In loop 1963 nog plan
herindeling ZxBeveland
G.S. niet voor gemeente
voor gehele kanaalzone
Burgemeester vreest verstoring
van evenwicht in de kanaalzone
KIJK ...Zo krachtig en
VOEL ...Zo zacht
LUX VLOEIBAAR, Uw beste afwashulp. U kent LUX in
de fles van 98 cent. Nu is er ook een fles van 58 cent.
Met alle voordelen van moderne LUX:
Grotere draagkracht
voor Hulst en
Oostburg
DONDERDAG 25 APRIL 1963
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
T
Meningen over herindelingsplan
Suggestie: „Als het dan toch moet: één
gemeente voor geheel het westen"...
Als een verrassing zijn de voorstellen van Gedeputeerde Staten tot
samenvoeging van een aantal gemeenten in Zeeuwsch-Vlaanderen
voor de burgemeesters in dit gebied niet gekomen. „We wisten na
tuurlijk dat er iets in de pen was", zei bijvoorbeeld burgemeester
G. H. E. M. van Waes van Westdorpe. Tevreden met deze plannen
was de heer Van Waes overigens niet. Zijn voornaamste bezwaar
formuleerde hij aldus: „Als deze plannen worden gerealiseerd ont
staat er een zekere onevenwichtigheid in de kanaalzone. Te grote
gebieden worden nu toegevoegd aan Teraeuzen: de Axelse Sassing,
een deel van Westdorpe (Stroodorpe). Het zuidelijke deel van de
kanaalzone krijgt daardoor een onvoldoende deel in de ontwikke
ling van dit gebied, dat zich steeds meer doet gelden als industrie
gebied", aldus burgemeester Van Waes.
dijke en Philippine. „Van de
te vormen gemeente daar zou ik lie
ver geen burgemeester sa
menvoeging zal zeker
problemen met zich brengen",
wees de burgemeester van
Nieuwvliet erop, dat de ir
van een gemeente ook het
ben met hun persoonlijke r
de burgemeester te gaan:
lijkheid wordt in de toi
kleiner, door de grotere
van het bestuurscentrum".
Wat zijn eigen gemeente betreft
burgemeester Everaars de samei
ging met andere gemeenten „spijtig".
GEHUCHT
Voor de burgemeester van West
dorpe was het dank zij de publikatie
van dit plan „wel duidelijk, waarom
het kanaalschap Zeeuwsch-Vlaande-
ren van Axel. Westdorpe en Sas van
Gent geen genade in de ogen van
Gedeputeerde Staten kon vinden",
zoals hij zei. Dat plan strookt name
lijk niet met deze herindelingsplan
nen. Toch acht deze burgemeester dit
kanaalschap nog niet volkomen van
de baan: „Er moet een kanaalschap
komen, of het nu het kanaalschap
van Axel, Sas van Gent en West
dorpe is of een ander, maar er moet
een evenwichtige ontwikkeling ko
men van het kanaalgebied", zo meen
de hij.
De heer Van Waes kon ook niet hele
maal akkoord gaan niet de argumen
tatie. „Enerzijds stelt men", zo zei
hij, „dat naar samenvoeging wordt
festreefd, omdat de mentaliteit van
e verschillende plaatsen en dorpen
parallel zou lopen, terwijl men ander
zijds in het middengebied plaatsen
wil samenvoegen, zoals Biervliet,
Hoek, Philippine en IJzendjjke, waar
van dit niet gezegd kan worden".
Pflnlijk vond burgemeester Van Waes
het ook, dat bepaalde gebieden
in dit verband noemde hij het kanaal
eiland die mede door Westdorpe
tot ontwikkeling zijn gebracht nu met
een pennestreek bij Terneuzen wor
den gevoegd. Daarentegen meende hij,
dat voor Terneuzen de uitbreiding
eerder gezocht moest worden aan de
kant van de Westerschelde. Hoek bij
voorbeeld, zou naar zijn mening, be
ter bij Terneuzen gevoegd kun
nen worden. „Het gebied van Ter
neuzen zou in zuidelijke richting moe
ten ophouden bij de cokesfabriek in
Sluiskil", zo meende hij. „Het tijdstip
om deze wijzigingen te lanceren lijkt
mij ook niet gelukkig gekozen", zo
zei burgemeester Van Waes tot slot.
