„VAKBEWEGING MAAKT STEEDS MEER MISBRUIK VAN MACHT" Ministers niet naar E.E.G.-raad OMROEPEN WILLEN DE DAGBLADEN LATEN DELEN IN WINST UIT DE RECLAME-T.V. KLANKBORD Scherpe reacties op betoog hoogleraar N.T.S. fel tegen plan staatssecretarissen Prof. L. J. Wemelsfelder voor Contactgroep Metaal ,Wij slaan geen week over" IZWESTIA" DREIGT NEDERLANDS CORRESPONDENT IN MOSKOU ZATERDAG 23 FEBRUARI 1963 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT S „Loonsverhoging een diefstal" De rakbeweging aanvankelijk in het leven geroepen als een goed gewapende beschermridder tegen het machtsmisbruik van de onder nemer gaat zichzelf meer en meer schuldig maken aan hetgeen ze de kapitalisten verweet, name lijk misbruik van macht en uitbui ting. Dit is gistermiddag verklaard door prof. dr. L. J. Wemelsfelder, hoogleraar in de economie aan de technische hogeschool in Eindhoven. Hij hield op de landelijke ledenvergadering van de contactgroep van Werkgevers in de Metaalnijverheid (de landelijke organisatie van midden- grote en kleinere ondernemingen in de metaal- en elektrotechnische industrie) in Utrecht een inleiding over het onder werp: ^.loonproblematiek voor de eeu- Prof. Wemelsfelder betoogde, dat de or ganisatie van de vakbeweging doel op zichzelf dreigt te worden. Hij acht dit niet verwonderlijk, wanneer men een organisatie heeft met een aantal bijzon der pientere secretarissen, die als mach tige leiders van hun organisatie optre den. Alleen al ter wille van de instand houding van de organisatie moet de vakbeweging een-voortdurende en onge nadige opwaartse druk op het loonni veau uitoefenen, aldus de hoogleraar. Diefstal Prof. Wemelsfelder zei, dat niet de ondernemers maar de armzaligen met de kleine inkomens, met het beschei den pensioen of- de lijfrente van vóór de oorlog, het loodje leggen bij de uitbuiting door de vakverenigingen. Hij is van oordeel, dat elke loonsver hoging een diefstal ten nadele van deze groep vormt, aangezien de vak verenigingsactiviteiten prijsdaling en daarmee stijgende welvaart voor ie dereen' verhinderen. Een tweede gevolg van de machtspositie der vakbonden is, volgens prof Wemels felder, dat het inflatieverschijnsel als het ware op zijn kop wordt gezet. Vroeger werd het inflatieproces veroor zaakt door uitbreiding van de geldcircu latie door de overheid, thans worden eerst de lonen verhoogd en vervolgens de prijzen, waarna de monetaire autori teiten volgen met een uitbreiding van de geldcirculatie. Loonvorming Prof. Wemelsfelder vestigde de aan dacht op een reeks mogelijkheden voor een inflatieloze maar toch faire loonvorming, zonder dat er een werk gevers- of werknemersorganisatie aan te pas hoeft te komen. Hij dacht hierbij bijvoorbeeld aan het verklaren van de huidige lonen tot minimumlonen en aan het voor de werknemers reserveren van een wet telijk verplicht percentage van de winst. In deze situatie is inflatie onmogelijk en kunnen de monetaire autoriteiten zelf weer monetaire politiek bedrijven zonder dat z|| de vazal worden van de collectieve machtsgroeperingen, aldus prof. Wemelsfelder. Na een reeks opmerkingen over de cri teria voor een goed systeem van loon vorming concludeerde prof. Wemelsfel der, dat de vakbeweging eigenlijk geen of nauwelijks meer een belangrijke func tie heeft. Desondanks vertegenwoordigt brengen mij telkens weer tot de grootste verwondering. Wat mij betreft, vormen zij het hoog tepunt van alles wat per beeld buis wordt vertoond. Het zijn de enige beeldbuisgebeurtenissen waarmee ik, wat mijn agenda be treft, rekening houd. Ik houd er mijn avond voor vrij. Wanneer mijn film-idool Anita, mij op zulk een avond zon opbellen, om te vragen bij haar te komen thee-, drinken, zou ik slechts aan haar dringend verzoek voldoen onder