KAMER WIL SPOED ACHTER DE
BESPREKINGEN IN BRUSSEL
Keren op de weg altijd
een gevaarlijke zaak
Rillands burgemeester groef in het verleden
Motie „Engeland-E.E.G." aangenomen
Onderhandelingen volgens mr. Luns
in „zeer gevaarlijke fase
SFEERVOLLE WEDSTRIJDEN OP
DE SCHAATS IN BIEZELINGE
MODERNE ROBINSON CRUSOE GAF STRIJD TEGEN
EENZAAMHEID NA VIER MAANDEN REEDS OP
Monsterprocessen
in 1338 en 1351
over benoeming
van pastoors
DONDERDAG 10 JANUARI 1
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
(Van onze parlementaire redacteur)
De Tweede Kamer is niet te spreken over het trage tempo van de
onderhandelingen met Engeland over de toetreding tot de Europese
Gemeenschap. In een motie, die gisteravond tijdens de voortgezette
behandeling van de begroting van buitenlandse zaken door mr. P. A.
Blaisse (k.v.p.) werd ingediend en die mede was ondertekend door
vertegenwoordigers van de vier andere grote fracties, de P.v.d.A. in
begrepen, wordt de regering uitgenodigd alles in het werk te stellen
de toetreding van het Verenigd Koninkrijk krachtig te bevorderen.
Deze motie, waarin minister Luns
een steun zag voor het beleid van
de regering, werd zonder hoofde
lijke stemming aangenomen. Dat
was ook het geval met de begro
ting van buitenlandse zaken. Maar
hiervoor bestond geen eensgezind
heid. De heer H. M. Franssen van
de socialistische fractie, verklaar
de, mede namens zijn politieke
vriend de heer J. Koopman de
heer F. Schurer was wegens ziekte
afwezig ook deze keer te zullen
stemmen tegen die paragrafen van
de begroting, die betrekking heb
ben op het lidmaatschap van de
N.A.V.O.
„De nucleaire bewapening van de
N.A.V.O. acht ik en enkele van mijn
politieke vrienden zedelijk ontoelaat
baar". aldus de heer Franssen. Het
spreekt vanzelf, dat ook de leden van
de P-S.P. en van de C.P.N. de aanteke
ning vroegen en kregen te hebben
tegengestemd.
In het eerste deel van de motie zegt de
Kamer zich bewust te zijn van de
moeilijke situatie, welke zou ontstaan
voor alle aan de onderhandelingen deel
nemende landen, wanneer dit streven
naar politieke en economische eenwor
ding van Europa zou mislukken. De
Kamer is van mening, dat de toetre
ding van het Verenigd Koninkrijk
slechts mogelijk is, indien, onder hand
having van de inhoud en van de ver
worvenheden van de verdragen van
Rome en Parijs, de wil van alle be
trokken partijen doelbewust is gericht
op het bereiken van een economische en
politieke eenwording.
Nederlandse steun
In het tweede deel van de motie
wordt de regering uitgenodigd alles
in het werk te stellen om de toe-
Minister Luns zei, dat de regering ver
heugd is, dat ook van de zijde der oppo
sitie steun wordt verleend aan de motie,
die aangeeft wat ook de regering wil
en die de onderhandelingspositie ver
sterkt. Maar de minister geloofde intus
sen niet, dat alles wat wordt gevraagd,
zal worden verwezenlijkt.
In de middagvergadering had minister
Luns er geen twijfel over laten bestaan,
dat het er slecht voor staat met de,on
derhandelingen over Engelands toetre
ding tot de E.E.G. „Wy zijn in een ge
vaarlijke fase beland". Mocht deze toe
stand voortduren, dan is mislukking niet
denkbeeldig vond de minister. In dat
geval aou er een ernstige situatie ont
staan. De E.E.G. zou een stap terug
moeten doen en de minister achtte het
niet onmogelijk, dat ook politieke gevol
gen uit de splitsing van Europa zouden
voortvloeien.
