NHOWER
museum
in Abilene
RUST VOOR RUSSEN
IN HUIZE VOORHOUT
zaterdagnummer
Zaterdag 20 april 1963
UIT de grote verscheidenheid der nummer
platen van de geparkeerde auto's bleek
dadelijk, dat er mensen uit veel delen der
Verenigde Staten in het museum waren. Sommige
auto's, vuil en bestoven, kwamen van ver.
Andere, glanzend, stamden uit de omgeving van
Abilene. Het huis, waarin Eisenhower zijn jeugd
doorbracht, ligt in de Vierde Straat van Abi
lene. Het is een eenvoudige, gezellige woning.
Jarenlang was het een onbekend huis, een der mil
joenen onbekende huizen, die Amerika telt. Thans
echter heeft het een blijvende plaats in het hart
van de Amerikaanse natie.
Achter dat huis lag tot voor een paar jaar een maïs-
akker. Nog eerder, in Ikes jeugd, bevond zich
daar de moestuin, die de jongens Eisenhower voor
hun moeder bewerkten. Tegenwoordig staat op die
plek een modern gebouw,-dat zich scherp aftekent
tegen de diepblauwe luchten van Kansas, de staat,
waarin Abilene ligt. Dat moderne gebouw vlak bij het
ouderwetse woonhuis valt evenzeer op als de loop
baan van de Abileense knaap, die het bracht tot
opperbevelhebber der geallieerde strijdkrachten, ver
volgens tot president der Columbia Universiteit en
ten slotte tot president der Verenigde Staten.
De meeste bezoekers van het museum beginnen met het huis
der Eisenhowers te bezichtigen. En terecht, want zo leren zij
een der fundamenten van Ikes loopbaan kennen. Immers,
mede dank zij de gezelligheid, de hechtheid van de gezinsband
en de eerbied voor de godsdienst, die in dat huis heersten,
kreeg Ike een goede start in het leven. Ikes ouderlijk huis
droeg er stellig toe bij, dat hij later een plaats kon veroveren
in de rij der grote mannen.
Het museum
EVENALS de man, wiens grootheid het wil eren, verenigt
het (op 3 april 1954 geopende) museum in zich waardig
heid, warmte en ongedwongenheid. Het bevat vele schatten.
Sommige hebben een hoge geld- en kunstwaarde. Andere zijn
van bijzondere historische betekenis. In de westelijke vleugel
bevinden zich de voorwerpen, die betrekking hebben op de
familiegeschiedenis der Eisenhowers en op Ikes loopbaan tot
zijn verkiezing tot President der Verenigde Staten. In de
oostelijke vleugel vindt men vele belangryke en belangwek
kende Eisenhoweriana uit de prefidentstijd. Daaronder zijn
kostbare geschenken van leidende figuren uit vele landen.
Vele zouden ook op hun plaats zijn in een museum voor
schone kunsten. In het Abileense museum zijn zij echter niet
als kunstvoorwerpen opgesteld, doch gerangschikt in hun
historisch verband met Ikes loopbaan.
In vele musea heerst wat men kan noemen een ietwat be
klemmende museumstilte. In Abilene is die ver te zoeken.
Bezoekers uit den vreemde en uit alle hoeken van Amerika
bewegen zich opgewekt en ongedwongen door de zalen. Vaak
klinkt een lach. Gefluisterd wordt er nauwelijks. Tal van kin
deren, begeleid door hun ouders of onderwijzers, komen even
eens een kijkje nemen. De jeugd is immers opgetogen over
Ike! Nu, dat zijn de heer Endacott, conservator, en zijn vrouw
(die de bezoekers van het huis der Eisenhowers ontvangt)
ook. De heer Endacott heeft twintig jaar lang geschiedenis
onderwezen op de middelbare school van Abilene. Hij is reeds
geruime tijd verbonden aan de Eisenhower stichting, die het
museum liet bouwen en inrichten en die het thans beheert.
De Endacotts en vele anderen uit Abilene behoren tot Ikes
vriendenkring. Zij slaagden er in om het museum vriendelijk,
gastvrij en gezellig te maken, zodat het er goed vertoeven is.
