
dringer, kans zag te ontvluchten. In sa
menwerking met enkele omwonenden
slaagde de heer V. er in de dader in de
bossen van Nieuwenhagen te grijpen.
De indringer werd overgegeven aan de
rijkspolitie te Nieuwenhagen en is in
gesloten.
Hoge prioriteit
agrarische wensen
bepleit
BQ de komende kabinetsformatie zal
aan een aantal agrarische wensen een
hoge prioriteit moeten worden toege
kend. Mr. B. \V. Biesheuvel, voorzitter
van de Nederlandse Christelijke Boeren-
en Tuindersbond, gaf dit gistermorgen
als „vertaling in politieke termen" van
wat de voorzitters der drie centrale
landarbeidersorganisaties in hun vorige
week gepubliceerde verklaring hebben
gezegd over de eigenschappen die een
nieuw kabinet dient te bezitten: een
sterke inleving in de agrarische proble
matiek en een wijze en zeker geen
lege hand om de noodzakelijke aan
passing van het agrarisch bedrijf moge-
lÜk te maken.
Het landbouwschap zal spoedig een uit
gebreide brief gereed hebben. Het enige
wat er nog aan het ontwerp-schrijven
ontbreekt is de naam van de kabinets
formateur! s). vertelde de heer Biesheu
vel.
Hg sprak in Haarlem ter opening van
de algemene vergadering van zqn bond,
die thans 45 jaar bestaat. De slechte fi
nanciële uitkomsten van duizenden land
bouwbedrijven, aldus mr. Biesheuvel,
brengen niet slechts materiële zorgen op
menige boerderij. Op het platteland ont
wikkelt zich hier en daar een geestes
gesteldheid. die de overheid helaas maar
zeer ten dele onderkent.
BEJAARDE VROUW DOOR
NEEF VERMOORD
Een 36-jarige inwoner van Driebergen,
V., heeft bekend zyn 8.1-jnrïge tante, de
weduwe G. die in dezelfde gemeente
woonde, door wurging .net een sjaal om
het leven te hebben gebracht.
Familie van de weduwe trof haar op 25
april dood in bed aan. Daar de bejaarde
vrouw hartpatiënte was. werd aanvan
kelijk aan een natuuriyke dood gedacht.
Na de begrafenis kwam de rijkspolitie
in Driebergen echter ter ore, dat er een
ongeoorloofde verhouding had bestaan
tussen de weduwe en de ongehuwde
neef, V. is op 3 mei aangehouden. Na
voorgeleiding voor de officier van justi
tie en de recnter-commissarls te Utrecht
heeft de man bekend. Het motief moet,
naar de politie aanneemt, worden ge
zocht in de ongeoorloofde verhouding.
Dr. .T Zeldenrust, hoofd van het ge
rechtelijk geneeskundig laboratorium,
heeft sectie op het stoffeiyk overschot
verricht.
VEILIGHEIDSRAAD BIJEEN
Het beraad over de crisis tussen
Haïti en de Dominicaanse Repu
bliek is gisteren voortgezet. In
Washington kwam de raad van de
Organisatie van Amerikaanse Sta
ten bijeen voor het bestuderen van
de bevindingen die een O.A.S.-on-
derzoekcommissie in het crisisge
bied heeft opgedaan. Gisteravond
half tien kwam de Veiligheidsraad
bijeen voor het behandelen van de
aanklacht die Haïti, daartoe, naar
verluidt, aangemoedigd door Rus
land en door Afrikaanse landen,
tegen zijn nabuurland heeft inge
diend.
Amerika is gisteren begonnen met het
evacueren van staatsburgers uit Haïti.
Ongeveer 170 Amerikanen zyn tot dus
ver vertrokken. De evacuatie van de
omstreeks 220 vrouwen en kinderen
van Amerikaanse overheidspersoneel
die bevel hebben gekregen om te ver
trekken kan vanmorgen voltooid zijn.
Van de naar schatting 1300 Amerika
nen op het eiland, die de raad kregen
ook te vertrekken, schijnen er niet veel
te willen gaan. De toestand in Haïti
was gisteren rustig.
Een Haïtiaans vliegtuig, dat op Cura-
gao had willen landen en waarvoor de
Haïtiaanse regering toestemming had
gevraagd, is niet naar Curasao geko
men.
De Nederlandse regering had gistermor
gen aan de regering van de Nederland
se Antillen meegedeeld, dat zij er geen
bezwaar tegen had, dat het Haïtiaanse
vliegtuig op de Dr. Albert Plesman
luchthaven zou landen.
