c
ZELANDICA
PAASPUZZEL
HET SPRUIT AAN DE BOMEN
HET GROEIT IN DE WEI
LEZERS SCHRIJVEN
stop'n tijger in uw tank I
Vj O Cr i j A.
D'
Zit voorjaren met Ceta-Bever R3IITFMRI
BENT U BETER UIT!
ZATERDAG 13 APRIL ,1963
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
rr
ONDER ZEELANDS HOGE HEMEL
u
Aantrekkelijke maand
staat voor de deur
|_|et spruit aan de bomen
99 het groent in de wei". Deze
regels leiden een lied in, dat alle
geneugten van de mooie mei
maand bezingt. Misschien juist
daarom behoren deze regels bij
de gebeurtenissen in de maand
april. In de aprilmaand worden
de voorbereidingen getroffen,
voor wat de meimaand zo aan
trekkelijk maakt.
Als de vogeltjes in mei zingen,
hun eieren leggen en die gaan
bebroeden, moet er vooraf al
heel wat zijn beredderd. De vo
gels moeten terugkeren, hun
oude nestplaatsen opzoeken of
nieuwe in gebruik nemen. Er
moet een partner worden ge
zocht en er moet hevig worden
gesjouwd met nestmaterialen.
Door Barend Zwerfmans
Zijn deze laatste bij elke vogelsoort op
de eigen manier tot een nest verwerkt,
dan pas kan tot het leggen van de eie
ren en het broeden worden overgegaan.
Voor de vele vogels is daarmee de ge
hele maand april of een groot gedeelte
er van gemoeid. Ja, sommige keren in
maart al terug.
Iets dergelijks heeft er plaats met de
bomen. Vogelnestjes behoren een beetje
beschermd te zijn tegen al te nieuws
gierige blikken. Het nieuwe begin van
ae drukte in het vogelleven staat dan
ook in nauw verband met de terugkeer
van het leven in de trage sapstromen
van bomen en struiken. Er komt meer
druk op te staan en de knoppen waarop
deze sapstromen stuiten krijgen als het
ware een vriendschappelijk duwtje:
„Schiet op ontplooi je; er moet weer
jong groen komen wij zorgen er wei
voor dat het er fris en sappig uitziet."
Soort na soort
Zo zwellen de knoppen en soort na
soort jagen de struiken en de bo
men hun jonge spruiten het hout uit.
Eerst verschynt er een waas van jong
groen of bruin over de kruinen, dan
duidelijk gebladerte en eindelijk vormt
dit een beschermende huif over de nest
jes van de vogels.
Sommige vogels wachten hier niet op:
er zitten reeds weer vele grote lijsters
en merels te broeden op hun volledig
legsel van vier of soms vijf eieren.
De zwaluwen hebben er zich aan ge
houden een begin te maken met hun
terugkeer tussen 1 en 8 april. De vroeg
ste datum ons gemeld was zondag 7
april (Zeeuwse almanak 9 april) te
Heille; achteraf bleek, dat ook de Bie-
zelingse boerenzwaluw op 7 april is ge
zien door de heer J. Fraanje. Verder
kwamen berichten binnen van Wol-
phaartsdijk en Ellewoutsdijk op 8 april;
op 9 april was er een bij de televisie
toren te Goes.
Het vreemde van al die meldingen is,
dat ze telkens één vogel betroffen, ter-
wjjl het althans voor Biezelinge en Goes
géén doortrekkers waren. Op 10 april
veranderde dit. In Biezelinge waren er
opeens 2 en te Goes zelfs 3.
Er zit dus de mogelijkheid in dat ze,
als bij de ooievaars met kwartier
makersfunctie verschijnen. Zo was
de zitplaats van de Biezelingse zwa
luw een paar honderd meter van de
toren verwijderd en is de vogel tel
kens een poosje om de toren komen
vliegen.
Nu heet dat gedrag zeer begrijpelijk te
zijn: ze vangen daar immers ïnsekten!
Welnu onder de huidige omstandighe
den geloof ik daar niet veel meer van.
Het gedrag van de vogels lijkt er be-
Eaald niet op, het lijkt wel meer op de
ewegingen, die ze ook maken, wan
neer ze bezig zijn met de keuze var
een plekje voor hun nest.
