Beraadslagingen over herziening
van bioscoopwet worden geschorst
UGA
Minister luisterde
telefoongesprekken af
Oud-premier Dia van
Senegal gearresteerd
KLANKBORD
Reactor Centrum Petten op zoek
naar een 25Q0 jaar oude zwendel
Eerst gesprek over
„ontoelaatbaar"
amendement
Zo kwam Stikker
te weten wat
Sassen deed
Eén rabporl over
„Der Sbieeel" seëist
Radioactiviteit moet de geleerden
het antwoord geven
WOENSDAG 19 DECEMBER 1962
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
Afschaffing gemeentelijke nakeuring voorgesteld
(Van onze parlementaire redacteur).
De Tweede Kamer beleefde gisteren
voor het eerst na geruime tijd weer
spannende ogenblikken, die des te
interessanter waren, doordat zij een
politieke achtergrond hadden. Dat was
bij de behandeling van een technische
wijziging van de bioscoopwet
De schermutselingen tussen enerzijds
de socialisten in dit geval gesecon
deerd door de liberalen voor zover
het hun bedoelingen gold, maar door
hen in de steek gelaten op het punt
van de tactiek in de strijd en ander
zijds de fractie van de K.V.P. eindigde
in een voorlopig begraven van de
strijdbijl.
Aan de- orde was een technische her
ziening van de bioscoopwet. Verleden
week was daarover reeds in het alge
meen gesproken de Kamer behan
delde nu de verschillende artikelen. By
een van die artikelen had mejuffrouw
Nolte van de K.V.P. een amendement
ingediend, dat bedoelde films, die niet
aan een keuring zijn onderworpen onder
de nakeuring van b. en w. te brengen.
Dit betekende een verscherping van de
bioscoopwet, waarvoor-de heer Geertse-
man (v.v.d.) niet voelde en waartegen
ook de heer Verhoef van de P.v.d-A. zijn
stem verhief.
Mjuffrouw Nolte trok haar amende
ment in, maar de kwestie technische
wijziging of wijziging ten principale
bleef verder in het debat een belang
rijke rol spelen. Want de heer Verhoef
verdedigde een amendement om de ge
meentelijke nakeuring geheel op tc
heffen.
Toen de heer Verhoef zijn amende
ment verdedigd had en de heer
Geertsema van de V.V.D. het was
bijgevallen, haastte de heer De Kort,
de fractievoorzitter van de K.V.P.,
zich om het amendement ontoelaat
baar te noemen. Hij had daarvoor
een gewichtige reden.
Plaatselijk
Bij zijn verdediging van het amende
ment vestigde de heer Verhoef er name
lijk de aandacht op, dat er in praktijk
weinig van de gemeentelijke nakeuring
terecht gekomen is. Nadat de centrale
filmkeuringscommissie de films, be
stemd voor openbare vertoning gekeurd
heeft, heeft de gemeente de bevoegd
heid de films nog eens te keuren, uit
sluitend met het oog op de plaatselijke
omstandigheden.
Wat hebben nu honderd gemeenten
daan? Zij hebben zich aangesloten "bij
de rooms-katholieke filmcentrale en la
ten deze centrale de films voor zich
keuren.
R.-k.-normen
De heer Verhoef voerde terecht aan, dat
deze centrale de films voor alle ge
nieenten gelijk keurt. ZIJ houdt dus
geen rekening met plaatselijke omstan
digheden, maar legt rooms-katholieke
maatstaven aan. Dit betekent, dat u
Wetsontwerp
loonvorming
De minister en de staatssecretaris van
sociale zaken en volksgezxindheld heb
ben thans bij de Tweede Kamer inge
diend het reeds in uitzicht gestelde
wetsontwerp tot liet treffen van een tij
delijke voorziening met betrekking tot
het systeem van loonvorming-
Deze voorziening is nodig omdat het
systeem gewijzigd is. De belangrijkste
wijziging, welke de regering voor ogen
staat, houdt, zoals bekend is in, de
aanwijzing van de Stichting van den
Arbeid in plaats van het college van
rijksbemiddelaars als het orgaan, dat
belast is met de goedkeuring van col
lectieve arbeidsovereenkomsten. Hier
mede hangt samen een procedure van in
terne coördinatie, wolkc de centrale or
ganisaties zowel aan werkgevers als
aan werknemerszijde zullen plegen om
een evenwichtige loonontwikkeling te
bevorderen. De wijzging zal een wette
lijke grondslag dienen te verkrijgen
door wijziging van de betreffende bepa
lingen in het buitengewoon besluit ar
beidsverhoudingen 1945.
