ZELANDICA
Hans Grünhut verkoopt liefst
zijn
eigen
platen
de olie met
24-urige
werkdag!
Sport en wedstrijden
kou gevat?
Nederlandse scholier
moest V.S. verlaten
DE BOEKENPLANK
LEZERS SCHRIJVEN
PSYCHIATER OP DRIFT
IN OORLOGSTIJD
Twee boekjes voor
„Doe-het-zelvers"
Het was niet
nodig geweest
WERKEN OP ZATERDAG
IN BOUWBEDRIJF
SNEEUWBROODCENT (XII)
WOENSDAG 20 FEBRUARI 1963
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
7
(Advertentie)
WENER, WIENS HUIS IN AMSTERDAM STAAT
(Van een onzer verslaggevers)
„Mijn generatie is er niet meer. Veruit het grootste deel is uitge
moord, de rest gesneuveld aan het front en wie er nog over zijn,
zitten in rusthuizen. Neen, ik heb in Wenen niets te zoeken".
Zo praat Hans Grünhut,
de man die zo graag
Weense liedjes zingt, over
de stad van de Stefans-
turm. Er ligt een genera
tie tussen het Wenen,
waarvan hij zingt en waar
hij als achttienjarige
knaap nog de keizer zag
en het Wenen van nu. Zijn
herinneringen zijn niet de
beste. Het zijn die van de
vroeg dertiger jaren, toen
zijn kapelmeester hem op
het toneel een foto van
Hitier voorhield en daar
bij snauwde „Ken je die
meneer". Dat was een ma
nier om hem, jood, te trei
teren. Hij was weerloos,
want hij had alleen maar
op datzelfde moment te
zingen. Van „Stormy wea
ther" en van „Ramona",
„Ich küsse ihre Hand Ma
dam" en zo. En natuurlijk
van „Zwei rote Rosen" en
„Perlen der Südsee". Hans
Grünhut is sinds hij naar
Nederland kwam, nu der
tig jaar geleden, niet terug
geweest in Wenen. Ik heb
geen „sehnsucht", zegt hij.
Alleen maar nieuwsgierig
heid, maar dat is wat an
ders. Ik zou de school nog
wel eens wülen zien, waar
op ik geweest ben en het
huis, waar we woonden.
Maar als ik voor Astoria
of Moulin Rouge of die an
dere zaken zou staan, zou
ik me alleen maar die an
dere tijd herinneren. Die
andere Weners.
Tol betaald
Denk niet, dat Hans Grünhut
een haatdragend man is. Aller
minst. Maar hij heeft zijn tol
betaald aan het nazisme en hij
zal dat nooit vergeten, want
uit alles wat hij zegt en doet
spreekt zyn sterke karakter,
z\jn vasthoudendheid en in ze
kere zin eigenzinnigheid.
Spreek hem niet tegen, meen
het in een discussie niet beter
to weten dan hjj. Dat voor
recht is alleen voorbehouden
aan zijn vrouw, die hem altyd
met raad en daad terzijde
heeft gestaan en die ook nu
nog hem op een wonderlijke
manier weet aan te voelen. Ze
verduidelijkt de woorden van
haar man terwijl ze een fruit-
cocktail serveert.
„Ik ben wel terug geweest in We
nen", zegt ze. „En ik betrapte me
erop, dat ik op een gegeven ogenblik
zei: „dat doen wij anders". Waarbij
ik dus mezelf bij die „wij" rekende,
die uit niet-Weners bestaan". Ze pro
beert te analyseren, te ontdekken,
vanwaar dat gebrek aan wat de We
ners zo graag noemen „Sehnsucht"
komt. Zou het kunnen schuilen ln het
feit, dat ze eigenlijk belden van Tsjc-
cho-Slowakije stammen, zoals trou
wens 75 procent van degenen, die
voor Weners doorgaan? Of zou het
zijn het gevoel van intense dank
baarheid, voor wat ze in Nederland
fevonden hebben. In de jaren van
un eerste succes als artiesten voor
de oorlog, in die sombere jaren van
de bezetting daarna en ook nu nog.
Die eensgezindheid van de Nederlan
ders zoals die bij de actie voor „Het
Dorp" tot uiting kwam, de eendracht
over de partijen heen bij het verzet
tegen de Duitsers: de oranjegezind
heid; het onderlinge medeleven zoals
bij de treinramp in Harmeien, het
z(jn even zovele onvergetelijke in
drukken voor deze Oostenrijkse Ne
derlanders, die aan hun eigen streek
slechts herinneringen aan kwade tij
den meebrachten. Die van Oostenrijk
nog houden om zijn schoonheid, om
zijn muziek, om... en dan komt het
tere punt... het eten is altijd moeilijk
gebleven in Nederland.