IJSCLUB „DE ZWARTE WEEL"
Aantrekkelijke strijd
bij dames en heren
De jjsclub „De Zwurtc Weel" te Biezelin-
ge, die gisteren de vorige week uitge
stelde schaatswedstrijden voor senioren-
leden alsnog heeft kunnen organiseren,
heeft over een waar ys- en schaatsge-
noegen niet te klagen geliad. De ijzige
oostenwind, die vooral de ouderen wcèr
wat dichter rond de warme haard deed
scharen, bleek voor de jonge enthousias
te schaatsers geen beletsel te zijn, want
de deelname voor de wedstrijden was
groot. Dc in de diepte liggende. ijsvyver
liond overigens een voortreffelijke be
schutting, zodat er ook heel wat kijkers
getuige, konden zyn van de spannende
wedsfrQdei» die er vooral bij het sclioon-
rjjden waren te zien. Een prachtig
schoongeveegde baan en een vrolijk mu
ziekje bracht al van meet af sfeer.
prijs
- niet
slecht gereden, zodat dc jury, bestaande
uit mevr. Louisso-v. d. Reepe, Goes en
de beren Joh. v. Leeuwen, Kattendijke
en Luteijn. Goes geen gemakkelijke t aak
had- om de winnaars aan tc wijzen. De
wedstrijdcommissie had voor elk onder
deel één wisselbckcr en drie medailles
beschikbaar gesteld.
By hel. schoonrijdcn dames ging mevr.
v. d. Vliet-Van Hekke mot de eerste prijs
naar huis; bij dc heren haar echtgenoot
F. C. v. d. Vliet en b(j de paren het echt
paar v. d. Vliet-v. Hekke. Op twee van
de drie onderdelen toonde dit echtpaar
zich overtuigend de beste. Alleen bij dc
Groot gevaar voor
sterfte onder vis
Door dc aanhoudende vorst bestaat het
gevaar dat in binnenwateren, speciaal
polderwateren de vis zal sterven. Het
gevaar is in de ruimere binnenwateren
als plassen en meren minder groot, als
deze tenminste niet door afvalwater zijn
verontreinigd.
Om do schade zoveel mogelijk te beper
ken adviseert de visserijinspectie in
Utrecht het ijs sneeuwvrij te maken, de
bemaling uit te stellen tot na het in
treden van de dool en bijten te hakken
na het begin van de dooi. Voorts kan
men op plaatsen, waar de vissen zich
verzamelen, hulp bieden door zuurstof
in het water te brengen, bijvoorbeeld
door middel van verzwaarde en geper
foreerde rubber- of plasticslangen, die
zijn aangesloten op een luchtcompressor
ofzuurstoffles. Slechts in bijzondere ge
vallen kan liet inlaten van water een op
lossing bieden, maar dit dient met dc
grootste voorzichtigheid te geschieden.
Men zal cr voor moeten zorgen dat er
geen waterverplantsing ontstaat en dat
net water, dat men wu inlaten rijk aan
zuurstof is, aldus adviseert dc visscrij-
inspectlc.
Een beeld van de schaatswedstrijden, die
dc ijsclub De Zwarte Weel" tc Bleze-
lintje woensdag hield. De foto toont een
vun de afvalraces over 1250 meter.
Voorop L. Poortvliet, die in het eind
klassement als tweede eindigde. In twee
de positie de rijder Nieuwdorp.
(Foto P.Z.C.)
heren moest het lot beslissen. Hier ein
digde O. J. Goud uit Waarde geltfk met
F. C. v. d. Vliet.
Uitslagen
Schoonrijden dames: 1. mevr. v. d. Vliet-
v. Hekke, Kapelle, 107 pnt.: 2. mevr.
Zuidweg-v. d. Vliet, Biezelinge, 92. pnt.;
3. mej. Annie Zuidweg, Biezelinge, S8
pnt.
Schoonryden heren: 1. F. C. v. d. Vliet.
Kapelle en O. J. Goud, Waarde, elk 106
pnt.; 3. G. Zuidweg, Biezelinge, 92 pnt.
Schoonrijden paren: 1. de heer en mevr.
v. d. Vliet-v. Hekke, Kapelle, 113 pnt.;
2. mevr. De Groene-Karelse, Goes en de
heer O. J. Goud, Waarde, 109 pnt.; 3.
mej. Sturm en de heer M. Zandec, Bie
zelinge, 99 pnt.
Vrije nummers voor alle groepen; 1 dc
heer en mevr. Zuidweg-v. d. Vliet, Bie
zelinge. 50 pnt.; 2. mevr. De Groene-
Karelse. Goes en de heer J. Rouw, Ka
pelle, 47 pnt.; 3. mevr. Zuidweg-v. d.
Vliet cn de heer O. J. Goud, Waarde,
45 pnt.
Hardrijden, afvalraces, heren over af
stand van 1250 m op Noren: 1. J. v. d.
Stoep; 2. L. Poortvliet; 3. Joh. Goeree;
op kunstschaatsen: 1. P. Klippel; 2. C.
Nlcuwenhuize: 3. M. IJzerman, allen tc
Biezelinge.
