TONELISTEN De wereld van A. A. de Vries is vol van geluiden PUZZEL- rubriek zaterdagnummer „Je moet er oor voor hebben en er kijk op krijgen" Da Zaterdag 2 februari 1963 Er gaat een herfst en een halve winter vooraf aan het grote moment: de opvoering van de ama teurtoneelclub. Een groot moment, maar ook een zenuwachtig moment. Momenten van span ning, van snel en vakkundig grimeren terwijl de spelers en speelsters als het ware de toneelplan ken al onder hun voeten horen kraken. Nog groter wordt de spanning tijdens het wachten tussen de coulissen. Totdat het wachtwoord valt en dan ineens dat toneel op. Recht in die on barmhartige felle lampen. Maar als de start goed is komt de vaart er wel in. Dan komen de rare gezichten en de grapjes. Soms gaat het zo vlot dat de spelers die eenzame souffleur in z'n kleine hokje bijna vergeten. Inspeciënten en toneelmeesters wachten op een seintje en na al die spanning valt na enkele uren van moeilijk spel het doek. Die enkele uren zijn voor de ware amateurtonelist grootse momenten. Want dat is de kern van hun hobby die zoveel voorberei dingen vergt: ze willen zomaar eens een poosje iemand anders zijn primitieve geluid. Hij hielp bij het nasynchroniseren van een film van Nederlands fabrikaat, stel dat ie- mand een Nederlands biskwietje zit te eten, moet men er dan het Wien Neerlands bloed bij spelen, of gewoon maar laten horen hoe die vent zit te smakken? geen van tweeën na tuurlijk: men moet een lieve moeder lijke en toch ook meisjesachtige stem laten zeggen: mmmm. Walcheren Ooeveel mensen De Vries heten, weten we niet, in elk geval wel zoveel dat er vele misverstanden uit moeten ontstaan en daar aan danken we dan de ontmoeting met de heer A. A. de Vries, die niet Leonard was, maar toch bij de Nederlandse Televisie Stichting op de „synchronisatie" werkte. Hadden we meteen „ha-die-Leo- nard" tegen 'm gezegd, dan zouden we nooit geweten hebben hoe 'n interessant werk het is geluid te maken bij films en documen taires en grammofoonplaten en bijvoorbeeld ook t.v.-toneelstuk- ken, als men daar eens wat ander geluid nodig zou hebben dan het pruttelen van de koffiepot. „Geluid", zegt de heer De Vries, „moet men ontdekken. Men moet er oor voor krijgen, en er dan ook een kijk op krijgen". Er zijn mensen me4 als hobby het jagen op geluid. Zoals andere mensen met de camera jagen op aardige tafereeltjes, zo doen zij dat met de bandrecorder. Ze gaan naar een station, en terwijl de hob- by-ist met de camera door z'n zoe ker stiekum gluurt naar het paartje dat innig afscheid neemt, of naar het padvindertje dat een omaatje helpt instappen met d'r karrebiesje zo gapt de geluidsjager wat gratif geluid: het sissen van de loc, het stampen van wagenwielen over de lassen in de rails, het klokkenspel van de arbeider die met een hamei tegen de wielen tikt, zoals een huis moeder met haar vingernagel tegei een porseleinen kopje, om te horc of er soms een barst in zit. En dan het geroezemoes van een st? tion, da'.s fijn geluid, en U heb' het honderd maal gehoord in hoor spelen, in films en als de t.v. aan stond: het bepaalt de sfeer. Dat wil zeggen: U zoudt denken „wat is dal voor gehengst" als de microfoon van de geluidsjager te dicht gestaan had oij de man die met een lepeltje z'n koffie zit om te roeren, en als U het zware bonken van een heimachi ne zoudt