voorwaarde dat ik dan bij haar dc rechtzitting zou kunnen vol gen zonder dat. zij mij gedurende dit spektakel zou lastigvallen met omhelzingen of soortgelijke fami liariteiten. „Als het vonnis ge veld is, kunnen wij nog altijd zien", zou ik zeggen, „wie gelo ven haasten niet". Het wonderbaarlijke van deze uitzendingen daar zal iedereen het over eens zijn i-s, dat dit „spel" van absolute amateurs geen spel IS. Dat zij geen voor- en opgeschreven tekst ter be schikking hebben, dat, hun alleen hot geval, de situatie, de omstan digheden is duidelijk gemaakt en het gesprokene is geïmproviseerd. Er is geen sprake van dat zelfs de beste acteurs uan de hand van een geschreven tekst hetzelfde re sultaat zouden bereiken. Zelfs de gcestdriftigste toneelliefhebber en dat bén ik zal moeten er kennen, dat het toneel" onna tuurlijk en toneelmatig is verge leken bij deze verwonderlijk-ga ve presentatie. Het wonderlijke is óók dat niet één van de „mede- spelenden" uit de toon valt. Dat niet één van hen ook maar één ogenblik er blijk van geeft zich HlET geheel te vereenzelvigen ...met, degeen die hij moet uitbeel den of geïntimideerd te' worden door het felle, op hem gerichte, camera-oog. Tot nu toe bepaalt deze vorm van beeldbuizerij zich uitsluitend tot rechtzaken. Maar deze vorm is zo volmaakt, dat ei geen enkele re den is niet te veronderstellen dat op den duur ook niet anders-ge situeerde voorvallen op de zelfde wijze gepresenteerd zouden kun nen w'oraen en dat hieruit niet iets zou kunnen ontstaan, dat een geheel nieuwe benadering van televisie „spel" zon gaan worden, en dan dus iets, dat naast de ge ijkte representatie van menselijke, situaties, zoals deze- door de to neelspeelkunst wordt gegeven, komt te staan, als een zelfstan dige, aparte en van al het con ventionele onafhankelijke, vorm van kunst. Wellicht zelfs niet NAAST de geijkte, conventionele toneclspeelkünstdoch recht en dwars tegen deze in. Ik zie hier iets geheel NIEUWS ontstaan, dat ongekende moge lijkheden in zich bergt. ELIAS tij een gigantische macht, die tot de prenzen van het mogelijke wordt ge- aruikt. Mythe Wat de loonvorming op collectieve grondslag betreft, heerst, zowel bij werknemers als in politieke kringen de mythe van onmisbaarheid. Deze mythe is irrationeel. Prof. Wemelsfelder meent, dat reëel machtsmisbruik optreedt wanneer door het drijven van werknemersorganisaties inflationistische processen ontstaan die niet-georganiseerden van hun welvaart beroven. Hij gelooft niet, dat de werkgevers hier als „tegenwicht" kunnen fungeren. Maar de overheid heeft, volgens hem, een heel eenvoudig middel om de vloed te keren: het beperken van de krediet verlening. Men behoeft de geldcirculatie niet uit te breiden, aldus prof. Wemels felder, en als de monetaire autoriteiten consequent het been stijf zouden "houden en de kredietverlening niet zouden aan- --u een gestegen loon- en prijs niveau, zou er een geldtekort ontstaan dat zich zou manifesteren in werkloos heid. Hij acht dit onder de gegeven om standigheden het meest effectieve mid del om tegendruk uit te oefenen. Het perspectief voor de loonvorming op lan ge termijn vindt hij weinig opwekkend. Advies Onze maatschappij verkeert onder de voortdurende dreiging van inflatie. Onder deze omstandigheden kan en mag het advies, volgens prof. We melsfelder, slechts zijn: „waarde medeburgers, eet uw geld op, koop er goederen voor en spaar zo weinig mogelijk". Hij noemde het ook een zaak van bittere rechtvaardigheid, dat alle inkomens „in- flatieproof" worden gemaakt. Wat dat betreft, zo zei hij, wrijft men zich de ogen uit bij de houding van sommige werkgeversorganisaties, die zich tegen een pensioenregeling op basis van het omslagstelsel verzetten en daarmee de volstrekte immoraliteit