XV*S
DE VOORLOPIGE EINDCIJFERS
VAN DE VOLKSTELLING 1960
Eigenaar piratenzender
Uilenspiegel overleden
16 et
Het leger moet lopen
want benzine is op
B.B.-bemanning dient
te worden uitgebreid
Verdeling naar kerkelijke gezindte
Aantal onkerkelijken steeg
het sterkst tot 18.4 procent
BEVOLKINGSCIJFERS OVER 1960
KWALITATIEF t
SUPER
GEEN SCHOT IN
P.B.O. MEENT
TWEEDE KAMER
Op dag dat wet
tegen reclameradio
werd goedgekeurd
Onderdelen waren
dit jaar niet
zuinig genoeg
Minister Toxopeus ontevreden
Systeem dijkbeheer
heeft niet gefaald
bij ramp 1953
Journalisten in
Italië staken
VRIJDAG 14 DECEMBER 1962
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
8
(Van onze Haagse redactie).
Nederland telde op 31 mei 1960, op een totale bevolking van bijna
11V2 miljoen, ruim 4,6 miljoen rooms-katholieken of 40,4 procent;
ruim 3 miljoen nederlands-hervormden of 28,3 pet.; voorts ruim 1
miljoen of 9,3 pet gereformeerden, waartoe gerekend worden dege
nen, die opgaven te behoren tot de Gereformeerde Kerken, de Ge
reformeerde Kerken (Vrijgemaakt), de Christelijk Gereformeerde
Kerken, de Gereformeerde Gemeenten en de Oud-Gereformeerde Ge
meenten.
Het gezamenlijk totaal voor de
overige, kleinere kerkgenootschap
pen en godsdienstige gemeen
schappen bedroeg bijna een half
miljoen of 3,6 pet. Ruim 2 miljoen
personen of 18,4 procent wensten
niet tot een kerkgenootschap te
worden gerekend.
Grote groei
Aldus luiden de, op grond van de reeds
voor de afzonderlijke gemeenten be
schikbare cijfers, thans ook voor Neder
land als geheel gereedgekomen voor
lopige eindcijfers over de verdeling van
de bevolking naar kerkelijke gezindte
bij de volkstelling van 31 mei 1960.
Deze cijfers zijn thans door het Cen
traal Bureau voor de Statistiek ter be
schikking gesteld.
sjaals
•ste be-
Gezindten
1947
1960
toen. in pet.
percent.
'47 '60
Rooms-Kath.
3.703.572
4.634.470
25.1
38.5
40.4
Ned. Herv.
2.988.839
3.240.490
8.4
31.0
28.3
Gereform.
935.956
1.068.590
14.2
9.7
9.3
Overige kerk. gez.
355.918
416.180
16.9
3.7
3.6
Geen kerk. gez.
1.641.214
2.102.230
28.1
17.1
18.4
Totale bevolking
9.625.499
11.461.960
19.1
100
100
HET IS TIJD dat ik, op deze
wijze een bedankje doe toe
komen aan de aardigerds en de
lieverds, die sinterklaas opdracht
hebben gegeven mij met een ge
schenkje te bedenken. Anonimi en
•mae, aanvaardt mijn welge-
mcend-hartelijke dank.
Gij die mij chocoladeletters hebt
geschonken. Die dame van de ge
breide handschoenen.
Die huisvlijtster die mij een hart
je van een inktlap stuurde, die
mij dnngt mijn balpunt te ver
vangen door d aloude ganzeveder.
De drie mooie zakdoeken.
Het wonderlijke handwarmertje.
De twee pocketboeken.
Allemaal even aardig. Reuzelief
van U. Als ik wist wie U ivas en
waar U woonde, zou ik U een te
gengeschenk van grote waarde
aanbieden door U persoonlijk te
komen omhelzen.
Ook voor die doos met zeep.
vergeten hebben, of die niet durf
den vanwege de mist: allemaal
even hartelijk bedankt voor de
goede bedoeling voor U heb ik
een, naar ik mag aannemen
aardige verrassing: U moogt het
alsnog sturen, het zal allemaal, al
is het wat laat, tóch en even blij
moedig worden geaccepteerd. Ik
zal een oogje dicht doen, omdat
ik begrip heb voor uw lastig par
ket.