Hardrijden over vijf ronden voor dames:
1. mej. Sturm, Goes; 2. mej. N. de Jon
ge, Kapelle.
Wedstrijdleider M. P. Leys reikte na af
loop de prijzen uit en voorzitter Chr.
Goeree sprak oen dankwoord. Zaterdag
avond za' de ijsclub voor eigen leden van
alle leeftfiden een gekostumeerd ijsfeest
organiseren.
Manchester United
schadeloos gesteld
voor vliegramp
De voetbalclub Manchester tjnited heeft
bekendgemaakt dat buiten de rechtbank
om dc cis tot schadeloosstelling tegen
de British European Airways, ingediend
wegens de vliegramp van 1958 bjj Mün
che'u, Is geregeld.
De els was 250.000 pond sterling. 1-Iet
met de schikking gemoeide bedrag is
niet bekend gemaakt. Geloofd wordt dat
het in de buurt van 175.00 pond is.
Acht man van Manchester United be
vonden zich onder de 23 passagiers die
bij het ongeluk op de luchthaven van
Miinchen in februari 1958 het leven lie
ten.
treding van Engeland krachtig te
bevorderen. Daarbij dient zij in het
bijzonder te streven naar een wijzi
ging van de onderhandelingsproce
dure, waarbij aan de Europese com
missie bepaalde machtigingen wor
den gegeven voorstellen te doen
voor de oplossing van de nog han
gende geschillen.
Voorts dient de regering, aldus de mo
tie, prioriteit aan de onderhavige onder
handelingen te verlenen en er by de lid
staten op aan te dringen hieraan even
eens voorrang te geven. Ten slotte wil
de Kamer, dat er meer aandacht wordt
geschonken aan de interne versterking
van de gemeenschappen, mede door be
vordering van de parlementaire con
trole.
Mr. Luns blij
Verweer
Minister Luns verweerde zich 's mid
dags tegen de verwijten, die de woord
voerders van de socialistische oppositie,
in het bijzonder de heer Goedhart, tot
hem hadden gericht. De minister con.
stateerde, dat de socialistische en com
munistische fracties elkaar in deze kri
tiek vinden. Maar de heer Bakker
(c.p.n.) had zich volgens de bewindsman
waardiger uitgedrukt dan de heer Goed
hart.
Reims-Feijenoord
begint 20.30 uur
De eerste wedstrijd voor de kwartfinales
van het toernooi om de Europese beker
tussen Reims en Feijenoord, die woens
dag 6 februari in het Pare des Princes
te Parijs zal worden gespeeld, begint om
20.30 uur.
Luxemburg-Nederland
(militair) afgelast
De voetbalwedstrijd tussen de militaire
elftallen van Luxemburg en Nederland,
die woensdagmiddag in de hoofdstad
van het groothertogdom zou worden ge
speeld, is niet doorgegaan. Scheidsrech
ter Baumgartel (West-Duitsland) ham
deze beslissing, omdat hij oordeelde dat
het terrein te gevaarlijk was om op te
spelen.
Gevecht Snoek-
Henry uitgesteld
Wegens ziekte van de Nederlandse
zwaargewichtkampioen Wim Snoek zul
len de internationale bokswedstrijden,
die op 21 januari in de Rivïèrahal te
Rotterdam gehouden zouden worden,
uitgesteld worden tot 4 maart. Snoek
zou op 21 januari uitkomen tegen de
Amerikaanse neger John Henry. Pro
motor Termeulen zal nu trachten Henry
voor 4 maart te contracteren en, mocht
deze niet beschikbaar zijn, uitzien naar
een andere sterke Amerikaanse tegen
stander. Daarbij wordt gedacht aan de
zwaargewicht Fields.
Donner won van
Matanovic
Voor de grootmeestergroep van het
Hoogoventoernooi te Beverwijk werden
woensdag de partijen van de tweede
ronde gespeeld. De uitslagen waren:
Tan (Ind.)-Milic (Z.-Sl.) afg.; Aver-
bach (Rusland)-Parma (Z.-Sl.) V2-Y2
Langeweg (Ned.)-Stahlberg (Zweden)
0-1; Ivkow (Z.-Sl.)-Gereben (Israël) afg.
Pirc (Z.-Sl.)-Trifunovic (Z.-Sl.) M:-&:
O Kelly de Galway (Belg.)-Pilnik (Arg.)
afg.; Donner (Ned.)-Matanovic (Z.-Sl.)