op. Maar toen het orkest daarna een
engagement kreeg in de Kursalon,
ging Hans Grünhut mee als echte
zanger en het duurde niet lang, of de
Weense kranten schreven van
moesten hebben. De radio kwam
weer, de Vindobona Schrammeln
die echten! de rol van Frosch in
de operette Die Fledermaus, de trots
van Hans Grünhut en ten slotte
Ja, ten slotte, want zo rond zestig
moet er toch een slot komen. „Ik
had altijd graag een bariton willen
worden", zegt Hans Grünhut en z'n
vrouw vertrouwt ons lachend toe, dat
h(j overdag thuis nog altijd probeert
zijn tenor tot een bariton te verla
gen. „Het spijt me, dat ik in de vijf
oorlogsjaren niet hard gestudeerd
heb. Ik had zo graag het hoogste van
de zang willen bereiken, de hoge-
„Radlo-llebltag Hans Grünhutschool van as zangkunst het llede-
renrecital.Het heeft met zo mogen
zijn. Het bleef bij het populaire lied,
het Wiener Lied, dat ondanks zijn
zes kruisjes in ons land nog geen
betere dienaar vond dan deze Hans.
En de muziek is gebleven. Grünhut
streelt het groene jasje, waarin hij
tijdens zijn laatste vaste werk op de
Bühne gastheer bij Chez Gaston
in Amsterdam zong. Hij zingt nog
graag. Hier of daar bij speciale gele
genheden is hjj nog altijd te vinden.
Het dagelijks brood, in dit geval met
alle mogelijke lekkers erop, komt
evenwel van een andere kant van de
muziek. Van de hypermoderne gram
mofoonplatenzaak, die het echtpaar
in Nieuw West van Amsterdam
heeft geopend. Beiden sloven zich uit
om van de spaarcentjes en de scha
declaim een mooie zaak op te bou-
Dat was zo'n vijfendertig jaar gele
den, toen men nog geen teenager
sterren kende.
Het had allemaal heel fijn kunnen
zijn, als de tijden zo waren gebleven.
Als er geen Hitler was geweest, die
alles bedierf, vooral in Oostenrijk.
De oplossing kwam in de vorm van
een telegram uit Holland naar Bel
grado. Of Hans wilde komen zingen
in De Kroon aan het Rembrandt-
plein. De affiches zijn er nog, in Hui
ze Grünhut. Ze hebben alle oorlogs
ellende getrotseerd. Ze herinneren
aan de dag van de grote ommekeer,
want er is geen terug geweest niet
naar Belgrado en niet naar Wenen.
Er kwamen meer engagementen, er
kwamen radiouitzendingen. En er
werd goed verdiend. Bij Astoria liefst
honderd gulden in de week. „We
konden leven van een huishoudgeld
van twaalf gulden en dan hadden we
alles", vertelt mevrouw Grünhut nu
nog. „Alle dagen kip..."
Come-back
Na de oorlog is Hans Grünhut met
een geleende smoking met bruine
schoenen aan een come-back gaan
bouwen. Eerst voor de Canadezen,
later druppelsgewijs ook weer met
zyn Weense repertoire, omdat de Ne
derlanders in die eerste na-oorlogse
jaren daar niet zo bijster veel van
Een zaak, waar alle platen te
krijgen zijn, die de reputatie
hééft op gebied van opera en
klassiek hyperactueel te zijn
als het nodig is komen de platen
rechtstreeks uit Engeland om
de concurrentie voor te zijn
maar waar uiteraard de eigen
platen van Hans Grünhut voor
aan in de rekken staan. Van alle
platen verkoopt Hans het liefst
zijn eigen.
Hans Grünhut, zoals hll omstreeks
1930 naar Nederland kwam. Nu:
zestiger.
vrouw, dat is bij vijf gulden per dag
niet inbegrepen." En bij de herinne
ring schiet hij zelf nog in de lach.
Zingen in 't bos
Dromen
Mnar allé. Huns Grilnhut zet het
groene jagershoedje graag nog eens
óp en zingt dan van „Mein Mutter
wltr a Wicnerin", hoewel ze uit Tsje-
cho-Slowakije kwam, not als zjjn va
der. En hij zingt van „Ich glaub, die
Welt dreht slch „verkehrt" of het
wondermooie liedje „Ich hab' ge-
traumt der alte Kaiser war wieder in
Schönbrunn"....
Liedjes, van Tony Hartweger en Jo
seph Bahr, die nij bekend maakte.
Want wie zingt cr Weens zoals Hans
Grünhut. Belde dc bekende Van Pal-
landt niet eens uit Wenen naar Asto
ria in Amsterdam, waar Hans zong
om te vragen of hij niet even een
liedje voor de telefoon kon komen
zingen, opdat do Weners konden ho
ren hoe je Weense muziek zingt...?