{Advertentie)
de veelzijdige voeding
WERELDRECORD
Twee Finse dansparen hebben in Helsin
ki het wereldrecord twisten voor zich op
geëist. Het oude record stond met 21 uur
op naam van een Frans danspaar. Maar
Kari Koskela, Seija Salama, Seppo Halt-
sonen en Tuula-Kuija Racmoe, in leeftijd
variërend van 16 tot 21 jaar, hebben de
vermoeiende dans 21% uur volgehouden.
Na afloop van hun marathon, werd een
van de jongens, Seppo Haltsonen, naar
het Rode Krulszlckenhuis gebracht. De
organisatoren van deze- wedstrijd zeiden
dat de dansers langer door hadden kun
nen gaan, maar de zaal moest ontruimd
worden voor een andere bijeenkomst.
WERELDRECORD II. Een 21-jarige stu
dent in Calgary (Alberta) beweert het
wereldrecordhandschudden gebroken te
hebben door 10-400 mensen in vijf en een
half uur de hand te drukken. Een Engel
se student in Stafford (Engeland), Tim
Healy, zou destijds 10.291 personen in
tien uur en tien minuten op deze manier
hebben begroet.
neer een door de centrale filmkeuring
goedgekeurde film door de r.-k.-film-
centrale wordt afgekeurd, deze film niet
in de honderd desbetreffende gemeenten
vertoond mag worden. Het is niet juist,
vond de heer Verhoef, om de niet-katho-
lieken onder katholieke normen te bren
gen.
Bij afschaffing van de gemeentelijke
nakeuring komt uiteraard de katholieke
keuring geheel op losse schroeven te
staan. De r.-k-filmcentrale kan dan wel
de vertoning van een bepaalde film ont
raden, maar geen enkel gemeentebe
stuur kan de vertoning van die film
verbieden.
De heer Verhoef had een doekje voor
het bloeden. De bioscoopexploitanten
kunnen zich vrijwillig onderwerpen
aan een katholieke keuring, zei hij.
Zij zullen dan geen films vertonen,
die de katholieke keuring ontraden.
Vrijheid aangetast
De heer Geertsema van de V.V.D.
schaarde zich geheel aan de zijde van
de heer Verhoef. HU sprak van mis
bruik van de gemeentelijke autonomie
en van aantasting van de vryheid der
burgers. De heer Geertsema was echter
van oordeel, dat het hier niet om een
zuiver technische kwestie gaat. Daarom
achtte hij schorsing van de beraadsla-
gipgen gewenst.
De heer De Kort van de K.V.P., blijk
baar vrezende, dat het voor de rooms-
katholieke filmkeuring de verkeerde
kant op ging, verklaarde, dat hy niet
tegen principiële wijzigingen van de bio
scoopwet is, maar dan pas na een gron
dige voorbereiding.
Het amendement van de heer Verhoef
bedoelt een van de hoofdpunten van de
bioscoopwet te veranderen, betoogde hij.
Het is dus geen technisch maar een
principieel amendement en daarom on
toelaatbaar. HU stelde de Kamer voor
het ontoelaatbaar te verklaren.
Nadat nog enige sprekers zich voor
schorsing hadden uitgesproken vroeg
minister Toxopeus enige bedenktijd. Na
dat de vergadering een poosje geschorst
was, liet hij de beslissing aan de Kamer
overDe heer De kort verklaarde
toen, dat hy geen bezwaar tegen schor
sing had. Dat was van hem weer ver
standig, want hy bereikte nu in elk ge
val, dat de gemeentelyke keuring voor
lopig blyft voortbestaan en dus de
rooms-katholieke keuring voor honderd
gemeenten. Het ligt ln het duister ver
borgen, wanneer ae zaak weer aan de
orde zal komen.
De Kamer nam het voorstel tot schor
sing van de beraadslagingen met alge
mene stemmen aan. Er zit by de tech
nische wyziging van de bioscoopwet
voor de zoveelste maal een kink in de
kabel.
Boek over dagen van eind 1949 onthult
(Van een onzer verslaggevers)
In een boek over de Indonesische
kwestie doet mr. dr. C. Smit uit
Den Haag onthullingen over het
afluisteren van telefoongesprekken
tussen ministers en hun naaste
medewerkers „in de spannende da
gen" van eind 1949.
Mr. Stikker was toen minister van bui
tenlandse zaken. Volgens mr. dr- Smit
was de achterdocht in het kabinet des
tijds zo groot dat deze bewindsman op
dracht had gegeven telefoongesprekken
af te luisteren tussen zijn collega,
minister van overzeese rijksdelen
Sassen en de hoge vertegenwoordiger
van de kroon te Batavia dr. Beel, en de
K.V.P.-fractievoorzitter in de Tweede
Kamer prof. Romme.