horen terwijl U op het beeldscherm een paar® kinderen ziet hinkelen, dan zoudt U dat wellicht een aardig grapje vinden. Het visuele en auditieve gaat samen, soms ir contrapunt. Ontdekking de heer De Vries, maar hij heeft er zelf lang over gedaan voor hij z'n oren goed ging gebruiken. Als 'ongetje on school bijvoorbeeld was hij Oostiiidïseh doof, alleen met het uitleggen van natuurkuiulenroe- ven kon hii goed boren: hij had een technische knobbel. Hii koos dus een opleiding in de luchtv.oarttochniek en was er klaar mee net in het eers te oorlogsjaar, toen er geen lucht vaart meer was. Hij ging om den brode werken hii Multifilm,* waar ook weieens een elektrisch draadje los zat of een schroefje moest worden aangedraaid. Daar ontdekte hij het geluid, het zet, omdat hij dat geluid van de da verende Duitse laarzen in onze stra ten niet verdragen kon. Hij moest na de bevrijding uit de binnenlandse strijdkrachten ontslagen worden door prins Bernhard, want hij wilde mee doen aan het maken van films over de verwoeste steden van Nederland: Arnhem, Rotterdam, en het ei land Walcheren. Hij kreeg er muziek voor van Jan Mul en Hugo de Groot en Karei Men gelberg. Samen met Koos van der Griendt ook een geluidspionier, helaas overleden moest hij de mu- wikkelen, dan ging het orkest ook naar huis, en men moest dus maar hopen dat alle geluid goed op de film zat. Van der Griendt en hij gingen er wel mee experimenteren, want het moest passen bij het filmbeeld. Hij zegt: „wat de microfoon uit zichzelf waar neemt is niet voldoende, mensen horen geluid stereofoniseh, en ze ho ren het visueel". Een beetje moeilijk begrip: men ziet geluid, stel da' U een bromfiets zag die niet brom de, maar miauw zei? - flarden van psalmen waaien dan bijvoorbeeld een over caril lons. Ik heb de microfoons op een flinke afstand laten plaatsen, de technici waren allang blij dat ze voor mij niet halsbrekend in de toren hoefden klimmen, maar ze zeiden toch wel even: maar meneer, laatst hebben we voor een radio-opname de microfoons vlak onder de klokken moeten hangen. Nou, voor mij niet, want hoe hoort en hoe herkent een mens carillons? toch als muziek waaiend van de toren? zo, met de wind liet ik het geluid naar me toe komen. Ik ben nu bezig met een t.v.-documentaire over orgelspel, Albert de Klerk speelt dan op het mooiste kerkorgel van Nederland, van de Sint Bavo in Haarlem. In die kerk heb ik een paar dagen rondge lopen, terwijl Albert de Klerk zat te preludiëren, ik zocht plaatsen voor mijn microfoons. Tot verbazing van Albert de Klerk, want die had voor opnamen van grammofoonpla ten de microfoons gewoon bij zich gekregen. Enfin, ik heb voor hem, omdat hij zo'n groot musicus is, hel bandje van mijn opnamen terug la ten draaien, en hij heeft stil zitten te luisteren, zoals de mensen in de kerk naar hem luisteren als dat or gel jubelt en fluistert, davert en zingt en galmt en dartelt en bidt onder de booggewelven. Albert de Klerk was even stil en zei toen: Tja, het is nu net of ik het hele orgel hoor. In flarden Hy zegt: „ik heb het geluid ge maakt bij Herman van der llorsts ,,Der zee ontrukt", tel kens weer zie je een golvend koren veld dan een brokkelig kerkje dan weer het brede wuiven van de halmen. Daarbij laat ik een psalm horen, niet glad en vakkundig ge zongen door een koor, maar brokke lig, zoals echt