K.L.M. LEED
VERLIES VAN
IN 1962 EEN
75 MILJOEN
Inkomsten stegen met
bijna 24 miljoen
Nipkowschijven
voor Rudi Carrell
en H. A. Gomperts
0MH00GKLAPPENDE BRUG WIERP
ARBEIDERS HOOG IN DE LUCHT
Als uit katapult
weggeschoten...
HoekvanHolland
kreeg een nieuwe
reddingsboot
SENAAT UIT WAARDERING VOOR
WERK VAN MINISTER KORTHALS
Contact met de
West was goed
RUMOER IN BELGIË ROND DE NIEUWE ,STARFIGHTER
DONDERDAG 18 APRIL 1963
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
8
WEGVALLEN VAN BIAK KOST f30 MILJOEN
(Van onze Haagse redactie).
De K.L.M. sluit het boekjaar 1962 af met een verlies van
75.513.000 gulden, ruim één miljoen minder dan 1961. Dit on
gunstige resultaat is voornamelijk het gevolg van de grote kosten,
namelijk ruim 19,5 miljoen, van de reorganisatie. Deze post, ge
boekt in 1962, zal worden besteed in 1963 en volgende jaren.
Zonder deze noodzakelijke kosten ziet de winst- en verliesrekening
er bepaald niet zo ongunstig uit: de vervoers- en overige inkomsten
bedroegen in totaal 24 miljoen méér dan in 1961, de bedrijfskos
ten daalden met 8,5 miljoen gulden, aldus blijkt uit het jaarver
slag over 1962.
Is het saldo bedrijfsinkomsten en be
drijfskosten dus in totaal aanzienlek
gunstiger dan in het voorgaande boek
jaar, de noodzakelijke kosten, die ge
maakt moeten worden voor de afvloei
ingsregeling van personeel, alsmede het
feit, dat er geen bedrag is vrijgekomen,
zoals vorig boekjaar, uit voorzieningen
voor belasting naar de winst, drukken
dit resultaat weer tot het peil van vorig
boekjaar. De reorganisatiekosten dienen
gezien te worden als de aanloop tot een
herstel van de maatschappij. Intussen
is er ook voor het jaar 1963 reden tot
zorgen: de Ijjn naar Biak is komen te
vervallen en de bruto-opbrengst uit deze
lyn wordt geschat op circa 30 miljoen
gulden. In K.L.M.-kringen ls men niet
pessimistisch over de komende herope
ning van de Djakarta-route, doch men
wijst erop, dat deze in feite een door
trekking is van de bestaande Singapore-
lijn en ziet hierin dan ook voorshands
geen compensatie voor Biak.
Wachten op „groen"
Intussen spreekt het jaarverslag nauwe
lijks over de toekomst. Het moet hier
over vaag blijven omdat de K.L.M.
wacht op wat in de top „het groene
licht van de regering" genoemd wordt:
het vrijgeven van de weg naar moderni
sering van de vloot, waarvoor de rege
ring de garanties heeft verstrekt. Op 9
mei vindt de algemene aandeelhouders
vergadering plaats. Men hoopt dat dan
ook de beslissing van de regering be
kend zal zijn.
Eén of vijf
De balans over 1962 geeft intussen
ten aanzien van de solvabiliteit geen
fraai beeld: de verhouding liquide
middelen schulden is één op vijf
en dit zou een reden tot ernstige
ongerustheid zijn, ware het niet, dat
de staat zich bereid heeft verklaard
de K.L.M. in de vorm van garanties
bij te staan.
Intussen heeft het bedrijf nog geen be
roep op deze garanties behoeven te doen.
Zou de K.L.M., zo meent men In de
leiding van het bedrjjf, in staat zjjn de
kosten te drukken en. het vervoerèln-
komen op te voeren, dan behoeft het
zich, ondanks de 1 5 verhouding over
de liquiditeit geen zorgen te maken.