1-0; Bronstein (Rusland)-Van Scheltin-
ga (Ned.) 1-0; Van den Berg (Ned.)-
Robatsch (Oostenrijk)
De uitslagen van de afgebroken partyen
uit de eerste ronden waren: Matanovic
(Z.-Sl.)-O Kelly de Galwav (Belg.) 1-0;
Parma (Z.Sl.)-Milic (Z.-Sl.) 1-0.
Den Bosch krijgt
hoger agrarisch
centrum
In de loop van het najaar begint men
in Den Bosch met de bouw van een
katholiek hoger agrarisch centrum in
de stadswijk „De Vliert". Het centrum
krjigt vier studierichtingen: landbouw,
technologie, tuinbouw en zuivel.
KANTONRECHTER TE MIDDELBURG
Zoon stak over
vader hield
verkeer tegen
Een langdurig en gedetailleerd
pleidooi hield de technisch ambte
naar R. T. woensdag ten behoeve
van zichzelf tijdens de zitting van
de kantonrechter mr. J. Moolen-
burgh te Middelburg. Eerder was
zijn zaak behandeld op de zitting
van 5 december. Bij het keren van
zijn auto op de Rouaansekaai in
Middelburg belemmerde hij de
doorgang van een bromfietser,
waarna een botsing volgde. Had
hij de naderende bromfietser bij
het nemen van *de manoeuvre kun
nen zien?
Een en ander bracht de kantonrech
ter er vorige keer toe de zaak nog
eens nader te bezien. Uit de getui
genverklaring van de bromfietser A.
A. Z. werd nu duidelijk dat er geen
sprake was geweest van gezichtsbe
lemmering en bovendien versprak
verdachte zich toen hij zei: „Toen ik
begon te draaien was er nog niets te
zien, maar daarna moest ik al mijn
aandacht bij de manoeuvre houden".
De kantonrechter wees er nog eens
op hoe gevaarlijk het is om op een
weg te keren. Beter is het een zy-
straat in te gaan en door achteruit
rijden weer in de goede stand komen.
Hij vonniste 40.of 8 dagen, con
form de eis van de officier, mr. P. C.
Doedens.
Een soortgelyke aanrijding vond plaats
op de Markt in Middelburg tussen de
auto van W. R. uit Middelburg en de
scooter van de scholier J. W. J. uit Mid
delburg. Op het moment, dat verdachte
R. met zyn auto het Marktplein wilde
oprijden om te parkeren, kwam er uit de
richting Lange Noordstraat een scooter
aanrijden. „Ik stond al haaks op de rij
weg, toen ik het licht van de scooter
mijn richting zag uitkomen", verklaarde
de automobilist. De officier moest con
cluderen dat R. de scooter te laat had
„Paradijs der
stilte" werd
een hel
De Franse „Robinson Cru
soe". Georges de Caunes, een
verslaggever van de Franse
radio- en t.v.-omroep, heeft
zijn droom, om evenals de
held uit de roman van Daniel
Defoe, alleen op een verlaten
eiland te leven, in volkomen
uitputting en een gewichts
verlies van zestien kilogram
zien opgaan.
In september vorig jaar werd De
Caunes aan land gezet op Eiao,
het meest dorre en onvruchtbare
eiland van de Marcjuesas-archipel
in Frans Polynesië, midden in de
Stille Oceaan, Eiao is oorspronke
lijk een vulkaaneiland geweest,
met een oppervlakte van om
streeks vyftig vierkante kilome
ters. Het heeft vroeger als ver
banningsoord gediend, doch werd
in 1880 ontruimd in verband met
de grote onherbergzaamheid.
Toch wilde De Caunes op dit
eilandje de avonturen van Robin
son Crusoë opnieuw beleven. Hy
bouwde daar een hutje, waarin hij
zijn uit voorzorg meegebrachte
voorraad blikken met conserven
opsloeg. Tot zyn verdere uitrus
ting behoorden vismat eriaal, een
buisapotheek, wat gereedscbapnen
en een grote hoeveelheid boeken
en papier. En ten slotte een kleine
radiozender, waarmede hij elke
dag zijn Franse radioluisteraars
in uitzendingen van vijf minuten
van zijn ervaringen op de hoogte
hield. Ook had hy nog wat rivier
zand meegebracht, waarop hij
planten hoopte te telen.
Al spoedig ervoer hy, dat de „ope
ratie stilte" niet zo prettig was
als hy zich had voorgesteld. Niet
alleen had hij te lijden onder de
brandende en uiteindeiyk deprime
rende tropenzon, doch ook de dui
zenden vliegen, alsmede de talloze
haaien die de kust onveilig maak
ten cn de visyangst bemoeilijkten,
werkten er tóe mede dat het „Pa
radijs der stilte", waarvan De
Caunes had gedroom'd, hem tot
een hel werd.
