„VAKBEWEGING MAAKT STEEDS
MEER MISBRUIK VAN MACHT"
Ministers
niet naar
E.E.G.-raad
OMROEPEN WILLEN DE DAGBLADEN LATEN
DELEN IN WINST UIT DE RECLAME-T.V.
KLANKBORD
Scherpe reacties op
betoog hoogleraar
N.T.S. fel tegen plan
staatssecretarissen
Prof. L. J. Wemelsfelder voor Contactgroep Metaal
,Wij slaan
geen week over"
IZWESTIA" DREIGT NEDERLANDS
CORRESPONDENT IN MOSKOU
ZATERDAG 23 FEBRUARI 1963
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
S
„Loonsverhoging
een diefstal"
De rakbeweging aanvankelijk
in het leven geroepen als een goed
gewapende beschermridder tegen
het machtsmisbruik van de onder
nemer gaat zichzelf meer en
meer schuldig maken aan hetgeen
ze de kapitalisten verweet, name
lijk misbruik van macht en uitbui
ting.
Dit is gistermiddag verklaard door prof.
dr. L. J. Wemelsfelder, hoogleraar in de
economie aan de technische hogeschool
in Eindhoven. Hij hield op de landelijke
ledenvergadering van de contactgroep
van Werkgevers in de Metaalnijverheid
(de landelijke organisatie van midden-
grote en kleinere ondernemingen in de
metaal- en elektrotechnische industrie)
in Utrecht een inleiding over het onder
werp: ^.loonproblematiek voor de eeu-
Prof. Wemelsfelder betoogde, dat de or
ganisatie van de vakbeweging doel op
zichzelf dreigt te worden. Hij acht dit
niet verwonderlijk, wanneer men een
organisatie heeft met een aantal bijzon
der pientere secretarissen, die als mach
tige leiders van hun organisatie optre
den. Alleen al ter wille van de instand
houding van de organisatie moet de
vakbeweging een-voortdurende en onge
nadige opwaartse druk op het loonni
veau uitoefenen, aldus de hoogleraar.
Diefstal
Prof. Wemelsfelder zei, dat niet de
ondernemers maar de armzaligen met
de kleine inkomens, met het beschei
den pensioen of- de lijfrente van vóór
de oorlog, het loodje leggen bij de
uitbuiting door de vakverenigingen.
Hij is van oordeel, dat elke loonsver
hoging een diefstal ten nadele van
deze groep vormt, aangezien de vak
verenigingsactiviteiten prijsdaling en
daarmee stijgende welvaart voor ie
dereen' verhinderen.
Een tweede gevolg van de machtspositie
der vakbonden is, volgens prof Wemels
felder, dat het inflatieverschijnsel als
het ware op zijn kop wordt gezet.
Vroeger werd het inflatieproces veroor
zaakt door uitbreiding van de geldcircu
latie door de overheid, thans worden
eerst de lonen verhoogd en vervolgens
de prijzen, waarna de monetaire autori
teiten volgen met een uitbreiding van de
geldcirculatie.
Loonvorming
Prof. Wemelsfelder vestigde de aan
dacht op een reeks mogelijkheden
voor een inflatieloze maar toch faire
loonvorming, zonder dat er een werk
gevers- of werknemersorganisatie
aan te pas hoeft te komen.
Hij dacht hierbij bijvoorbeeld aan het
verklaren van de huidige lonen tot
minimumlonen en aan het voor de
werknemers reserveren van een wet
telijk verplicht percentage van de
winst.
In deze situatie is inflatie onmogelijk
en kunnen de monetaire autoriteiten
zelf weer monetaire politiek bedrijven
zonder dat z|| de vazal worden van de
collectieve machtsgroeperingen, aldus
prof. Wemelsfelder.
Na een reeks opmerkingen over de cri
teria voor een goed systeem van loon
vorming concludeerde prof. Wemelsfel
der, dat de vakbeweging eigenlijk geen
of nauwelijks meer een belangrijke func
tie heeft. Desondanks vertegenwoordigt
brengen mij telkens weer tot
de grootste verwondering. Wat
mij betreft, vormen zij het hoog
tepunt van alles wat per beeld
buis wordt vertoond. Het zijn de
enige beeldbuisgebeurtenissen
waarmee ik, wat mijn agenda be
treft, rekening houd. Ik houd er
mijn avond voor vrij. Wanneer
mijn film-idool Anita, mij op zulk
een avond zon opbellen, om te
vragen bij haar te komen thee-,
drinken, zou ik slechts aan haar
dringend verzoek voldoen onder
voorwaarde dat ik dan bij haar
dc rechtzitting zou kunnen vol
gen zonder dat. zij mij gedurende
dit spektakel zou lastigvallen met
omhelzingen of soortgelijke fami
liariteiten. „Als het vonnis ge
veld is, kunnen wij nog altijd
zien", zou ik zeggen, „wie gelo
ven haasten niet".