Intussen is het voor de K.L.M. en
in feite voor elk luchtvaartbedrijf
bijzonder moeilijk de kosten te vermin
deren. Een aantal kosten ligt volko
men vast en feitelijk is besparing alleen
te bereiken door bezuiniging in de
fiersoneelssector. Uit de winst- en ver-
iesrekening blijkt intussen, dat ook dit
hoge kosten van incidentele aard mee
brengt. Men is ervan overtuigd, dat
alleen mei de post salarissen in de kos-
tensector iets groots te bereiken valt.
Zoals bekend is reeds veel personeel
afgevloeid, Over een volgende ronde is
echter, alweer in afwachting van het
antwoord van de regering, nog niets te
zeggen slechts dit: een vlootmoder-
nisering brengt
mee en derhalve i
aan personeel.
Lage opbrengst
Vergelijkt men de K.L.M. intussen
met andere luchtvaartbedrijven wat
de exploitatie betreft, dan komt zjj
niet slecht tevoorschijn. Uit een ver
gelijking met de Scandinavische
maatschappij S.A.S. en met de Swiss
air blljjkt bijvoorbeeld, dat de kos
ten per tonkilometer produktic hjj
de K.L.M. 81 cent bedragen, bij de
S.A.S. 93 cent en bjj de Swissair 98
cent. Hot aantal employés per mil
joen tonkilometer produktic bedraagt
bij de K.L.M. 2(1, bjj do Swissair 21
en bjj do S.A.S. 23 cent.
Drie factoren echter beïnvloeden de re
sultaten van de K.L.M. ongunstig: ten
eerste de luchtvaartpolitieko zwakheid
van Nederland. Geen week gaat er
voorbij, zo gaf men ons te verstaan, of
de K.L.M. heeft wel hier of daar een
tegenslag op luchtvaartpolitiek terrein
te boeken. Ten tweede de lage opbrengst
per tonkilometer. Terwijl deze bij S.A.S.
en Swissair bijvoorbeeld 1.60 bedraagt
is zij bij de K.L.M. slechts 1,20.
Achtergebleven
Een van de oorzaken van deze lage
opbrengst is het feit, dat bjj de K.L.M.
de verhouding vracht-passage ongunstig
Advertentie
Mevrouw P.
verbrak
de sleur radicaal
Zó was hot: el-ke morgon weer brood i
van do vorige dag altijd oud. En
toen opeens oen nieuw soort brood
op tafel: Finnbrod Het krokant-1
brood dat maandenlang kersvers!
blijft en zo lekker smaakt. Manlief
is nu vergeten dat hij 's morgens
nooit wildo eten. De kinderen zijn
dol op gezónd Finnbrod De 'oud-
brood-slcur' ia verbroken. Koop bij
uw kruidenier of bakker óók zo'n
pak Finnbrod. Het hóórt bi) elke
broodmaaltijd. U kunt kiezen, wit
of bruin.
ligt. Zo krjjgt de K.L.M. uit passages 70
procent van haar inkomsten tegen bij
voorbeeld de S.A.S. 79 procent.
Verder heeft de K.L.M. minder eerste
klassevervoer en de vrees is gewettigd
dat dit nog verder zal verminderen, nu
bijvoorbeeld een groot aantal plaatsen
in West-Duitsland rechtstreekse verbin
dingen heeft met de V.S.
De K.L.M. blijft achter, zo werd ons
te verstaan gegeven, bij de groei van
de wereldluchtvaart. Dit is alleen
De stichting „Prijs van de
televisiekritiek", opgericht
door het gezelschap van tele
visiecritici heeft twee zilveren
Nipkowschijven toegekend
aan Rudi Carrell en H. A.
Gomperts. De Nipkowsehijf
wordt elk jaar uitgereikt aan
die televisiemedewerkers, die
tot opvallende prestaties zijn
gekomen.
Rudi Carrell krjjgt zijn schijf voor
het feit, dat hij zijn televisieshow
voor de VARA zelf schrijft, pro
duceert en regisseert en ook de
teksten van de liedjes van de
medewerkers schrijft. Deze pres
tatie wordt door het gezelschap
van televisiecritici, in ons land
uniek genoemd.
De journalist H. A. Gomperts, is
verantwoordelijk voor de rubriek
„literaire ontmoetingen" van de
A.V.R.O. Deze rubriek staat, aldus
het gezelschap op een bijzonder
hoog peil.