van het huidige maatschappelijk bestel sanctioneren. Het A.N.P. heeft gisteren reac ties gevraagd van de vakbewe ging, de directie van de Neder landse Bank, de minister van sociale zaken en volksgezond heid en de staatssecretaris van algemene zaken, P.B.O. en be zitsvorming, op het betoog, dat prof. dr. J. L. Wemelsfelder gis termiddag heeft gehouden voor de contactgroep van werkge vers in de metaalnijverheid in Utrecht. „Een klap in het gezicht van de leidinggevende personen in de vak beweging" noemde de heer C. J. van Mastrigt, voorzitter van het Christelijk Nationaal Vakverbond, de uitlatingen van prof. Wemelsfelder. Naar aanleiding van de opmerking van de hoogleraar, dat de vakbewe ging eigenlijk geen functie meer heeft, zei de heer Van Mastrigt, dat het onmogelijk is, een historische ontwikkeling stop te zetten en op nieuw te beginnen, al moet de vak beweging zieh wel voortdurend blij ven aanpassen aan de veranderende omstandigheden. De vakbeweging is evengoed als welk concern ook een pressuregroup, dus de C.N.V.-voorzitter, maar heeft wel zoveel verantwoordelijk heidsbesef getoond, dat zij voor de arbeiders is gaan staan om een loons- vorhoging te voorkomen die zij op bepaalde momenten van de werk gevers hadden kunnen krijgen. De heer Van Mastrigt meent ook, dat de overheid nooit een loonbeleid zou kunnen voeren, als de vakbewe ging daar dwars tegen in ging. Bij de huidige welvaart zouden de loons verhogingen op een vrije arbeids markt zonder collectieve contracten, volgens hem, groter zijn dan thans het geval is, met als gevolg een in zinking van de werkgelegenheid. Het duidelijk te maken waarom de loons verhogingen in toom worden gehou den. „Geen crisis' De stelling van prof. Wemelsfelder, dat de machtspositie van de vakbe weging alleen beteugeld zou kunnen worden door kredietbeperking en daarmee gepaard gaande werkloos heid, bestreed de heer Van Mastrigt In Parijs is zoveel sneeuw geval len, dat dit plaatje kon worden gemaakt: wintersportenthousias ten, die de skisport beoefenen in de tuinen van het paleis Chaillot. Op de achtergrond de Eiffeitoren die vermoedelijk nog wel nimmer op een dergelijk tafereel zal heb ben neergezien.... met de opmerking, dat de overheid de werkloosheid zou moeten bestrij den en dat het altijd zou moeten ge beuren met inflatoire maatregelen. Geen enkele bevolking verdraagt trouwens een herhaling van de der tiger jaren, aldus de heer Van Mas trigt. Volgens hem is het altijd nog beter als men te maken heeft met de moei lijkheden die een volledige werkge legenheid meebrengt, dan met een si tuatie waarin duizenden ménsen zon der werk zouden zijn. Dit ondanks het feit, dat overheid, werkgevers en zelfs de vakbeweging een rustiger leven hebben in een periode van werkloosheid. De vakbeweging met name omdat .zij dan haar leden kan laten zien Waarvoor zij strijdt. „Narrig betoog' De heer J. A. Middelhuis, voorzitter van de Katholieke Arbeiders Bewe ging, noemde de rede van prof. We melsfelder „een narrig betoog dat duidt op een professorale pestbui" De inleiding van prof. Wemelsfelder getuigt, volgens hem, van gebrek aan stijl, inzicht en argumentatie. De hooggeleerde heer, aldus de K-A. B.-voorzitter, beweert maar iets, zon der enige motivering. Hij heeft een poging gedaan om prof. Van Esveld te overtreffen, maar men kan de kreten van prof. Wemelsfelder nau welijks au serieux nemen. De heer Middelhuis noemde 't teveel eer voor de Eindhovense hoogleraar om z(jn betoog te ontzenuwen. Als men deze uitlatingen in de kring van de contactgroep van werkgevers in de metaalnijverheid voor zoete koek aanneemt, ben ik bereid, ook bij deze contactgroep een groot vraagteken te zetten, zo zei de heer Middelhuis ten slotte. „Geen misbruik" De minister van