Maar misschien mag ik daar toch
even een paar kanttekeningen bij
maken:
Stuurt U mij liever ge
of dassen meer; van de
zit ik er zes en in een lang
dankbaar leven heb ik een das-
senarsenaal van ruim tien do
zijn opgebouicd; een lust voor liet
oog, maar ik heb al de grootste
moeite met het parkeren.'
Boter-, banket- en chocoladelet
ters zijn heel lief en vriendeijk.
maar eerlijk is eerlijk: ik kan zé
niet meer zien.
En de televisie heeft mij 't lezen
verleerd; dus ook geen boeken
meer.
Zeep heb ik tot 1989.
Cologne for Men tot 2010 (even
als pro- en aftershave). Met deze
restricties mag ik het verder wel
helemaal aan U en uw inzichten
overlaten om alsnog te doen wat
U zich had voorgenomen te doen.
Ik gee] U die gelegenheid tot en
met 2J) december. U ziet dat ik
ook in dit opzicht ruim denk.
Bent U ook al bezig voor Kerst
misf
Al voor iedereen wat uitgezocht f
Heerlijke maand, december.
En dat er dan nog mensen zijn
die zeggen: „ik wou dat het al
2 januari was".
Het is nauwelijks te geloven,
maar zó zijn er.
EL1AS.
Deze aantallen zijn belangrijk hoger
dan die van de volkstelling van 31
mei 1947. Dit ligt voor de hand. Tus
sen beide tellingen vermeerderde de
gehele bevolking met bijna 2 miljoen
of met bijna 20 procent, nl. van
9.625.499 tot 11.461.960.
Voor de afzonderlijke kerkgenootschap
pen vertoont de toeneming vrij belang
rijke afwijkingen van dit algemeen ge
middelde. Voor de rooms-katholieken
bedroeg het toenemingspercentage 25.
De Nederlands hervormden namen met
8 pet. de gereformeerden met 14 pet
en de overige gezindten met 17 pet toe.
Het aantal niet tot een kerkgenoot
schap behorende personen vermeerder
de met 28 procent.
Grootste groepen
De rooms-katholieken vormen in Lim
burg en Noord-Brabant met resp. 94 en
89 procent de grootste groep. Drente
is de provincie met het hoogste percen
tage (56) Nederlands hervormden. De
gereformeerden komen in Friesland tot
een maximum van 24.1 pet. Voor de
gezamenlijke overige kerkelijke gezind
ten was dit het geval in Noord-Holland
met 5.9 pet. Het is eveneens Noord-
Holland waar een groter deel van de
bevolking dan in andere provincies, n.l.
36.7 pet, opgaf niet tot een kerkgenoot
schap te behoren.
Verschuivingen
Kijkt men naar de verschuivingen tus
sen 1947 en 1960 dan blijkt onder meer,
dat het percentage rooms-katholieken
in Noord-Brabant en Limburg niet is
toegenomen en zelfs een weinig is te
ruggelopen. Verder is voor de gerefor
meerden de teruggang beperkt tot de
drie noordelijke en de drie kustprovin
cies. Voorts is de daling voor de overige
gezindten praktisch geheel veroorzaakt
door een teruggang in Noord-Holland
en is voor de overige provincies, be
houdens Utrecht, zelfs van een geringe
toedeming sprake.
Onderstaande staat geeft de verdeling va
weer bij de volkstellingen van 1947 en 19(
de bevolking naar kerkelijke gezindte
De volgende staat geeft een procentuele verdeling van de bevolking naar ker
kelijke gezindte in 1947 en 1960 in elke provincie.
Rooms-kath., Ned. herv., Gereformeerden, Overige kerk gez., Geen kerkel. gez.