De prijzen zullen worden uitge
reikt op 22 april aanstaande in
„Het wapen van Amsterdam" te
's-Gravenland.
Kwart miljoen
voor hulp aan Bali
landschc Roode Kruis" ruim een kwart
miljoen aan giften ontvangen voor hulp
verlening aan de slachtoffers van de
vujkaaiiuitbar.sting op Bali; om precies
te zjjn 250.578,39.
Voor dit geld heeft het Roode Kruis
in de afgelopen weken lakens, dekens,
bloedplasma, medicijnen en kindervoe
ding aan het Indonesische Roode Kruis
gezonden. Verder zijn onderweg, of zul
len nog worden gezonden: 80.000 vita-
minetablctten, 135.000 sulfatabletten,
6000 handdoeken, 5000 molton dekens
en drie cn een halve ton spliterwten.
Meester-baklcer Toni Stopp Ani
uit de Engelse plaats Winder is
hier bezig aan een van de vijf
reuzentaartendie hij moet maken
voor de bruiloft van prinses Alex
andra van Kent en Angus Ogilvy,
volgende weelc woensdag in Lon
den. De taart van vier verdiepin
genis 1.20 meter hoog en heeft
een doorsnee van 45 cm. Zij
draagt de emblemen ran de En
gelse koninklijke familie en van
Schotland.
op te vangen door een nog grotere
verkoopsinspanning en een voortdu
rende kostenbewaking. En dit ach
terblijven is dan de derde grote fac
tor, die de ontwikkeling van de
K.L.M. ongunstig beïnvloedt.
Zo is bijvoorbeeld op de noord-atlanrl-
sche route de bezettingsgraad van de
K.L.M.-vliegtuigen achtergebleven bij de
algemene bezettingsgraad. Een andere
oorzaak van de lage opbrengst per ton
kilometer is, dat de K.L.M. veel I.T.E.-
vervoer heeft, dat nu eenmaal minder
opbrengt. Over de I.A.T.A.-tarieven is
de K.L.M. tevreden, slechts acht men
het eersteklas-tarief te hoog.
Het bedrjjf blijft streven naar interna
tionale samenwerking, doch ook hier
over kan in het jaarverslag weinig wor
den gezegd: een nauwe samenwerking
met S.A.S. en Swissair is van de baan,
de Air Union staat nog op zo losse
schroeven, dat hierover niets beslist kan
worden. Doch in principe blijft de KX.
AL kandidaat voor het toetreden tot een
combinatie van luchtvaartmaatschap
pijen.
Vier gewonden bij vreemd ongeval
Het onverhoeds omhoog klappen gister
middag van een elektrische ophaalbrug
over de Zwolsevaart in de Noordoostpol
der heeft tot gevolg gehad, dat vier
arbeiders, die op de brug bezig waren
het wegdek te vernieuwen, gewond zijn
geraakt. De mannen, die, als uit een
katapult afgeschoten, door de lucht vlo
gen, kwamen van vrij grote hoogte op
de weg terecht. Zjj zjjn allen naar het
ziekenhuis in Enimeloord overgebracht.
Voor zover bekend, is geen van hen in
levensgevaar.
Het wegdek was grotendeels van de
brug verwijderd en vermoedelijk is daar
door het evenwicht verstoord. Het op-
haalmechanisme werkt namelijk met een
contragewicht, dat zich in de kelders
van de brug bevindt. De arbeiders kon
den enige balken niet goed bereiken en
hadden de brugwachter verzocht de
brug wat omhoog te draaien. Toen de
brugwachter de grendel had weggescho
ven om aan dit verzoek gevolg te kun
nen geven, schoot de lichter geworden
brug met een klap omhoog. De brug
is hierdoor ernstig ontzet en het zal ver
moedelijk enige weken duren, alvorens
hij weer kan worden gebruikt.
Het Wereldgebeuren
Crematie V.P.R.O.-
erevoorzitster
In het crematorium te Drieliuis-Wester-
•eld is gistermiddag het stoffelijk over
schot verast van mejuffrouw dr. N. A.