„Liquidatie van een imperium" is de ti
tel van het werk, waarin deze medede
lingen worden gedaan. Dit boek ver
schijnt binnenkort bij de N.V. Arbei
derspers te Amsterdam. Het Vrije Volk
deze krant wordt door dezelfde firma
uitgegeven publiceerde gisteren voor
tijdig uit het geschrift. Volgens mr.
Smit heeft dr. Drees als minister-presi
dent later de naar aanleiding van die
afluistering gemaakte aantekeningen
„uitgelokte notities" genoemd. Volgens
een voetnoot zouden informaties hier
omtrent aan de schrijver zijn verstrekt
door dr. Drees op 29 maart 1962.
„Waanzinnig"
Gistermorgen zei dr. Drees ons door
de telefoon: „dit is een waanzinnige
toestand. Ik kan over het boek zelf
natuurlijk niets zeggen. Het heeft
mij namelijk nog niet bereikt. Ove
rigens is die afluistergeschiedenis
al zo vaak in het nieuws geweest.
Fabius heeft in zijn nieuwsbrief
NEDERLANDSE BIJDRAGE
VOOR AFRIKAANSE LANDEN
66 MILJOEN DOLLAR
Nederland zal eon bijdrage van 66 mil
joen dollar leveren aan de ln totaal 730
miljoen dollar, die de zes landen van de
Europese Economische Gemeenschap
volgens de nieuwe associatie-overeen
komst met 18 onafhankelijke Afrikaan
se landen over een periode van vyf jaar
gaan geven aan steun.
Vandaag zal op een conferentie in Brus
sel tussen ministers van de E.E.G.-lan-
den en de Afrikaanse staten de laatste
hand worden gelegd aan de voorlopige
teksten van de conventie, die in de
plaats zal komen van de op 31 december
aflopende oude overeenkomst. Verwacht
wordt, dat het nieuwe verdrag op 1 juli
1963 in werking zal kunnen treden.
Het nieuwe verdrag bestaat uit drie on
derdelen: een handelspolitiek, een finan
cieel en een institutioneel.
De 730 miljoen dollar zal worden toe
gewezen als steun voor economische en
sociale investeringen, alsmede techni
sche hulp (500 miljoen) en ter verbre
ding van de economische basis van de
Afrikaanse landen en ter verbetering
van de produktle om hen in staat te
stellen beter op de wereldmarkt te con
curreren (230 miljoen).
Bondskanselier Adenauer liceft de vier
verslagen van de ministeries die betrok
ken geweest z(jn hij de justitiële actie
tegen het tijdschrift „Der Spiegel" te
ruggezonden en een gemeenschappelijk
rapport geëist.
Adenauer had destUds na drie dramati
sche uren in de Bondsdag begin novem
ber van de ministeries van justitie, de
fensie, binnen- en buitenlandse zaken
een gemeenschappelUk rapport verzocht
over hun aandeel in het optreden tegen
het tUdschrift en de redacteur die van
landverraad werd beschuldigd.
De vier ministers hebben echter geen
eensluidend rapport opgesteld, maar
hun eigen visie aan een gemeenschap
pelUk gedeelte toegevoegd. Met name
van minister Strauss wordt op sommige
punten over het aandeel van zyn minis
terie een andere verklaring geëist.
Strauss heeft telefonisch de militaire at
taché in Madrid verzocht de redacteur
Conrad Alilers in hechtenis te laten ne
men.
De 70-jarige Brit Charlie Luke uit Fraddon in Cornwall is de bezitter en
de maker van de meest merkwaardige bromfiets van het Britse Gemene
best: gedurende tien jaar verzamelde hij op schroothopen en sloperijen
alles waarvan hij maar dacht het te kunnen gébruiken. Na uren noeste
vlijt is het driewielige vehikel thans klaar. Het motortje drijft een staaf
afkomstig van een tuinhek aan, waarover een kurken bol schuift.
Deze bol drijft weer het achterwiel aan. De berijder heeft de keus uit 17
overbrengingsverhoudingen. De verlichting is afkomstig van de pony
wagen van Lukes vader en is bijna honderd jaar oud. Het geval rijdt
óók nog
destijds mij ook al beschuldigd van
afluisteren. De toenmalige direc
teur-generaal van de P.T-T. dr
Neher, kreeg dezelfde verwijten te
horen. Volgens Fabius had ook het
hoofd van de binnenlandse veilig
heidsdienst, dr. Eindhoven, zich
aan afluisteren schuldig gemaakt
Dr. Drees besloot met te zeggen: „het
is een notoir feit, dat er destijds ge
sprekken zijn afgeluisterd. U begrijpt
dat ik hierop ook nu niet verder inga".