uit een kerk zondags- afk.; 22, bloedverwant; 23. vervoe ging van het ww. derven; 25. poes; Suriname Ik verzamel dus geluiden, en dc kunst is die te zien en dat wordl een tweede natuur: als ik beelden zie hoor ik geluiden erbij en als ik geluiden hoor zie ik beelden. Na tuurlijk niet zo dat een geluid vast bij een beeld hoort, er komen stemming en gevoelens aan te pas. Ik ben met Herman van der Horst mee geweest naar Suriname voor de film „Faja Lobbi". We hebben meer dan duizend kilo meter cepeddeld in een holle boom stam over brede trage rivieren met plotselinge stroomversnelling, me', soms niets dan stilte om je neen en dun weer het rytmiscli zingen van de bosnegers die hun spanen kletsen* in het water slaan, en van de oever het hels geschreeuw van de dieren, de vogels, de apen, en er tussen door alle geluiden van liet leven: piepen, kwelen, brullen, zuchten angst, verlangen, honger, woede. worden besteed bjj een winkelier die in de I'.Z.C. adverteert gaat naar mevrouw A. Jansen, St.-Pieterstraat 18, Sluis. De overige drie prijzen elk bestaande uit een waardebon van f 2,50, die op gelijke wijze te be lteden is als de hoofdprijs wor den toegekend aan A. Ventevogel, Schoolstraat 53, Arnemulden; P. van Sabbcn, Noordwelsewel 7, 's-Heer Arendskerke en Ad. Ardonne, Ks- doornstraat 16, Nieuwerkerk. Oplossingen van onze nieuwe puz zei moeten uiterlijk donderdag morgen aanstaande in ons bezit zijn U weet het adres: redactie P.Z.C, Wal straat 58-60, Vlissingen. En ver geet U niet in de linkerbovenhoel van uw briefkaart of enveloppe he motto „Puzzelrubriek" te vermel den. Horizontaal: 1. gebroken getal; 5 jongensnaam; ,10. alvorens; 11. boos aardige; 13. m. metalen haaltjes hechten; 15. kwast als (sabel) ver siering; 18. deel van het hoofd; 19. elem. Stannum, afk.; 21. lengtemaat, opening (in muur); 27. wild zwijn; 30. heuveltje, ashoop; 31. een zekere; 32. Christelijk feest; 35. een ongenoemde, afk.; 37. opgave; 38. klets, slag; 39. gouverneur-generaal, afk.; 41. bep. bloem; 43. titel v. e. bisschop, afk.; 45. roofvogel; 48. god van de liefde; 50. hetzelfde; 51. ton; 52. woning van doek; 53. gcm. op d. Veluwe; 54. zie 21 hor.; 56. maan stand, nfk. 58. zie 23 hor. 59. klem (ziekte); 62. eigenaar van een plan tage; 64. brandstof; 65. Zweedse munteenheid; 66. drijfkr. voortbren gende machine; 67. deeltje v. e. brei werk. Verticaal: 2. toestel om snelheid te verminderen; 3. kanaal; kanaal in Groningen; 4. delen van een etmaal; 5. takje v. c. andere boom; 6. gestal te: 7. andere naam voor Ezau; 8. hert; 9. onderzoeken hoe iets smaakt; 12. eetgerei; 13. stelsel v. overeengekomen woorden, cijfers of tekens; '14. met een arreslede rijden; 16. hoog bouwwerk; 17. moeilijk, veeleisend; 20, zuivelprodukt; 24. roof diertje; 26. Bescherming Bevol king, afk.; 28. deel van een wiel; 29. geen helemaal niets; 33. bijl; 34. gemeente o. d. Veluwe; 35. groen (student); 38. vlek; 39. riviervisje; 40. het slijten, slijtage; 42. openbaar vervoermiddel; 44. meisjesnaam; 46. slang; 47. zie 54 hor. 49. hemelli chaam; 54. kluwen; 55. vorm van onderwijs, afk.; 56. gemakkelijk, vlug; 57. tijding; 60. Alg. Kiosk On derneming, afk.; 61. Sociaal Econo mische Raad, afk.; 63. ontkenning. De oplossing van de vorige puzzel is als volgt:

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1963 | | pagina 10