Je zou kunnen verwachten, dat een
man als Hans Grünhut in het verle
den leeft. Met zijn zestig jaar heeft
h(j mooie herinneringen. Hij vertelt
cr van, terwijl zijn ogen schitteren
van pret. Hoe hij twee of driemaal
de laatste keer op doorreis van Bel
grado naar zijn eerste engagement
in Nederland een gouden medaille
won ln de voorloper van ons huidige
songfestival. Het concours om „Das
Goldene Band In Jazz gesang". Met
een heel groot vraagteken bij de jazz.
want in die jaren heette alles jazz.
Ook het hup-faldcricrc van „I can't
give you anything but love" op z'n
Duits. De GrClnhuts hebben er de pla
ten nog van. Niet centje, maar sta
pels van die oude opnamen, wnnt
Hans heeft er tientallen. „Om te gie
ren", zegt mevrouw Grünhut. „Als
je dat nu nog hoort..."
Zjjn typisch joodse humor laat hem
geen moment ln de steek. Zelfs niet
als hij spreekt over de oorlogsjaren.
Toen hij zjjn muzikale loopbaan
moest onderbreken om op andere
manieren de kost te verdienen. Hij
werd huisknecht bij een heel rijke fa
milie. Zo rijk, dat ze op verjaarspar-
tijtjes echte rijstebrijbergen in de
tuin liet maken voor de kinderen..
Op zekere dag zei de vrouw des hui
zes tegen de knecht: „Meneer Grün
hut, wat jammer, dat we U nooit ho
ren zingen, als U de vloer doet..."
Waarop de zanger antwoordde: „Me-
Zingen is altijd zijn leven geweest en
zal het blijven. Z'n vader zong ook-
Maar alleen voor z'n plezier, met een
heel mooie basstem. Hy ging op
mooie zomerdagen met z'n drie peu
ters erop uit. Naar de Kahlenberg,
het Wienerwald. Dat was de plaats
waar hjj, als Wener zong, zoals een
ander het doet In de badkamer.
De twee meisjes en Huns moesten
dan de echo maken... Maar helaas,
de oorlog kwam, vader ging naar het
front en de kleine Hans moest als
kostwinner optreden. Van de h.b.s.-
banken kwam hij op een juweliers
kantoor en vervolgens als kantoor
mannetje In een van Wenens meest
bekende amusementsgelegenheden,
Moulin Rouge. Daar ontdekte hü
zichzelf. Omdat hij dacht net zo goea
te kunnen zingen als de drummer
van de band.
Hjj was Inmiddels zang gaan stude
ren en had voorgezongen bjj de ver
maarde Ferdinand Groosman. Het
succes was verrassend. Met het or
kest van Charley Gaudriot maakte
hij zijn radiouitzendingen. Uit pure
liefhebberij en het bracht geen cent
U1TW1SSELINGSCOM1TE ZOND HEM TERUG
Na kritische
publikaties in
een dagblad
De net 17 jaar geworden Albergse
jongen Maarten Abeln, die vorig
jaar augustus in het kader van
een jeugduitwisseling voor een
jaar naar Amerika was vertrok
ken, is vrijdag abrupt op het vlieg
tuig naar Nederland gezet en was
al onderweg toen zijn moeder door
een louter toeval daarvan op de
hoogtg kwam.
Hy is door de organisatoren van het uit
wisselingsprogramma, de Miclügan
Council of Churches, naar Nederland te
ruggestuurd op grond van een artikeltje
op de jeugdpagina van het Algemeen
Handelsblad, waarin hjj, plotseling in
een heel andere dan de hem vertrouwde
wereld beland, onbevangen en onbezon
nen enkele dingen vermeldde die hem
als merkwaardig waren opgevallen.
Het uitwisselingscomité van de Council
vond dat liij daarmee de goodwill van
Amerika in ons land zo'n afbreuk had
gedaan dat h(j maar meteen terug
moest. Deze beslissing werd hem vorige
week donderdagavond telefonisch mee
gedeeld. De volgende morgen om negen
uur moest hij vertrekken.
Maarten Abeln stuurde vorig jaar no
vember tegelijkertijd drie kleine artike
len naar de redactie van de jeugdpagina
„Eigen-w(js" van het Algemeen Han
delsblad, ontboezemingen van gen zes
tienjarige over allerlei wonderlijke za
ken die hem ter ore waren gekomen.
Maarten liet enkele kritische geluiden
horen over wat Amerikaanse kranten
geweldig belangrijk vinden om te publi-
Om de wereldtitels
zweefvliegen
Bar slecht weer in Argentinië heeft
voor de tweede keer in een week tyd
de wedstrydcommissie van de wereld
kampioenschappen zweefvliegen ge
noopt in le grijpen. De voor zaterdag
voorziene driehoeksvlucht moest wor
den veranderd met liet oog op het weer.
De buienactiviteit was zaterdag weer
zo groot en liet nagenoeg ontbreken
van thermiek zodanig, dat de deelne
mers slechts met liet grootste vakman
schap nog iets konden bereiken. Velen
hunner moesten hun prestatietoestellen
landen in drassig geworden terreinen,
waaruit de vliegtuigen slechts ten koste
van zeer veel moeite en tyd konden
worden „geborgen".