Het wonderbaarlijke van deze
uitzendingen daar zal iedereen
het over eens zijn i-s, dat dit
„spel" van absolute amateurs
geen spel IS. Dat zij geen voor-
en opgeschreven tekst ter be
schikking hebben, dat, hun alleen
hot geval, de situatie, de omstan
digheden is duidelijk gemaakt en
het gesprokene is geïmproviseerd.
Er is geen sprake van dat zelfs
de beste acteurs uan de hand van
een geschreven tekst hetzelfde re
sultaat zouden bereiken. Zelfs de
gcestdriftigste toneelliefhebber
en dat bén ik zal moeten er
kennen, dat het toneel" onna
tuurlijk en toneelmatig is verge
leken bij deze verwonderlijk-ga
ve presentatie. Het wonderlijke is
óók dat niet één van de „mede-
spelenden" uit de toon valt. Dat
niet één van hen ook maar één
ogenblik er blijk van geeft zich
HlET geheel te vereenzelvigen
...met, degeen die hij moet uitbeel
den of geïntimideerd te' worden
door het felle, op hem gerichte,
camera-oog.
Tot nu toe bepaalt deze vorm van
beeldbuizerij zich uitsluitend tot
rechtzaken. Maar deze vorm is zo
volmaakt, dat ei geen enkele re
den is niet te veronderstellen dat
op den duur ook niet anders-ge
situeerde voorvallen op de zelfde
wijze gepresenteerd zouden kun
nen w'oraen en dat hieruit niet
iets zou kunnen ontstaan, dat
een geheel nieuwe benadering van
televisie „spel" zon gaan worden,
en dan dus iets, dat naast de ge
ijkte representatie van menselijke,
situaties, zoals deze- door de to
neelspeelkunst wordt gegeven,
komt te staan, als een zelfstan
dige, aparte en van al het con
ventionele onafhankelijke, vorm
van kunst. Wellicht zelfs niet
NAAST de geijkte, conventionele
toneclspeelkünstdoch recht en
dwars tegen deze in.
Ik zie hier iets geheel NIEUWS
ontstaan, dat ongekende moge
lijkheden in zich bergt.
ELIAS
tij een gigantische macht, die tot de
prenzen van het mogelijke wordt ge-
aruikt.
Mythe
Wat de loonvorming op collectieve
grondslag betreft, heerst, zowel bij
werknemers als in politieke kringen de
mythe van onmisbaarheid. Deze mythe
is irrationeel.
Prof. Wemelsfelder meent, dat reëel
machtsmisbruik optreedt wanneer door
het drijven van werknemersorganisaties
inflationistische processen ontstaan die
niet-georganiseerden van hun welvaart
beroven.
Hij gelooft niet, dat de werkgevers hier
als „tegenwicht" kunnen fungeren.
Maar de overheid heeft, volgens hem,
een heel eenvoudig middel om de vloed
te keren: het beperken van de krediet
verlening. Men behoeft de geldcirculatie
niet uit te breiden, aldus prof. Wemels
felder, en als de monetaire autoriteiten
consequent het been stijf zouden "houden
en de kredietverlening niet zouden aan-
--u een gestegen loon- en prijs
niveau, zou er een geldtekort ontstaan
dat zich zou manifesteren in werkloos
heid. Hij acht dit onder de gegeven om
standigheden het meest effectieve mid
del om tegendruk uit te oefenen. Het
perspectief voor de loonvorming op lan
ge termijn vindt hij weinig opwekkend.
Advies
Onze maatschappij verkeert onder de
voortdurende dreiging van inflatie.
Onder deze omstandigheden kan en
mag het advies, volgens prof. We
melsfelder, slechts zijn: „waarde
medeburgers, eet uw geld op, koop
er goederen voor en spaar zo weinig
mogelijk".
Hij noemde het ook een zaak van bittere
rechtvaardigheid, dat alle inkomens „in-
flatieproof" worden gemaakt. Wat dat
betreft, zo zei hij, wrijft men zich de
ogen uit bij de houding van sommige
werkgeversorganisaties, die zich tegen
een pensioenregeling op basis van het
omslagstelsel verzetten en daarmee de
volstrekte immoraliteit van het huidige
maatschappelijk bestel sanctioneren.