Geruchten
De hele gang van zaken, pogingen van
Haïtische zijde tot geheimhouding en
het speciale telefoongesprek met Den
Haag, had aanleiding gegeven tot ge
ruchten dat de Haïtiaanse president
Frangois Duvalier misschien aan boord
zou zijn en dat hy wilde vluchten.
Haïtianen hadden meegedeeld, dat
„zes militairen" aan boord van
vliegtuig zouden zijn.
Het vliegtuig werd tegen de middag
verwacht. Een half uur voor de aan
komst trokken de Haïtianen hun ver
zoek echter in, zonder enige uitleg te
Nederlanders
Het aantal Nederlanders in Haïti
bedraagt momenteel ongeveer zes
tig-
Aan hen is door de Nederlandse re
gering, in verband met de gespan
nen toestand, het advies gegeven
het land te verlaten.
GIETERIJ ZAL VIJFTIG
MENSEN ONTSLAAN
De directie van het metaalbedrijf Rade-
makers heeft besloten om het tweeploe-
genstelsel in sommige afdelingen van de
gietery in Klazienaveen op te heffen. Dit
brengt met zich mee, dat een aantal
werknemers maximaal 50 zal wor
den ontslagen. De beslissing is genomen
na overleg met de vakbonden.
Er werken ruim 300 mensen in deze gie
terij. De beslissing is genomen omdat de
omvang van de orders is achtergebleven
bij de verwachtingen. Over de datum van
het ontslag is nog overleg gaande.
Het Wereldgebeuren
Kernkwestie
De hoogste leiding van de Amerikaan
se marine heeft niet de naam bij
zonder vooruitstrevend te zijn. zy heeft
een groot gevoel van eigenwaarde en
daarnaast ook een groot gevoel voor
traditie waardoor de admiraals nogal
eens in conflict komen met het Penta
gon, met name met de minister van de
fensie. Robert MacNamara, wiens uit
gebreide staf van „denkers" en „doe
ners" voortdurend lak heeft aan de con
ventionele instelling van het marine
apparaat. Een voorbeeld van het conser
vatisme der marine is de visie, welke
zg had op de toepassing van kernener
gie bij de vloot. Jarenlang heeft zij zich
verzet tegen de idee, dat haar kruisers
door kernenergie zouden worden voort
gedreven- Carrières werden getorpe
deerd, commissies in de wielen gereden
en bevorderingen tegengehouden, alle
maal omdat de marine de zaken bij het
oude wilde laten. -
Natuurlijk trokken uiteindelijk de ad
miraals aan het kortste eind en de eer
ste nederlaag leden zij toen het minis
terie van defensie besloot atoomduikbo
ten te laten bouwen.
De marine zette daarna alles op alles
om te voorkomen, dat ook de opper
vlakteschepen met kernreactors werden
uitgerust- Jaren heeft zij dat verzet
kunnen volhouden. Tot zij zich ook op
dat punt gewonnen moest geven. Dezer
dagen werd in Washington bekendge
maakt. dat de chef operaties van de
Amerikaanse marine, admiraal George
A. Anderson, en de minister van marine
Korth bij minister van defensie MacNa
mara een plan hebben ingediend voor
het uitrusten van de toekomstige opper-
vlaktevioot met atoomreactors voor de
voortstuwing.
Het plan van admiraal Anderson en
minister Korth voorziet in de uit
rusting met reactors van alle nieuw te
bouwen oppervlakteschepen boven de
8000 ton. Jagers zouden derhalve over
de conventionele voortstuwingsmiddelen
blqven beschikken.
Het voorstel van de marine betekent een
revolutie binnen de gelederen van deze
dienst. Tot voor kort beweerde de ma
rine, dat de toepassing van kernenergie
te kostbaar was. Na herhaald aandrin
gen van het ministerie van defensie ech
ter werd opnieuw studie van het onder
werp gemaakt. Ditmaal kwam de ma
rine tot de conclusie, dat er inderdaad
voordelen aan kernvoortstuwing 'verbon
den waren. De laatste jaren is er op het
gebied van het atoomonderzoek zoveel
vooruitgang geboekt, dat het kosten
verschil tussen conventionele voortstu
wingsmethoden en kernvoortstuwing tot
een minimum is gereduceerd.
In hun rapport noemen de admiraal en
de minister bijvoorbeeld als een nieuw
voordeel de ontwikkeling van meuwe
brandstofelementen voor reactoren, die
een veel langere levensduur hebben.
