Prinses Wilhelmina overleden Standvastig is gebleven Mjjn hart in tegenspoed Begrafenis in de Nieuwe Kerk in Delft vastgesteld op 8 december Prinses Beatrix via Tokio naar Nederland STOET ZAL IN HET WIT ZIJN, ZOALS DE PRINSES DAT WENSTE KERKEN WEKKEN OP TOT GEZAMENLIJK HERDENKEN Prinses Irene keerde reeds uit Londen terug Prinses Irene OFFICIEEL ROUWBETOON 205e jaargang - no. 282 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN Directie: P. Walstraat 58-60, tel. 2355 (b.g.g. red. 2911; Zierikzee: red. tel. 2425, adm. te /h!:. A" de Kok' Abonnementsprijs 62 cent per week. 8,00 perkw.; franco per post 8,25 p. kw. Losse nummers 15 ct. Bureaus: Vlissingen: tel. 2355 (b.e.e. red. 3508/3546, adv. 3647/3643), Middelburg: Markt 51. tel. 3841 (b.g.g. red. 2078/3169, adv. 2375); Goes: Gr. Markt 2, tel. 6140 (b.g.g. red. 7853, adv. 5213); Oostburg: tel. 2395; Terneuzen: red. tel. 2116, adm. tel. 2094. Adv.pr. 27 ct. p. mm. Min. p. adv. 4,-. Ingez. med. 3 x tarief. Kleine adv. (max. 8 regels) 25 ct. p. regel (min. 1,25). „Brieven bur. van dit blad" 25 ct. meer. Giro 359300 P.Z.C., Middelburg. Donderdag 29 nov. '62 Mare Koninklijke Hoogheid Prinses Wilhelmina is in de nacht van dinsdag op woensdag om 00.59 uur overleden. Hare Majesteit de Koningin stond aan het bed van haar moeder toen de prinses in vrede ontsliep. Prins Bernhard en de prinsessen Margriet en Marijke gingen gisterochtend om half tien naar het paleis Het Loo, waar zij zich bij de koningin voegden. Prinses Beatrix, die in Hongkong verblijft werd telegrafisch van het overlijden van haar grootmoeder op de hoogte gesteld. Het bezoek van de prinses aan Japan is af gelast. Prinses Beatrix zal vrijdag naar Nederland terugkeren. Het particulier secretariaat van Hare Majesteit de Koningin deelde gisteroch tend om één minuut voor zeven het overlijden mee van prinses Wilhelmina: „Hedennacht te 00.59 uur is Hare Ko ninklijke Hoogheid Prinses Wilhelmina in vrede ontslapen". Een tweede communiqué dat gistermor gen werd uitgegeven door de behande lende geneesheren van prinses Wilhel mina luidde: „Hedennacht is Hare Koninklijke Hoog heid Prinses Wilhelmina in haar slaap overleden. In de laatste weken waren bij haar verschijnselen opgetreden van een hartaandoening, welke, vooral ge zien de hoge leeftijd van Hare Konink lijke Hoogheid, als zeer ernstig moesten worden beschouwd. Ondanks de lichte verbetering nam de ziekte gisteren een ongunstige wending. De geleidelijke achteruitgang van de reeds slechte al gemene toestand werd daardoor ver sneld." Was getekend M. J. de Bruyn Kops Ak kerman, arts en professor dr. D. Durrer." Zaterdag 8 december zal het stoffelijk over schot van prinses Wilhelmina worden bij gezet in de koninklijke grafkelder van de Nieuwe Kerk te Delft. Zoals ook het geval is geweest bij de begrafenis van prins Hen drik zal de lijkstoet in het wit zijn. In Delft is men reeds begonnen met het treffen van maatregelen voor de begrafenis. Inmiddels hebben de eerste stal meester en adjudant van de konin gin, de lieer W. F. K. Bissclioff van Heemskerkck, en de groot meester van het huis van de ko ningin, J. J. L. baron van Lynden, gistermiddag de officiële aangifte van het overlijden gedaan op het stadhuis van Apeldoorn, ten over staan van burgemeester mr. A. L. des Tombe. Tussen het tijdstip van overlijden van prinses Wilhelmina en de dag van bijzetting zullen precies even veel dagen liggen als tussen de dag van overlijden van haar vader, wijlen koning Willem III op 23 no vember 1890 en van diens bijzet ting te Delft, op 3 december van dat jaar. Prinses Wilhelmina heeft reeds bij haar leven te kennen