Bruining, in leven erevoorzitster van
V.PJt.O., die op 76-jarige leeftijd iu Den
Haag overleed. Er waren vele belangstel
lenden, onder andere uit omroepkringen.
Als eerste sprak dr. J. A. de Koning,
voorzitter van de V.P.R.O., die memo
reerde, dat mejuffrouw dr Bruining bij
na dertig jaar, van de oprichting af,
voorzitster is geweest van de V.P.R.O.
„Zij was de enige vrouwelijke voorzitter
van een omroepvereniging in ons land
en zij heeft dat gedaan, waardig en met
'n inslag van vrouwelijke voornaamheid",
aldus dr. De Koning. Daarna sprak ds.
D. J. Mïedema uit Dokkum. hoofdbe
stuurder van de Vereniging van Vrijzin
nige Hervormden in Nederland. Hij zei
onder meer: „De wereld heeft vrijzinnig
christendom nodig. Voor dat woord heeft
z(j fier en trouw gestaan".
In memoriam
mej. N. A. Bruining
Vanavond zal de voorzitter van de
V.P.R.O., dr. J. A. de Koning, na de
journaaluitzending van de t.v. een kort
in memoriam uitspreken ter nagedach
tenis aan mej. N. A. Bruining, Sn leven
erevoorzitster van de V.P-RO.
De vier gewonden zijn de 26-jarige
S. van Dijk uit Lemmer, de 48-jarige
S. der Koehoorn uit Lemmer, de 58-
jarige J- Wijnands uit Lemmer en de
59-jarige H. ten Napel uit Vollen-
hove. Zij werkten aan het wegdek
voor het aannemingsbedrijf J. Visser
te Lemmer. De brug ligt bij Krag-
genburg in de nabijheid van het ge
maal Smeenge.
PROJECTIEL ONTPLOFT,
ARBEIDER GEWOND
De 25-jarige los-arbeider P. van Delft
uit Dongen in dienst bij de rijkswater
staat is ernstig gewond geraakt aan
hoofd en handen toen hij gistermorgen
bij het kappen van bermstruiken langs de
Dongense weg te Tilburg met zijn hand
bijl op een projectiel sloeg, dat explo
deerde.
Collega's, die na de ontploffing toesnel
den, vonden Van D. op de grond liggen.
Met voornamelijk brandwonden werd hij
naar het St. Elisabeth ziekenhuis te Til
burg overgebracht. Levensgevaar wordt
niet aanwezig geacht.
Bjj onderzoek is gebleken, dat het pro
jectiel een zogenaamde mondingsvuur-
nabootser was. die bij Nederlandse le-
geroefeningen wordt gebruikt en ver
moedelijk bü militaire oefeningen onop
gemerkt in het struikgewas is terecht
gekomen zonder te ontploffen.
DOOR BLIKSEM GEEN
KINDER T.V.-UURTJE
Een plotseling opgekomen onweersbui,
die aan zware plensbuien gepaard ging,
heeft gistermiddag veel kinderplezier
bedorven.
Uitgerekend tijdens het t.v.-kinderuurtje
sloeg de bliksem in een hoogspannings
leiding en verstoorde daarmee de stroom-
levering aan Naarden-Bussum en dus
ook van de televisiestudio's. Twintig mi
nuten lang bleven de kijkkastjes duister.
KONINGIN ELIZABETH
VAN BELGIË KOMT OP
VOOR COMMUNIST
Koningin Elisabeth van België, de 86-
jarige grootmoeder van koning Boude-
wijn, heeft volgens de Belgische radio
een telegram gezonden aan generaal
Franco met de vraag genade te verle
nen aan de Spaanse communistenleider
Kulien Grimau.
Volgens berichten uit Madrid zou Gri
mau worden berecht wegens zijn aan
deel in de jongste stakingen in Spanje.
Dit was gisteren aanleiding voor een
honderdtal leden van de Spaanse kolo
nie in Brussel om voor de Spaanse am
bassade te protesteren. Enkelen van
hen drongen het gebouw binnen en
vernielden een aantal ruiten.