Dezer dagen heeft hij echter het.
hoofd voor de werkelijkheid moe
ten buigen. Volkomen uitgeput en
zestien kilogram lichter geword-
den, moest hij van Eiao Nvorden
gehaald. Hij werd overgebracht
naar het eiland Noekoehïva, het
hoofdeiland van de Marquesas-
archipel, waar hij in een zieken
huis werd opgenomen.
opgemerkt en eiste een boete van
35.De kantonrechter vonniste 25.
Verkeerd
De scholier J. L. uit Middelburg gat uit
eindelijk toe: „Ik was verkeerd". Omdat
hij op de kruising Lange Viele binnen-
brug-Molenberg met zijn bromfiets geen
voorrang verleende aan een auto, kreeg
hy een boete van 12.50.
„Ik dacht dat de weg vry was" ver
klaarde de kunstenaar H. B. uit Big-
gekerke, die met zyn rywiel de Duin
straat in Koudekerke was overgesto
ken. Hij was in aanrijding gekomen
met een bromfiets met duo-passagie-
re. Bovendien was de kunstenaar ten
laste gelegd dat hij niet duidelijk
richting had aangegeven.
Voor deze feiten vroeg de officier een
veroordeling ad 15.en 2.50. De ci
viele vordering achtte hij tot een be
drag van 54.90 voor toewijzing vat
baar. Mr. Moolenburgh legde een boete
op van 12.50 totaal en betaling van de
civiele vordering van 54.90.
De binnenvaartschipper P. P. uit Oude-
kerk a/d IJsel zou een aanvaring heb
ben veroorzaakt met een Belgisch jacht
„Caravelle" in de haven van Hansweert.
De schipper van het Belgische jacht, J.
A. C. was de enige die woensdag op de
zitting verscheen.
Hy verklaarde evenals de verbalisant
dat het jacht, dat een ander schip op
sleeptouw had, zeer dicht onder de wal
voer. Het binnenschip van P. P. had ge
makkelijk kunnen passeren. De behan
deling is voorlopig uitgesteld om de ver
dachte P. P. te horen.
Lijfwacht
Geen voorrang verleende de wielrij
der W. K. uit Middelburg, maar, naar
hij zei, gebenrde dit bewnst. Bij de
Kanaalbrug te Souburg, was hij, ver
gezeld ran zijn zoontje op een fiets,
de Nieuwe Vlissïngse weg overgesto
ken op het moment, dat de kust vrij
was. Zijn zoontje had evenwel nog
tijd nodig om op te stappen en was
juist zo ver, toen er een auto over de
weg kwam. De verdachte K. stopte
daarom midden op de weg om als
een soort lijfwacht te fungeren voor
de kleine wielrijder. Verdachte voelde
zich. naar hij zei, totaal onschuldig.
Conform de eis kreeg hij toch een
boete van 10.
De vrachtwag'enchaufeur A. de K. uit
Heinkenszand verleende in Goes geen
voorrang aan een motorfiets, hetgeen
hem op een boete van 30.kwam te
staan.
Zijn eerste vakantiedag zal de textiel
handelaar J. P. Q. uit Kruiningen zich
nog lang heugen. Op die dag veroor
zaakte hy namelijk een aanrijding. Door
te grote snelheid kon hij niet tijdig ge
noeg afremmen voor een voor hem stop-
Bende auto. De officier, mr. P. C. Doe
dens, eiste een boete van 40.de kan
tonrechter vonniste 30.
Ook de bestelwagenchauffeur J. J. van
L. uit Middelburg reed te hard om tydig
te kunnen stonpen. Deze nalatigheid
kwam hem op 17.50 te staan.
NIET OP DE HOOGTE.
Een boete van 3.moest de chef-wo
ninginrichter P. M. uit Souburg betalen,
omdat hy met zijn bromfiets op het voet
pad van de Poelendalesingel in Middel
burg had gereden. Volgens zijn zeggen
was hy misleid door de mist, waardoor
hij het blauwe bord niet had gezien. Bo
vendien liggen het rijwielpad en het
trottoir daar op gelijke hoogfe, zodat hij
niet merkte dat hij een „stoep" opreed.