Nachtelijk bezoek
Mr. dr. Smit, de auteur, was niet te be
reiken. De door hem geschreven passa-
luidt letterlijk als volgt:
„Het aftreden van Sassen maakte een
einde aan „een duister interregnum".
De verhouding tussen Stikker en Sassen
was allengs van zodanige aard gewor
den, dat zij niet meer met elkaar
wensten te spreken. Sassen had zijn
ambtenaren verboden nog langer bezoe
ken te brengen aan het departement
van Stikleer en hij wilde geen gebruik
meer maken van tussenkomst van dit
departement om telegrammen naar Ba
tavia te zenden. Dit geschiedde sedert
dien door het departement van marine.
Overigens wist Stikker nog altijd mid
delen te vinden om op de hoogte te blij
ven van hetgeen aan de overkant van
het plein voorviel.
Daartoe bracht o.a. een ambtenaar van
overzeese gebiedsdelen eens 's nachts
om drie uur Stikker op zijn departe
ment een bezoek. Verder liet Stikker de
telefoongesprekken, welke Beel met Sas-
senen Romme voerde, afluisteren en
droeg hij zorg dat de aldus verkregen
inlichtingen schriftelijk ter kennis wer
den gebracht van Drees. Deze bestem
pelde bedoelde inlichtingen later ais
„uitgelokte notities".
Hogere uitkering
invaliditeits-
rentetrekkers
(Van onze parlementaire redacteur)
De Eerste Kamer heeft zich gisteren na
een korte discussie verenigd met het
wetsontwerp houdende een interim-re
geling voor invaliditeitsrentetrekkers.
Bij een invaliditeit van 66% procent tot
80 procent bedraagt de uitkering vanaf
1 januari 1963 3168.per jaar en hij
een invaliditeit van 89 tot 100 pet. is de
uitkering 3924.per jaar.
Minister Veldkamp, die de Kamer dank
te voor de spoed waarmee zij het wets
ontwerp had behandeld, waardoor het
mogelijk is terstond op volkomen legale
wijze de uitkeringen in januari te doen,
wees er echter op, dat het misschien
niet mogelyk is direct al bU het begin
van de uitvoering het juiste bedrag uit
te keren.
Voor 21 december
telegrammen voor
zeevarenden
De P.T.T. venvacht dat er deze maand
via Scheveningen-Radio ruim 50.000 te
legrammen aan zeevarenden zullen wor
den verzonden. In de andere maanden
van dit jaar bedraagt dit aantal gemid
deld 22.000.
Het zal volgens de P.T.T. alleen moge
lyk zyn de radio-brieftelegrammen en
gelukstelegrammen met vaste tekst ty-
dig op hun bestemmingen te doen aan
komen, indien ze voor 21 december door
de afzenders worden aangeboden.
Fie Carelsen
in ziekenhuis
(Van onze Haagse Redactie)
De 72-jarige oud-actrice Fie Carelsen is
opgenomen in de Rndolf Steinerkliniek
in Den Haag. Ze heeft haar dijbeen ge
broken. Met haar herstel zal minstens
twee maanden gemoeid zijn. Het is de
tweede maal dit jaar dat de Haagse ac
trice in een ziekenhuis verblijft.
0 De nieuwe Sowjet-ambassadeur In Oost-
Duitsland, Pyotr Abrassimov, is in Oost-Ber-
lijn aangekomen, als opvolger v
deur Pervoekin.
MACM1LLAN
MAAKT EEN
„TOPHIT"
Premier Harold Macmillan is de
vocalist op een rock 'n rollplaat
welke in Engeland furore maakt.
De basis voor deze plaat is gelegd
op het congres van de Britse con
servatieve party deze zomer, toen
Macmillan de aarzeling van de
Labourparty wat betreft het in
nemen van een standpunt t.a.v. de
Euromarkt vergeleek met het
oude liedje „she didn't say yes".
Op zijn gebruikeUjke plechtige
wyze, citeerde Macmillan het eer
ste couplet:
„She didn't say yes, she didn't
[say no,
„She didn't say come and she
[didn't say go".
De redevoering werd op de band
gezet en uitgezonden en zii trof
het oor van Nicholas Luara, een
van de mensen van „Private eye",
een Brits satirisch tUdschrift.
Luard haalde er een koortje en
een band bU en zette de stem van
Macmillan tegen een rock 'n roll
achtergrond. „Die jongen heeft
een bijzondere stem. We kunnen
de verkoop van de plaat niet bij
houden met de proauktie", aldus
Luard.
De reactie van de premier is niet
bekend.