Het A.N.P. heeft gisteren reac
ties gevraagd van de vakbewe
ging, de directie van de Neder
landse Bank, de minister van
sociale zaken en volksgezond
heid en de staatssecretaris van
algemene zaken, P.B.O. en be
zitsvorming, op het betoog, dat
prof. dr. J. L. Wemelsfelder gis
termiddag heeft gehouden voor
de contactgroep van werkge
vers in de metaalnijverheid in
Utrecht.
„Een klap in het gezicht van de
leidinggevende personen in de vak
beweging" noemde de heer C. J.
van Mastrigt, voorzitter van het
Christelijk Nationaal Vakverbond, de
uitlatingen van prof. Wemelsfelder.
Naar aanleiding van de opmerking
van de hoogleraar, dat de vakbewe
ging eigenlijk geen functie meer
heeft, zei de heer Van Mastrigt, dat
het onmogelijk is, een historische
ontwikkeling stop te zetten en op
nieuw te beginnen, al moet de vak
beweging zieh wel voortdurend blij
ven aanpassen aan de veranderende
omstandigheden.
De vakbeweging is evengoed als welk
concern ook een pressuregroup,
dus de C.N.V.-voorzitter, maar
heeft wel zoveel verantwoordelijk
heidsbesef getoond, dat zij voor de
arbeiders is gaan staan om een loons-
vorhoging te voorkomen die zij op
bepaalde momenten van de werk
gevers hadden kunnen krijgen.
De heer Van Mastrigt meent ook,
dat de overheid nooit een loonbeleid
zou kunnen voeren, als de vakbewe
ging daar dwars tegen in ging. Bij
de huidige welvaart zouden de loons
verhogingen op een vrije arbeids
markt zonder collectieve contracten,
volgens hem, groter zijn dan thans
het geval is, met als gevolg een in
zinking van de werkgelegenheid. Het
duidelijk te maken waarom de loons
verhogingen in toom worden gehou
den.
„Geen crisis'
De stelling van prof. Wemelsfelder,
dat de machtspositie van de vakbe
weging alleen beteugeld zou kunnen
worden door kredietbeperking en
daarmee gepaard gaande werkloos
heid, bestreed de heer Van Mastrigt
In Parijs is zoveel sneeuw geval
len, dat dit plaatje kon worden
gemaakt: wintersportenthousias
ten, die de skisport beoefenen in
de tuinen van het paleis Chaillot.
Op de achtergrond de Eiffeitoren
die vermoedelijk nog wel nimmer
op een dergelijk tafereel zal heb
ben neergezien....
met de opmerking, dat de overheid
de werkloosheid zou moeten bestrij
den en dat het altijd zou moeten ge
beuren met inflatoire maatregelen.
Geen enkele bevolking verdraagt
trouwens een herhaling van de der
tiger jaren, aldus de heer Van Mas
trigt.
Volgens hem is het altijd nog beter
als men te maken heeft met de moei
lijkheden die een volledige werkge
legenheid meebrengt, dan met een si
tuatie waarin duizenden ménsen zon
der werk zouden zijn. Dit ondanks
het feit, dat overheid, werkgevers en
zelfs de vakbeweging een rustiger
leven hebben in een periode van
werkloosheid. De vakbeweging met
name omdat .zij dan haar leden kan
laten zien Waarvoor zij strijdt.
„Narrig betoog'
De heer J. A. Middelhuis, voorzitter
van de Katholieke Arbeiders Bewe
ging, noemde de rede van prof. We
melsfelder „een narrig betoog dat
duidt op een professorale pestbui"
De inleiding van prof. Wemelsfelder
getuigt, volgens hem, van gebrek
aan stijl, inzicht en argumentatie.
De hooggeleerde heer, aldus de K-A.
B.-voorzitter, beweert maar iets, zon
der enige motivering. Hij heeft een
poging gedaan om prof. Van Esveld
te overtreffen, maar men kan de
kreten van prof. Wemelsfelder nau
welijks au serieux nemen.
De heer Middelhuis noemde 't teveel
eer voor de Eindhovense hoogleraar
om z(jn betoog te ontzenuwen. Als
men deze uitlatingen in de kring van
de contactgroep van werkgevers in
de metaalnijverheid voor zoete koek
aanneemt, ben ik bereid, ook bij deze
contactgroep een groot vraagteken
te zetten, zo zei de heer Middelhuis
ten slotte.