Wereldkampioen I960, Heinz Huth uit
Hamburg, kwam in een moeras terecht.
Zondagmiddag was men er nog niet in
geslaagd zyn Schleicher KA-6 te be-
vryden.
De resultaten van de vierde wedstrijd-
vlucht waren: open klasse: 1. F. Henry
(Frankrijk): 2. Williamson (Engeland);
3. Rolf Spönig West-Duitsland)4. R.
Hossinger (Argentinië); 5. H. Niet-
lispach (Zwitserland); 6. M. Ritzi
(Zwitserland); 7. D. Webb (Canada).
In de standaardklasse legde N. S-
Sejstrup (Denemarken) met een KA-6
beslag op de eerste plaats. De Zwitser
R. Hachler, ook met een KA-6, kwam
op de tweede plaats. M. Ara (Spanje),
eveneens met KA-6, werd nummer drie.
M. Witanen (Finland), met „Vasama",
vier. Brigliadori (Italië), met „Uribel",
v(jf, zijn landgenoot W. Vergani zesde
en wereldkampioen Huth zevende.
Na de vier wedstrijdvluchten staat in
de standaardklasse Huth op de eerste
ilaats met 3414,2 punten. Sejstrup is
Fritz (Oostenrijk), derde.
Lacheny
Wödl (Oostenrijk), vierde,
(FrankrUk), vijfde, Bugliadori
Horma (Finland), zevende. Ara, acht
ste, Hachler, negende, en Braes (Dene
marken), tiende (2625 punten).
In de open klasse is de stand na vier
wedstrijdvluchten: 1. Henry (Frank
rijk), 3768,4 punten: 2. Spanig; 3. Ma-
kula (Polen); 4. Williamson (Enge
land); 5. Hossinger; 6. Popiel (Polen);
7. Ulbing (Oostenrijk); 8- Schreder
(V.S.); 9. Homer (Argentinië) en
Webb (2665,5 punten).
S.D.K.B.-twaalftal
naar Goes
Dinsdag 30 april wordt te Goes een
toernooi gehouden voor alle regionale
korfbalbonden uit Zeeland en Zuïd-Hol-
land, welke aangesloten zijn bij de K.N.
K.B. Aan dat toernooi zullen deelnemen
de Schouwen-Duivelandse, Zeeuwse,
Dordrechtse, Haagse en Leidse Korf-
balbond. Omtrent de deelname van de
K.B.G O. Is nog niets definitiefs bekend.
Weer wereldrecord
voor Japanse Tanaka
De apanse zwemster Satako Tanaka
heeft maandag tydens de Australische
zwcmkampioenschappen in Perth op
nieuw een wereldrecord verbeterd. De
Japanse zwom de 220 yards rugslag in
2 minuten en 28.9 sec., waarmee zy haar
eigen wereldrecord, dat zij ruim een
week geleden in Sydney vestigde met
2.29.6, 0.7 sec. scherper stelde.
De tijd van Satako betekende eveneens
een nieuw wereldrecord o pde 200 m.
rugslag, ook het record op deze afstand
was met 2.29.6 in handen van de Japan
se, die zondag al een nieuw wereldre
cord had gevestigd op de 110 yards rug
slag.
Vertaald
Dit eerste artikeltje van Maarten
werd, zoals alle „opiniestukken"
op de Verenigde Staten betrekking
hebben, door de Amerikaanse am
bassade in Den Haag vertaald en
aan een regeringsbureau in Amerika
fezonden, die de vertaling ter inzage
oorstuurde aan het uit\vis3elingsco
mité dat Maartens reis had georga
niseerd. Dat vormde het begin van
de uiterst vreemde behandeling die
Maarten deze en vorige maand on
dervond.
Hij vertelde ons er maandagavond dit
over: „ik zat door omstandigheden bui
ten m(jn schuld al bij mijn vierde gast-
familie, deze maal in Huntingtonwood,
Michigan, toen ik in een weekend dat ik
toevallig in Ann Arbor was, waar het
hoofdkwartier van het comité zich be
vindt, bij het bureau van het comité
kwam en daar een verhoor van twee tot
drie uur moest ondergaan. Het werd me
afgenomen door mevrouw Rachel An-
dresen, het hoofd van het uitwisselings
comité en een professor".
Beschuldigingen
.,Z(j gingen regel voor regel mijn ver
taalde stukje met my na, lieten me byna
niet aan het woord komen en beschul
digden me van communistische neigin
gen. Ik kreeg de wind van voren. Ze lie
ten me beloven dat ik niets hieer zou
schrijven zonder dat het hun toestem
ming had".