Groningen
Friesland
Drente
Overijsel
Gelderland
Utrecht
N.-Holland
Z.-Holland
Zeeland
N.-Brabant
Limburg
31.5
29.3
24.5
25.7
31.9
39.3
32.0
30.6
25.3
1947
41.6
39.7
60.2
41.4
44.2
38.8
22.7
39.0
45.5
6.5
1960
39.2
38.2
55.8
37.4
40.2
35.7
20.2
36.4
43.1
6.3
2.9
1947
21.2
24.4
16.0
11.6
1960 1947 1960
20.4 4.2 4.6
24.1 5.2 5.5
15.5 3.8 4.8
12.2 3.3 3.5
8.0 2.6 3.1
11.0 11.1 4.8 4.7
6.9 6.6 6.9 5.9
11.6 11.1 3.8 3.9
20.6 20.0 2.0 2.2
2.0 2.0 0.6 0.8
1947
27.0
23.4
13.0
13.4
7.4
13.9
34.2
21.1
(Advertentie)
g§|§| 'n lekker sigaartje ÉÊL
SENORITAS
■m
Het Wereldgebeuren
Voorlichting over
a.s. studenten
Het bureau volkshogescholen en voor
lichting van de Nederlandse Studenten
houdt in de komende kerstvakan-
reer voorlichtingscursussen voor
studenten. De cursussen du-
drie dagen en staan open voor ïeder-
die overweegt te gaan studeren aan
hogeschool of universiteit.
De cursussen worden gehouden op
.Olaertsduyn" te Rockanje (20-22 de
cember), „Geerlingshof" te Valkenburg-
Houthem (20-22 december), „Bergen" te
Bergen (3-5 januari), „Allaardsoog" te
Bakkeveen (3-5 januari) en „Diepen-
daal" te Markelo (3-5 januari). Naast
de cursussen worden voorlichtingsdagen
op de universiteiten gehouden.
De voorlichtingsdag van de Leidse uni
versiteit valt op 5 januari 1963, die van
de Groningse universiteit op 30 maart
en 6 april 1963, de universiteit in
Utrecht van 1 t/m 5 juli 1963, universi
teit van Amsterdam op 20 april 1963,
vrije universiteit te Amsterdam op 20
april 1963, katholieke universiteit te
Nijmegen op 22 april 1963, de technische
hogescholen te Delft en Eindhoven op
6 april 1963. De beide laatste hogescho
len houden ook een voorlichtingsbijeen
komst in Goes op 6 april. De voorlich
tingsdag van de landbouwhogeschool in
Wageningen is op 20 april 1963, die van
de Nederlandse economische hogeschool
in Rotterdam op 18 en 19 april 1963 en
die van de katholieke economische hoge
school in Tilburg op 18 april 1963.
(Van onze parlementaire redacteur)
Er stond gisteren in do vergaderzaal van
de Tweede Kamer een bord opgesteld,
waarop was aangegeven, welke bedrijf
schappen in Nederland zijn opgericht.
De staatssecretaris belast met de za
ken van de publiekrechtelijke bedrijfs
organen, drs. Schmelzer, had het er la
ten neerzetten.
Verscheidene afgevaardigden dromden
om het bord heen bij de behandeling var
de afdeling bezitsvorming en de publiek
rechtelijke bedrijfsorganisatie, onder
deel van de begroting van algemene za
ken. Het bouwbedrijf ontbreekt nog,
merkte een hunner op.
Drs. Schmelzer moest het toegeven.
De heer Aantjes van de A.RJP. wilde
de staatssecretaris geen verwijt maken
van de trage gang van zaken. De pu
bliekrechtelijke bedrijfsorganen zijn or
ganen van het bedrijfsleven en zij moe
ten dus uit het bedrijfsleven voortko
men, zei h(j. Deze afgevaardigde zag de
oorzaak van de vertraging in de oprich
ting van nieuwe bedrijfschappen vooral
in de tegenstand van de werkgevers,
die huiverig zijn voor de inschakeling
van de werknemers, hoewel zij, als het
om de regeling van de lonen en de an
dere arbeidsvoorwaarden gaat de werk
nemers uitstekend weten te vinden.