Huwelijk prinses
Alexandra op T.V.
Woensdag 24 april neemt de
N.T.S- om vijf voor half twaalf
tot ongeveer kwart over een de
rechtstreekse Eurovisiereportage
over van de huwelijksinzegening
in de Westminster Abdij in Lon
den, van prinses Alexandra van
Kent en de heer Ogilvy, waarbij
ook de Nederlandse prinsessen
Irene en Margriet aanwezig zul
len zijn.
Het commentaar bij deze uitzen
ding wordt verzorgd door Netty
Kleywegt-Rosenfelt en ds. A. C.
van den Bos.
KOSTEN LEVENSONDERHOUD
STEGEN IN NEDERLAND
MET VIER PROCENT
Lonen in industrie
12 procent hoger
Van de voornaamste Europese lan
den is Italië het land waar de kos
ten van levensonderhoud het afge
lopen jaar het meest zijn gestegen.
Op de tweede plaats komt Frank
rijk.
Dit blijkt uit een rapport van de kamer
van koophandel en fabrieken in Parjjs
in haar maandelijks conjunctuurover
zicht. In de meeste Europese landen is
een niet onbelangrijke stijging van de
kosten van het levensonderhond geregis
treerd. Van eind 1961 tot eind 1962 was
dit In Italië 7,5 procent, in Frankrijk 5,1
procent, in Nederland 4 procent, in
West-Duitsland 3,6 procent, in Engeland
2,6 en in België 2 procent.
De snellere stijging in Frankrijk en Ita
lië moet volgens de samenstellers van
het rapport worden toegeschreven aan
de stijging van de levensmiddelenprijzen
en de huren. De stijging van de huren
bedroeg in december 1962 ten opzichte
van 1958 in Frankrijk 64 en in Italië 51
procent tegen in West-Duitsland, Neder
land en Engeland 20 tot 25 procent.
Lonen
De lonen in de industrie zjjn volgens het
rapport verleden jaar in Italië met 18
procent gestegen, in Nederland met 12,
in West-Duitsland met 11, in Frankrjjk
met 10 en in België en Engeland met
4 tot 5 procent.
Schipper Willem van Seters, men
senredder nummer één van Hoek
van Holland, heeft gistermorgen
een nieuwe reddingsboot onder
zjjn hoede gekregen, die hem
in de steeds terugkerende strjjd
tegen de zee nóg betere kansen
moet geven dan de al befaamd
geworden „President Jan Leis".
Het schip werd gebouwd bij de
werf „De Merwede" in Hardinx-
veld-Giessendam en draagt
hoewel nog niet gedoopt de
naam „Koningin Juliana". Prins
Bernhard aanvaardde de red
dingsboot gistermorgen tijdens
een korte proefvaart in zijn func
tie van erevoorzitter van de Ko
ninklijke Zuidhollandse Maat
schappij tot Redding van Schip
breukelingen. De prins was daar
bij vergezeld van zijn particulier
secretaris mr. A. E. van Braam
Houckgeest.
De „Koningin Juliana" biedt de
redders alles, wat zij zich maar
wensen kunnen. De motoren zjjn
met hun gezamenlijk vermogen
van 340 pk aanmerkelijk zwaar
der dan die van de „Jan Leis".
De afmetingen zijn ruimer (leng
te 21.05 meter, breedte 4,36 me
ter en diepgang 1,50 meter) en de
verblijven voor de drenkelingen
beter uitgerust. Het schip heeft
een geheel gelaste stalen romp en
een gesloten aluminium stuurhuis.
De twee schroeven werken in
tunnels, die in de romp zijn inge
bouwd.
Foto: prins Bernhard maakt ken
nis met de bemanning, die tot nu
toe op de befaamde president
Jan Leis" heeft gevaren.
KABINET VICE-MINISTER-PRESIDENT
(Van onze parlementaire redacteur)
Aan de vice-minister-president zjjn de
zorgen opgedragen van het contact met
Suriname en de Nederlandse Antillen.
Als vice-minister-president fungeert de
minister van verkeer en waterstaat, drs.