„Ik ging weer terug naar Hunting
tonwood en kreeg donderdagavond jl.
telefonisch de mededeling dat ik de
volgende morgen negen uur zou wor
den afgehaald en op het vliegtuig
gezet. Vorige week vrijdag vloog ik
naar New York en na enkele uren
door naar Schiphol, waar ik zater
dagmiddag half één ariveerde".
Terwijl Maarten Abeln de mededeling
had ontvangen dat zijn ouders van zijn
terugkeer op de hoogte waren gesteld
wisten zijn ouders in Albergen in werke
lijkheid van niets. Volledig bij toeval
bracht Maartens moeder een bezoek aan
de heer F. J. Barens, directeur van het
Amsterdamse hotel Fleissig en tevens
de man die in Nederland het uitwisse
lingsprogramma „Youth for understan
ding" van genoemde Council ten uitvoer
legt. Deze vertelde haar van Maartens
terugkeer.
IN HERFST VAN 1963
11 MILJOEN INWONERS
Blijkens door het Centraal Bureau
<le Statistiek vastgestelde voorlopige ge
gevens vermeerderde de bevolking van
ons land in het afgelopen jaar met ruim
168.000 inwoners (tegen 165.000 in
1961). Wel was liet geboorte-overschot
in 1962 lager dan het vorige jaar
(152.000 tegen 159.000), doch de buiten
landse migratie bracht een aanmerkelijk
hoger vestigingsoverschot (17.000 tegen
Het aantal gesloten huwelijken (93.000)
was vrijwel gelijk aan dat in 1961.
Het aantal levendgeborenen was iets la
ger dan in 1961 (246.000) tegen 247.000)
evenals het geboortecijfer per 1000 in
woners (20.8 tegen 21.2).
De sterfte was 6000 hoger (94.000 of 7.9
per 1000 inwoners tegen 88.000 in 1961
of 7,6 procent). De Inbegrepen zuigelin
gensterfte (kinderen beneden 1 jaar) is
wederom iets gedaald (15-4 per 1000 le
vendgeborenen tegen 15.5 in 1961).
Het reeds genoemde hoge vestigings
overschot van de buitenlandse migratie
is grotendeels veroorzaakt door de hoge
vestigingssaldo van 13.000 mensen (te
gen 1600 in 1961) uit Nederlands
Nieuw-Guinea.
I-tekening houdend met de gemiddelde
maandelykse toeneming der bevolking
over de laatste jaren, kan behoudens
zondere omstandigheden, worden ver
wacht, dat het inwonertal van Neder
land eind september-begin oktober 1963
de 12 miljoen zal overschrijden.
'an en voor
DIERENWERELD
VAN EUROPA
F. A. Roedelberger.
Dierenwereld van Europa.
Uitg. N.V. Gebr. Zomer en
Keuning, Wageningen.
De stofband van dit boek met de
buitengewoon fraaie kleurenfoto
van een zeldzame vogel wekt ver
wachtingen ten opzichte van de in
houd en deze worden niet be
schaamd. Integendeel. Hier is een
verzameling afbeeldingen van Eu
ropese dieren bijeengebracht die
er mag zijn.
Niet alleen geven ze stuk voor stuk het
betreffende dier weer in zijn karakteris
tieke vorm, maar nagenoeg allen
brengen ons in contact met de meest
intieme levensverrichtingen. We vinden
hier dan ook een keuze uit het beste
werk van 100 dierfotografen en het
moet ons van het hart, de keuze van
Roedelberger was subliem. Zelden za_
we in één band zoveel wetenswaardigs
en onder zulk een schoonheid van weer
gave bijeengebracht. Ook over de tekst
niets dan goeds- De ruime inlichtingen
zijn eenvoudig gesteld en hoewel ter
zake, wekken ze in niets de schijn van
geleerde verhandeling. Boeken als
uitgave kunnen geacht worden als
de beste propaganda voor de noodzaak
van een steeds groeiende natuurbescher
ming. Zij brengen de mens heel dicht bij
de schoonheid van de levende natuur.
Daarom wensen wy dit boek in ieder ge
zin; groot en klein zal er steeds weer
van genieten. z.
In de roman „Psychiater op drift in
oorlogstijd" vertelt Phyllis Bottome de
tragedie van een Weens psychiater tij
dens het Hitler-bewind. Als zovelen
wordt deze psychiater getroffen door
de rassenwaan van het nazi-regime.
Als zijn vrouw en zyn zoontje hem plot
seling hebben verlaten, besluit hij uit
te wijken naar Engeland, waar hij bij
vrienden onderdak vindt. Hier vindt hij
een nieuwe levenstaak. Het boek toont
twee zijden van de psychiater. Behalve
in zijn werk ziet de lezer hem ook in het
gezinsleven van zijn vrienden, waar zich
nogal wat spanningen voordoen.
Ten slotte gaat de hoofdpersoon houden
van de dochter van zijn beschermer.