De heren Brouwer van de K.V.P. en En
gelsman van de P.v.d.A. waren van oor
deel, dat opgeschoten moest worden en
dat „zachte" dwang kwaad kon. De
heer Brouwer waarschuwde zeer nadruk
kelijk tegen de stemmen, die opgaan
voor uitholling van de publiekrechtelijke
bedrijfsorganen: minder of geen publiek
rechtelijke bevoegdheden en meer sa
menwerking op privaatrechtelijk terrein.
De liberale heer Geertscma, die het
minst voor de bedrijfschappen voelt,
vond dat de staatssecretaris ver genoeg
gegaan is. De staatssecretaris voelde
niets voor dwang bij de oprichting van
schappen en wenste vast te houden aan
de tot nu toe gevolgde beleidslijn.
De Tweede Kamer nam de begroting
van algemene zaken zonder hoofdelijke
stemming aan.
Stichter van „Radio Kerkske"
Op dezelfde dag, waarop de Belgi
sche Kamer van Volksvertegen
woordigers het wetsontwerp tot
bestrijding van „piratenzenders"
heeft goedgekeurd, is de eigenaar
in de Belgische reclamezender
„Uilenspiegel", de 73-jarige
Georges de Caluwe, overleden.
De heer De Caluwe werd verpleegd in
een ziekenhuis in Antwerpen, waar hij
kortgeleden een operatie onderging. Hij
beschouwde zijn zender als de opvolger
van „Radio-Kerkske", waarmee hij voor
de oorlog uitzendingen verzorgde uit
een toren van een Antwerps kerkje. Na
de oorlog, toen het Belgische radiobe-
stel werd gewijzigd en hij geen zendver
gunning meer kreeg, dreigde hij jaren-
In het Kvrhatis te Scheveningen
heeft de oud-directeur van de
N.V. Koninklijke Maatschappij
„De Schelde" te Vlissingen, dr.
ir. H. TV. van Tijen xooensdag
zoals gemeld de erepenning
19G2 van de afdeling voor werk
tuigkunde en scheepsbouto van
het Koninklijk Instituut van In
genieurs in ontvangst mogen ne
men. Op de foto: de vice-president
van de afdeling ir. M. L. Kalff
(links), overhandigt de erepen
ning aan dr. ir. Van Tijen.
lang een reclamezender op een schip te
zullen installeren, indien hij in België
zelf niet meer zou mogen uitzenden. Zijn
tientallen rekesten om weer een ver
gunning te krijgen, bleven echter zon
der resultaat.
Ruim twee maanden geleden begon
zijn nieuwe zender, de „Uilenspiegel"
in de ether te komen. Het schip, een
omgebouwd Frans bevoorradings-
gische S
teren te
Geen sprake van een „stop"
(Van onze Haagse redactie).
Troepen-commandanten van ver
scheidene onderdelen van de Ko
ninklijke Landmacht hebben
zich genoodzaakt gezien oefe
ningen van hun onderdelen af te
gelasten, omdat zij reeds begin
december de benzine die hun tot
het eind van het fiscale jaar
was toegewezen, vrijwel hadden
opgebruikt.
Aanvragen die via de staf eerste leger
korps en via de territoriale bevel
hebber bij de generale staf zijn inge
diend, om toewijzing van extra ben
zine, zijn afgewezen, overeenkomstig
een vroeger dit jaar tot de comman
danten gerichte waarschuwing, van
de nieuwe chef van de generale staf,
die niet bereid is genoegen te nemen
met de vrijwel in de Koninklijke
Landmacht gewoonte geworden over
schrijding van de benzinetoewijzing.
Geen „stop"
In vragen aan de minister van defensie
heeft het liberale Tweede-Kamerlid,
lt.gen. b.d. H. J. Couzy, inlichtingen
gevraagd over wat hij noemde een
„benzinestop" by de K.L. In afwach
ting van het antwoord van minister
Visser aan zijn partijgenoot Couzy,
moeten de officiële woordvoerders
zich het geven van inlichtingen ont
houden.