sociale zaken en volksgezondheid, dr. G. M. J. Veld kamp, stelde, ofschoon hij het betoog van prof. Wemelsfelder nog niet diepgaand kon bestuderen, dat van machtsmisbruik en uitbuiting door de vakbeweging niets is gebleken. Hy voegde hier aan toe, dat voor het gehele bedrijfsleven en het algemeen belang de vakbeweging een belang rijke factor is geweest bij liet proces van economische expansie en dat ze dit nog is. „De vakbeweging bevordert de emancipatie van de arbeiders in ver sneld tempo en levert een krachtige i "'1' 1 En wat zij gelijk hebben. Zij gaan naar de bioscoop voor de gezelhgheid en ook om „bij" te blijven. Want de moderne film ziet U alleen in de bioscoop. Goed voorbeeld doet goed volgen. Maak er ook een gewoonte van. De bioscoop geeft altijd wat anders en elk wat wils. Samen naar de filmja, gezellig! VEERBOOT UREN VAST IN IJS De veerboot „Brakzand" is er gister morgen in geslaagd van Oostmaliorn naar Schiermonnikoog te komen. Om elf uur werd de terugtocht ondernomen. Rond één uur zat de boot muurvast in het ys. Van Oostmahorn voer de barkas „Ame land" uit om het ijs te breken. Ook dit vaartuig raakte klem in het ijs. Om kwart over vijf slaagde de schipper van de barkas erin de veerboot te bereiken, waarop gezamenlijk een weg naar het open water kon worden gebaand. bijdrage tot de sociale wede", aldus dr. Veldkamp. De voorzitter van het Nederlands Verbond van Vakverenigingen (N.V. V.), drs. D. Roemers, verklaarde geen behoéfte te hebben om commen taar te leveren op het betoog van prof. dr. J. Li. Wemelsfelder. Niet omdat hij het eens zou zijn met in houd en strekking van het professo rale betoog, maar omdat prof. dr. Wemelsfelder zich z.i. heeft begeven op een terrein, dat het zijne niet is. „Carnaval' De staatssecretaris van algemene za ken, publiekrechtelijke bedrijfsorga nisatie en bezitsvorming, drs. W. K. N. Schmelzer, had nog geen gelegen heid gehad de rede van prof. We melsfelder te bestuderen. „De stellin gen van prof. Wemelsfelder die ik via het nieuws verneem, zyn mijns inziens bijzonder aanvechtbaar", al dus de staatssecretaris. Hij voegde er nog aan toe: „Wellicht mag men de rede niet geheel losma ken uit de carnavalstijd, die'een deel van ons land zo vreugdevol en be kwaam weet te beleven". De directie van de Nederlandse Bank verklaarde, dat zy met belangstelling van de uiteenzettingen van prof. We melsfelder heeft kennis genomen, maar geen aanleiding ziet er enige commentaar op te geven. Prinses Anne-Marie van Denemarken, die verloofd is met kroonprins Constanten van Griekenland, zal eind maart met haar ou ders, koning Frederik en koningin Ingrid, een bezoek van ongeveer vijf dagen aan Griekenland brengen. 9 Bij Tezpoer, in Assam, heeft een dolle olifant, die volgens het Indiase blad „Sta tesman" op zoek was naar sterke drank, een vrouw en drie kinderen doodgetrapt, vier mensen verwond en een aantal huizen verwoest. In het gebied zijn klandestiene stokerijen. Een woordvoerder van het minis terie van buitenlandse zaken Den Haag heeft gisteravond, antwoord op een vraag meege deeld, dat de minister van buiten landse zaken, mr. J. M. A. H. Luns, niet aanwezig zal zijn op de raads zitting van de Europese Economi sche Gemeenschap óp 25 en 26 fe bruari. Toen deze datum werd voorgesteld is er van Nederlandse zijde reeds op gewe zen, dat deze de Nederlandse minister slecht uitkwam. De permanente verte genwoordiger van Nederland bij de 3.E.G., de heer D. P. Spierenburg, zal .an de beraadslagingen deelnemen. In antwoord op de vraag of een ander lid van het kabinet minister Luns niet zoü kunnen vervangen, zei de woord voerder, dat de staatssecretaris van bui tenlandse zaken, dr. H. R. van Houten met vakantie is en dat hij vernomen had dat de minister van economische zaken, drs. J. W. de Pous, ook verhin derd is. W.E.Ur-raad In officiële kringen in Den Haag was verder gisteravond nog niets bekend over het voornemen van de Westduitse minister van buitenlandse zaken, dr. G. Schroder, om de ministerraad van de Westeuropese Unie bijeen te roepen. In welingelichte kringen te Bonn werd ver wacht, dat minister Schroder de W.E. U-.raad in maart te Bonn bijeen zal roe pen. Verder zei men in de officiële Haagse kringen, dat Nederland reeds herhaalde lijk neeft aangedrongen op een samen komen van de W.E.U.