„Er zijn nu namelijk vele activiteiten
om de industrie tot ontplooiing te
brengen en de aandacht wordt nu
enigszins van deze activiteiten afge
leid, omdat men ook aandacht moet
besteden aan deze grenswijzigings
plannen", Het was burgemeester Van
Waes dan ook liever geweest, dat
deze plannen vier jaar eerder gelan
ceerd waren.
vertrouwelijk niet op de hoogte ge
steld van de inhoud van deze plan
nen", zo zei mr. Reuser, die dit een
„onelegante gang van zaken" noem
de. Zijn mening over de voorgestelde
grenswijzigingen wenste hij overigens
niet prijs te geven. „Dat zal ik pas
doen in de eerstvolgende raadsver
gadering", zo zei hij.
Ook de meeste andere burgemeesters
achtten in dit stadium de tijd nog niet
rijp om hun mening vrij te geven. Zo
volstond mr. H. Rijpstra van Terneu
zen met het gezegde: „Geen commen
taar". En ook de heren P. F. van
Hootegem (Sluis) en J. A. Leen-
houts (Cadzand en Retranchement)
wilden pas een uitspraak doen, nadat
de raad bijeen is geweest. „In prin
cipe ben ik vóór het handhaven van
de gemeentelijke zelfstandigheid",
stelde burgemeester J. J. M. Ficq
van IJzendtjke, die ook eerst de raad
wilde horen alvorens verdere com
mentaren te geven. „Een rigoureuze
herindeling", meende burgemeester J.
L. van Leeuwen van Oostburg, die
het een gelukkige omstandigheid
achtte, dat „de motivering nog aller
lei mogelijkheden openlaat".
Ook burgemeester M. K. van Dijke
van Axel wenste zich van commen
taar te onthouden, tot de gemeente
raad over de herindelingsplannen zijn
mening had kenbaar gemaakt. Bur
gemeester J. A. Eekhout van Bres-
kens was door uitstedigheld nog niet
in de gelegenheid geweest de nieuwe
plannen te bezien.
„De status van verschillende
zelfstandige gemeenten zal in de
we plannen meer die van een g~'
worden", aldus burgemeester
Kostense van Biervliet, die het z<
betreuren, dat de zelfstandigheid
vele gemeenten wordt bedreigd,
samenwerking tussen verschelt
gemeenten wós toch al op gang ge
komen?"
„Ik betreur dit rigoureuze ingrij
pen en ik zie meer in een vrijwil
lige samenwerking, zoals al in
Braakmangemeenten, in het ind'
trieschap in West-Zeeuwsch-
Vlaanderen en aan de k
geografische en sociale
werd al door verschillende
tebesturen geactiveerd en gesti
muleerd, aldus burgemeester Kos
tense, die een zekere doorkruising
van de bestaande plannen door de
nieuwe indeling mogelijk achtte.
„Als ik Schouwen-Duiveland en c
herindeling van Walcheren bezie, da
geloof ik, dat in Zeeuwsch-VIaande-
ren de nodige beroering 1
gen zullen ontstaan door de nieuwe
plannen".
ZO STERK MOGELIJK
t en met St.-
ÉÉN GEMEENTE
VOOROVERLEG
„Als het dan toch moet, dan had ik
liever gezien, dat van West-Zeeuwsch-
Vlaanderen één gemeente was ge
maakt of dat de kleine gemeenten
beneden de 1000 inwoners waren sa
mengevoegd", aldus burgemeester J.
C. Everaars van Groede en Nieuw
vliet. Do heer Everaars wees erop,
dat het veraorgingspeil van verschil
leden bestaande gemeenten achteruit
zal gaan in de nieuwe constellatie,
omdat men moeilijk bevoordeling van
diverse kernen zal kunnen tegengaan.