Uit de door ons ingewonnen informaties
blijkt, dat van een formele benzine
stop, een bevel om oefeningen af te
gelasten om benzine te sparen, niet
kan worden gesproken. Maar de ge
nerale staf van de Koninklijke Land
macht heeft de verzoeken om extra
benzinetoewijzingen ten behoeve van
oefeningen die nog op papier staan,
onverbiddelijk afgewezen, zodat het
resultaat wel is, dat een aantal oefe
ningen niet meer zal worden gehou
den.
Alleen landmacht
Dat wil niet zeggen, dat er bij de ben
zine-depots van de K.L. geen benzine
meer zou zijn voor het geval de
landmacht plotseling in beweging zou
moeten komen. Wel, dat de troepen
commandanten van die benzine af
moeten blijven voor hun normale
oefeningsprogramma, als zij geen
wijzingen meer kunnen overleggen.
Het blijkt een situatie te zijn. die
alleen bij de Koninklijke Landmacht
bestaat. Bij luchtmacht en marine,
zo vernamen wij. doet zich geen en
kele moeilijkheid voor. Wij hebben
benzine genoeg, aldus een lucht
macht-zegsman.
Dc vraag wordt thans gesteld of deze
gang van zaken verband houdt met
het feit, dat minister Visser op de
defensiebegroting 1963 een vermin
dering van het bedrag voor benzine
olie en smeermiddelen van bijna 10
procent ten opzichte van 1962, heeft
voorgesteld. Terwijl de uitgaven in
1961 ongeveer 21.4 miljoen bedroe
gen, en voor 1962 ruim 21.5 miljoen
voor deze post werd gevraagd en
werd toegestaan, is de Kamer voor
1963 slechts 19.6 miljoen gevraagd.
ter hoogte van Zeebrugge. En
kele weken geleden maakte het en
kele bange uren door als gevolg van
een hevige storm, waardoor de uit
zendingen moesten worden onderbro
ken.
Bjj de behandeling van het wetsontwerp
tot bestrijding van „piratenzenders"
bleek in de Kamer van Volksvertegen
woordigers de „Uilenspiegel" een aantal
verdedigers te hebben. Zo merkte een
katholiek parlementslid op, dat de uit
zendingen van deze zender „de enige
zijn, die aan de Belgische kust bijval
oogstten". Het wetsvoorstel werd na een
kort debat goedgekeurd met 123 tegen
35 stemmen, bij vijf onthoudingen.
Het wetsontwerp, dat al door de Bel
gische senaat is goedgekeurd, stelt
straffen van ten hoogste een jaar hech
tenis en een boete van 100.000 Belgische
frank op het exploiteren van zenders
zonder vergunning, alsmede voor me
dewerking aan uitzendingen van „pira
tenzenders" door het leveren van mate
riaal, diensten en het financieren daar
van door het bemiddelen ran reclame
uitzendingen.
Bureau voor de
schooltelevisie
bij K.R.O.
Binnen de KJt.O.-televisiedienst is,
tussen de N.T.S. en de omroepen e
zijds en het onderwijs anderzijds een
overeenkomst is tot stand gekomen in
zake schooltelevisieprogramma's, op
gericht een bureau schooltelevisie.
Dit bureau zal onder de algemene ver
antwoordelijkheid van het hoofd televi-
siedienst worden geleid door de heer H.
J. A. Nijkamp. Deze zal naast de func
tie chef bureau schooltelevisie die van
chef afdeling schoolradio van de K.R.O.
blijven bekleden.
„RELAY" GELANCEERD
De Verenigde Staten hebben donderdag
een tweede communicatie-kunstmaan,
„Relay" genaamd gelanceerd, waarmee
opnieuw directe intercontinentale tele
visie- en radiouitzendingen zullen wor
den
KAMER KEURT HET
REGERINGSBELEID GOED
(Van onze parlementaire redacteur)
De minister van algemene zaken,
prof. De Quay en zijn ambtgenoot
van binnenlandse zaken mr. Toxo
peus, kregen gisteren in de Twee
de Kamer de instemming ook van
de P.v.d.A. en de K.V.P. voor hun
beleid op het terrein van de civiele
verdediging en de Bescherming Be
volking.