Korthals. Gisteren verscheen hij in de
Eerste Kamer om er de begroting 1963
van het kabinet van de vice-minister-
president te verdedigen.
Hij had er geen moeite mee. want alle
sprekers zwaaiden hem uitbundig lof
vanger (k.v.p.) en ook van de
afgevaardigde, de heer Baas (hoewel
drs. Korthals zich van de V.V.D. heeft
gedistancieerd), alsmede van de heer
Cammelbeeck, sprekende namens de
P.v.d.A. „Onze bezwaren tegen het kabi
net-de Quay gelden stellig niet de vice-
minister-president", aldus de heer Cam
melbeeck.
Centrale vraagpunten in het debat
waren de positie van de K.L.M. in de
West, de vestiging van Nederlandse
bedrjjven aldaar en de positie van
de jonge Surinamers in Nederland.
Minister Korthals antwoordde dat
het Westindische bedrijf van de
K.L.M. jarenlang tientallen miljoe
nen verlies heeft geleden en dat zij
een charterovereenkomst met de
Venezolaanse maatschappij VIASA
is aangegaan, omdat op die manier
de K.L.M.-lijnen met snellere machi
nes kunnen worden onderhouden.
Dan nog liever
Verder deelde hjj mee dat het georgani
seerde bedrijfsleven, dat tot dusverre
inderdaad weinig animo heeft gehad om
zich in de West te vestigen, zich juist
dezer dagen met minister De Pous van
economische zaken in verbinding heeft
gesteld over deze aangelegenheid. Van
uit de Kamer was gevraagd om regi
ringsgaranties voor industrieën, die zie
in de West willen vestigen.
Het opvangen van jonge Surinamers iu
Nederland zag minister Korthals in de
eerste plaats als een taak van het par
ticuliere initiatief. Als de regering van
Suriname de Nederlandse regering zou
vragen de jonge Surinamers eveneens
op de een of andere wijze te begelei
den, dan zal op een dergelijk verzoen ze
ker positief worden gereageerd.
zwemmen"
president Kennedy's speciale opinie
peiler Livingston Merchant heeft na
:n kort oponthoud in Den Haag, waar
hij deze week met de Nederlandse rege
ring heeft gesproken, zijn reis gisteren
voortgezet. Na zijn tournee door de gro
tere Westeuropese landen eerder dit
jaar, bezoekt hij thans de kleinere ten
einde te weten te komen hoe Amerika's
N.A.V.O.-partners denken over de op
richting van een N.A.V.O.-kernmacht.
De besprekingen, welke Livingston Mer
chant op deze tocht door Europa voert,
hebben het karakter van een voorlopige
verkenning. Zij zijn een uitvloeisel van
het akkoord van Nassau, waarbij presi
dent Kennedy en premier Macmillaa
van Engeland indertijd besloten een
N.A.V.O.-kernzwaard te stichten, waar
voor Amerika de kernwapens zou leve
ren.
Deze overeenkomst tussen Macmillan en
Kennedy wekte toen het ongenoegen
van president de Gaulle van Frankrijk.
De Fransen waren namelijk druk bezig
met de voorbereidingen voor de vorming
van een eigen atoommacht en de plan
nen, die op Nassau werden gesmeed,
doorkruisten de Franse opzet Het ge
volg was een ernstige verkilling in de
betrekkingen tussen Frankrijk enerzijds
en Engeland en Amerika anderzijds.
President Kennedy begreep, dat met pre
sident de Gaulle moeilijk te praten was
en hij zond daarom zijn speciale verte
genwoordiger Livingston Mercrant naar
Europa om de plannen van de Ameri
kaanse regering toe te lichten. Living
ston Merchant kreeg de opdracht mee
vooral acht te slaan op de reacties in
Londen, Bonn en Parijs, hetgeen erop
wees, dat Kennedy bereid was eventueel
met een compromis te komen.
ston Merchant achter de rug zijn
komt het vraagstuk van een atoom
zwaard voor de NA..V.O. in wat duide
lijker licht. Belangwekkend was vooral
de reactie van Parijs. Pas de laatste we
ken is men daarover iets te weten geko
men. Hoewel president de Gaulle offi
cieel nog niets heeft gezegd, wordt uit
de Franse hoofdstad bericht, dat Frank
rijk eventueel in de toekomst genegen
zou zijn een aantal met kernwapens uit
te rusten vliegtuigen ter beschikking
van de N.A.V.O. te stellen zonder echter
Daarmee verandert in wezen weinig,
want het Franse standpunt, dat Frank
rijk als grote Westeuropese mogendheid
het recht heeft op een zelfstandig atoom
wapen werd niet opgegeven.