gegeven, dat zij evenals haar gemaal Hendrik in het "wit wenst te worden begraven. In haar boek „Eenzaam maar niet al leen", heeft zij zelf van deze wens ge wag gemaakt in het hoofdstuk „Tussen de oorlogen", waarin de dood van prins Hendrik ter sprake komt. De bewuste passage luidt: „Mijn man en ik hadden reeds lang voor zijn heengaan herhaaldelijk gesproken over de betekenis van het sterven en het daaropvolgende eeuwige leven- Wij had den beiden de geloofszekerheid, dat de dood de ingang tot het leven is en elk aar daarom beloofd, dat onze begrafe nis dienovereenkomstig geheel in het wit zou geschieden". In het officiële communiqué over dc da tum van bijzetting is daarom medege deeld, dat de stoet welke de overleden landsmoeder op haar laatste tocht zal begeleiden, in net wit zal gaan en dat degenen die haar op deze tocht zullen begeleiden niet in rouw gekleed zullen gaan. De dames zullen in wit of stem mig kleuren kunnen gaan, maar in ieder geval niet in zwart. De heren zullen geen randband dragen. Tegen het dra gen van bont bestaat geen bezwaar, „omdat bont niet rouwt welke kleur het ook mocht hebben" aldus het offi ciële communiqué. In Delft is men reeds begonnen met het herstellen van kapotte ruitjes in de glas-in-loodramen in de Nieuwe Kerk. terwijl de dienst van opènbare werken voorbereidingen treft om de straten, waarlangs de rouwstoet zich zal begeven, een extra reinigings beurt te doen ondergaan. Gisteren aan het eind van de avond stond al vrijwel vast, dat de plechtige uitvaart zal geschieden vanuit het pa leisje aan het Lange Voorhout in Den Haag, vanwaar uit in 1934 ook de moe der en de echtgenoot van de nu over leden prinses, koningin-moeder Emma en prins Hendrik, na er eerst in de hall te zijn opgebaard, zijn uitgedragen naar hun laatste rustplaats. Rouw Na het bericht van de dood van prinses Wilhelmina zijn gisteren in het gehele land bijeenkomsten afgelast. De radio en de televisie hebben de programma's aangepast en radio Veronica heeft zich daarbij aangesloten. In het postkantoor bij het paleis Het Loo kwamen gisteren reeds tientallen telegrammen van rouwbeklag binnen. Het overlijdensbericht kon gisterochtend pas om één minuut voor zeven worden, afgegeven, omdat eerst prinses Beatrix op de hoogte moest zijn gesteld. Men had de reis van de prinses niet eer der willen onderbreken, omdat dit de aandacht van de wereldpers op het pa leis Het Loo zou hebben gevestigd en dit wilde men vermijden. Dagelijks bezoek De afgelopen week was er een van grote zorg om en voor de prinses ge weest. De koningin begaf zich bijna dagelijks naar Het Loo. Een speciale regeling scheen te zijn getroffen om haar aankomst en vertrek onopge merkt te doen plaatsvinden. De ko ninklijke standaard werd niet gehe-j sen. De loper op het bordes niet uit gelegd. Ook koos de hofauto nimmer de hoofdingang vanaf de gedenk naald. De koningin verkoos deze laatste week steeds de nacht op het paleis door te Dr. L. G. Kortenhorst herdacht in Tweede Kamer het overlijden van prin ses Wilhelmina. brengen. Zij arriveerde, naar wij menen te hebben opgemerkt, dikwijls tegen de middag en begaf zich de volgende och tend voor haar dagelijkse werkzaamhe den naar Soestdijk om in de loop van de dag terug te keren. Moeder en dochter hebben in deze namiddagen, lange win terse avonden en nachten veelvuldig op het stille, in liet donker gehulde Loo in elkanders nabijheid vertoefd. Prinses Wilhelmina wilde graag, dat het om het paleis rustig zou zijn en blijven. Dit betekende dat alleréi reserves in acht dienden te worden genomen ten aanzien van publiciteit over de gezond heidstoestand. Prinses Wilhelmina