-raad, aangezien sinds april vorig jaar deze raad niet meer bijeen is geweest en in beginsel veelvuldiger bijeenkomsten waren voor zien. Indien de Duitse minister het initiatief mocht nemen om de W.E.U.-raad byeen te roepen, dan zal de Nederlandse rege ring er in beginsel positief tegenover staan, aldus werd in deze Haagse krin gen „BERICHTGEVING NIET OBJECTIEF" Zinspeling op een mogelijke uitwijzing Nadat de Sowjet-Unie een week geleden een correspondent in Mos kou van de National Broadcast- ting System had uitgewezen heeft het zeer gezaghebbende Russische jblad „Izwestia" donderdag een scherpe aanval geopend op een Nederlandse correspondent in Moskou, mr. A. C. Dake, corres pondent onder meer van „Het Pa rool". In een opvallend geplaatst artikel wordt Dake verweten herhaaldelijk de journa listieke ethiek te overschrijden omdat zyn berichten niet objectief zouden zijn en niet zoals „Izwestia" het noemt „van rechtschapenheid getuigen". Aan het slot van het artikel wordt ge zinspeeld op een mogelijke uitwijzing van Dake uit de Sowjet-Unie. Na de uitwijzing van de N.B,C.-corres- pondent vat men de kritiek op de Ne derlandse journalist in diplomatieke kringen op als een niet zo erg bedekte aanzegging van de wacht aan mr. Dake, wiens in Nederland gepubliceerde arti kelen de Sowjetregering niet welgeval lig zijn. Spanningen In het Russische artikel wordt op scherpe wijze stelling genomen tegen de Nederlandse correspondent, die beschuldigd wordt in zijn berichten de oost-west spanningen op te voe ren. Toen hij twee jaar geleden in Moskou arriveerde als correspondent van „Nieuwe Rotterdamse Courant" zou zijn hoofdredactie aldus „Izwestia" hebben blijk gegeven geen prijs op zijn tendentieuze artikelen te stellen. Dake is toen overgegaan naar „Het Parool", een blad dat volgens „Izwestia", een heftige anti-communistische politiek voert. Wij vernemen dat mr. Dake de „Izwes tia" zal verzoeken een antwoord van hem op de beschuldigingen te publice ren. MEMORANDUM AAN TWEEDE KAMER (Van een onzer redacteuren) Indien de Tweede Kamer zou beslissen, dat er op het tweede t.v.- net advertenties te zien moeten zijn en dat deze t.v.-advertenties (plus de daarbij behorende gewone t.v.-programma's) niet door een nieuwe, commerciële t.v.-organisatie, maar door de bestaande omroepverenigingen geëxploiteerd moeten worden, zijn de om roepverenigingen bereid de Nederlandse dagbladen te laten delen in de winst op deze advertentie-exploitatie. De voorzitter van de Nederlandse Televisie Stichting, mr. Schüttenhelm, heeft dit don derdagmiddag verklaard op een persconferentie in Amsterdam. D'e persconferentie was uitgeschreven ter toelichting van een memorandum, dat de N-T.S. en de omroepverenigingen hebben doen toekomen aan de leden van de Tweede Kamer. In het memorandum wordt een (laatste) felle aanval gedaan le plannen van de staatssecretaris- Scholten en Gijzels, die, zoals be kend, tweederde van de zendtijd op het tweede, t.v.-net (20 uur) willen geven aan een commerciële t.v.