Sinds nieuwjaar zijn er bij sneeuwstor
men in Japan 13 bergbeklimmers om het
leven gekomen. In West-Japan kwamen 5
arbeidsters om het leven toen de vrachtauto,
waarin zij zaten, ergens langs de kust door
de hoge golven van de weg werd geslagen.
Perkamentrollen na 3,5 jaar vertaald
„IK POPEL van ongeduld om
te weten te komen, wat er in
deze documenten staat!" Dit
vertelde ons precies drie en
een half jaar geleden burge
meester J. C. W. Jobse van
de gemeente Rilland-Bath,
die medio 1959 een histori
sche ontdekking deed. Na
lang speurwerk kwam de
eerste burger van deze Beve-
landse gemeente in liet bezit
van twee perkamentenrollen,
die uitvoerig een monsterpro
ces beschreven, dat in de mid
deleeuwen is gevoerd tussen
de ambachtsberen van Ril
land en het kapittel van Sint-
Salvator in de bisschopstad
Utrecht over de benoeming
van geestelijken in Rilland.
Dat was alles wat burgemeester Job
se ons toen over de inhoud van de
rollen kon vertellen. Thans, 3V2
jaar later, weet hy er alles van.
Dit dank zij drs. C Dekker uit
Wemeldinge, die in Gent heeft
gestudeerd en die de in middel
eeuws Latyn gestelde rollen heeft
vertaald. Drs. Dekker vindt, dat
dc inhoud van de rollen bijdraagt
tot vergroting van de kennis van
de kerkeiyke en wereldlykc ver
houdingen op Zuid-Beveland in
het algemeen en die van Rilland
in het byzonder. De resp. 30 en 20
cl lange rollen z(|n afkomstig uit
het archief van het kapittel van
Oudmunster of St.-Salvator in het
ryksarchief te Utrecht. Burge
meester Jobse. die na zyn benoe
ming in Rilland in de historie
van deze plaats is gedoken, heeft
de stoot gegeven om de rollen
aan de vergetelheid te ontrukken.
De vertaler is tot de „ontdekking"
gekomen, dat de rollen twee pro
cessen beschrijven, namelyk" in
1338 en 1351. In beide gevallen
was de inzet de pastoorszetel van
Rilland. Beide partijen in de
rechtzaak, die diende voor het Hof
van - de Officiaal in Utrecht, be
roepen er zich op het presentatic-
recht te hebben. We zouden thans
zeggen: beide beweren de voor
dracht tc mogen opmaken. De be
noeming geschiedt door de aarts
diaken een hoog geplaatst kerke-
lyk functionaris, die vele bis-
schoppeiyke bevoegdheden uil-
oefent.
Zowel het kapittel van Siut-Salvator
als de Ambachtsheren van Rilland
baseren lnin presenlatierecht op
oude rechten. Het is duïdeiyk, dat
als in het 'jaar 1338 pastoor Pie-
ter Janszone van Rilland komt te
overlyden, conflictstof niet ver te
zoeken is. Datzelfde is het geval
13 jaar later als pastoor Jacob
Pieterszone het tijdelijke niet het
eeuwige verwisselt.
Letterlijk schvijft de heer Dekker In
een korte toelichting: „de fameuze
rollen zijn niets anders dan de be
waarde processtukken van dc
rechtzaak tussen het kapittel cn
de ambachtsheren over de vraag:
..Wie wyst de pastoor van Rilland
aan?" Mot andere woorden: zal
een Utrechts vriendje van de ka
nunniken pastoor worden of oen
Rillander, liefst een familielid van
de ambachtsheren?" In beide ge
vallen, zo blijkt uit de rollen, trok
de kerk aan het eind in deze in dc
middeleeuwen vaak voortkomende
strijd om de macht tussen geeste
lykheid en leken.
Langdradig
Pastoor Pieter Janszone was in 1338
nauwelijks gestorven of de am
bachtsheren van Rilland stuurden
spoorslag een bode naar de aarts
diaken in Utrecht met een akte
van presentatie voor een zekere
Jan Kemperszonc, een geestelyke
uit Rilland zelf. familielid van
verscheidene ambachtsheren.
Maar de grote beren van Rilland
visten achter het net: er was al
iemand gepresenteerd, namelijk
Jacob Pieterszone, die werd voor
gedragen door het kapittel van
Sint-Salvator. Hieruit kan worden
afgeleid, dat de informatiebron
nen van dc kapittelheren tot diep
in de periferie hun werk uitste
kend deden! Het komt al gauw
tot een proces, waarvoor liefst 15
getuigen uit Zuid-Beveland naar
Utrecht worden geroepen. Van
hen allen wordt de naam genoemd.