„Geen misbruik"
De minister van sociale zaken en
volksgezondheid, dr. G. M. J. Veld
kamp, stelde, ofschoon hij het betoog
van prof. Wemelsfelder nog niet
diepgaand kon bestuderen, dat van
machtsmisbruik en uitbuiting door de
vakbeweging niets is gebleken. Hy
voegde hier aan toe, dat voor het
gehele bedrijfsleven en het algemeen
belang de vakbeweging een belang
rijke factor is geweest bij liet proces
van economische expansie en dat ze
dit nog is.
„De vakbeweging bevordert de
emancipatie van de arbeiders in ver
sneld tempo en levert een krachtige
i
"'1' 1
En wat zij gelijk hebben. Zij
gaan naar de bioscoop voor de
gezelhgheid en ook om „bij"
te blijven. Want de moderne
film ziet U alleen in de bioscoop.
Goed voorbeeld doet goed
volgen. Maak er ook een
gewoonte van. De bioscoop geeft
altijd wat anders en elk wat wils.
Samen naar de filmja, gezellig!
VEERBOOT UREN
VAST IN IJS
De veerboot „Brakzand" is er gister
morgen in geslaagd van Oostmaliorn
naar Schiermonnikoog te komen. Om
elf uur werd de terugtocht ondernomen.
Rond één uur zat de boot muurvast in
het ys.
Van Oostmahorn voer de barkas „Ame
land" uit om het ijs te breken. Ook dit
vaartuig raakte klem in het ijs. Om
kwart over vijf slaagde de schipper van
de barkas erin de veerboot te bereiken,
waarop gezamenlijk een weg naar het
open water kon worden gebaand.
bijdrage tot de sociale wede", aldus
dr. Veldkamp.
De voorzitter van het Nederlands
Verbond van Vakverenigingen (N.V.
V.), drs. D. Roemers, verklaarde
geen behoéfte te hebben om commen
taar te leveren op het betoog van
prof. dr. J. Li. Wemelsfelder. Niet
omdat hij het eens zou zijn met in
houd en strekking van het professo
rale betoog, maar omdat prof. dr.
Wemelsfelder zich z.i. heeft begeven
op een terrein, dat het zijne niet is.
„Carnaval'
De staatssecretaris van algemene za
ken, publiekrechtelijke bedrijfsorga
nisatie en bezitsvorming, drs. W. K.
N. Schmelzer, had nog geen gelegen
heid gehad de rede van prof. We
melsfelder te bestuderen. „De stellin
gen van prof. Wemelsfelder die ik
via het nieuws verneem, zyn mijns
inziens bijzonder aanvechtbaar", al
dus de staatssecretaris.
Hij voegde er nog aan toe: „Wellicht
mag men de rede niet geheel losma
ken uit de carnavalstijd, die'een deel
van ons land zo vreugdevol en be
kwaam weet te beleven".
De directie van de Nederlandse Bank
verklaarde, dat zy met belangstelling
van de uiteenzettingen van prof. We
melsfelder heeft kennis genomen,
maar geen aanleiding ziet er enige
commentaar op te geven.
Prinses Anne-Marie van Denemarken, die
verloofd is met kroonprins Constanten van
Griekenland, zal eind maart met haar ou
ders, koning Frederik en koningin Ingrid,
een bezoek van ongeveer vijf dagen aan
Griekenland brengen.
9 Bij Tezpoer, in Assam, heeft een dolle
olifant, die volgens het Indiase blad „Sta
tesman" op zoek was naar sterke drank,
een vrouw en drie kinderen doodgetrapt,
vier mensen verwond en een aantal huizen
verwoest. In het gebied zijn klandestiene
stokerijen.
Een woordvoerder van het minis
terie van buitenlandse zaken
Den Haag heeft gisteravond,
antwoord op een vraag meege
deeld, dat de minister van buiten
landse zaken, mr. J. M. A. H. Luns,
niet aanwezig zal zijn op de raads
zitting van de Europese Economi
sche Gemeenschap óp 25 en 26 fe
bruari.
Toen deze datum werd voorgesteld is er
van Nederlandse zijde reeds op gewe
zen, dat deze de Nederlandse minister
slecht uitkwam. De permanente verte
genwoordiger van Nederland bij de
3.E.G., de heer D. P. Spierenburg, zal
.an de beraadslagingen deelnemen.