De tuin
BIJ de ingang van het museum is een inscriptie aangebracht
luidende:
OP DIT ERF, EEN GESCHENK VAN DE FAMILIE
EISENHOWER, RICHT EEN DANKBAAR AMERI
KAANS VOLK DIT GEDENKHUIS OP OM DE OUD-
STRIJDERS UIT AMERIKA'S OORLOGEN, DE FA
MILIE EISENHOWER EN HET LEIDERSCHAP
VAN DWIGHT D. EISENHOWER TE EREN.
Langs de westelijke vleugel bevindt zich een rechthoekige
vyver. Vrolijk wappert de Amerikaanse vlag aan de kant van
het water. Ook langs het pad, dat naar de ingang leidt, is
een vijver. In deze staan een aantal pylonen, een geschenk
van de „Dochters der Amerikaanse Revolutie". Aantrekke
lijker nog dan de vijvers is de tuin. De mooie noteboom, die er
staat, werd jaren geleden geplant door Ikes vader, David
Eisenhower. Aan de westelijke kant van het museum is een
rozentuin aangelegd met duizend der mooiste rozesoorten
alle geschonken door het Amerikaanse Rozen-Genootschap.
In de lente zorgen 25.000 tulpen voor een waar kleurenfeest
in de museumtuin. Zij werden geschonken door een in Sas-
senheim gevestigde Nederlandse bollenfirma (Res Co.),
die later opnieuw 7000 tulpen ten geschenke aanbood- Texas
pleegt warm te zijn en daarom is het moeilijk om planten
bloeiende en het gras groen te houden. Maar Bill Eagle,
vroeger hoofd der Abileense politie, is tegen zijn tuinierstaak
opgewassen.
De inhoud
IN het deel van het museum, dat gewijd is aan Ikes loopbaan
vóór zijn verkiezing tot president, zagen wij het korte me
morandum, waarin Eisenhower als opperbevelhebber der ge
allieerde strijdkrachten het einde van de tweede wereldoorlog
bekendmaakte. Met belangstelling keken wij naar een doos
met geheime Duitse documenten, die de Amerikanen in han
den vielen. Voorts zagen wij een Russische vlag, een Russi
sche dolk en een met juwelen bezette Russische decoratie die
aan Eisenhower werd verleend, toen Rusland als bondgenoot
werd opgenomen in het verdedigingsstelsel tegen de As-
mogendheden. Dan zijn er nog herinneringen aan de dagen,
toen Ike als officier op de Philippijnen diende onder de beve
len van de generaal Douglas MacArthur.
Niet-militaire herinneringen zijn er eveneens te bewonderen,
bijvoorbeeld Ikes moeders „Electric" met autonummer 5824,
een wagen, waarin Ike en Mamie in hun jonge tyd vaak ge
reden hebben. Aan Ikes schooljaren herinnert een bank, waar
in hij op de middelbare school de geschiedenislessen volgde.
Zeer in trek bij de bezoekers zijn telefoons, waardoor men de
rede kan beluisteren, die Ike hield bij zijn terugkeer in
Abilene na het einde van de oorlog, alsmede het gebed dat
hij ter gelegenheid van zijn installatie als president uitsprak
en voorts de muziek van de Abileense cowboy-band, ten ge
hore gebracht in Washington bij die gelegenheid. Op een, door
de heer Endacott ontworpen kaart, kan men in zestig secon
den het verloop van drie jaar wereldoorlog volgen. Rode en
witte lampjes flitsen aan en uit. De rode symboliseren geal
lieerde tegenslagen, de witte geallieerde successen.
In de „presidentiële" vleugel bevinden zich tal van geschen
ken uit den vreemde, waaronder zeer kostbare. Rechts van
de ingang hangt tegen de muur een-levensgroot portret van
Ike, gemaakt door dë schilder Thomas Stephens. Het is het
enige portret, waarvoor Ike ooit poseerde. Ike zelf is erg ge
steld op dit kunstwerk. Het is inderdaad een brokje op heter
daad betrapt leven, want als men er even naar blijft kijken,
is het, of Eisenhower in levende lijve op je toestapt om je
te begroeten. Mevrouw Eisenhower is ook tegenwoordig,
doch niet levensgroot. Zij „is" een pop. gekleed in een perfect
nagemaakte baljurk, zoals Mamie die droeg op het bal ter
gelegenheid van Eisenhowers installatie als president: rose
stof bezet met briljanten.