In het algemeen had de Kamer waar
dering voor wat in het afgelopen jaar
tot stand gebracht is. Men was van oor
deel, dat in belangrijke mate rekening
was gehouden met de verleden jaar ge
uite kritiek.
Minister De Quay zette uiteen, dat de
te treffen maatregelen zijn ontworpen
tegen de achtergrond van de veronder
stelling van het gebruik van de zwaarste
wapenen in een eventuele oorlog. Hij
constateerde, dat de belangstelling van
de bevolking voor de civiele verdediging
en de B.B. toeneemt. H(j deelde voorts
mee, dat er plannen bestaan om het
aantal noodbedden uit te breiden en dat
het verplegend personeel kan worden
aangevuld met hulppersoneel.
Het is de opzet van de regering om
alles wat wettelijke regeling behoeft,
ook werkelijk bij de wet te regelen
en ,geen plannen te dien aanzien in
portefeuille te houden. Binnenkort
zal een ontwerp-havennoodwet kun
nen worden ingediend. De regering
heeft er mee gewacht totdat de ver-
voersnoodwet tot stand gekomen was.
Wat de oorlogswet betreft hoopte de
minister dat in het lopende zittings
jaar de memorie van antwoord kan
worden ingediend.
Rijksplan
„papierwinkel" waarover geklaagd
was, zal worden teruggebracht tot een
enkel boekdeel onder de titel „Rijks
plan voor organisatie Bescherming Be
volking". De minister kon het eerste
exemplaar ervan tonen. Dit „rijksplan"
dat dienstgeheim is, vervangt alle cir-
fgelopen
J-\ „ramp".
nog g
leek
MINISTER KORTHALS:
In zyn memorie ran antwoord op het
in november 1958 door de vaste com
missie voor verkeer en waterstaat uit
de Tweede Kamer uitgebracht voorlo
pige verslag over het in mei van dat
jaar ingediende wetsontwerp tot wijzi
ging van de paragrafen 11 t.m. 16 van
de waterstaatswet 1900, deelt de mi
nister van verkeer en waterstaat mede
tot de slotsom te zijn gekomen dat voor
wijziging van het geldende systeem van
beheer, toezicht en oppertoezicht op de
d(jken vooralsnog geen aanleiding be
staat.
De minister deelt mede er zich van be
wust te zijn dat vraag noch antwoord
nieuw zijn. De Staten-Generaal hebben
reeds vele malen van hun standpunt
doen blijken en de regering heeft hier
op vele malen geantwoord ten gunste
van het bestaande systeem.
In de Staten-Generaal is een duidelijke
voorkeur gebleken voor een behoud in
beginsel van het bestaande systeem van
decentralisatie van het dijkbeheer. Ook
bij de behandeling van de Deltawet is
een duidelijke voorkeur voor de hand
having van het bestaande systeem ge
bleken.
Indien wat de watersnoodramp 1953
betreft gesproken zou mogen worden
van tekortkomingen, dan zijn deze niet
zozeer voortgesproten uit het falen van
het systeem als zodanig, aldus de mi
nister. Toenmaals recente wetenschap
pelijke gegevens hadden reeds geleid
tot het hechten van een andere waarde
aan het gewicht van het gevarenrisico.
Zij hadden tot het inzicht geleid dat uit
voering van werken ter vermindering
van dat risico in de naaste toekomst
noodzakelijk zou zijn. De ramp is die
uitvoering echter te snel af geweest.
Als het bestaande systeem lacunes ver
toonde ligt de oorzaak niet in dat sys
teem maar in de toepassing daarvan.
De journalisten in Italië zijn gisteren in
staking gegaan omdat besprekingen met
de dagbladdirecties over een verbeterd
arbeidscontract geen resultaten hadden
opgeleverd. De staking, die acht dagen
zal duren, zal zondagmiddag worden on
derbroken wanneer de journalisten tot
en met dinsdag het werk hervatten.