-organisatie en eenderde (10 uur) aan de N.T.S. (waar bij de N.T.S. zelf kan uitmaken of ze do tien uur wil financieren uit de kijk gelden, dan wel uit advertenticopbreng- sten). De N.T.S. valt de staatssecretarissen ■er aan, dat zij in hun „nota inzake reclametelevisie" hebben gesteld dat in voering van reclame in de televisie om economische redenen noodzakelijk is, terwijl ze in een later stadium (in hun memorie van antwoord op het voorlopig verslag van de Tweede Kamer op de nota) als voornaamste uitgangspunt hebben genomen dat toelating van commerciële t.v.-organisatie tot het hui dige omroepbestel geboden is krachtens het verdrag van Rome. dat de vrijheid van meningsuiting garandeert. Argumentatie Prof. Belinfante, die ten behoeve van de N-T.S. een nota van uitleg van •erdrag van Rome heeft samen- ld, zei hierover ter persconfe rentie: „als volgens de staatssecreta rissen alleen juridische motieven gel den voor de toelating van een com merciële t.v.-organisatie, is heel hun aanvankelijke argumentatie over de economische noodzakelijkheid volko men overbodig. Hun hele eerste nota is dan volmaakt gezwam". „Hun nieuwste redenering klopt overi gens evenmin, want het verdrag van Rome vereist geenszins dat een com merciële t.v.-maatsehappy tot het om roepbestel moet worden toegelaten. De staatssecretarissen doep net of het iets vreselijks lelijks zou zijn als je de O.TJ3.M. of een soortgelyke maatschap pij geen zendvergunning zou geven, maar hun hele verhaal over vrye me ningsuiting kunnen ze rustig weglaten' Radioreglement In het memorandum van de N.T.S. staat dat de omroepverenigingen het huidige omroepbestel zeker niet voor andere ge gadigden gesloten willen verklaren, maar die gegadigden moeten stoelen op de bepalingen van 't thans nog geldende radioreglement 1930. Daarin staat dat voor een zendmachtiging in aanmerking komen „omroeporganisaties die kunnen aantonen dat zij gericht zijn op de be vrediging van in het volk levende cul turele of godsdienstige behoeften. Haar uitzendingen moeten geacht kunnen worden van algemeen nut te zijn". Een omroeporganisatie, die het om geldelijk gewin te doen is, dient het algemene nut niet. T.V.N. De heer Van Doorn, voorzitter van de K.R.O., wees er in dit verband op dat de nieuwe televisïestichting, welke zich dezer dagen heeft aangediend, de T.V.N. niet beschouwd kan wor den als een organisatie, welke repre sentatief zou zijn voor het gehele Ne derlandse volk. Wel hebben sommige bestuursleden klin kende namen en posities (voorzitter Van Walsum, burgemeester van Rotterdam, bijvoorbeeld) en weliswaar zijn ze gere- cruteerd uit alle grote politieke partijen, „maar ze vertegenwoordigen alleen zichzelf. Burgemeester Bogaerds van Rijswijk, de vice-voorzittcr van de T.V.N., is K.V.P.-er, maar vertegen woordigt de K.V.P. geenszins. De T.V-N. heeft alleen het advertentie-exploitatie- orgaan, de T.E.R., achter zich". Onrechtvaardig In het memorandum van do N.T.S. wordt er ernstig bezwaar tegen ge maakt dat de staatssecretarissen de N.T.S. en de omroepverenigingen slechts tien zenduren op het tweede net willen geven. De verhouding is dan 9 zenduren voor de omroepverenigingen (de VT.R.O- 3) per week (over net 1 en 2) en 20 voor de exploitanten van de com merciële programma's (op net 2). Het memorandum noemt die verhouding onrechtvaardig. De staatssecretarissen verdedigen de 20 uur met de stelling dat een commercieel t.v.-bedrijf niet te ex ploiteren is met minder dan 20 zend uren per week. „Maar", aldus mr. Schüttenhelm ter persconferentie, „als de N.T.S. gebruik zou maken van de mogelijkheid in haar tien zenduren op het tweede t.v.