stierf, 82 ja overeenkomstig- haar wens op de plaats, die zij altijd als haar thuis had be schouwd, het in de winter verstilde pa leis Het Loo in de rust en de afzonde ring, die zij na 50 jaar regerend vorstin der Nederlanden te zijn geweest voor het doorbrengen van haar levensavond begeerde. De moderanüna van de Generale Syno de van de Nederlands Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken in Nederland en de Christelijke Gereformeerde Ker ken in Nederland hebben besloten de plaatselijke kerken op te wekken in ver band met het overlijden van H.K.H. Prinses Wilhelmina zo mogelijk een ge-1 zamenlyke herdenkingsdienst te houden op vrijdagavond 30 november 1962. Na ontvangst overlijdensbericht Prinses Irene is gistermiddag uit Lon den in ons land teruggekeerd. Dadelijk na de aankomst van het lynvliegtuig ging de prinses met een hofauto naar paleis Soestdijk. Prinses Beatrix arri veert zaterdagmorgen vroeg op Schip hol. Zjj reist van Hongkong via Tokio. Zij wordt tegen acht uur zaterdagmor gen op Schiphol verwacht. Het bericht van het overlijden van prin ses Wilhelmina werd prinses Beatrix in Hongkong gebracht tijdens een be zoek aan een door een liefdadige instel ling uitgeruste gaarkeuken voor Chinese kinderen. Een functionaris uit het ge volg bracht de kroonprinses de inhoud over van het telegram dat de koningin haar gezonden had. De „Union Jack" op het gouverneurs gebouw, waar de Nederlandse kroon prinses tijdens haar verblijf in Hong kong haar intrek had genomen, werd onmiddellijk na ontvangst van het overlijdensbericht tot halfstok neer gelaten, evenals de Nederlandse driekleur, die gewoonlijk vanaf de vijftiende verdieping van het gebouw, waarin het Nederlandse consulaat- generaal gevestigd is, wappert. Om drie uur gistermiddag keerde prin- ses Irene met een K.L.M.-lijntoestel uit! Londen in Nederland terug. Zij stapte I terstond in een hofauto en reed daarin regelrecht van het platform op Schip- hol naar paleis Soestdijk. Prinses Irene had sinds begin van deze maand bij prinses Alice, de gravin van Athlone, in Londen gelogeerd. De 81- jarige prinses Alice is een nicht van koningin Elizabeth van Engeland. In deze krant is een aantal pagi na's gewijd aan het leven van prinses Wilhelmina. Een lialve eeuw koningin, pag. 13. Laatste levensjaren der prin ses, pagina 14. De jeugd, pagina 15. Een vorstin in ballingschap, pagina 16. De rustplaats der Oranjes, pagina 17. De religieuze roeping van prin ses Wilhelmina, pagina 18. Voor meer nieuws over en rond het overlijden van de prinses, zie pagina 7. Een beeld van de aankomst van H.K.H. Prinses Irene uit Londen, waar zij sinds het begin van deze maand logeerde, op Schiphol. De minister van binnenlandse zaken heeft aan de commissarissen der konin gin in de provincies medegedeeld, dat tot en met de dag van de begrafenis van prinses Wilhelmina, van alle overheids gebouwen halfstok zal worden gevlagd zonder wimpel en zonder rouwfloers. In de officiële richtlijnen inzake het ge bruik van de Nederlandse vlag ten te ken van rouw is het volgende vastge steld: indien ten teken van rouw half stok wordt gevlagd, moet de vlag eerst vol gehesen worden, alvorens de vlag halfstok te doen waaien. Bij het binnen halen van de vlag moet de vlag van halfstok eerst vol gehesen worden alvo rens de vlag in te halen. Bij halfstok vlaggen wordt nimmer gebruik ge maakt van de wimpel. DE BIJZETTING IN DELFT Naar wij vernemen heeft het Hof een eerste contact gezocht met de begrafe nisondernemer ing. W. J. Innemee Zonen in Den Haag. Verwacht mag wor den, dat aan dit bedrijf een aantal taken by de bijzetting van het stoffelijk