Het is als bij de kieviten eerst nog wei
nig ontwikkeld, maar de symptomer
van het zoeken naar en het stoten op
de plek met een kleibrokje (nu nog
zonder) zitten er al in. We worden nu
weer nieuwsgierig, wanneer de eerste
zwaluwen op hun nest (plaats) terug
keren en daér blijven.
Salamanders
Na de kikkers zijn ook de salaman
ders weer actief. Een eerste-klas-
sertje, de jongeheer Wimpje Klooster
man vertelde me, dat hij de eerste sala
mander had gevangen op dinsdag 9. april
's middags te half vijf en 't was een
mannetje. Dat wordt er beslist wel een
voor de Vogelwacht. En zeker wou hij
„in de krant", maar dat gaat natuurlijk
niet. Stel je voor: de eerste dit en de
eerste dat De krant zou te klein
worden!
De 7e, 8e en 9e april waren overigens
ook op andere pnnten merkwaardig. De
hommels kwamen voor de dag op de
zevende en één dag erna waren er ook al
wilde voorjaarsbijen en kleine vosjes, de
bekende kleurige vlindertjes, die in
allerlei beschutte plaatsen overwinteren.
Het zijn echte schoonmaakvlinders.
De zolderraampjes gaan weer open en
de sinds de herfst opgesloten vlinders
komen naar buiten, waar ze nu ook op
Maartse viooltjes en longenkruid voedsel
kunnen vinden. Die zijn met de Primu
la's (bakkruidjes) ook van grote aan
trekkingskracht voor de voorjaarsbijen
en de hommels, maar de laatste ziet
men ook tussen de planten, zo maar
wat over de grond scharrelen. Er zit
ook wat in van 't kwartiersmakersbe-
ginsel, want het honingsnoepen is voor
hen eer een schaften dan werken. Zij
moeten een geschikt holletje zoeken, óf
in de grond óf in een bloem om daarin
te overnachten, later gaat dit (over een
paar weken) veranderen in het defini
tief een plaats kiezen voor de nest-
bouw.
De eerste hommels, die zich lieten zien
waren aardhommels (7 april). Op 9
>ril kwam er echter een steenhommel
Deze is mooi fluweelzwart mef rode
de aardhommel
en zwart en de
iunt, terwijl de aardhommel
gekleurd is met geel
achterliji
achterlijfspunt wit heeft.
Als eerste, dit jaar uitgekomen vlinder,-
zagen we op 10 april een koolwitje; deze
vlinders overwinteren in popvorm.
tl aar ty-
(Viola d jra fa. 1
Wilgekatjes
De wilgekatjes staan nu volop in bloei,
sommige al in gevorderd stadium. De
overgang van de krokussen naar de
hyacinten zal dit jaar wel vlug gaan,
we hebben reeds verwilderde, ranke
exemplaren in bloei zien staan.
Misscnien valt het dus nog wat mee
op „Keukenhof" en zal het bezoek tij
dens de paasdagen niet alleen op vroe-
;e narcissen behoeven te rekenen. Ook
send snel.
éling nog verras-
Het spruit aan de bomen, het groent
in de wei en vogeltjes zingen hun liedje
er bij. Al is het nog april, de bezoekers
kunnen op een vogelliedje rekenen,
vooral nu fitis en tjif-tjaf ook terug
zjjn.
Het tekent de verhoudingen wanneer een her
vormde kerk in rooms-katholieke handen
overgaat. In de 17e eeuw gebeurde dit in
Zeeuwsch-Vlaanderen wel omgekeerd. „Eigen
aardig is het feit, dat de protestantse kerk van
Eede in 1818 verkocht werd aan de katholieken".
Aldus de heer D. Verstraete in het eerste nummer van „Biekorf"
van dit jaar in een artikel „De kerk van Eede vervangt de
Mariakerk van Aardenburg". Tegen het einde van de tachtigjarige
oorlog hadden zich in de Biezen zoveel hervormden gevestigd dat
de bouw van een kerk noodzakelijk werd. Men kreeg toestemming
van de Staten-Generaal en in 1648 kwam de kerk te Eede tot
stand. Blijkens de inschrijvingslijst kwamen de giften uit heel
Nederland. „Eede zelf bracht niet veel geld binnen, wat er op wijst
dat de protestanten die daar woonden niet rijk waren". De giften
waren evenwel niet voldoende, er bleef nog een schuld over van
duizend pond. De hiervoor aangegane leningen werden door de
Staten-Generaal niet goedgekeurd. Men moest voor dit geld een
beroep doen op de tiendheffer, in dit geval het kapittel van St. Baafs
te Gent. Er bestond namelijk een in 1623 door Albrecht uitgevaardig
de ordonnantie, waarin werd vermeld „dat de tiendheffers moesten
tussenkomen in het opbouwen of herstellen van beschadigde kerken
en ook in het bouwen van nieuwe kerken". In de jaren 1656 tot
1658 hadden St. Baafs, St. Pieter en het kapittel van Doornik be
dragen betaald voor verschillende kerken in westelijk Zeeuwsch-
Vlaanderen. St. Baafs voelde er niet veel voor bij te dragen ten
behoeve van de kerk van Eede. Het werd uiteindelijk een proces
voor het hof van Vlaanderen te Middelburg (Zeeland).
