Prinses Wilhelmina was een religieuze vrouw Mensen brengen tot God STAMBOOM 'Haar roeping van het Huis van Oranje Nassau —^OEN PRINSES WILHELMINA in haar lange, vruchtdragende regeringsperiode tijdens de droevigste en de somberste dagen, die zij heeft beleefd, in januari 1943 voor de tweede maal de Oceaan overstak om haar dochter Juliana en haar kleinkinderen te Le- zoeken dat was bij de geboorte van prinses Margriet zei Juliana in een radiorede: „Wellicht heb ik het nooit zo puur gezien, hoe de smarten moeder verinnigd hebben." DAT was een bekentenis en voor velen de bevestiging van wat zy altijd hadden geweten of hadden aangenomen: Wilhelmina was een gereserveerde en daardoor een trots lijkende vrouw. Velen beschouwden haar als onge naakbaar en als hard en streng. In zekere zin is zij dat ook altijd geweest. Maar diep in haar hart leefde een sterk gevoelsleven. Zij voelde zich hecht verbonden aan haar verwanten en aan haar volk; zij stelde haar gehele wezen in dienst van haar volk. Zij onderzocht op verstandelijke wyze haar plichten en voerde die met de nauwkeurigheid van een systeem uit. Vandaar dat men haar veelal zag als een zakelijke vrouw. komen naar de individuele mens en de wereld. De godsdienstzin van prinses Wilhel mina is langzaam tot grote innigheid gerijpt- Van nature en van huis uit - haar moeder, koningin Emma, gaf haar het eerste godsdienstonderwijs - was prinses Wilhelmina een religieuze mens. Door tegenslagen en aanvankelijke twij felingen is haar geloof gesterkt en ge louterd. Toen in hatar jeugd het ont staan van de aarde en de hemellicha men verklaard werd. sloop een som bere onzekerheid haar zieleleven bin nen Doch de latere ervaringen leerden haar dat de Godverlatenheid er slechts een in schijn is, „want God verlaat ons nooit." DE ENGE KERK PRINSES WILHELMINA wilde niet leven in de enge beslotenheid van een bepaalde kerk en van een JN DE LATERE JAREN van haar le ven is daarin verandering gekomen. Koningin Juliana heeft waarschijn lijk duidelijk het keerpunt aangewezen. Sinds de tweede wereldoorlog bleef het minder verborgen wat er in prinses Wilhelmina omging. Zij had de moed gevonden om ondanks haar hoge post en de zware verantwoordelijkheden die zij op deze post droeg, behalve en in de eerste plaats vorstin, ook mens te zijn. Zij gaf haar ziel meer en vaker bloot dan zij vroeger ooit gedaan had Nog duidelijker geschiedde dit, nadat zij de regering had neergelegd en vol op haar eigen, haar particuliere leven kon leiden. Prinses Wilhelmina is altijd een zeer godvruchtige vrouw geweest. Haar laatste levensjaren kenmerkten zich dooi een volledige overgave aan haar religi euze overtuiging. En meer dan dat: zij voelde zich geroepenom ook de mens heid de weg te wijzen, die zij moest gaan om in een wereld vol vrede en geluk te kunnen wonen. Haar boek „Eenzaam maar niet al leen" dat zy in april 1955 afsloot werd behalve de geschiedenis van haar persoonlijk en staalkundig le ven tot een lange belijdenis van haar diepgewortelde geloof. Zij besloot dit boek met de volgende woorden: „Thans beschouw ik myn opdrach' vervuld, namelijk u een beeld te ge ven hoe alles in myn leven geleid is en betekenis heeft gehad in Christus hoger plan. Niet dat daarmede het eindpunt bereikt zoude zijn van de Leiding die myn leven bestiert: Die gaat ononderbrjken voort. evenals mijn taak. Deze laatste gaat. als Chris tus mli tot Zich roept, mee in het nieuwe leven dat mij wacht. Ik bid dat Christus' blijdschap over Zyn he le mensheid kome en haar blijdschap in Hem vervuld worde. Hy staat aan de deur van haar hart en klopt. Indien zy Zijn slem hoort en de deur opendoet, zal Hy tot haar ingaan." LIEFDE TOT NAASTE RINSES WILHELMINA beschouw- Pde het in haar laatste levensjaren als een roeping om de mensen tot godsvrucht op te wekken en hun leven in dienst van Christus te stellen In en kele radioredevoeringen