Voortdurend stromen nieuwe aanwinsten voor het museum
binnen. Zy worden opgeborgen in een apart vetrek tot ze bij
tyd en wijle geclassificeerd zijn en gereed voor bezichtiging.
De classificatie en rangschikking stellen hoge eisen aan de
heer Endacott en zyn assistenten, want het enige, wat al die
voorwerpen gemeen hebben, is, dat ze „iets" met Eisenhower
te maken hebben of hadden. Te zamen illustreren zij de ge
schiedenis van een figuur van wereldhistorische vermaard
heid.
Vrijwel dagelyks komen er inwoners van Abilene een kijkje
nemen in het museum. Zy praten dan met de bezoekers van
elders en weten tal van aardige en anekdotische bijzonder
heden te vertellen over Ike en zyn familie.
Copyright: Christian Science Monitor
Provinciale Zeeuwse Courant.
lieke Kerk nam er honderd voor haar
rekening de andere honderd werden
„toegewezen" aan de reformatorische
kerken. De Hervormde Kerk bracht
„haar" vluchtelingen onder dak in be
staande tehuizen. Doopsgezinden en
remonstranten stichtten in dat jaar
in Schoorl een eigen vluchtelingen-
tehuis. En het was aan de heer Stof
fel, een gewezen houthandelaar in
Archangel, en zijn Russische vrouw,
dat de leiding werd opgedragen. Vijf
tien oude Russen vonden er onderdak.
Toen, vijf jaar later, was het wijlen
koningin Wilhelmina, die met een
vorstelijke gift het vluchtelingenwerk
ondersteunde. Royaal stelde zij haar
fraaie tehuis aan het Haagse Voor
hout, gelegen tussen het paleis en de
smalste woning van Den Haag, be
schikbaar. Het echtpaar Stoffel ver
huisde, in september 1956 gingen de
deuren open voor twintig vluchtelin
gen, die hier een stukje oud Rusland
vonden op de plaats waar eens een
vorstin leefde.
Weinig is er in Huize Voorhout nog
te herkennen van het oude koninklij
ke huis. Koningin Wilhelmina stelde
iiet huis ter beschikking van de afde
ling interkerkelijke hulpverlening van
de Wereldraad van Kerken. Maar
toen zij eenmaal een bezoek bracht
aan het huis, zei zij: hier moet een
lift in komen, deze oude mensen kun
nen toch geen trappen meer lopen.
En toen Huize Voorhout plechtig ge
opend werd, was de lift er als het per
soonlijke geschenk van een vorstin,
die zelf in haar paleis nooit liften
heeft willen hebben.
DOMINO
In Huize Voorhout spelen de bewo
ners domino. In de conversatie
kamer worden de tafels aaneen ge
schoven, iedere avond. Dan komen de
stenen op tafel. De oude kozak Iwan
Ribakin verdeelt fiches. Soms staat
iemand op en schuift op de piano
kruk. Een accordeon wordt voorzich
tig uit het foudraal gehaald en oude
stramme vingers grijpen naar gitaar
en balalaika. Dan is het er ineens:
Rusland! de oude volksmuziek uit het
verre vaderland. Hun gebarste stem
men zingen de liederen van de steppe
of de vrolijke wijsjes uit de steden.
Wat treurig overstemt de balalaika
het gezang. Een oude vrouw heeft
tranen in de ogen. Er zijn zoveel her
inneringen. En iedere bewoner kan
zo z'n verhalen vertellen.
De oude grijze politiecommissaris, die
vloeiend Duits spreekt en met echte
Russische hoffelijkheid zijn gasten
begroet. Of de 70-jarige, die zilver
poetst in een Haags restaurant voor
een extraatje om balletvoorstellingen
te kunnen zien. Hij slaat er geen een
over. Of de vitale en altijd opgewek
te Alexandra Adrej Grakova.
Zij is kokkin van Huize Voorhout en
voor haar heeft de Russische keuken
geen geheimen, en regelmatig ver
schijnen Russische gerechten op tafel.
Het is op die ogenblikken dat de be
woners zich helemaal thuis voelen:
als de borscht op tafel komt, of de
pirogi, de schtsji, de gretsjevaja, de
kascha of de koelitsj.