Het congres reist
Tot de reislustigste Amerikanen beho
ren de leden van de Amerikaanse
volksvertegenwoordiging. Dat komt
omdat senatoren en congresleden hun
reislust mogen bevredigen op kosten
van de Amerikaanse schatkist. Ieder
jaar, wanneer senaat en congres op re
ces gaan, pakken tientallen parlemen
tariërs hun koffers om óf alleen, óf in
psverband met de collega's de Sta
le verlaten voor een reisje rond de
voorts levert het ministerie van defen
sie de transportmiddelen doorgaans
vliegtuigen van de luchtmacht en
tenslotte zorgt het departement van fi
nanciën voor een zakcentje.
Het is niet precies bekend hoeveel deze
reisjes de Amerikaanse schatkist kos
ten. Wei weet men dat een democrati
sche afgevaardigde uit de staat Mary
land het eens wat bont heeft gemaakt.
Omdat uiteindelijk niet alles van één
kant kan komen, doen de geachte afge
vaardigden tijdens deze wereldreizen
doorgaans hun best tussen alle
de belangen van het vaderland te be-
„sight-seeing"-bezigheden door ook nog
hartigen. Zo deed ook bedoelde afge
vaardigde uit Maryland. Zijn reis om de
wereld heette daarom een „inspectie
reis". Het kan niet anders of hij was
een zeer plichtsgetrouwe politicus, die
zijn taak zeker niet licht nam en die de
„inspectie" grondig uitvoerde. Hij had
er althans bijna zeshonderd gulden per
dag voor nodig. Van dit bedrag decla
reerde hij ongeveer honderdvijfendertig
gulden voor maaltijden en honderdzes
tig gulden voor extra-uitgaven.
Toch is er zolang dit soort parlemen
taire snoepreisjes Amerika alleen maar
geld kost, in Washington geen vuiltje
aan de lucht. Dat wordt pas anders
als het reizende congreslid en de toe
rende senator zich in het buitenland
met politiek gaan bezighouden. Wan
neer zij menen bij de Amerikaanse be
lastingbetaler in de schuld te staan en
om deze schuld af te lossen koste wat
het koste op eigen houtje politiek wil
len bedrijven, loopt het vaak verkeerd.
Dan richten zij soms grotere schade
aan, dan wanneer zij bij hun inspectie
uitsluitend restaurants en nachtclubs
als doelwit kiezen.
week gebeurde zo'n
De regering in Washing
ton werd" in grote verlegenheid ge
bracht door een reizende senator, die op
reis door Afrika de economie van de
bezochte landen vergeleek met die van
zijn eigen land en daarbij hardop zijn
conclusies verkondigde. Had hij zijn me
ning niet luidop voorgedragen, maar in
stilte vastgelegd in zijn rapport aan de
Amerikaanse regering, dan zou er
waarschijnlijk niets zijn gebeurd. In
Washington zou men er niet van zijn
geschrokken, want helemaal onjuist
waren de bevindingen van senator Al
len Joseph Ellender (71) niet en ze
zullen de Amerikaanse president en
diens adviseurs wel niet vreemd in de
oren hebben geklonken.
De democratische Ellender namelijk liet
zich na verschillende Afrikaanse
staten te hebben bezocht in Salisbu
ry, de hoofdstad van Zuid-Rhodesië, een
paar ongelukkige opmerkingen ontval
len. Hij zei kortweg, dat hij tot dusver
nog geen enkele Afrikaanse staat had
gezien, die rijp was voor zelfbestuur en
geen enkele Afrikaan, die in staat
om zonder blanke hulp leiding te
geven.
Dat was een korte uitspraak, die echter
grote gevolgen had. Want toen een C-47
van de Amerikaanse luchtmacht enkele
dagen later met senator Ellender aan
boord neerstreek op het vliegveld van
Dar es Salaam in Tanganyika kreeg de
Amerikaanse bezoeker met eens de
kans het toestel te verlaten. Nauwelijks
stond het vliegtuig stil of een immigra
tie-ambtenaar beklom het toestel, liep
op Ellender af en overhandigde hem
een briefje. „U wordt bij deze bevolen
onmiddellijk het land te verlaten", las
Ellender en enkele minuten later was
de C-47 alweer in de lucht op weg naar
Oesoemboera, de hoofdstad van Boe-
roendi.