en in door haar belegde conferenties op Het Loo gaf zij duidelijk blijk dit een opdracht en een heilige taak te achten Hoezeer zij alle mogelijkheden aangreep om haar over tuiging op anderen over te dragen be wees zij o.a - wij noemen een enkel voorbeeld - toen zij koningin Juliana die op 5 september 1958 een wereldcon ferentie van de International Conci) for Christian Leadership in Noordwijk opende, een boodschap liet voorlezen Prinses Wilhelmina was een zeer reli gieuze vrouw. De I.C.C.L is een organisatie var. oecumenisch karakter, waarbij behalv< protestanten van verschillende richtin gen rooms-katholieken en Grieks-orthf doxen zijn aangesloten Prinses Wilhei mina was er erevoorzitstei van Dez< boodschap tekende haai persoon 1 ijkheir en haar opvattingen ten voeten uit Dt niet-christelijke wereld moet iets wor den getoond waarop zij jaloers kan zijn zo zei zij Iets dat de harten van dt mensen voor Christus wint Temidder van een wereld van ontevredenheid en woelingen bestaat daaraan een zeker< behoefte Naast dit voorbeeld moeten wij nimmer het grote lijden vaarvar miljoenen van onze broeden- vn zusters het slachtoffer zijn vergeten Christus voltooit Zijn raadspldn door middel van de mens Daarom moeten wij kanalen zijn waardoor Zijn liefde en Zijn macht kerkelyke richting. Voor baar was Christus universeel. Daardoor voelde zy zich veel meer aangetrokken tot de zending, ruim en breed opgevat, dan tot het kerkelijk verband. Reeds jong was zy er van overtuigd, dat geloof geen landsgrenzen kent. Treffend heeft zij haar geloof aan de universele Christus geopenbaard „Eenzaam maar niet alleen", op plaats, waar zij met innige blijdschap gewag maakt van de grote verdieping in het leven van haar man, prins Hen drik. na het overlijden van zijn rr der. „Van zijn prille jeugd af droeg hij zijn medemens een warm hart toe en liet die medemens dit ook blijken Doch na de grote ommekeer werd het helpen van anderen het doel van zijn leven. Hij troostte en steunde geestelijk allen, die op zijn levensweg kwamen en effende voor hen de weg door Christus r God. Deze verdieping en vernieuwing in 't leven, dat mij zo na stond, heeft niet nagelaten diepe indruk op mij te ma ken. Waar ik van zo nabij getuige was van een wonder, door Hem verricht aan Wien ik mij had toevertrouwd, zag ik van toen aan Christus in een geheel nieuw licht; dat van zijn alomvattende macht en grootheid; als de enige Bron waaruit al het goede voortkomt. Thans zag ik Hem voor mijn geestesoog als de Universele, die over heel de wereld in en door mensen werkt, onverschil lig van welke gelaatskleur of welk ge loof zij zijn. Door Hendrik heen zag ik de liefde van Christus inwerken op mens en maatschappij." De Prinses is in de vx-ede van haar sterk geloof gestorven. De laatste jaren van haar leven vond zij een gelukkige bevrediging in het be sef van haar roeping en in de vervul ling van een verheven taak. „Ik heb lange tijd nodig gehad om tot innerlij ke rust te komen na de abdicatie." zo bekende zij. „Het heeft de gehele win ter van 1949 geduurd voor' ik zekerheid vei'kreeg of er nog een roeping voor mij was weggelegd en zo ja. welke. Opeens werd ik aangeraakt door die liefde voor de ganse mensheid, welke uit Chi-istus zelf voortkomt Van stonde af aan begreep ik daarin met mijn be scheiden kracht met Hem mee te moe ten werken. „Alle mensen te brengen tot Chris tus". De voorbereiding tot deze taak was reeds lang geleden begonnen. Was niet myn bewustworden, in de jaren dertig, op geestelijk gebied wereldbur geres te zyn. reeds daarvan een be gin? .Alle mensen brengen tot Christus," i alle volken en rassen, zoals Chris tus dit bedoelt en de Zijnen bevolen heeft. Niet volgens een of ander patroon door mensen bedacht, doch een zuiver uitvoeren van Zijn opdracht. Hier gaat het om de opwekking tot levend geloof, waardoor een wezenlijke en persoonlijke binding met Christus kan ontstaan. Hiertoe moet gepoogd worden de innerlijke verwording en de verslaafdheid aan het aardse te door breken. een gebondenheid die als een zware last op het leven van de mens drukt." 