Zij geeft hem het vertrouwen in de we
reld terug.
„Psychiater op drift in oorlogstijd" is
boeiend geschreven boek met een
gedachteninhoud. Het is uitgege
ven bij de Zuid-Hollandse Uitgevers
Maatschappij.
In Nederland, traditioneel het land van
de „gezellige" huiselijkheid, van de
(over)verzorgde huiskamers, is vooral
de laatste vyf jaar de belangstelling
voor het verantwoorde interieur sterk
gegroeid. De binnenhuisarchitect wordt
veelvuldiger geraadpleegd dan ooit
er verschijnen steeds meer boeken o
de binnenhuisinrichtingen, waarbij de
schrijvers vooral ook de „doe-het-zel-
ver" van dienst proberen te zjjn.
Twee boekjes op dit terrein zijn de
pockets „Maak uw woning twee keer
zo gezellig" van Rein Kuin (verschenen
in de Antilope-reeks van uitgeverij het
Wereldvenster als vervolg op „Maak
uw woning nog gezelliger") en „Knutse
len in huis 2" van Piet Marée, een han
dige Prisma voor handige mensen.
Rein Kuins werkje is meer dan een
dorre handleiding voor de juiste wo
ninginrichting een vlotte, zeer leesbare
beschouwing over het wonen in al zijn
aspecten met tal van tips voor huisheer
en huisvrouw, die werkelyk iets van hun
woning willen maken.
„Knutselen in huis" staat vol handige
wenken voor het onderhoud van het huis
en is op overzichtelijke wijze geïllus
treerd. Om een voorbeeld te geven van
de waarde welke dit laatste boekje
heeft: er is een apart hoofdstuk gewijd
aan bevroren afvoerpijpen en het isole
ren van leidingen, twee zaken waarover
velen na deze strenge winter kunnen
meepraten.
De perschef ran het Witte Huis,
Pierre Salinger, heeft een tele
gram van de volgende inhoud ge
stuurd aan de zeven congresbe
ambten die 51 km hebben gelopen
om te bewjjzen dat ze in betere
vorm waren dan hij:
„Gefeliciteerd met uw wandeling.
U had het niet echt behoeven te
doen. Ik had U kunnen vertel
len dat U in betere vorm was dan
ik door gewoon naar de foto's in
de kranten te kijken."
WVVUVWVWVVWWVVVWVUVWtfWVVVVVVWtAn/V*
Bij de werken i» verhand met de herverkaveling
van verschillende gebieden in Zeeland en bij
die van het Deltaplan stuit men telkens op am-
bachtsheerlijke rechten. Zij vertegenwoordigen
voor de eigenaren soms een belangrijke waarde.
Men heeft er processen voor over om deze rech
ten onverkort gehandhaafd te zien.
In de „Mededelingen van de vereniging voor naamkunde te Leuven
en de commissie voor naamkunde te Amsterdam" (1962, 34)
reageert de heer H. F. W. Luiking op een beschouwing van prof.
de Monté ver Loren over het bestaan van heerlijkheden en het
bestaan van aan heerlijkheden ontleende namen. De Monté is van
mening, dat een heerlijkheid nog bestaat zolang de rechtsopvolger
van vorige heren daarvan een ultoefenbaar heerlyk recht bezit.
Luiking is het hiermee niet eens. „Naar mijn mening kon men
slechts spreken van een heerlijkheid, zolang de heer van een heer
lijkheid in zijn gebied bestuursgezag had, m.a.w. regeringsrechten
kon uitoefenen. Dit was daarvoor het criterium. Dit overheidsgezag
vormde het wezen van de heerlijkheid. Tot dit wezen behoorden niet
de eventuele andere heerlijke rechten; zij waren de accrochementen,
de heerlijkheidsgevolgen". Met de grondwet van 1848, aldus Lui
king, zijn de heerlijkheden verdwenen, omdat toen het laatste spoor
van eigenlijk gezegd heerlijk recht, van overheidsgezag als zaak in
de handel, teniet gedaan werd. Wel zijn de ambachtsgevolgen bljj-
ven bestaan, zoals een visrecht, een veerrecht, recht van aanwas
enz.
Over ambachtsheerlijke rechten in Zeeland en het recht van aan
was in het bijzonder heeft ir. G. Homan een opmerkelijke bij
drage geleverd ln het Archief van het Zeeuwsch Genootschap 1962,
oorspronkelijk geschreven als scriptie voor de Technische Hoge
school te Delft. Homan tracht aan te tonen „dat het recht van aan
was van de voormalige Zeeuwse ambachtsheren een afzonderlijk
recht is, onafhankelijk van de eigedom van de zeeoever waaraan de
ze gronden aanwassen. Om rechten te kunnen doen gelden op de
aanwas is het voor de ambachtsheer niet noodzakelijk, de zeedijk
in eigendom te hebben". Als inleiding wordt een overzicht van het
ontstaan en de geschiedenis van de ambachtsheerlijke rechten ge
geven. Het probleem van de eigendom op de zeedijk en het recht
van aanwas was geen theoretisch probleem; men kreeg hiermee te
maken bij de herverkaveling op Schouwen-Dulveland. Trouwens ook
nog andere rechten als vis- en plantrecht worden terloops ter spra
ke gebracht.