Nellie Greeuw die al van het begin af
aan in Huize Voorhout assisteert en
al "een aardig mondje Russisch
spreekt, vertaalt borscht, dat is kool
soep met tomaten, pirogi Russische
vleesbroodjes, zoiets als Hollandse
saucijzenbroodjes. Schtsji soep van
zuurkool, Kascha-gretsjevaja, nee dat
lust ik niet, pap van gepelde boek
weit dat is Russische soldatenkost.
VADER SERAPION
T^oelitsj komt met Pasen op tafel.
Vrome Russen schrijven dan op
het gebak de letters C W, de Rus
sische afkorting van „Christus is op
gestaan". De oude geestelijke van het
tehuis, de grijze vader Serapion, leidt
dan de diensten in de kapel van de
Russische vluchtelingenkerk in een
vroeger gymnastieklokaal. Regelma
tig brengt hij door de week bezoeken
aan het tehuis. Dan maakt hij op ie
dere kamer een praatje en bewondert
de ikonen, die door sommige bewo
ners zijn vervaardigd.
Een jaarlijks hoogtepunt in het leven
van de 22 Russen en Russinnen was
het bezoek aan paleis Voorhout als
koningin Wilhelmina daar vertoefde.
Want nooit vergeten de door het har
de lot getroffen revolutievluchtelin
gen dat het een Nederlandse koningin
was, die hen een veilige levensavond
schonk in haar eigen huis.
voor het laatst zag. Hij vluchtte,
zoals zovelen.
De rode revolutie die als een storm
over de uitgestrekte velden van de
Oeral joeg, verdreef hem van zijn
hoeve. Dat werd het begin van een
achtervolgd bestaan met telkens weer
vluchten, telkens verder, ook dwars
door het onherbergzame Siberië. Vijf
jaar leefde hij als een kluizenaar in
de bossen, bouwde er zijn eigen hut
en leefde van wat hij vond of schoot.
En toen ook daar gevaar dreigde
vluchtte hij China in. Een nieuwe lan
ge tocht begon die tijdelijk rust
bracht. Maar andermaal was het de
communistische revolutie, die hem
ook hier verdreef. Zijn kleine kamer
tje in de Chinese stad liet hij achter.
En met enkele schamele bezittingen
trok hij uit het oosten.
Ik werd voor de keus gesteld, zegt
hij: Chinees staatsburger worden, te
rug naar Rusland of naar het westen.
Ik koos voor het laatste. En in de
Britse kroonkolonie Hong-Kong ont
fermde de kerk zich over hem. „In
terchurch Aid" verschafte hem on
derdak en gaf hem nieuwe kleding.
Toen vloog hy naar Nederland, waar
voor het eerst sinds zijn vlucht een
liefdevol tehuis op hem wachtte.
KONINKLIJK GESCHENK
Directrice mevrouw H. L. Stoffèl-
Barnehl: „We hebben in dit huis
22 van deze mensen. Oude men
sen, die de revolutie overleefden en
hier een rustige levensavond vinden.
In 1950 is het begonnen. Tweehonderd
vluchtelingen kwamen naar ons land.
Zy zouden door verschillende kerken
verzorgd worden. De Rooms-Katho-
A lexander Novogorobzev Poli-
karpovitch drinkt thee. Op
de tafel gloeit de samowar. Voor
hem ligt een half verkreukelde
krant. Een Russische krant.
Zijn blik glijdt over de foto's.
Langzaam slaat hij de pagina's
om. Lezen kan hij ze niet, want
Alexander Polikarpovitch is
analfabeet. Een kleine magere
man. Zijn goedkope en ouder
wetse bril tekent schaduwen op
zijn doorgroefde gezicht. Voor
zichtig slurpt hij hete thee. Zijn
ruwe handen omklemmen het
porselein, zoals hij dat als kind
al deed. Thuis, vroeger, in de
Oeral, op de oude boerderij van
zijn vader. Want Alexander Po
likarpovitch is een Rus al is het
dan al bijna een-halve eeuw ge
leden dat hij zijn geboortegrond
Een oude Rus, die een vredige le
vensavond vond in het huis van een
vorstin (rechts).
's Avonds lezen ze een Russisch blad,
gedrukt en verspreid door vluchte
lingen om zo de banden met het
Rusland van vroeger te kunnen
handhaven (links).