In antwoord op de vraag of een ander
lid van het kabinet minister Luns niet
zoü kunnen vervangen, zei de woord
voerder, dat de staatssecretaris van bui
tenlandse zaken, dr. H. R. van Houten
met vakantie is en dat hij vernomen
had dat de minister van economische
zaken, drs. J. W. de Pous, ook verhin
derd is.
W.E.Ur-raad
In officiële kringen in Den Haag was
verder gisteravond nog niets bekend
over het voornemen van de Westduitse
minister van buitenlandse zaken, dr. G.
Schroder, om de ministerraad van de
Westeuropese Unie bijeen te roepen. In
welingelichte kringen te Bonn werd ver
wacht, dat minister Schroder de W.E.
U-.raad in maart te Bonn bijeen zal roe
pen.
Verder zei men in de officiële Haagse
kringen, dat Nederland reeds herhaalde
lijk neeft aangedrongen op een samen
komen van de W.E.U.-raad, aangezien
sinds april vorig jaar deze raad niet
meer bijeen is geweest en in beginsel
veelvuldiger bijeenkomsten waren voor
zien.
Indien de Duitse minister het initiatief
mocht nemen om de W.E.U.-raad byeen
te roepen, dan zal de Nederlandse rege
ring er in beginsel positief tegenover
staan, aldus werd in deze Haagse krin
gen
„BERICHTGEVING NIET OBJECTIEF"
Zinspeling op
een mogelijke
uitwijzing
Nadat de Sowjet-Unie een week
geleden een correspondent in Mos
kou van de National Broadcast-
ting System had uitgewezen heeft
het zeer gezaghebbende Russische
jblad „Izwestia" donderdag een
scherpe aanval geopend op een
Nederlandse correspondent in
Moskou, mr. A. C. Dake, corres
pondent onder meer van „Het Pa
rool".
In een opvallend geplaatst artikel wordt
Dake verweten herhaaldelijk de journa
listieke ethiek te overschrijden omdat
zyn berichten niet objectief zouden zijn
en niet zoals „Izwestia" het noemt
„van rechtschapenheid getuigen".
Aan het slot van het artikel wordt ge
zinspeeld op een mogelijke uitwijzing
van Dake uit de Sowjet-Unie.
Na de uitwijzing van de N.B,C.-corres-
pondent vat men de kritiek op de Ne
derlandse journalist in diplomatieke
kringen op als een niet zo erg bedekte
aanzegging van de wacht aan mr. Dake,
wiens in Nederland gepubliceerde arti
kelen de Sowjetregering niet welgeval
lig zijn.
Spanningen
In het Russische artikel wordt op
scherpe wijze stelling genomen tegen
de Nederlandse correspondent, die
beschuldigd wordt in zijn berichten
de oost-west spanningen op te voe
ren.
Toen hij twee jaar geleden in Moskou
arriveerde als correspondent van
„Nieuwe Rotterdamse Courant" zou zijn
hoofdredactie aldus „Izwestia"
hebben blijk gegeven geen prijs op zijn
tendentieuze artikelen te stellen. Dake
is toen overgegaan naar „Het Parool",
een blad dat volgens „Izwestia", een
heftige anti-communistische politiek
voert.
Wij vernemen dat mr. Dake de „Izwes
tia" zal verzoeken een antwoord van
hem op de beschuldigingen te publice
ren.
MEMORANDUM AAN TWEEDE KAMER
(Van een onzer redacteuren)
Indien de Tweede Kamer zou beslissen, dat er op het tweede t.v.-
net advertenties te zien moeten zijn en dat deze t.v.-advertenties
(plus de daarbij behorende gewone t.v.-programma's) niet door
een nieuwe, commerciële t.v.-organisatie, maar door de bestaande
omroepverenigingen geëxploiteerd moeten worden, zijn de om
roepverenigingen bereid de Nederlandse dagbladen te laten delen
in de winst op deze advertentie-exploitatie. De voorzitter van de
Nederlandse Televisie Stichting, mr. Schüttenhelm, heeft dit don
derdagmiddag verklaard op een persconferentie in Amsterdam.
D'e persconferentie was uitgeschreven
ter toelichting van een memorandum,
dat de N-T.S. en de omroepverenigingen
hebben doen toekomen aan de leden van
de Tweede Kamer. In het memorandum
wordt een (laatste) felle aanval gedaan
le plannen van de staatssecretaris-
Scholten en Gijzels, die, zoals be
kend, tweederde van de zendtijd op het
tweede, t.v.-net (20 uur) willen geven
aan een commerciële t.v.-organisatie en
eenderde (10 uur) aan de N.T.S. (waar
bij de N.T.S. zelf kan uitmaken of ze
do tien uur wil financieren uit de kijk
gelden, dan wel uit advertenticopbreng-
sten).