„Het ambachtsheerlijk visrecht strekt zich ln de regel uit over alle
wateren in het gebied van de ambachtsheerlijkheid". Wanneer dit
bij een herverkaveling in de lijst van rechthebbenden is opgenomen,
rust volgens de schrijver het visrecht ook op alle nieuwe wateren.
Bij het herverkavelingsblok Waarde zyn de ambachtsheerlijke vis
rechten op alle wateren hersteld, omdat men van mening was dat
deze ten onrechte niet in de lijst van rechthebbenden waren opge
nomen. Dit zijn slechts enkele voorbeelden van het actueel belang
van deze studie, waarvoor de schrijver, die als niet-jurist zich gron
dig met deze materie heeft vertrouwd gemaakt, onze dank ver
dient.
In de bouwwereld wordt op het ogenblik
druk overleg gepleegd om te komen tot
een tijdelijk werken op de zaterdag, ten
einde de achterstand in de bouwproduk-
tie in te halen, die door de lange vorst-
Eeriode is ontstaan. Ook de overheid zou
et zeer op prijs stellen, en ze beweert
dan, als de bouwvakarbeiders op zater
dag gaan werken dan wordt enigermate
de achterstand in de woningbouw inge
haald. Natuurlyk kan niemand ontken
nen dat er door een vorstperiode achter
stand komt in de woningbouw, maar on
dergetekende, zelf bouwvakarbeider en
vele nog andere bouwvakarbeiders, zul
len zich afvragen: Was die achterstand
in de woningbouw er al niet voor de
vorstperiode? Natuurlyk was die er en
wie was daar de schuld van, wie waren
het die de woningbouwaannemers zo
lang op de bouwvergunningen lieten
wacnten, zodat er meerdere malen ar
beiders werden ontslagen omdat er geen
werk was voor hen in de woningbouw?
Wiens schuld is het en was het, dat er
Nederlandse bouwvakarbeiders som
migen noodgedwongen omdat er voor
hen in Nederland geen werk was in de
woningbouw naar Duitsland vertrok
ken? Zelfs Nederlandse bouwaannemers
vertrokken met hun personeel om in
Duitsland woningen te bouwen. Mijns
inziens zullen de bouwvakarbeiders hun
vrije zaterdag niet opofferen voor de
achterstand in de woningbouw, maar ze
zullen wel bereid zyn de overheid de
weg te wijzen hoe men wel de achter
stand in de woningbouw in kan halen.
Overheid zet tijdelijk alle bouwwerken
die niet zo nuttig zijn als woningbouw
stop! Het bouwen of verbouwen van
winkels of cafés kan toch wel eens tij-
delyk stoppen? Wellicht zijn er nog
meer werken die tydelijk gestaakt kun
nen worden in het belang van de wo
ningbouw! Schakel dan de vrijgekomen
bouwvakarbeiders over naar de woning
bouw en de schade van de vorst voor de
woningbouw zal vlug ingehaald zijn.
Vlissingen. C. M. Schillemans.
Pr. Rooseveltlaan 670.
Er is al veel geschreven over de brood-
melkcent en het kolenkwartje. De heer
Van Biemen heeft het heel goed gezien.
Het moet niet van de consument ko
men. Alleen ben ik het niet eens met
hem om voor een risicofonds het rijk in
te schakelen. Dan blijft er te veel aan
de pen hangen. Bovenbedoelde nering
doenden hebben toch hun eigen bond
waar ze lid van zijn? Nu kunnen
toch om een risicofonds te stichten een
spaarpot kweken bij hun eigen bond of
rederatie? Als een doodgewone arbei
der iets extra's wil kopen moet hij toch
ook beginnen met sparen?
Voor mezelf vind ik het treurig, dat bo
venbedoelde handelaren die cent èn dat
kwartje in rekening durven brengen by
de consument die ook allemaal hun ex
tra kosten hebben in deze winter.
Op ons dorp rijden alle melkboeren in
een auto, dus geen extra kosten om de
kar te helpen duwen. Zo is het ook met
de bakkers. Alleen de kolenboeren heb
ben er hulp bij moeten nemen. Niet voor
Advertentie
de sneeuw, ook niet om de kolen uit de
wagon los te kappen, maar om aan de
grote vraag naar kolen te kunnen vol
doen. Die hebben deze winter goed ver
diend. Er ziin kolenboeren, die nu al
meer omzet hebben als andere jaren in
het hele stookseizoen.
Myne heren, neem de consequenties van
uw vak en gooi overboord die cent en
dat kwartje.