Een pluspunt is echter, dat de Gaulle
zich niet meer geheel afzijdig houdt en
dat deze toenadering wellicht kan leiden
tot een oplossing van de politieke pro
blemen, welke de eenheid van de wes
terse wereld bedreigen.
ding opgevallen van premier Mac
millan. Hoewel er verkiezingen voor de
deur staan in Engeland vormt die ge
beurtenis toch niet een volstrekt bevre
digende verklaring voor het feit, dat de
leider van de rBitse conservatieve rege
ring plotseling uit een ander vaatje is
gaan tappen.
Premier Macmillan heeft namelijk in
zjjn aankondiging, dat hij de verkie
zingscampagne der conservatieven zal
leiden, verklaard, dat een der belang
rijkste punten in het conservatieve pro
gramma zal zijn het vasthouden aan een
eigen nationaal afschrikkingswapen. Dit
afschrikkingswapen zal een kernwapen
zijn.
Deze mededeling van premier Macmillan
heeft enige verwarring gesticht in de
Britse politieke wereld en het linkse
weekblad „The Observer" schreef zelfs
over een „onversneden Brits Gaullisme,
dat voor vele Britten moeilijk te -verte
ren zal zijn".
Hoewel men Macmillans verklaring kan
zien als een stelling nemen tegenover de
Labourpartij, is het toch bepaald on
waarschijnlijk, dat de Engelse regerings
leider om nationaal-politieke redenen de
Amerikanen in de steek zou laten.
Waarschijnlijker achten sommige poli
tici het. dat ook president Kennedy de
aanvankelijke Amerikaanse plannen wil
herzien en dat de president wat water
in de wijn wil doen.
Dit compromis, waarop in de reacties uit
Londen en Parijs wordt gewezen, zou
inhouden, dat de N.A.V.O.-atoommacht
de vorm krijgt van een multinationale
strijdmacht van bestaande vloot- en
luchtmachtonderdelen. De uitrusting van
deze strijdmacht zou met steun van de
Verenigde Staten geschieden, zodat de
kosten voor de Westeuropese landen
niet te hoog zouden worden.
Op 5 mei nationale
programma s op
radio en de t.v.
De nationale bevrijding zal dit jaar op
dezelfde wijze worden herdacht als in
de jaren tussen de lustrumvieringen van
1955 en 1960 het geval is geweest. Nu
5 mei dit jaar op zondag valt, zullen op
die dag nationale programma's over de
radio en televisie worden uitgezonden,
terwijl van de openbare gebouwen de
Nederlandse vlag zal wapperen en de
op nationale feestdagen gebruikelijke
verlichting zal worden aangebracht.
Daarnaast zullen er plaatselijke feeste
lijkheden zijn, die al naar het karakter
ervan ook eventueel op maandag 6
mei zullen plaatshebben.
Niet op maximaal vermogen bruikbaar
Kosten zouden veel
hoger worden dan
was geraamd
Twee Belgische kranten hebben
gisteren de eis gesteld, dat geen
nieuwe uitgaven worden gedaan
voor de elektronische uitrusting
van de „Starfighter" voordat
daarvoor goedkeuring is verkre
gen van het Belgische parle
ment.
Aanleiding zijn de verklaringen van de
laatste dagen, dat dit nieuwe straal
vliegtuig voor de luehtmachten van
België, Duitsland, Italië en Neder
land niet op maximaal vermogen
bruikbaar zal zijn voor interceptie-
opdrachten en dat de Amerikaanse
regering niet bereid zal zijn een aan
deel te nemen in de veel hoger dan
geraamde kosten voor de elektroni
sche uitrusting.