Andere voordelen, waarover de marine
vroeger had gezwegen, bleken te zijn:
een efficiënter apparaat met minder
schepen en minder manschappen, een
grotere mobiliteit, minder afhankelijk
heid van bevoorradingsschepen en over
zeese bases en een langere levensduur
van de oorlogsschepen.
Het Pentagon heeft de capitulatie van
de marine hoogmoedig aanvaard,
dat wil zeggen, het ministerie van oor
log heeft het rapport doorgenomen en
het daarna teruggestuurd met het ver
zoek of de marine het nog eens uit
voerig wil bestuderen en.dan nader in
gaan op de details.
Daarmee is dan de beslissing over deze
kwestie, die tot zovele spanningen tus
sen marineleiding en het Pentagon aan
leiding is geweest, voorlopig uitgesteld-
In marinekringen heeft men dit uitstel
nogal ongunstig opgevat. Men vreest
zelfs aat de minister het plan uïteinde-
lqk tóch zal afwqzen en zelf met een
ander plan zal komen. De verhoudingen
tussen de marine en minister MacNa
mara blijven er gespannen door. Voor
MacNamara maakt dat weinig verschil,
want hrj heeft nooit erg goed kunnen
opschieten met de leiding van leger,
vloot en luchtmacht. Zijn streven naar
centralisatie, gepaard gaande met een
geleidelqke uitschakeling van de afzon
derlijke departementen voor vloot, leger
en luchtmacht, stuitte steeds op heftig
verzet bij de militaire leiders.
De generaals en admiraals voelden zich
steeds weer op de tenen getrapt door de
betweterige tneoretici van het Pentagon,
naar de „mannen van de praktijk". Voor
de laalsten is dat een moeiiyk te verte
ren zaak.
(Van onze Haagse redactie)
Het comité nationale herden
king 1813-1963 heeft thans het
programma bekendgemaakt van
hetgeen is georganiseerd of nog
wordt voorbereid ter herden
king van het ontstaan van de
moderne Nederlandse staat, in
gezet met de landing van de erf
prins van Oranje later ko
ning Willem 1 op 30 novem
ber 1813 te Scheveningen.
In de maanden juni en juli zullen
enig, activiteiten plaatshebben in liet
kadei van het Holland Festival. Er
zal dan een aantal voordrachten ge
houden worden over de Nederlandse
letterkunde en er wordt een toneel
stuk van Heqcrmans opgevoerd.
Op 0 juli zal prinses Beatrix de ten
toonstelling „150 jaar Nederlandse
kunst" in het stedelijk museum te
Amstcrd'ui open-a. I?e.c tentoon
stelling duurt, tot II) september-
Ook voor de Taptoe Delft van 29
augustus tot en met. 7 september
is als leidraad gekozen de herden
king van de 150-jarige onafhankeiyk-
heid van Nederland en de terugkeer
van het Huis van Oranje. Tqdens de
middaguren in deze periode worden
concoursen gehouden voor jeugdfan-
farekorp8en. Van 1 augustus tot 7
september zal in Delft een tentoon
stelling worden gehouden over de
militaire muziek in de loop der tq-
den.
12 oktober is een nationale beiaar-
diersdag en van 11 tot 16 november
is er een Nederlandse volkszangweek.
Het is een programma van regionale
spreiding, te organiseren door de Ne
derlandse Vereniging voor de Volks
zang.
Schooltoneel
In november geeft de PTT. speciale
herdenkingspostzegels uit. in deze
maand gaat in Amsterdam ook de
officiële première van een film over
Nederlanders van Bert Haans'ra.
Eind november wordt het kinderto-
•ïeclstuk „Bevrijdingsspel 1813" van
mevrouw A. Rutgers van der Loeff-
Basenau opgevoerd. Dit „raain"-to-
neplstuk laat ruimte voor improvisa
ties van school tot school variërend
(leerlinirentnl landstreek, ontwikke
lingspeil, geloof enz.). Dit spel geeft
ruimschoots gelegenheid tot een fees
telijke aankleding en zelfwerkzaam
heid van de leerlingén. Een kinder
muziekspel voor de scholen is in be
werking. In dit deel van het herden
kingsjaar verschijnt ook de geschenk-
uitgave voor de hoogste klasse mid
delbaar onderwijs „Karakter en cul
tuur van Europa" (uitgeverij Het
Spectrum).