Boek over prins
een „bestseller"
(Van een onzer redacteuren)
In de serie biografieën (onder andere
van Djilas, Montgomery; Kroesjtsjew,
Ben Goerion en de Gaulle), die hij
uitgeversmaatschappij H. J. W. Becht
te Amsterdam is uitgekomen, blykt
de jongste uitgave, Alden Hatchs
„Prins Bernhard, zijn plaats en func
tie in de moderne democratie" een
bestseller. Hoewel de prijs aanmerke
lijk boven het pocket-niveau ligt, zyn
er toch al ongeveer 35.000 exempla
ren van verkocht.
Momenteel ligt de tweede druk by de
boekhandel. Aan een derde is men
nog niet toe. Mochten er naar aanlei
ding van een nieuw onderzoek naar
de omstandigheden van het ongeluk
van de prins in 1937 wyzigingen no
dig zyn in de tekst, dan kunnen die in
eerste instantie met een inlegvelletje
worden aangebracht, zo deelt de heer
Becht ons mede.
Voortgaande op het pad van de succes
volle historische uitgaven is Becht
van plan in het komende voorjaar te
verschynen met een Nederlandse be
werking van Adrian Balls boek, „De
derde september". Op deze datum
brak in 1939 de tweede wereldoorlog
uit. Ball heeft in zijn boek een be-
schrUving gegeven van alwat zich op
die ene dag ih de hoofdsteden der
wereld afspeelde zowel in de poli
tiek als op het terrein van de gewone
menselijke omstandigheden.
Staatsgreep werd verijdeld
President Senghor
heeft alle macht
nu in handen
De rnst in Senegal is weergekeerd.
De voormalige premier Mamadon
Dia is gisteravond in zijn woning
in het district Medina van de
Gouden munten van Croesus .worden bestraald
(Van een verslaggever)
Terwijl buiten op het R.C.N.-terrein zware buldozers zich grom
mend in de duinen vastbijten om alweer een bouwterrein te egali
seren, zit dr. ir. H. A. Das bij de lage flux-reactor peinzend gebogen
over een ingewikkelde meetapparatuur, die hem aan de hand van
een stroom van cijfers precies gaat vertellen hoeveel koper er in
een gouden munt zit. Een munt die 2500 jaar geleden in Lydië, in
het tegenwoordige Turkije, werd geslagen door de muntmeesters
van koning Croesus. Ir. Das is namelijk op zoek naar zwendel, een
zwendel, die voor 'onze jaartelling alom plaatshad in de steden
van de Levant en rond de Middellandse Zee.
Nu, 2500 jaar later is het door mid
del van bestraling mogelijk te bepa
len of de muntmeesters van Syra
cuse, Mytilene, Corlnther Acragus
(op het tegenwoordige Sicilië) of
Gela (in de zuidpunt van de Italiaan
se laars) zich wel netjes aan het ge
halte van 75 procent goud en 25 pro
cent zilver hebben gehouden, waaruit
de harde valuta van koning Croesus
bestond.
Lydië is TurkUe geworden, Acragus
bestaat niet meer, maar de kostbare
gouden munten of wat daarvoor
moet doorgaan zUn er nog. Ze bevin
den zich In het rUksmuntenkabinet
en het reactorcentrum in Petten is
op het ogenblik bezig na te gaan hoe
precies ae samenstelling van deze
munten is.
Tot nog toe was dat niet mogelUk.
Tenminste niet bU gouden munten.
De kernenergie heeft daarop hu een
antwoord gevonden. Nog maar kort.
In Petten is men voor het eerst met
dit onderzoek begonnen en dit voor
beeld is thans gevolgd door de Britse
kernregearch die zich voorlopig maar
bepaalde tot het onderzoek naar het
kopergehalte in zilveren munten.
Voor de archeologen is deze kennis
belangrijk. Ze zullen straks precies
weten hoe men op de munt in Syra
cuse met de lntrensieke waarde van
de gouden munt omsprong en schip
perde. Misschien waren die van
Acragus nog wel een graadje slech
ter en kregen de mensen in Gela
zelfs meer koper dan goud ln de
beurs. In Petten zal men hier straks
het antwoord op geven.
heel worden uitgevoerd. Het R.C.N.
heeft thans het voordeel, dat het
meteen met de kritische experimen
ten kan beginnen. Half februari zal
de Krito kritisch worden en aan de
hand van de onderzoekingen, die
anderhalf jaar ln beslag zullen ne
men, zal men nagaan hoe in de te
ontwerpen scheepsreactor de warm
teontwikkeling en daarmee de ener
giedichtheid zo gelijkmatig mogelyk
verdeeld kan worden. Deze vermo
gensverdeling is van veel belang
voor de economische exploitatie van
de splUtstofelementen, die uiteinde
lijk de energiebron vormen.