Oorspronkelijk was de prijs voor het uit
gebreide systeem van radarinstalla
ties en elektronische apparaten op de
grond N.A.T.O. Air Defence
Ground Environment geraamd op
300 miljoen dollar. De Verenigde Sta
ten zouden daarvan een derde voor
hun rekening nemen. De rest zou
worden gedragen door de vier
N.A.V.O.-partners Duitsland, Italië,
België en Nederland.
900 miljoen
De chef-staf van de Belgische lucht
macht, generaal-majoor-vlieger Hen
ry, verklaarde bovendien de vorige
week, dat zonder deze uitrusting de
„Starfigliter" niet volledig dienst zal
kunnen doen als interceptiewapen.
,,De Standaard" schrijft naar aanleiding
van deze ontwikkeling, dat de rege
ring „tegenover het parlement klare
taal moet spreken". Het parlement
kan eerst beslissen over de extra uit
gaven indien bekend is. over welke
bedragen het gaat en voor welk per
centage de ..Starfighter" operatio
neel is, zonder de dure infrastruc
tuur.
Je werkelijke kosten zouden echter on-
feveer 900 miljoen dollar gaan be-
ragen en van Amerikaanse zijde zou
althans voorlopig geen bereidheid be
staan de aanvankelijk toegezegde bij
drage te verhogen. Dit zou voor Bel
gië betekenen, dat voor de elektroni
sche uitrusting voor de „Starfighter"
niet 200 miljoen frank, maai- tussen
de 800 en 1000 miljoen frank zou
moeten worden betaald.
Schroothoop
-a Libre Belgique" vraagt zich af, of
„onze nieuwe Starfighters naar de
schroothoop moeten". Het blad her
innert aan de „aankoop van de F 104
G onder Amerikaanse druk" en voegt
hier aan toe: „men weet in deze af
faire niet wie de meeste blaam treft:
de Amerikaanse leiders die ons heb
ben bedrogen, of de Belgische minis
ters die zich hebben laten bedriegen".
een Drobleem voor de kleinere N.A.
V.O.-landen. Zoals bekend heeft minis
ter Luns verklaard, dat Nederland in
verband met de financiële kant van de
zaak de voorkeur geeft aan een „multi
nationale" strijdmacht boven een „mul
tilateraal" kernzwaard, waarvoor nieu
we vloot- of luchtmachteenheden nodig
zouden zjjn.
Maar ook wanneer het probleem van de
kosten is opgelost, blijven er nog twee
moeilijke vraagstukken over. In de eer
ste plaats is dat de kwestie van het
beheer. De ODlossing waarop Frankrijk
en bljjkens Macmillans jongste uitlatin
gen ook Engeland aanstuurt, houdt in,
dat de N.A.V.O.-partners de zeggen
schap blijven houden over de door hen
ingebrachte strijdmachtonderdelen. Dat
is dan niet geheel volgens de oorspron-
keliike bedoelingen van de Verenigde
Staten, die juist het toenemen van het
aantal kernmogendheden wilden voorko
men. De Verenigde Staten zullen in ieder
geval willen vasthouden aan hun veto
recht.
Een ander moeilijk punt werd dezer da-
een gesignaleerd door „The Observer".
Dit weekblad vreesde, dat West-Duits
land op de duur geen genoegen zal ne
men met een multinationale N.A.V.O.-
atoommacht, waarbij het zelf niet over
een kernwapen zou mogen beschikken.
Bonn zou daarom volgens het blad meer
voelen voor een multilaterale kernvloot
met gemengde bemanningen, waaraan
ook West-Duitsland zou kunnen deelne
men.
In strijd met deze gevolgtrekking is dan
weer een opmerking van de Westduitse
marineattaché in Londen, een ex-U-
bootkapitein, die een vloot van gemeng
de bemanningen zeer resoluut afwees
met de woorden: ..Dan ga ik nog liever
zwemmen".
Het is dus nog niet duidelijk hoe het
„atoomzwaard" in Europa er straks zal
uitzien
LIVINGSTON MERCHANT
...Kennedy's opiniepeiler...