over schot van prinses Wilhelmina zal wor den opgedragen- Reeds in de vorige eeuw heeft dit be drijf de uitvaart van wijlen koning Wil lem III verzorgd. In 1934 werden in maart en juli de uitvaarten van respec tievelijk koningin Emma en prins Hen drik verzorgd. De laatste maal, dat dit bedrijf de teraardebestelling verzorgde van een lid van het Huis van Oranje, was toen in 1958 de herbegrafenis in de Nieuwe Kerk plaatsvond van de laatste stadhouder Willem V die in 1806 was overleden en in Brunswijk werd begra- Klok ken van rouw hebben gisteren met donkere tonen over liet in gryze mistbanken gehulde Zeeuwse land geluid: Wilhelmina, eens bij de gratie Gods Koningin der Nederlan den, 'is van ons heengegaan. Met ontroering hebben ook wij allen in dit gewest kennisgenomen van dit toch niet geheel onverwachte be richt. Met ontroering, omdat wy als deel der Nederlandse natie weten en begrijpen dat hier een vrouw heen ging, die voor land en volk geduren de lange jaren veel, heel veel heeft betekend. Ontroering tevens, omdat juist in onze provincie zulk een hecht en voortdurend contact ook na de abdicatie met deze grijze vorstin heeft mogen bestaan. Wy denken slechts aan dat moment uit onze historie, waarop Koningin Wil helmina na jaren van bittere balling schap het Nederlandse rijksgebied betrad: het was Zeeland, die haar voor het eerst mocht ontvangen, het was onze provincie, waar Nederlan ders do eerste dankbare woorden stamelden over haar terugkeer. Een terugkeer, die als een symbool gold voor het aanbreken van een nieuwe dag. Bij het overdenken van de innige band tussen haar en ons gewest komen ons allerlei namen en gebeur tenissen in herinnering, zoals boom- plantdag in Westkapelle, het bezoek aan het rampgebied. Velen zullen vooral aan die droeve dagen van 1953 nog een levende, vaak schrijnende herinnering hebbea; een herinnering' echter ook aan de kleine gestalte van die moedige vrouw, die troostend en luisterend de provincie doortrok, sprakeloos soms door het grote ver driet dat haar landgenoten zo zwaar had getroffen. Wij hebben destijds in het begin van die rampmaand een deel van haar tocht door het over stroomde Zeeuwse land meegemaakt en wij erkennen zonder terughouding: het is voor ons een onvergetelijke gebeurtenis ge weest, waarvan de herinnering ons nóg ontroert. Het kleine gezelschap voer met het vaar tuig nummer dertien van de Konink j^antlijK lijke Marechaussee over een nog woe lige Oosterschelde, een rivier die eèn afschuwelijke aanblik bood: kadavers en huisraad, restanten van huizen, speelgoed, het dreef alles op de nog steeds onstuimige golven. Via Noord- Beveland ging het naar Zierikzee, waar niemand van de komst van de prinses afwist. Onver moeid stond zij aan dek van het vaartuig, dapper alle ongemakken trotserend, want zij wist dat zy zich bevond temidden van geredden en redders, van getroffenen en hulp vaardigen, die dagenlang niet uit de kleren waren geweest. Zo ging het door het Zierikzeese havenkanaal met zijn kapot gebeukte dijken naar Zierikzee. In éen bestelwagen reed zy door de stad en op het Havenplein dromden de mensen om haar heen, mannen en vrouwen, die recht uit hun overvolle gemoed hun vroegere koningin vertelden hoe vreselijk het toch allemaal was. Maar het aan grijpendste ogenblik van die hele tocht was een ontmoeting in de ha veningang van Stavenisse, waar de laatste boot met vluchtelingen uit dit geslagen dorp op dat moment weg voer. De wind was nog niet bedaard en de zee niet stil geworden, langs de hemel joegen grijze wolkenflarden en de schemering begon te vallen. Lang zaam voeren beide schepen langs elkaar heen, het