Afwijkingen
hoofdstad Dakar gearresteerd.
Voorts werden twee andere oud-
nünisters in arrest gesteld. Presi
dent Senghor heeft thans de lei
ding in het land.
De Senegalese nationale vergadering
sprak zich gisteren by stemming uit
voor een presidentieel regime en ver
leende Senghor de hoogste uitvoerende
macht. Dit betekent, dat president Sen
ghor de volle verantwoordelijkheid
draagt voor de macht in het land en dat
hij een plan voor gTondwetshervorming
zal opstellen, dat aan een referendum
zal worden onderworpen.
Staatsgreep
Tot maandag had premier Dia de macht
in handen. Hij stuurde echter politie het
gebouw van de nationale vergadering
binnen om te beletten, dat een motie
van wantrouwen tegen de regering werd
aangenomen. Deze motie werd later toch
aanvaard.
Daarna probeerde Dia tevergeefs een
staatsgreep uit te voeren. Enkele
politie-eenheden waren op zyn hand
en bezetten onder meer het radio
station van Dakar. Parachutisten,
die aan president Senghor waren
trouw gebleven herstelden echter de
orde.
De chef van de generale staf van het
Senegalese leger, generaal Fall, werd
van zijn functie ontheven. Hem werd
een streng huisarrest opgelegd. Ook de
hoogste functionarissen van de nationale
veiligheidsdienst zijn van hun functie
ontheven omdat zU de bevelen van de
president niet hebben opgevolgd.
Vele duizenden inwoners van Dakar had
den zich gisteren verzameld voor het
presidentiële paleis om blijk te geven
van hun sympathie voor Senghor.
hoe zij op de bestraling in de lage
fluxreactor zouden reageren, is ir.
Das met zes van de goedkoopste
munten (toch nog een waarde verte
genwoordigende van totaal duizend
gulden) begonnen. Toen het resul
taat goed uitviel begon hij aan de
tweede serie. Nu van 25 munten.
Als het onderzoek ten einde is, zullen
er een paar honderd eeuwenoude
gouden munten op hun kopergehalte
zijn onderzocht. De bestraalde voor
werpen geven door hun verkregen
radioactiviteit straling af, die in een
kostbare apparatuur wordt gemeten.
Door te profiteren van dé weten
schap, dat het koper zowel een voor
waartse als achterwaartse straling
geeft is net mogelyk het kopergehal
te van de munt vast te stellen. En
daarmee de zwendel van onze verre
voorvaderen.
Scheepsreactor
nige
nde
by het R.C.N. gaaiuïe is. Iu hetzelfde
gebouw is men namelyk bezig de
laatste hand te leggen aan de Krito-
reactor, een energiereactor waarmee
kritische experimenten worden uit
gevoerd voor de toekomstige bouw
van een scheepsreactor. In 1959 werd
de opdracht hiervoor verstrekt, maar
Eerst „goedkope"
.-vaugezien de proefobjecten zeer
kostbaar zyn en het dc vraag was
Desondanks besloot het R.C.N. zelf
het eerste deel van dit programma,
de kritische experimenten, ter hand
te nemen. Nu het contract met Eura
tom is gesloten en de Europese in
stelling 40 procent van de kosten
bydraagt kan het project in zyn ge-
In de Krito, die in het Fermigebonw
staat opgesteld, gaat men na welke
afwijkingen er optreden bij de ener-
gieproduktie en welk effect allerlei
maatregelen hebben om de vermo
gensverdeling zo gelijkmatig moge
lijk te doen geschieden. De experi
menten zijn uitvoerbaar omdat men
de neutronenflux laag hondt, zodat
de opstelling telkens veranderd kan
worden nadat de reactor korte tyd
(20 minuten) is „afgekoeld".
By een energiereactor met hoge neu
tronenflux zal men de reactor de
eerste jaren niet kunnen benaderen.
Allerlei veiligheidsmaatregelen
ook voor dit project genomen,
reactor staat „open en bloot" in een
hal met betonnen wanden van éen
tot anderhalve meter dikte. Wordt de
reactor in gebruik gesteld en daar
voor moet eerst water in het reactor
vat worden gebracht dan is het niet
mogelijk de deuren van de hal te
openen. Gebeurt dit onverhoopt toch
dan valt het water automatisch uit
het vat weg, waardoor aan de kern
splitsing een einde komt. Het R.C.N.
verwacht, dat het onderzoek zulke
resultaten zal afwerpen dat men tot
een betere scheepsreactor komt dan
thans in gebruik is op de Savannah
en de Amerikaanse atoomonderzee-
ers.