-net advertenties te bren gen. dan mag zij deze zendtijd niet mede financieren uit het kijkgeld, maar moe ten die tien uur geheel gefinancierd wor den uit de opbrengst van de reclames. Waarom kan de N.T.S. wel, wat bijvoor beeld een O.T.E.M. of een T.V.N. niet zou" kunnen?" Dertig uur Dé N.T.S. is van oordeel anders dan de staatssecretarissen dat de kijkgelden genoeg zullen opbrengen om op het tweede net in 1964 te kun nen beginnen met 2 of 2ys uur zend tijd per avond, elk volgend jaar uit te breiden met 3 tot 4 uur per week, zo dat in 1967 of 1968 op het tweede net de volle dertig uur kan worden uit gezonden. Mocht de Tweede Kamer het huidige omroepbestel niet toegankelijk verkla ren voor commerciële omroeporganisa ties, maar wel van oordeel zijn dat eco nomische motieven dwingen tot toela ting van advertenties, welke in dat ge val door een N.T.S.-organisatie geëx ploiteerd zouden moeten worden, dan wordt eraan gedacht met name het dag bladwezen in deze exploitatie te betrek- leen. Zelfs een geringe verschuiving in de advertentieopbrengst bedreigt de po sitie van de persorganen, „De N.T.S. en de omroeporganisaties evenals de pers, gebaseerd op vrijheid en geestelijke verscheidenheid hechten er aan de grote betekenis te beklemto nen die een ruime geestelijke en politie ke verscheidenheid van de pers voor de democratie en als informatiebron voor de burgers heeft", aldus het memoran dum. Het Wereldgebeuren Fidel in het nauw Met de belofte vóór 15 maart duizen den militairen van Cuba terug te trekken, maakt Rusland de woorden waar van zijn premier, Nikita Kroesj- tsjew, die op het Oostduitse partijcon gres vorige maand met nadruk verklaar de, dat de Russen niet zouden meewer ken aan een verbreiding van het com munisme in Zuid-Amerika met de wape nen. Zonder te zeggen, dat een gewapen de opstand ten bate van het communis me de Sowjet-Unie niet welgevallig zou zijn, liet Kroesjtsjew duidelijk merken, dat van Rusland in ieder geval geen ini tiatieven te verwachten waren. Deze waarschuwing werd kort na het partijcongres in Oost-Berlijn herhaald door Ruslands voornaamste ideoloog Leonid Ujitsjew op een bijeenkomst voor afgevaardigden uit Latrjns-Amerika. Ujitsjew gaf bij diè gelegenheid uitleg van het Russische standpunt, dat het „uitdragen van de revolutie" althans in deze trid niet gunstig is. Daarentegen drong hij er bij de Zuiamerikaanse com munisten op aan, alles ih net werk te stellen cm „op democratische wijze" zo veel mogelijk macht te verkrijgen. Om dat deze woorden de van revoluties dro mende Zuidamerïkaanse communisten leiders nogal ontmoedigden, verbond U- jitsjew aan zijn uitspraak een belofte. Hij zegde de communistische partgen in Zuid-Amerika steun toe in de vorm van werkfondsen. Voorts zouden in de toe komst meer studenten in aanmerking komen voor een kosteloze opleiding in de Sowjet-Unie. Deze belofte moest Ujitsjew wel doen, want het gevaar was groot, dat de com munisten in Zuid-Amerika zich van Moskou zouden afwenden om daarna bij Mao Tse Toeng aan te kloppen. De Chi nese communisten doen namelijk alle moeite de communistische partijen in Zuid-Amerika voor zich te winnen en vooral op Cuba, het revolutionaire bol werk van Fidel Castro, zijn zij zeer ac tief. Het besluit van Kroesjtsjew tot ont manteling van de offensieve raket opstellingen op Cuba was vorig jaar voor Peking reeds een prachtige gele genheid om de teleurgestelde Cubanen tegen de Russen op te zetten. Thans heeft het jongste besluit van Moskou om nog verder te gaan en ook de militairen, die de raketbases bemanden en bewaak ten naar huis te roepen aan de Chinese communisten nieuw propagandamate riaal in handen gegeven. Door de eerste maatregel van Kroesj tsjew was reeds een zekere anti-Russi sche stemming ontstaan op Cuba. De Cubanen voelden zich door de raketten beschermd tegen de Verenigde Staten en toen die bescherming plotseling op hield te bestaan namen zij dat Kroesj tsjew zeer kwalijk. Overigens leeft het wantrouwen op Cu ba tegenover Rusland vooral onder de niet-communistische revolutionairen. Niet alle