„Verschillende kernen zullen boven
dien niet altijd kunnen aannemen wat
de gemeente zegt. Ik ben bang, dat
sommige gemeenten er een beetje bH
zullen komen te hangen". Hierbij had
burgemeester Everaars onder meer
het oog op de samenvoeging van de
gemeenten Biervliet, Hoek, IJzen-
Burgemeester A. L. S,
Hulst, welke gemeente zal
mengevoegd met Clinge e
Jansteen, kon deze combinatie
maar toejuichen. „Ik ben gelukkig
met de vorming van grotere gemeen
telijke eenheden. Als gedeputeerde
stond Ik indertijd een iets smaller
front voor, maar in mijn burgemees
tersperiode ben ik gegroeid in de
gedachte, dat er aanmerkelijk minder
gemeenten moeten zijn, die een zo
sterk mogelijke eenheid en bestuurs
kracht moeten hebben. Ik acht dit
ook ln het bijzonder van veel belang
voor de representatie naar buiten".
De samenvoeging van Hulst, St.-Jan-
steen en Clinge is ook in het belang
van verschillende kerkdorpen in de
omgeving. Overigens levert deze s~
menvoeging meer dan het door G.
geschatte totaal van 12.000 inwoners
op, aldus burgemeester Lockefeer. Dit
aantal moet zeker 13.000 zijn.
Voor Hulst zelf is de samenvoeging
inderdaad van belang. „Het centrum
zal krachtiger zijn en het kan een
rol gaan spelen néast het kanaal-
gebied. Ik zie mogelijkheden voor in
dustrievestiging, anderssoortig dan
in de kanaalzone, maar de mogelijk
heid is er. Het nieuwe industrieterrein
van Hulst blijkt nu, zonder dat b. en
w. van de indelingsplannen op de
hoogte was, op een strategisch punt
te liggen: in de driehoek St.-Jansteen-
Clinge en Hulst.
Burgemeester mr. J. I. M. Reuser
van St.-Jansteen, welke gemeente vol
gens het plan zal worden samenge
voegd met Hulst en Clinge, toonde
zich verbaasd, dat hy nu pas offi
cieel hoorde van dit herindelings
plan.
„De brief, waarin de Zeeuws-Vlaamse
gemeentebesturen door Gedeputeerde
Staten mededeling wordt gedaan van
dit plan, is gedateerd op 19 april",
zo zei hy, „maar wo hebben dlc brief
pas woensdagmorgen 24 april ont
vangen. Het Is dus duidelijk, dat deze
brief is vastgehouden tot ook de pers
S,S-°rd<"1 toEeUcht"- •ldl,• de Keer Gedeputeerde mr. dr. A. J. J. M. Mes heeft tijdens een bijeenkomst,
Deze burgemeester telde met klem waarop het plan voor de gemeentelijke horindeling van Zeenwscli-
het steeds vreemd gevonden te heb- Vlaanderen werd toegelicht, meegedeeld, dat in de loop van 1963
ben, dat de betrokken gemeentebe- eveneens een herindelingsplan van de gemeentelijke grenzen voor ge-
sturen niet dij net vooroverleg be- 0 r, f 0 0
trokken zijn geweest. ,,wy zyn zelfs heel Zuid-I*0veiand verwacht kan worden.
zuinig is LUX - sterk geconcen
treerd. Met éénmaal knijpen maakt
Ueen sop, dat vet en vuillosweekt
en dan vasthoudt. Sprankelend
schoon wordt Uw vaat.
is LUX. Zachten zorgzaam
voor Uw handen. Mede
dooreen bijzonder bestand
deel ter bescherming van
Uw huid.
PROFITEER NU
VOOR 49 CENT
LUX VLOEIBAAR - ONMISBAAR VOOR UW AFWAS
Op de bovenste tekening worden
de grenzen aangegeven van de 11
nieuwe gemeenten in Zeeuwsch-
Vlaanderen, zoals Ged. Staten van
Zeeland dat in hun herindelings
plan voor dit gebied gedacht héb
ben. De gemeenten, die G.S. wil
len combineren, staan binnen de
arceringen aangegeven.