Kapelle P. K.
Noot van de redactie.
Discussie thans gesloten.
KERKNIEUWS
Hervormde synode aanvaardt
voorstellen tot wijziging
predikantstraktementen
De Generale Synode der Nederlands
Hervormde Kerk heeft in Driebergen de
voorstellen tot wyzigïng van de gene
rale regeling voor de predikantstrakte-
menten aanvaard. Tevens is bepaald,
dat binnen twee jaar een voorstel ter
synode zal worden ingediend, waarin
een geheel nieuwe traktementsregeling
wordt gegeven.
De besproken wijzigingen staan in ver
band met de invoering van de algemene
kinderbijslagwet. Het voorstel was de
kerkelijke kindergelden af te schaffen
en het daardoor vrijgekomen geld te ge
bruiken om de periodieke verhogingen
aanzienlijk uit te breiden. By de bespre
king van deze regeling werd gevraagd
om maatregelen voor de jonge predi
kanten met kinderen en voor de predi
kanten in de kleinste gemeenten. De sy
node aanvaardde met vijf stemmen te
gen, de voorstellen.
Tot secretaris van de raad voor de zen
ding benoemde de synode as. J. M.
Hoekstra te Oegstgeest Dit zal de derde
secretaris buitenland zijn. Gezien het
vele werk dat in Afrika er btf komt is
aanvulling van de staf nodig. Tot docent
aan de theologische faculteit en de rijks
universiteit te Groningen werd benoemd
dr. I. H. Enklaar voor het vakwezen en
geschiedenis van het apostolaat. Dr.
Enklaar is thans wetenschappelijk
hoofdambtenaar aan de rijksuniversiteit
te Groningen.
Uit het jaarverslag 1960 van de gene
rale financiële raad bleek, dat de gelden,
die met de kerkbouwactie 1959 zyn bij
eengebracht, thans geheel aan subsidies
zyn uitgekeerd. Een nieuwe actie zal no
dig zijn.
Kerkelijke mutaties
NED. HERV. KERKEN.
Beroepen te Veenwoude jhr. M. A. de
Savornin Lohman, kandidaat te
Utrecht. Bedankt voor Stadskanaal J.
G. Huetink te Midwolda (Old.), bedankt
voor Leeuwarden (vac. Ph. Logger) P.
C. de Bruyn te Nieuw-Loosdrecht. Toe
gelaten tot de evangeliebediening de he
ren H. Berton te Amsterdam-Oost, P
D. Dirksen te Leiden, P. v. d. Grijp te
Zeist, F. de Jonge te De Bilt, J. L. W.
Koppenol te Rijswijk (Z.-H.), J. L. Lees-
temaker te Zeist, C. van Ooijen te Am
sterdam-W., D. Papma te Harderwijk,
C. J. Roosa te Amsterdam-O., H. O.
Sasse te Arnhem, H. R. Smid te Gro
ningen, W. F. O. E. Stange te 's-Gra-
venhage, H. C. H. Stevense te Dor
drecht en H. Zwiers te Utrechü Hier
van zijn beroepbaar de heren Berton,
De Jonge, Koppenol, Van Ooijen, Pap-
ma, Roosa en Stevense.
BEROEPBAARSTELLING.
Getuigschrift aan vrouwelijke kandida
ten: na gehouden colloquium aan de da
mes H. Ch. ten Have te Utrecht en E.
v isser te Eindhoven is een getuigschrift
uitgereikt bedoeld in artikel 18 van de
ordinantie voor de opleiding en vor
ming van de dienaar des woords.
GEREF. KERKEN.
Beroepen te Middelburg, vacature J.
IJtsma, G. v. d. Wilgenburg te Huizen
(N.-H.j; te Suvvawoude D. van San
ten, kandidaat te Schipluiden: te Wa-
-eningen, vacature B. G. Mees. Ten
ever, H. J. v. Duinen te Zwijndrecht;
te Nieuwerkerk aan de IJsel, Schoon-
dijke en te Zoutlande E. Warnink, kan
didaat te Zaandam.
GEREF. KERKEN (VRIJGEM.).
Beroepen te Buitenpost, J. H. Veefkind
1-" lat te Hilversum.
CHR. GEREF. KERK.
Beroepen te Zaamslag E. Venema te
Zwijndrecht, aangenomen naar Harlin-
gen R. Slofstra te Harderwijk.
DOOPSGEZINDE BROEDERSCHAP.
Beroepen te Westzaan mej. J. C. Lon-
do, proponente te Leidschendam die dit
beroep ook aannam.
GEREF. GEMEENTE.
Tweetal te Rotterdam-Zuidwijk: P. Blok
te Dirksland en A. Hofman te Zeist,
beroepen te Arnhem Chr. v. Dam te
Rotterdam-Zuid. beroepen te Kortgene
A. Hofman te Zeist.