e argumenten contra
St. Baafs zijn de moeite van het
vermelden waard. Waarom in 1660 geld te wragen voor een
kerk die reeds in 1648 werd gebouwd? Antwoord: Toen stond de
streek nog grotendeels onder water, maar thans zijn de landerijen
weer bewerkt en betalen de mensen weer hun tienden aan het
kapittel. St. Baafs: de kerk staat in feite op het grondgebied van
de parochie O.-L.-Vrouw-Aardenburg, mitsdien moet de moederkerk
betalen. Nu was de Mariakerk van Aardenburg de moederkerk
in 1625 afgebroken. Getuigen verklaarden dat ze gezien hadden
hoe de kerk werd afgebroken en dat de materialen waren afgevoerd.
Ze beweerden dat die materialen verwerkt werden in de verster
kingen van Vlissingen, Westkapelle en Zierikzee. Willem Piessens
had zelf gezien hoe men de stenen verwerkte in de muren te Zierik
zee en ook in de muren van die stad. De getuigenverklaringen
kwamen op hetzelfde neer. De afbraak had ten slotte nog geld
gekost. St. Baafs: maar de Mariakerk bezat veel eigendommen en
hieruit moeten de middelen maar gevonden worden. Ferdinand de
Backere, de ontvanger van de geestelijke goederen, verklaarde dat
de Mariakerk „ontbloot was van middelen". St. Baafs: als de kerk
ontbloot is van middelen, wil dit zeggen dat er vroeger wel middelen
waren. De Backere wijst op het taalgebruik: „zoude onse Neder
duitse taele niet lijden dat iemand die arm is, ontblootl is van alle
middelen?" Het proces viel ten nadel van St. Baafs uit.'
Zoals gezegd werd de kerk te Eede in 1818 door de rooms-katholie-
ken gekocht. De parochie werd vanuit Aardenburg bestuurd. In
1832 kreeg Eede een eigen pastoor.
26 mooie kleuren- 5 transparante houttinten U I I Li 11U IJl
Zoals U ziet hebben wü onze puzzel
aangepast aan het paasfeest. Deze
paashaas bevat een kruiswoordpuzzel,
waarvan U de oplossing moet inzen
den vóór donderdagmiddag. De weke
lijkse puzzelrubriek komt dus deze
keer te vervallen.
De eerste prys is f 25,de tweede
prys 15,de derde pr(js 10,
en de vierde prijs Vergeet L'
niet in de linkerbovenhoek van uw
enveloppe of briefkaart „Paashaas-
puzzel" te zetten.
pe prijzen van de vorige puzzel zijn
als volgt toegekend. De eerste prijs
gaat naar M. A. Mol, Prins Hendrik
straat 23b, St.-Philipsland, die een
waardebon van 5,krijgt toege
zonden Deze bon is te besteden bij
elke winkelier, die in de P.Z.C. ad
verteert. De overige prijzen komen
terecht bij mevrouw L. Provoost-De
Pagter, Kanonwoistraat 4, Domburg,
A. J. de Hullu, Dorpsstraat 105, Re-
tranchement en J. Schrier, Schelde-
straat 15, Hansweert. Zij ontvangen
elk een waardebon van 2,50. op ge
lijke wijze te besteden als de eerste
prijs.