„De verhoren, alle in sterk afgekort
Latyn op lange vellen perkament
geschreven, zijn vreselijk langdra
dig, maar zij vormen toch de be
langrijkste bron van inlichtingen
over het proces en de rechtsmotie
ven van heide partijen", conclu
deert de vertaler. De heer Dekker
vindt het verhoor van de ene ge
tuige interessanter dan dat van
de andere. Een zekere heer Aer-
noud, pastoor van Vlake, blijkt
een gezellige prater te zyn, ter-
wjj! heer Dankaerd, pastoor van
Wemeldinge, het: in hoofdzaak
houdt by de woorden „ja" en
Onder de vijftien getuigen zijn zowel
geestelijken als parochianen. Op
vallend is. dat de pastoors van de
andere dorpen, wel weten hoe de
pastoorsbenoeming bij hen toe
gaat, maar van Rilland kunnen ze
geen verstandig woord zeggen, De
parochianen van Rilland kunnen
evenmin vergelyken, omdat zy dc
toestanden buiten hun dorp niet
kennen. Een bewijs, lijkt ons. hoe
geïsoleerd men in die dagen leefde.
Voor velen hield de wereld op bij
het laatste huis van het dorp? Uit
de verhoren komt men verder te
weten, dat allerwege op Zuid-Be
veland bel presentatierecht in
handen is van het kapittel, hoe
wel telkens weer ambachtsheren
een poging doen deze bevoegdheid
tot zich te trekken.
Ook in Nieuweland, Everswaert. Du-
venee en Yerseke hebben zich al
soortgelyke strubbelingen voorge
daan. Overigens zij het tot de eer
van het kapittel opgemerkt, dat
het vaak rekening hield met de
wensen van de ambachtsheren.
Verschillende aanwezige pastoors
zijn op deze wijze benoemd. Blyk-
baar hebben de heren van Ril
land het spel slecht gespeeld!
kapittel zelf dient een eigen pre-
senfatielijst in, zodat op een ge
geven moment vier geestelyken
dingen naar het pastoorschap van
Rilland.
Gezien de uitspraak van dertien jaar
geleden en gezien de verdeeldheid
van de ambachtsheren zou men
geneigd zijn zonder meer de kan
didaat van het kapittel te benoe
men. Niet echter onze voorvade
ren uit de 14e eeuw. Een nieuw
groot proces is het gevolg, waar
van het resultaat is, dat Hughe
Reyersz., gepresenteerd door het
kapittel, als overwinnaar uit de
bus komt.
Bij dit proces wordt een zeventiental
getuigen opgeroepen, van wie cr
verschillenden zijn, die hun leeftyd
opgeven als bijvoorbeeld „onge
veer 65. jaar". In tegenstelling tct
het proces van 1338 wordt in 1351
veel meer nadruk gelegd op de
vergelijking met vroegere toestan
den in Rilland dan met de toestan
den in naburige dorpen.
Zielszorg
Tweede proces
Na het overlyden van Jacob Pieters
zone, de kandidaat van de kapit
tel van St.-Salvator in december
1350, spelen de ambachtsheren op
nieuw hun (verloren) spel. In
plaat3 van een smeekbede te rich
ten tot het kapittel, gaat opnieuw
een eigen „voordracht" in zee. In
feite liefst drie voordrachten,
want de heren blyken het onder
ling bepaald niet eens te zyn. Het
Overigens hebben de twee door het
kapittel gepresenteerde pastoors
zich weinig ingelaten met de ziels
zorg van hun parochianen in Ril
land. Zij bleven liever in Utrecht,
terwyi een vice-cureit voor hen
waarnam, Zo was op het proces
in 1951 aanwezig heer Pieter ute
Moerdoi-pe, de vice-cureit van Ril
land. Voorts had de Rillandsr
kerk ten tijde van de processen
een kapelaan, heer Jan Janszone
Zoete. In 1351 waren er boven
dien twee kosters, de getuigcr
Jan Claeszone en Willem Jans
zone.
Geen enkele getuige weet te ant
woorden op de vraag wanneer
kerk in Rilland is gesticht. Dil
moet voor 12S5 zijn geweest, con
cludeert drs. Dekker, want enkele
getuigen weten zich gebeurtenis
sen te herinneren, die in 128f
plaats grepen. Over het aanta
ambachtsheren bestaat geen ze
kerheid. Maar het moeten er min
stens 25 zijn geweest volgens dc
getuigen.