marechausseevaar tuig met de tweeënzeventigjarige prinses, die aan dek wind en regen vlagen trotseerde, en het schip, op gepakt met vluchtelingen. Plotseling herkende een vrouw de prinses en ze riep het uit: „Daar-eb je de ouw koniginne". Een schok ging door de ontheemden, mannen rukten hun hoofddeksel af, een pet, een muts. Toen klonk een snik, een vrouw kreet het uit: „Koneginne, het is toch zo erreg". Aan boord van beide schepen is toen stil geschreid. Op die tocht hebben wij diep res pect gekregen voor deze moedi ge vrouw, die de ongemakken van zulk een zware tocht niet rekende, die er niet tegen opzag over boten en bootjes, ladders cn trappen te klimmen om de wal te bereiken, die overal waar zij kwam, trachtte troost te brengen aan hen, die vaak het liefste bezit hadden verloren. Zij was onversaagd, zoals zij een mensen leven onversaagd de regering van het Koninkrijk als constitutioneel vorstin had uitgeoefend. Toen in 1959 haar boek „Eenzaam maar niet alleen" verscheen, schreef professor Geyl aan wie men een kritische instelling ten aanzien van de monarchie niet kan ontzeggen een artikel over haar en haar boek en het werd een beschouwing, waarin de bewondering doortintelde. „Haar lezende heb ik het gevoel gehad te verkeren met een diepvoelend en hartstochtelijk op recht mens", erkende de Utrechtse historicus. En voorts: „In haar geval geldt het bovendien een mens, die een zware proef glansrijk en tot ons aller heil doorstaan had. Nu ik haar le vensverhaal ken, begrijp ik eerst hoe passend het was, dat koningin Julia na ongeveer haar eerste regerings daad haar bij de troonswisseling met de toekenning van de Militaire Willemsorde eerde". Nog een aanhaling, een heel kern achtig citaat. Wij troffen het aan in „Het Parool", dat gisteren een ar tikel van Van Heuven Goedhart her drukte, dat deze schreef naar aanlei ding van de troonsafstand. Toen Goedhart naar Engeland uitweek zo verhaalt hij zei Pieter 't Hoen tot hem: „Als je de koningin ziet, zeg haar dan maai- dat zij de enige kerel is temidden van veel oude wijyën". Van Heuven Goedhart heeft die boodschap letterlijk overgebracht. Inderdaad, het is een kras geformu leerde uitspraak, maar in zijn eenzij digheid en in zijn glasharde direct heid een typering, die scherp aan geeft hoe velen toen en nu! dachten en denken over Wilhelmina, koningin der Nederlanden. Thans is zij voor goed van het Neder landse volk heengegaan, tweeëntach tig jaar oud. „Een gezegende leef tijd". zoals wij plegen te zeggen bij het overlijden van bejaarde mensen. Het zijn tevens woorden, die doen denken aan de psalm, waarin wordt gesproken over de dagen onzer ja ren, „daarin zijn zeventig jaren en. indien wij sterk zajn, tachtig jaren, wat daarin trots was. is moeite en leed", aldus de nieuwe vertaling. Moeite en leed, zij zijn prinses Wil helmina in haar lange leven niet ge spaard gebleven, maar zy wist zich gesterkt door een onwrikbaar geloof. Zij getuigde daarvan in haar boek. daarmee tonend dat voor haar het oude profetenwoord bewaarheid was geworden: „Ten tijde van den avond zal er licht wezen". Wilhelmina, eens Koningin der Nederlanden is in elk opzicht de personificatie geworden van die bekende strofe uit het Wil helmus: „Standvastig is gebleven, mijn hart in tegenspoed, de Heer heb ik gebeden van mijnes harten gronu Met dankbaarheid mogen wy dit hier vaststellen. Het is met deze weten schap, met deze zekerheid ook, dat Nederland, dat Zeeland voorgoed afscheid neemt van prinses Wilhel mina. Haar strijd is thans gestre den, het geloof heeft zij behouden.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1962 | | pagina 1