De N.T.S. valt de staatssecretarissen
■er aan, dat zij in hun „nota inzake
reclametelevisie" hebben gesteld dat in
voering van reclame in de televisie om
economische redenen noodzakelijk is,
terwijl ze in een later stadium (in hun
memorie van antwoord op het voorlopig
verslag van de Tweede Kamer op de
nota) als voornaamste uitgangspunt
hebben genomen dat toelating van
commerciële t.v.-organisatie tot het hui
dige omroepbestel geboden is krachtens
het verdrag van Rome. dat de vrijheid
van meningsuiting garandeert.
Argumentatie
Prof. Belinfante, die ten behoeve van
de N-T.S. een nota van uitleg van
•erdrag van Rome heeft samen-
ld, zei hierover ter persconfe
rentie: „als volgens de staatssecreta
rissen alleen juridische motieven gel
den voor de toelating van een com
merciële t.v.-organisatie, is heel hun
aanvankelijke argumentatie over de
economische noodzakelijkheid volko
men overbodig. Hun hele eerste nota
is dan volmaakt gezwam".
„Hun nieuwste redenering klopt overi
gens evenmin, want het verdrag van
Rome vereist geenszins dat een com
merciële t.v.-maatsehappy tot het om
roepbestel moet worden toegelaten. De
staatssecretarissen doep net of het iets
vreselijks lelijks zou zijn als je de
O.TJ3.M. of een soortgelyke maatschap
pij geen zendvergunning zou geven,
maar hun hele verhaal over vrye me
ningsuiting kunnen ze rustig weglaten'
Radioreglement
In het memorandum van de N.T.S. staat
dat de omroepverenigingen het huidige
omroepbestel zeker niet voor andere ge
gadigden gesloten willen verklaren,
maar die gegadigden moeten stoelen op
de bepalingen van 't thans nog geldende
radioreglement 1930. Daarin staat dat
voor een zendmachtiging in aanmerking
komen „omroeporganisaties die kunnen
aantonen dat zij gericht zijn op de be
vrediging van in het volk levende cul
turele of godsdienstige behoeften. Haar
uitzendingen moeten geacht kunnen
worden van algemeen nut te zijn". Een
omroeporganisatie, die het om geldelijk
gewin te doen is, dient het algemene nut
niet.
T.V.N.
De heer Van Doorn, voorzitter van de
K.R.O., wees er in dit verband op dat
de nieuwe televisïestichting, welke
zich dezer dagen heeft aangediend,
de T.V.N. niet beschouwd kan wor
den als een organisatie, welke repre
sentatief zou zijn voor het gehele Ne
derlandse volk.
Wel hebben sommige bestuursleden klin
kende namen en posities (voorzitter Van
Walsum, burgemeester van Rotterdam,
bijvoorbeeld) en weliswaar zijn ze gere-
cruteerd uit alle grote politieke partijen,
„maar ze vertegenwoordigen alleen
zichzelf. Burgemeester Bogaerds van
Rijswijk, de vice-voorzittcr van de
T.V.N., is K.V.P.-er, maar vertegen
woordigt de K.V.P. geenszins. De T.V-N.
heeft alleen het advertentie-exploitatie-
orgaan, de T.E.R., achter zich".
Onrechtvaardig
In het memorandum van do N.T.S.
wordt er ernstig bezwaar tegen ge
maakt dat de staatssecretarissen de
N.T.S. en de omroepverenigingen slechts
tien zenduren op het tweede net willen
geven. De verhouding is dan 9 zenduren
voor de omroepverenigingen (de
VT.R.O- 3) per week (over net 1 en 2)
en 20 voor de exploitanten van de com
merciële programma's (op net 2).
Het memorandum noemt die verhouding
onrechtvaardig. De staatssecretarissen
verdedigen de 20 uur met de stelling dat
een commercieel t.v.-bedrijf niet te ex
ploiteren is met minder dan 20 zend
uren per week. „Maar", aldus mr.
Schüttenhelm ter persconferentie, „als
de N.T.S. gebruik zou maken van de
mogelijkheid in haar tien zenduren op
het tweede t.v.-net advertenties te bren
gen. dan mag zij deze zendtijd niet mede
financieren uit het kijkgeld, maar moe
ten die tien uur geheel gefinancierd wor
den uit de opbrengst van de reclames.