Horizontaal: 3. gesloten; 4. Euro-
aan; 5. jong dier; 6. lied; 7. wor
tel (gew.); 8. boom; 9. zonder titel
vermelding; 10. aanvang van een
preek; 11. tijding; 15. erg; 16. reis
gezelschappen; 21.- water tussen De
nemarken en Zweden; 22. vrucht
(m.v.); 23. hoofd van een klooster;
28. voorbeeld; 30. tevreden; 31. ge
was; 32. plaats in Gelderland; 33.
datum (lat.); 34a. grondsoort; 37.
telwoord; 39. gebergte in Palestina;
40. goedig; 41a. voorstel; 43. waar
dig achten; 45. troep; 47. plek; 48.
vruchtbare plaats in de woestijn; 51.
doelloos lopen; 53a. pers. vnw.; 54.
zangstem; 55. vernis; 56. aanzien;
58. plaats in Zuid-Holland; 60. me
lodie; 62 windrichting; 65 traag; 66
samengepakt; 67. ziekte: 70. even
eens; 71. kunstvoorwerp; 73. veer
kracht; 74. Oosters weefsel; 75.
boom; 77. pers. vnw.; 78. eikéén; 80.
voorzetsel; 82. vlaktemaat; 83. Bij
belse figuur; 84. zangnoot; 85. hoofd
van een gezin; 88. acteur; 90. zang-
noot; 92. zangstem; 93. uitroep; 94.
barmhartigheid; 95. bewerkte huid;
98. aalgeer; 100. deel van de Bijbel;
101. bloem; 103. niet gaar; 104.
groente; 105. mededinger; 108. schep
sel; 111. deel van het jaar; 112
rantsoen jenever; 115. min; 117.
wegwijzer; 118. tijdperk; 119. ver
driet; 120. onmeetbaah getal; 121.
noot; 123. vaartuig; 124. doopgetui
ge; 126. Romeins keizer; 130. eike
schors; 131. strijdperk: 133. vul
kaan; 135. voertuig; 136. bewerkte
huid; 138. bloedvat; 139. bloeiwjjze;
140. halsjuk; 142. voorzetsel. 144.
vogel; 145. vreemd; 146 opbrengst;
148. baard; 150. Europeaan; 151.
nauüeling; 153. ontkenning; 154. toi
letartikelen; 156. onheilsgodin; 157.
titel, afk.; 158. medicus; 159.voorzet-
sel; 160. vader; 162. verfrissing; 163
lidwoord: 164 indien; 166. dichtbij:
167. zeerover.
Verticaal: 1. zoogdier; 2. onderwij
zer; 9. houding: 11. bedrijfsleider;
12. brede weg; 13. plaats in een thea
ter; 14. zeer groot; 15. havenarbei
der; 16. rustig- 17. gebergte; 18.
plaats in Overijsel; 19. meisjesnaam;
20. dierenverblijf; 21. verdriet; 22.
eetgerei; 24. tocht; 25. metalen
priempje; 26. bovendien; 27. lust
hof; 29. oude lap; 30. zoogdier; 34.
grap; 35. verordening; 36. rijksdaal
der (afk.); 37. Oosterse titel; 38.
deel van het oor; 39. etui; 41. rivier
in Frankrijk; 42. plaats in Noorwe
gen; 44. deel van ae Bijbel; 45. bete;
46. uitbouw; 49. spil; 50. vrucht; 52.
wederk. vnw.; 53. voeg; 55. opera;
56. telwoord; 57. Europeaan; 58. fa
milielid; 59. bescheiden; 61. lid
woord; 63. stad in Afrika; 64. zoog
dier; 68. uitholling in een muur; 60
soort stof; 70. stad in Rusland; 72.
soort gokkerij; 75. soort palm; 76.
113. zangspel; 114. bloedvat (mv.);
116. badplaats; 119. bewerkte huid;
120 stel; 122 stad in Noord-Holland;
125. delfstof; 127. meer in Amerika;
128, woede; 129 lofdicht (m.v.); 132.
advies; 134 vis (mv.); 137. gelofte;
140. strafvermindering; 141. gast;
143. boom; 147. plaats in Zuid-
Amerika; 149. losplaats; 152. water
in Nederland; 155. familielid; 158a.
aantal; 161. berg; 163. lichaamsdeel;
165. zangnoot.
de vorige puzzel
sel; 86. l
danig; 89. zoon van Jacob; 91. be
hoeftige; 94. landstreek; 96. Bijbel
se figuur; 97. erkentelijkheid; 99.
geestdrift; 101. spil; 102 m(jt; 106.
stand; 107. bloem; 109. bijwoord;
110. voorzetsel; 111. watervlakte;
In de Franse Pyreneeën speelt zich
deze dagen een spannende strijd
af: de strijd om het wereldkam
pioenschap zalmvissen. Gedurende
twee perioden van een week, nu
en in juni, staan 40 deelnemers
tot hun middel in de rivier de
Adour om met gebruikmaking
van hun beste techniek de groot
ste zalm te verschalken.