Een tentoonstelling Nederlandse
beeldhouwkunst met een aanloop van
1813 af wordt van eind november tot
begin maart in het gemeentemuseum
te Arnhem gehouden Op 29 november
vindt er in het Kurhaus te Scheve
ningen een concert plaats van het
Residentieorkest met muziek uit de
tijd van Willem I. Willem Noske ver
leen! hieraan zijn medewerking.
De nationale herdenkingsdag is op
30 november dan wordt allereerst
een krans gelegd bq het monument
op Flein 1813 in Den Haag, en vindt
in het Vredespaleis een byeenkomst
plaats, met als kernthema: Neder-
land j plaats en taak in de internatio
nale rechtsorde. Op de avond van die
dag Is er een televisieuitzending uit
palels Soestdqk.
Tot in 1964
Op 'i december wordt in Amsterdam
de aanbieding van de soevereiniteit
in 1813 herdacht en wordt tevens een
historische tentoonstelling in het
Rijksmuseum geopend. In die maand
zullen in de hoogste klassen van de
middelbare scholen en bij het hoger
onderwijs discussiegroepen wordpn
gevormd, die zich gaan bezighouden
met het thema „het Koninkrijk der
Nederlanden nu en in dp wereld van
morgen". Over dit thema wordt een
tekenwedstrijd uitgeschreven.
Ook in 1964 duurt de herdenking nog
voort. Men denkt bqvoorbeeld al
moe', dit nog vorm krijgen aan
een aansluiting bij de herdenking van
500 jaar Staten-Generaal op 9 ja
nuari, In februari vinden provinciale
bijeenkomsten plaats van de jeugd-
discussiegroepen en voor die maand
wordt ook een nationale jeugddag
voorbereid. Van 6 februari tot 31
maart organiseert het gemeentemu
seum in Den Haag een tentoonstel
ling- „de invloed van dc Nederlandse
schilderkunst op de Europese cul
tuur".
Voor maart is een academiscne her
denking in voorbereiding en op 31
maart wordt het herdenkingsjaar ge
sloten met een landdag "->u de Ne
derlandse jeugd over '-"ma dat
in de discussiegroe- de orde
werd gesteld: het der Ne
derlanden nu en in reld van
morgen. Dan worden ook de prijzen
van de tekenwedstrijd uitgereikt.
zqn in haar verzet tegen de toe
passing van nieuwe technieken, onder
vond al eerder de „vader van de atoom
duikboot", admiraal Hyman George
Rickover.
Admiraal Rickover heeft een harde
strqd moeten voeren vóór de eerste
Amerikaanse atoomonderzeeër, de Nau
tilus, te water kon worden gelaten. Zijn
devies was echter, „hoe meer men zweet
in vrede, des te minder zal men in oor
log bloeden". Maar zqn vrees, dat de
Amerikaanse natie niet genoeg „zweet
te" om de Russen op technologisch ge
bied voor te blijven, werd door zijn su
périeuren van de marine niet ónder-
schreven. Tweemaal werd Rickover,
toen hij nog kanitein was. bij promoties
overgeslagen. Hij kwam volgens de ma
rine-autoriteiten niet in Aanmerking
voor een hogere rang. omdat hij daar
voor de nodige kwalificaties miste en
omdat hij niét all-round zou zqn. De
werkelijkheid was. dat Rickovers supe
rieuren geen waardering konden op
brengen voor de zakelijke wijze waarop
hun technisch gespecialiseerde onderge
schikte de marine-aangelegenheden af-
^"ndelde. Rickover spotte met alle tra
dities. d>e de Amerikaanse marine heilig
waren- Hij leek meer een zakenman dan
een officier Ten slotte moest 'een com-
~us=He uit de Amerikaanse senaat in-
grh'oen want anders was kapitein
Rickover nooit admiraal geworden Ook
later toonde deze zoon van een joodse
kleermaker uit Chicago zich een uit
zonderlijke officier. Als hoofd van de
afdeling „reactors" van de marine ont
zag hij niet om na een lange werkdag
op zrin bureau, het vliegtuig te nemen
en naar Nry.< York te vliegen voor een
tot dien in fia nacht voortdurende confe
rentie en om daarna weer direct terug
te vliegen naar zün bureau, waar hij
dan 's morgens om acht uur weer pre
sent was. Dit soort dynamiek was de
marine vreemd. Moar admiraal Rickover
bereik1-* er ten slotte toch mee, dat zijn
plannen voor oen vloot van atoomonder
zeeërs werden uitgevoerd. Zijn tweede
plan, kernenergie voor oppervlaktesche
pen, is thans aar* de beurt.
MINISTER MACNAMARA
...overwinning op marine...