Waarom kan de N.T.S. wel, wat bijvoor
beeld een O.T.E.M. of een T.V.N. niet
zou" kunnen?"
Dertig uur
Dé N.T.S. is van oordeel anders
dan de staatssecretarissen dat de
kijkgelden genoeg zullen opbrengen
om op het tweede net in 1964 te kun
nen beginnen met 2 of 2ys uur zend
tijd per avond, elk volgend jaar uit te
breiden met 3 tot 4 uur per week, zo
dat in 1967 of 1968 op het tweede net
de volle dertig uur kan worden uit
gezonden.
Mocht de Tweede Kamer het huidige
omroepbestel niet toegankelijk verkla
ren voor commerciële omroeporganisa
ties, maar wel van oordeel zijn dat eco
nomische motieven dwingen tot toela
ting van advertenties, welke in dat ge
val door een N.T.S.-organisatie geëx
ploiteerd zouden moeten worden, dan
wordt eraan gedacht met name het dag
bladwezen in deze exploitatie te betrek-
leen. Zelfs een geringe verschuiving in
de advertentieopbrengst bedreigt de po
sitie van de persorganen,
„De N.T.S. en de omroeporganisaties
evenals de pers, gebaseerd op vrijheid en
geestelijke verscheidenheid hechten
er aan de grote betekenis te beklemto
nen die een ruime geestelijke en politie
ke verscheidenheid van de pers voor de
democratie en als informatiebron voor
de burgers heeft", aldus het memoran
dum.
Het Wereldgebeuren
Fidel in het nauw
Met de belofte vóór 15 maart duizen
den militairen van Cuba terug te
trekken, maakt Rusland de woorden
waar van zijn premier, Nikita Kroesj-
tsjew, die op het Oostduitse partijcon
gres vorige maand met nadruk verklaar
de, dat de Russen niet zouden meewer
ken aan een verbreiding van het com
munisme in Zuid-Amerika met de wape
nen. Zonder te zeggen, dat een gewapen
de opstand ten bate van het communis
me de Sowjet-Unie niet welgevallig zou
zijn, liet Kroesjtsjew duidelijk merken,
dat van Rusland in ieder geval geen ini
tiatieven te verwachten waren.
Deze waarschuwing werd kort na het
partijcongres in Oost-Berlijn herhaald
door Ruslands voornaamste ideoloog
Leonid Ujitsjew op een bijeenkomst voor
afgevaardigden uit Latrjns-Amerika.
Ujitsjew gaf bij diè gelegenheid uitleg
van het Russische standpunt, dat het
„uitdragen van de revolutie" althans in
deze trid niet gunstig is. Daarentegen
drong hij er bij de Zuiamerikaanse com
munisten op aan, alles ih net werk te
stellen cm „op democratische wijze" zo
veel mogelijk macht te verkrijgen. Om
dat deze woorden de van revoluties dro
mende Zuidamerïkaanse communisten
leiders nogal ontmoedigden, verbond U-
jitsjew aan zijn uitspraak een belofte.
Hij zegde de communistische partgen in
Zuid-Amerika steun toe in de vorm van
werkfondsen. Voorts zouden in de toe
komst meer studenten in aanmerking
komen voor een kosteloze opleiding in
de Sowjet-Unie.
Deze belofte moest Ujitsjew wel doen,
want het gevaar was groot, dat de com
munisten in Zuid-Amerika zich van
Moskou zouden afwenden om daarna bij
Mao Tse Toeng aan te kloppen. De Chi
nese communisten doen namelijk alle
moeite de communistische partijen in
Zuid-Amerika voor zich te winnen en
vooral op Cuba, het revolutionaire bol
werk van Fidel Castro, zijn zij zeer ac
tief.
Het besluit van Kroesjtsjew tot ont
manteling van de offensieve raket
opstellingen op Cuba was vorig jaar
voor Peking reeds een prachtige gele
genheid om de teleurgestelde Cubanen
tegen de Russen op te zetten. Thans
heeft het jongste besluit van Moskou om
nog verder te gaan en ook de militairen,
die de raketbases bemanden en bewaak
ten naar huis te roepen aan de Chinese
communisten nieuw propagandamate
riaal in handen gegeven.
Door de eerste maatregel van Kroesj
tsjew was reeds een zekere anti-Russi
sche stemming ontstaan op Cuba. De
Cubanen voelden zich door de raketten
beschermd tegen de Verenigde Staten
en toen die bescherming plotseling op
hield te bestaan namen zij dat Kroesj
tsjew zeer kwalijk.