Op de foto een van de deelnemers,
de heer Guilharetxe, die een
„vliegende start" maakte met zijn
eerste vangst, een zalm van 8 kg.
UWWWWWWWWVWV/WÜWWWWWVWWWWVWWWWWAftA
WANDELVERENIGING
„KRUININGEN"
(Van redactiewege bekort
Het bestuur van de wandelvereniging
„Kruiningen", betreurt het ten zeerste
dat het tot heden toe nog geen toe
stemming heeft gekregen om op Hemel
vaartsdag een wandeltocht te organise
ren. Burgemeester en wethouders van
Kruiningen menen nog steeds dit in
beraad te moeten houden daar ook de
Zeeuwse Wandelbond op dezelfde datum
een tocht heeft aangevraagd. Het feit
dat het gaat om een plaatselijke vereni
ging. of om traditie of om de eerstko
mende met een aanvraag, legt naar het
schijnt geen gewicht in de schaal. Vol
gens schrijven van b. en w. overwegen
zij deze tocht aan de Z.W.B. toe te wij
zen. Wij deelden aan b. en w. mede, dat
de aanvraag van de Z.W.B. naar onze
mening tot doel heeft onze vereniging
niet alleen financieel te treffen, maar
ook het voortbestaan onmogelijk te
maken. En dat alleen, omdat onze ver
eniging met de handelwijze van de bond
niet akkoord gaat en wij daarom wil
len overgaan naar de Kon. Ned. Bond
van Lichamelijke Opvoeding, afd. West-
Brabant-Zecland.
In een poging om de vereniging, on
danks alle tegenwerking in stand te
houden, heeft het bestuur gemeend een
uitwijk-mogelijkheid te moeten zoeken
en het meent deze te hebben gevonden
door onze jaarlijkse tocht te organiseren
in een van de omliggende gemeenten,
op de dag waarop de vereniging deze
tocht altijd heeft laten lopen, namelijk
op Hemelvaartsdag 23 mei 1963. De au
toriteiten van deze gemeente hebben
reeds hun volle medewerking toege
zegd, ook de startgelegenheid is verze
kerd.
Het bestuur van de Wandelvereniging
„Kruiningen" hoopt dan ook dat allen
die reeds jaren lang aan de tochten van
onze vereniging hebben deelgenomen, dit
jaar ook de weg naar onze tocht zullen
vinden, waar als vanouds alles weer
tot in de puntjes zal zijn verzorgd.
Bestuur van de
wandelvereniging „Kruiningen".
Noot van de redactie. Van de zijde van
b. en w. van Kruiningen werd ons het
volgend commentaar telefonisch ver
strekt:
„Van de zijde van b. en w. waren aan
het verlenen van de vergunning voor
waarden gesteld. Deze voorwaarden wa
ren van tevoren schriftelijk kenbaar
gemaakt aan het bestuur van de wandel
vereniging „Kruiningen". De secretaris
van deze vereniging had zich met die
voorwaarden akkoord verklaard. Ver
zocht was voor dinsdag 9 april ant
woord te geven aan b. en w. Aangezien
dit antwoord van de -wandelvereniging
niet is gekomen, is hieruit geconclu
deerd, dat de vereniging geen prijs stelt
op de vergunning. Voor het overige
wensen wij ons van commentaar te ont
houden".
BOKSERS
Geachte redactie,
Met instemming las ik het kantlijn
stukje in uw krant van 10 april jl.:
Het barbaarse offer. Het ging over bok
sers en het boksen en over de gruwe
lijke ontaarding van deze banale tak
van sport. Het is ni.i. te vergelijken
met de gevechten van de vroegere
kampvechters in de Romeinse amfi
theaters en orimenswaardig en dierlijk.
Hoewei het in ons land wat lammer
toegaat dan in het buitenland, begrijp
ik toch niet, waarom zulke gereglemen
teerde mishandelpartijen hier nog toe
gelaten worden door de overheid, maar
ook niet, dat er nog kranten zijn, waar
in dit bloederige „vermaak" voorkomt
in advertenties en berichtgeving (ver
slagen).
J. KARS.
Vlissingen. Lambrechtsenstraat 13.