Na Tanganyika ontzegde ook de rege
ring van Oeganda Ellender de toe
gang tot het land. In Kenia, waar El
fender eveneens een bezoek wilde bren
gen stak een storm van protest op,
maar de regering besloot geen maatre
gelen te nemen tegen de visie van de
Amerikaanse senator. Vooral de Afri
kaanse nationalistische leiders zijn woe
dend op Ellender. Maar ook de gematig
de westersgezinde premier van Oegan
da, sir Milton Obote laakte de woorden
van de Amerikaan, die zich bovendien
•rijzend had uitgelaten over de apart-
ieidspolitiek van de Zuidafrikaanse
premier Verwoerd. „Zuid-Afrika is te
laat met de apartheid begonnen, maar
dit land is nu op de goede weg", had
Ellender verklaard.
De regering in Washington heeft nog
steeds geen commentaar gegeven op
deze voor president Kennedy zo verve
lende kwestie.
De moeilijkheid is dat Kennedy de heer
Ellender nodig heeft. Ellender is voor
zitter van de senaatscommissie voor de
landbouw. Hij heeft er voor gezorgd,
dat Kennedy's wet op de controle van
de landbouwproduktie dit jaar werd
aangenomen. In 1963 heeft Kennedy de
onvoorzichtige senator opnieuw nodig,
wanneer hij een wet op ae katoenpro-
duktie zal indienen, waarbij vooral de
zuidelijke staten belang hebben. Ellen
der is afkomstig uit Louisiana en hij
heeft veel invloed in het zuiden, zodat
zijn steun belangrijk is voor het Witte
Huis.
Overigens kent men Ellender in
Washington al langer als een wat
eigenzinnige politieke reiziger. In
plaats dat hij zich laat voorlichten
door de ambassadeurs in de landen die
hij aandoet, geeft hij aan hen voorlich
ting en richtlijnen.
De Amerikaanse regering leest vaak
met het grootste plezier Ellenders rap
porten. Zo schreef hij eens na een reis
aoor Rusland: „Mijn hotelkamer was
groot en comfortabel, maar de badka
mer was ouderwets, hoewel zeer schoon.
Als gewoonlijk was er het lawaai van
lekkende kranen, maar ik heb me daar
niet door laten storen. Integendeel, ik
werd erdoor in slaap gesust".
En over een reis door Afrika in 1961
schreef hij: „Ik heb ook een bezoek ge
bracht aan de markt in Mogadishoe
(Somali). Het was er een verschrikke
lijke chaos, maar nog niet zo verschrik
kelijk als op de markt in Addis Abeba
(Ethiopië).
Wanneer senator Ellender ditmaal zijn
rapport indient zal men misschien niet
lachen in Washington in ieder geval
niet van harte. Voor de heer Ellender
zelf is het jammer, dat een van zijn
grootste wensen zeer waarschijnlijk' niet
zal wordenvervuld. Hij had namelijk
alle landen in de wereld willen bezoeken
en dat gaat nu vermoedelijk niet door,
wanneer een aantal regeringen de deur
voor hem gesloten houdt.
culaires en verdere geschriften. Het
zei minister Toxopeus soepel, gc
en zo te zeggen „op de groei" gemaakt,
dat wil zeggen: passend ook bij wyzigin;
van de militaire veronderstellingen.
Ontevreden
Mr. Toxopeus was niet tevreden over de
bemanning van de verschillende diens
ten. De opzet en de geoefendheid zijn
goed, maar de bemanning moet uitge
breid worden.
Tenslotte deelde de minister mee, dat by
een eventuele aanval veel mensen bui
tenshuis bescherming zullen moeten vin
den. Nagegaan wordt, welke gebouwen
daarvoor geschikt zijn.
De Tweede Kamer nam daarna de be
groting van binnenlandse zaken voor
1963 zonder hoofdelyke stemming aan.
OBOTE: WEG ELLENDE(R)