Het geheel overziende mag worde»
vastgesteld, dat de Rillaudse rol
len, hoewel geen sensationele
stukken, toch een aardige kijk
geven op een korte periode uit de
geschiedenis van dit dorp. Voor
een historicus zijn het ongetwij
feld boeiende stukken.
Nagekomen advertenties
onze geliefde
behuwdzuster e
Heden overleed zacht
en kalm in het zieken
huis Oostwal te Goes
ïliefde zuster,
tante
GEERTRUIDA
TRAMPER,
weduwe van
A. Westveer,
in de ouderdom van
ruim 731 jaar.
Baarland,
9 januari 1963,
Nieuweweg 19.
De begraferiis zal
plaatsvinden op D.V.
zaterdag 12 januari
a.s. des middags om
12 uur te Oudelande
vanuit het verenigings
gebouw.
Algemene
kennisgeving.
Heden overleed zacht
en kalm na een gedul
dig gedragen iyden
onze lieve, zorgzame
man, behuwdbroeder
en oom, de heer
WILLEM
REIJNIERSE Cz.,
echtgenoot van
Neeltje de Rijcke,
in de ouderdom van 75
jaar.
Uit aller naam,
zijn diepbedroefde
vrouw
N. Reijnierse-
de Rijcke
Middelburg,
9 januari 1963,
Schroeweg 29.
De teraardebestelling
zal D.V. plaatshebben
op zaterdag 12 januari
1963. Vertrek 11.30 uur
van het sterfhuis.
Geen bezoek,
geenbloemen
Heden overleed zacht
-en kalm onze oom, de
heer
W. REIJNIERSE,
in de ouderdom van
bijna 76 jaar.
Fam. W. Meliefste-
Wondergem
en kinderen
Middelburg,
9 januari 1963,
Nieuwlandseweg 5,
hofstede
„De Grenadier".
Heden is na een lang
durig, smartelijk lijden
van ons heengegaan
mijn lieve, zorgzame
man. onze vader, be
huwd- en grootvader
JAN GERARD
KOOPMAN,
in de ouderdom van
81 jaar.
T. Koopman
van Gorsel
C. J. Nijsse-
Koopmar
A. Nijsse
En kleinkinderen
's-H.-H.kinderen,
9 januari 1963,
Veiluweweg 9.
De begrafenis zal
plaatsvinden zaterdag
12 januari a.s. op
de algemene begraaf
plaats te 's-H.-Hen-
drikskinderen. Vertrek
Veiluweweg 9 te 11.45
Heden behaagde het
de Here zacht en kalm
van onze zijde weg te
nemen onze geliefde
moeder, behuwd-,
groot- en overgroot
moeder en zuster
MACHALIXA
HIRDES,
weduwe van
Maarten de Goffau,
in de gezegende ouder
dom van bijna 98 jaar.
Waarde:
J. J. Allewyn-
de Goffau
J. L. Allewyn
Wed. C. de Goffau-
van Koeveringe
Krabbendijke:
Wed.
J. 'C. v. Koeveringe-
de Goffau
J. J. Dees-de Goffau
Chr. B. Dees
Waarde:
J. A. Overbeeke-
de Goffau
J. L. Overbeeke
'Krabbendijke:
A. J. Rijl-de Goffau
D. Byi
J. C. de Goffau
D. de Goffau-
de Jager
A. B. de Goffau
N. de Goffau-
de Jager
Klein- en achter-"
kleinkinderen
Krabbendijke,
8 januari 1963,
Oostweg 62.
De teraardebestelling
zal D.V. plaatshebben
op vrijdag 11 januari
a.s. Vertrek van het
sterfhuis 12.30 uur-
KERKNIEUWS
Emeritus pastoor Van Etten
in Klokkenberg overleden
In „De Klokkenberg" by Breda is dezer
dagen overleden de emeritus pastoor P.
A. J .van Etten. Pastoor Van Etten
werd in 1921 tot priester gewijd en kort
daarna benoemd tot kapelaan te Aar
denburg. In 1926 werd hij overgeplaatst
naar Ossendrecht.
September 1943 volgde een benoeming
tot pastoor van de parochie te Dintel-
oora. Pastoor Van Etten ging om ge
zondheidsredenen oktober 1960 met eme
ritaat. Pastoor Van Etter, werd 20 sep
tember 1895 te Oosterhout geboren. In
de oorlog werd de kerk van Dinteloord
verwoest. Tot 1951 hield men godsdienst
oefeningen in een garage, waar 's zon
dags ook de gereformeerde kerk en de
Ned. herv. gemeente van Dinteloord
kerkdiensten hielden.