volgelingen van Fidel Castro zijn namelijk échte communisten. Castro heeft dat tot zijn schade gemerkt toen hij in begin 1901 zijn eenheidspartij óp- richtte, die hoewel dat pas later bleek een communistisch tintje had. Vooral in de afgelegen provincies als hijvoorbeeld Oriente was dc stichting van de eenheidspartij voor de commu nisten het sein om de baas te gaan spe len en alle niet-communisten uit te scha- lijk trouw in zijn revolutie waren volgd, het land verlieten. De situatie werd op de duur zo kritiek, dat Castro zijn politiek moest wijzigen. Eind 1961 en begin 1962 veranderde hij van koers en begon hij een campagne te gen het „sectarisme". Een aantal felle communisten werd van deze koerswijzi ging de dupe. Een van de voornaamste „slachtof fers" was Annibal Escalante, een communist in hart en nieren, die in maart van vorig jaar door Castro open lijk werd beschuldigd van .sectaristische' praktijken en die zelfs werd aange klaagd. Escalante heeft de gevolgen niet meer afgewacht. Hij pakte zijn koffers en nam een enkele reis naar Rusland, waar hij zich nu bij Kroesjtsjew en diens vrienden zit te beklagen over Fi del. Hij zal daar in de Kremlin-entou rage waarschijnlijk vooral gehoor vin den bij de Russische vice-premier Mi- kojan, die over de eigenzinnigheid van Fidel Castro duidelijk kan meepraten. Mikoian mocht vorig jaar naar Cuba om Fidel Castro te overtuigen van de noodzaak, dat de Russisclïe raketten naar de Sowjet-Unie terugkeerden. Da genlang heeft Mikojan toen in Havana gelogeerd zonder dat het hem gelukte Castro tot enige soepelheid te bewegen; wél gingen de raketten weg, maar Cuba weigerde inspecties toe te staan. En in New York liet Mikoian zich ontvallen, dat met Castro moeilijk te praten viel. Deze houding van Castro is voor een deel het gevolg van de moeilijke positie, waarin hij verkeert. Aan de ene kant wil hij de échte, op Rusland georiën teerde communisten, die van Cuba een Russische satellietstaat willen maken, niet helemaal hun zin geven, omdat hij dan de steun van vele andersdenkende revolutionairen zou verliezen en aan de andere kant kan hij de Russische hulp niet missen. Het afgelopen jaar sprong Rusland Cuba bij met kredieten tot een totaalbedrag van honderd miljoen dollar. Toch zijn de resultaten van deze hulp niet te merken. Nog steeds heerst er armoede. Levensmiddelen zijn slechts mondjesmaat verkrijgbaar en met de industrialisatie wil het niet vlotten. De export van suiker bracht in 1961 ruim 420 miljoen dollar oo. voorts werd wat tabak eri nikkel uitgevoerd. De op brengst van deze uitvoer kon echter de importuittraven niet dekken. Rusland betaalt de Cubanen dan ook slechts veertieneneenhalve cent voor ieder (Amerikaans) pond suiker, die het af neemt, terwijl de prijs op de wereld markt achttien cent bedraagd. Intussen werken 1600 Russische specia listen op allerlei gebied in Cuba. Zij vervangen de Amerikanen en de ge vluchte Cubanen en bedienen en onder houden de door Rusland geleverde in stallaties. Ondanks deze assistentie is er van vooruitgang weinig te bespeuren en westerse deskundigen menen, dat Rus land dit jaar opnieuw minstens hon derd miljoen dollar in de economie van het eiland zal moeten stelten als het deze enigszins op gang wil houden. Met veel geestdrift zullen de Russen dat bedrag niet op tafel brengen FIDEL CASTRO ..moeilijke positie.... 9 Koning Hassan H van Marokko zal van 13 tot 15 maart een officieel bezoek aan Algerije brengen, Aan Bill Nair, de Indiase secretaris van de afdeling Durban van 't Zuidafrikaanse vakverenigingscongres. is voor vijf Jaar een verbod opgelegd om het district Durban te verlaten. Elke maandag moet hij zich bij da politie melden.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1963 | | pagina 3