De kaart beneden geeft de huidi
ge toestand van de grenzen van
de S0 gemeenten -I» Zeemosch-
Vlaanderen
De mening, dat Oostburg de bad-
plaatsbelangen uitstekend zou kun
nen dienen, heeft echter tot het hui
dige plan geleid. Groede kan dan
volgens G.S., met zijn industrie-
schappartners Breskens en Schoon-
dijke, gecombineerd worden, terwijl
Hoofdplaat (ook lid van het indus
trieschap) het viertal gemeenten zoü
completeren-
HOOFDPLAAT
EEN VAN DE uitgangspunten
voor Ged. Staten van Zeeland
inzake de gemeentelijke herin
deling van Zeeuwsch-Vlaande-
ren is geweest in de Tweede Ka
mer van vele zijden geuite wens
bij de behandeling van het
wetsontwerp voor de grenswij
ziging van Hulst en omliggende
gemeenten om de herindeling
in geheel Oost-Zeeuwsch-Vlaan
deren te bevorderen, alsmede
een mededeling van de minister
van volkshuisvesting en bouw
nijverheid om de bestuurlijke
indeling van de kanaalzone aan
te passen bij de te verwachten
ontwikkeling. Ook drong de mi
nister van binnenlandse zaken
bij het grens wijzigingsvoor
stel van Groede en Breskens
aan op herindeling van geheel
West-Zeeuwsch-Vlaanderen. In
dit geheel hebben Ged. Staten
overwogen de draagkracht van
de centrumgemeenten Hulst en
Oostburg te verhogen.
Deze markante zaken in de gemeen
telijke herindeling van Zeeuwsch-
Vlaanderen hebben Ged. Staten gis
teren tydens een persconferentie na
der toegelicht. Gedeputeerde mr. dr.
A. J. J. M. Mes verklaarde daarbij
onder meer, dat G.S. overwogen heb
ben om de vier gemeenten aan de
kanaalzone: Terneuzen, Axel, Sas
van Gent en Westdorpe dan wel te
handhaven dan wel tot één gemeente
te combineren.
G. S. hebben echter aan de vorming
van twee gemeenten (combinatie
Terneuzen en Sluiskil, alsmede com
binatie Sas van Gent en Westdorpe)
de voorkeur willen geven. Als bezwa
ren tegen één gemeente noemde mr
Mes de volgens het college te grote
afstand tussen Terneuzen en de Bel
gische grens, de aanwezigheid van
oude gevestigde industrieën in Sas
van Gent en Westdorpe tegenover de
nieuwe in Terneuzen, alsmede het
verschil in levensbeschouwing tussen
Sas van Gent en Westdorpe ener
zijds en Terneuzen anderzijds.
ZUIDGEMEENTE
Voorts hebben G. S. overwogen
ten zuiden van Terneuzen één
grote gemeente te vormen, be
staande uit Koewacht, Zuiddorpe,
Overslag, Sas van Gent en West
dorpe. Dit stuitte volgens het col
lege op het verschil in mentaliteit
van de bevolking en het industri
ële karakter van de laatste twee
gemeenten. Overigens kunnen
hierover de raden van de betref
fende gemeenten wel een andere
gedachte hebben, meende de heer
Mes.
Voor Terneuzen hebben gedeputeer
den vervolgens een uitbreiding van
het „waterfront" (om stedebouwkun-
dige redenen) gedacht in oostelijke
richting, waarbij dus van de Otheen-
se kreek een dankbaar gebruik kan
worden gemaakt.
Ditzelfde motief kan volgens G.S.
niet gelden voor uitbreiding ln
westelijke richting, omdat het col
lege het Braakmangebied in zijn
huidige vorm wil handhaven.
De toekomstige ontwikkeling van
Terneuzen heeft er voorts toe geleid,
dat G- S. Axel en Zaamslag willen
combineren tot een speciale woonge-
meente, waarin mogelijk toeleve
ringsbedrijven voor de kanaalzone
^gesitueerd kunnen worden.