Ook buiten de reactorhallen en
laboratoria staat het werk niet
stil. Er wordt thans naarstig
gewerkt aan de bouw van een
laboratorium voor sterk radio
actieve objecten, een nieuwe
centrale werkplaats en een al
gemeen laboratorium van vier
verdiepingen. Deze werkzaam
heden zullen eind 1963 begin
1964 kunnen worden beëindigd.
„Broedermoord" in
Krabbendam voor
de rechtbank
De rechtbank te Alkmaar heeft gister
morgen de zaak behandeld tegen de 33-
jarige monteur-lasser Klaas B. uit Krab
bendam. Deze stond terecht wegens
moord subsidiair doodslag op zijn jon
gere broer Jan B.
De officier van justitie achtte verdachte
op grond van het psychiatrisch rapport
niet strafbaar. Hij eiste opneming in een
gesloten afdeling van een- psychiatrische
inrichting en in verband hiermee ter
beschikking stelling van de regering.
Op de morgen van 16 augustus werd
het gehucht Krabbendam, in de gemeen
de Warmenhuizen (N.-H.), opgeschrikt
door het feit dat de oudste zoon van de
familie B., die tweemaal verpleegd was
in een sanatorium voor zenuwlijders te
Zeist, in de vroege morgen zijn broer
terwUl deze nog op beider slaapkamer
sliep met een buks de schedel had inge
slagen. Het slachtoffer overleed onmid-
dellyk of kort daarna. In de loop van
de morgen werd de dader ln de omge
ving van de boerderU aangehouden.
Tijdens het vooronderzoek verklaarde
verdachte, dat hij in opdracht van God
had gehandeld, die hem, zo zei hy, al
toen hy 10 jaar was, de opdracht had
gegeven zy'n broeder te doden. Op de
morgen van 16 augustus kreeg .hij de
ingeving, dat hy de opdracht moest vol-
De Italiaanse onderminister van buiten
landse zaken. Carlo Russo, Is benoemd tot
minister van de posterijen als opvolger van
Guido Corbellinl. die minister zonder porte
feuille wordt. Corbellinl was tijdelijk minis
ter van de posterijen na de dood van Spalli-
no, deze zomer.
Het Wereldgebeuren
Ruzie in Senegal
Uit Senegal in West-Afrika zijn maan
dag verwarde berichten gekomen
over een ruzie tussen de twee voor
naamste leiders van het land, president
Leopold Senghor en premier Mamadou
Dia. Tot dusver hadden deze twee
staatslieden hun meningsverschillen bin
nenskamers uitgevochten, maar plotse
ling kwam de rel in het openbaar toen
premier Dia het parlementsgebouw liet
bezetten, omdat de volksvertegenwoor
digers een motie van wantrouwen tegen
zijn regering in behandeling wilde ne
men. De snel opgewonden premier had
daar bezwaren tegen en daarom liet hij
betrouwbare troepen het gebouw omsin
gelen.
Dat was natuurlU'k een zeer ondemocra
tische daad van de heer Dia en presi
dent Senghor kon zoiets niet over zyn
kant laten gaan. Prof. Senghor greep
onmiddeliyk in: hy het het leger een te
genactie ondernemen en hield een raaio-
toespraak tot het Senegalese volk,
waarin hy zijn onderdanen om steun
vroeg tegen de premier en waarin hij-
deze beschuldigde van een „weloverwo
gen schending van de grondwet". „Wel
overwogen" zei de president en daar
mee gaf hy te kennen, dat hij op de
hoogte was geweest van de plannen van
Dia, die al een tyd rondliep met het idee
voor een staatsgreep.
Vorige maand dacht Dia een kans te
kunnen wagen. Op het laatste moment
zag hy echter van zUn revolutie af, om
dat hy niet voldoende medestanders kon
vinden onder de hogere militaire en ci
viele functionarissen in Dakar. Het
bleek te riskant de populaire president
Senghor van zijn voetstuk te stoten.
Maandag echter toen Dia op zijn vin
gers kon natellen, dat het parlement een
einde zou maken aan zyn macht
greep hij de laatste kans. Hy gaf een
gendarmerie-afdeling, waarop hij dacht
te kunnen vertrouwen, opdracht het par
lementsgebouw te bezetten en niemand
toe te laten.
Het geschil tussen de president en de
premier van Senegal komt voor de
buitenwereld enigszins als een veras
sing. Men wist al enige tijd, dat Seng
hor en Dia het niet helemaal mei elk
aar eens waren, maar men rekende er
toch niet op dat deze twee oude vrien
den elkaar in de steek zouden laten.