Overigens leeft het wantrouwen op Cu
ba tegenover Rusland vooral onder de
niet-communistische revolutionairen.
Niet alle volgelingen van Fidel Castro
zijn namelijk échte communisten. Castro
heeft dat tot zijn schade gemerkt toen
hij in begin 1901 zijn eenheidspartij óp-
richtte, die hoewel dat pas later bleek
een communistisch tintje had.
Vooral in de afgelegen provincies als
hijvoorbeeld Oriente was dc stichting
van de eenheidspartij voor de commu
nisten het sein om de baas te gaan spe
len en alle niet-communisten uit te scha-
lijk trouw in zijn revolutie waren
volgd, het land verlieten.
De situatie werd op de duur zo kritiek,
dat Castro zijn politiek moest wijzigen.
Eind 1961 en begin 1962 veranderde hij
van koers en begon hij een campagne te
gen het „sectarisme". Een aantal felle
communisten werd van deze koerswijzi
ging de dupe.
Een van de voornaamste „slachtof
fers" was Annibal Escalante, een
communist in hart en nieren, die in
maart van vorig jaar door Castro open
lijk werd beschuldigd van .sectaristische'
praktijken en die zelfs werd aange
klaagd. Escalante heeft de gevolgen niet
meer afgewacht. Hij pakte zijn koffers
en nam een enkele reis naar Rusland,
waar hij zich nu bij Kroesjtsjew en
diens vrienden zit te beklagen over Fi
del. Hij zal daar in de Kremlin-entou
rage waarschijnlijk vooral gehoor vin
den bij de Russische vice-premier Mi-
kojan, die over de eigenzinnigheid van
Fidel Castro duidelijk kan meepraten.
Mikoian mocht vorig jaar naar Cuba
om Fidel Castro te overtuigen van de
noodzaak, dat de Russisclïe raketten
naar de Sowjet-Unie terugkeerden. Da
genlang heeft Mikojan toen in Havana
gelogeerd zonder dat het hem gelukte
Castro tot enige soepelheid te bewegen;
wél gingen de raketten weg, maar Cuba
weigerde inspecties toe te staan. En in
New York liet Mikoian zich ontvallen,
dat met Castro moeilijk te praten viel.
Deze houding van Castro is voor een
deel het gevolg van de moeilijke positie,
waarin hij verkeert. Aan de ene kant
wil hij de échte, op Rusland georiën
teerde communisten, die van Cuba een
Russische satellietstaat willen maken,
niet helemaal hun zin geven, omdat hij
dan de steun van vele andersdenkende
revolutionairen zou verliezen en aan de
andere kant kan hij de Russische hulp
niet missen. Het afgelopen jaar sprong
Rusland Cuba bij met kredieten tot een
totaalbedrag van honderd miljoen dollar.
Toch zijn de resultaten van deze hulp
niet te merken. Nog steeds heerst er
armoede. Levensmiddelen zijn slechts
mondjesmaat verkrijgbaar en met de
industrialisatie wil het niet vlotten.
De export van suiker bracht in 1961
ruim 420 miljoen dollar oo. voorts werd
wat tabak eri nikkel uitgevoerd. De op
brengst van deze uitvoer kon echter de
importuittraven niet dekken. Rusland
betaalt de Cubanen dan ook slechts
veertieneneenhalve cent voor ieder
(Amerikaans) pond suiker, die het af
neemt, terwijl de prijs op de wereld
markt achttien cent bedraagd.
Intussen werken 1600 Russische specia
listen op allerlei gebied in Cuba. Zij
vervangen de Amerikanen en de ge
vluchte Cubanen en bedienen en onder
houden de door Rusland geleverde in
stallaties. Ondanks deze assistentie is er
van vooruitgang weinig te bespeuren en
westerse deskundigen menen, dat Rus
land dit jaar opnieuw minstens hon
derd miljoen dollar in de economie van
het eiland zal moeten stelten als het
deze enigszins op gang wil houden.
Met veel geestdrift zullen de Russen
dat bedrag niet op tafel brengen
FIDEL CASTRO
..moeilijke positie....
9 Koning Hassan H van Marokko zal van
13 tot 15 maart een officieel bezoek aan
Algerije brengen,
Aan Bill Nair, de Indiase secretaris van
de afdeling Durban van 't Zuidafrikaanse
vakverenigingscongres. is voor vijf Jaar een
verbod opgelegd om het district Durban te
verlaten. Elke maandag moet hij zich bij da
politie melden.