FUNCTIE OOSTBURG
Het college van Ged. Staten was
vervolgens van mening, dat Oost-
burg zyn centrumfunctie moei
lijk lian vervullen met zijn hui
dige inwoneraantal van amper
4000. Vandaar dat G.S. een com
binatie voorstellen met Cadzand,
Ketranchement, Nieuwvliet, Zuid-
zande en Waterlandkerkje. Gede
puteerden zijn van mening, dat op
deze wyze een goede leiding kan
worden gegeven aan de ontwikke
ling van het strandgehied, terwijl
daardoor met name Nieuwvliet en
Retranchement tot een behoor
lijke ontwikkeling gebracht kun
nen worden.
Ten aanzien van de centrumfunctie
van Hulst leefde vóór 1940 bij het
toenmalige college van Ged. Staten
reeds de gedachte aan een combina
tie van Hulst. Clinge en Sint-Jan-
steen. De reden was toen dezelfde
als nu: vergroting VEm de draag
kracht van Hulst, dat voor zijn cen
trumfunctie in verhouding tot het
aanlaJ inwoners en de oppervlakte
nog gering, ook na de recente grens
wijziging grote financiële offers
moei brengen.
Overigens hebben G- S. nog overwo
gen de kustgemeenten Cadzand,
Nieuwvliet, Retranchement en Groe
de (met 3200 inwoners samen) te
combineren, waarbij dan Oostburg
gecombineerd zou worden met Zuid-
zande en Waterlandkerkje, en Hoofd
plaat met IJzendjjke.
Gedeputeerde Mes wees er in dit
verband op, dat Hoofdplaat reeds
eerder de wens te kennen heeft
gegeven met Breskens gecombi
neerd te willen worden. Wanneer
echter zon blijken, zo betoogde de
heer Mes, dat tijdens de bespre
kingen van het plan de raad van
Hoofdplaat de voorkeur zon ge
ven aan aansluiting by de Braak
mangemeenten, dan zal dit niet op
bezwaren stuiten.
Wel zou er dan het bezwaar zijn, dat
Breskens een te klein grondgebied
heeft voor zijn industriële ontwik
keling, maar dit zou volgens mr.
Mes niet doorslaggevend behoeven te
zyn.
De bevolking van Hoofdplaat is
echter overwegend r.-k., afwij
kend dus van de sterke protes
tantse structuur van Breskens,
Groede en Schoondyke. Samen
voeging van Hoofdplaat met Bier
vliet of met LJzendyke stuit vol
gens G. S. niettemin op bezwa
ren: Biervliet ligt te excentrisch
ten opzichte van de tot Hoofd
plaat behorende buurtschappen
Slijkplaat en Nummer Een. ter
wijl Hoofdplaat in het geheel niet
is georiënteerd op IJzendrjke, ter
wijl behoorlijke weg- en busver
bindingen ontbreken.
Voorts hebben Ged. Staten overwo
gen, dat Sluis en Aardenburg als
woongemeenten voor de streek wel
zelfstandig kunnen blijven.
PROCEDURE
Het is uiteraard mogelijk, dat in dit
herindelingsplan van Ged. Staten
min of meer belangryke veranderin
gen aangebracht worden. Want in de
komende drie maanden zullen de 30
gemeenteraden van Zeeuwsch-VIaan-
deren er hun visie op geven. De
eventuele bezwaren van de raden
kunnen voor G. S. dus aanleiding zijn
hun zienswijze te wyzigen.
De volgende fase in de herindelings
procedure is het ontwerpen van een
wet. waarbij de minister van binnen
landse zaken dus betrokken wordt.
Ook dit wetsontwerp wordt weer aan
de gemeenteraden toegezonden Zo
als ook in de andere herindelingsge-
bieden het geval geweest is, zullen
ook hier wel bezoeken van de minis
ter en de kamercommissie, alsmede
het houden van een „hearing", vol
gen.
Gedeputeerde Mes deelde tot slot
mee, dat de behandeling van het her-
indelingsontwerp op z'n vroegst
eerst over drie jaar in de Tweede
Kamer zal kunnen geschieden.
Gedeputeerden hebben de nieuw voor
gestelde gemeenten nog geen namen
gegeven.