Premier Dia is in de huidige machts
strijd duideiyk de zwakkere party. Hij
heeft de laatste tijd van socialistische
zyde veel kritiek te verduren gekregen,
omdat hy niet voldoende zou optreden
tegen corruptie binnen de regering.
President Senghor, die vrywel in alle
kringen in Senegal in hoog aanzien
staat, kon het rumoer rond zijn premier
lange tijd sussen. Hy hield Dia duidelyk
de hand boven het hoofd. Onlangs nog
zag men beide politici in het openbaar
heel vriendschappelyk met elkaar om
gaan.
Maandag echter was het geduld van
Dia's parlementaire tegenstanders uit
geput. Men weet niet of president Seng
hor nog pogingen heeft gedaan om de
uitbarsting van het conflict tussen pre
mier en parlement te voorkomen, maar
waarschijnlyk is dat niet. Toen de vuile
was eenmaal buiten was gehangen en
Dia een complete staatsgreep was be
gonnen door militairen in het geweer te
roepen tegen de volksvertegenwoordi
ging, greep de president resoluut in. En
noewel de situatie nog verward is, kon
uit de eerste vage berichten worden op
gemaakt, dat én burger én militair in
Senegal zich eensgezind achter presi
dent Senghor hebben geschaard.
President Leopold Senghor dankt deze
steun aan zyn populariteit en gezag,
die weer het gevolg zijn van zijn rustige
en gematigde optreden. In Frankrijk
wordt hy wel de blanke neger genoemd.
Senghor is dan ook sterk pro-Frans. Hij
is ëen christen en met een Frangaise ge
trouwd. Het merkwaardige is echter dat
hy ook door de moslems op de handen
wórdt gedragen. Hij kan beter met hen
opschieten dan premier Dia, die zelf een
islamiet is.
Senghor werd geboren in het Senega
lese plaatsje Joal. Hy was zo bevoor
recht een Franse opvoeding te ontvan-
>dat hij na zyn gymnasiumtyd in
Dakar in Parys de universiteit kon be
zoeken. Na zyn studietijd bleef Senghor
in Frankrijk wonen. Hij werd er leraar
en in de tweede wereldoorlog vocht hy
in het Franse leger tegen de Duitsers
en raakte hy in krygsgevangenschap.
In 1944 kwam hy vrij en vatte hy zyn
oude werkzaamheden weer op als leraar
oude talen aan de Marceiin-Berthelot-
school in Parijs. Senghor voelde zich
door en door Fransman in die tijd. Hy is
dan ook altijd een voorstander geweest
van een nauwe band tussen Senegal en
Frankryk.
Deze francofiele instelling belette hem
evenwel niet te yveren voor een onaf-
hankelyk Senegal. Met zijn vriend Ma
madou Dia was hy een van de stichters
van de Mali-federatie, een bond van sa
menwerkende Westafrikaansc staten,
die in 1959 een feit werd.
Het was de bedoeling van Senghor en
Dia een sterk Afrikaans blok in het
leven te roepen, dat met meer gezag zou
kunnen onderhandelen met Frankryk.
Voornaamste partner behalve Senegal
in deze federatie was het voormalige
Franse gebied Soedan. Toen echter in
1960 een president moest worden geko
zen kwam het tot een breuk met Soe
dan. De Soedanese leider Modibo Keita
vreesde een Fransgezinde Senegalese
overheersing, hij probeerde de verkie
zing van Senghor te voorkomen, kondig
de de noodtoestand af en joeg Mamadou
Dia weg als vice-premier van de fede
ratie.
Senegal ging toen verder zijn eigen weg.
In 1960 werd Senegal onafhankelijk,
maar Senghor en Dia handhaafden de
samenwerking met Frankrijk. Samen
vormden de gematigde president Seng
hor en de econoom Dia een sterk duo,
dat Senegal in de luiste koers loodste.
Hoewel Dia in tegenstelling tot Senghor
een progressieve politiek voorstond leek
de wisselwerking tussen de felle pre
mier en de conservatieve president uit
stekende resultaten af te werpen. Dia
vertegenwoordigde het linkse element in
Senegal, dat soms nlagerig met Moskou
flirtte, nrofessor Senghor herstelde ech
ter altiid weer de juiste koers. In een
van de vele boeken, die de dichter, ge
leerde en politicus Senghor op ziin
naam heeft staan zette hii eens ziin
voornaamste politieke principe in één
enkele zin uiteen. ..De eerste plicht van
Afrika tegenover Europa is openheid",
zo schreef hü Al ltikt de situatie in Da
kar in F.nronese ogen thans duister pre
sident Senghor zal aan die verwarrende
duisternis vermoedelijk Spoedig een ein
de maken.