1531 Willem van Nassau „De Rijke" (14871559) Juliana van Stolberg (1506—D589 1 1583 Willem I „De Zwijger" Louise de Coligny 1 1559 Jan van Nassau Elisabeth van Leuchtenburg 1825 Frederik Hendrik Amalia van Solms 1 Ernst Casimir Sophie Hedwig van BrunswijK 1 Albertina Agnes V 1652 1 Willem Frederik. Vorst van Nassau-Dielz J 1 Hendrik Casimir II, Vorst van Nassau-Dietz V 1883 'Jfi Henrietta Amalia, Prinses van Anholt-Dessau J 1 Johan Willem Friso 1709 Maria Louise, Gravin van Hessen-Cassel J i Willem IV Karei Hendrik Friso v 1734 Anna, dochter van Koning George 11 van Engeland 1 Willem V Batavus V- 1767 Fredcrika Sophia Wilhelmina, Prinses van Pruisen J 1 Willem I Frederik, Koning der Nederlanden V 1791 Frcderika Louise Wilhelmina, Prinses van Pruisen J 1 Willem 11 Frederik George Lodewijk, Koning der Nederlanden 1816 Anna Paulowna, Grootvorstin van Rusland J 1 Willem 111 Alexander Paul Frederik, Koning der Nederlanden v 1879 Adelheid Emma Wilhelmina Theresia, Prinses v. Waldeck-Pyrmont J 1 Wilhelmina Helena Paulina Maria. Koningin der Nederlanden sedert 4 september 1948, Prinseo der Nederlanden v 1901 Hendrik Wladimir Albrecht Ernst, Hertog van Mecklenburg. Prins der Nederlanden J 1 Juliana Louise Emma Marie Wilhelmina, sedert 4 september 1948 Koningin der Nederlanden v. 1937 Bernhard Leopold Frederik Everhard Julius Coert Karei Godried Pieter Prins van LippeBiesterfeld, Prins der Nederlanden J 1 1 Prinses Beatrix Prinses Irene Wilhelmina Armgard. Emma Elisabeth, geb. 31 jan. 193£ geb. 5 aug. 1939 i 1 Prinses Margriet Prinses Francisca, Maria Christina, geb. 19 jan. 1943 geb. 18 febr. 1947 Prinses ontwikkelde talent onder Schilderij van de Prinze, hc.rfstslemming op het Lot VEN ALS de gewone burger had ook prinses Wilhelmina haar hobbies. Zij ivijdde zich met volle overgave aan de teken- en schilderkunst en heeft daarin een opmerkelijke hoogte bereikt. Het schilderen werd daardoor meer dan een liefhebberij. Hel was voor prinses Wilhelmina een middel lol een innig contact met de natuur en daardoor met de Schepper en een vervulling van haar artistieke aspiraties, die voortvloeiden uit haar esthetische aanleg. .1 on gezien haar een zeker talent niet ontzegd kon worden en zij dit talent ontwikkelde met de ernst en de vasthoudendheid, die haar gehele leren en al haar zegenrijke arbeid gekenmerkt hebben, groeide zij uil tol een schilderes, wier werk veel waardering heeft gevonden. Geen waardering uit hoofde van haar koninklijken bloede en haar hoge functie, maar om de artistieke betekenis van haar oeuvre zelf. Andere kunsten genoten ook haar belangstelling IV E EERSTE LESSEN in de f kunstgeschiedenis', die zij ten tijde van haar middelbare op leiding ontving van dr. Hofstede de Groot en die voornamelijk bestonden in het bekijken van afbeeldingen van kunstwerken, vormden een pret tige en leerzame ontspanning voor haar temidden van het vele denk werk bij de andere lessen. Zij leg den de grondslag voor haar latere kunstzinnig inzicht. Daar kwam bij, dat zij al vroeg in zich de drang voel de opkomen om iets te presteren. Aanvankelijk schoot zij daar mede niet erg op. Na haar eerste tekenlessen werkte zy op cigc houtje door. Het resultaat was echter niet om over te roepen... Haar opkomst als we het al dus mogen aanduiden be schreef prinses Wilhelmina zelf als volgt: „Gedurende de Eerste Wereldoorlog besteedde ik mijn vrije uren aan tekenen, ook met pastel. Deze ontspanning kon Ik my uiteraard slechts zelden ver oorloven. Niet alleen het werken met papier en krijt bereidde my vreugde; het was niet minder de uiteraard half bewust als zodanig herkende vlucht uit de zorgen en de druk van het le ven van die tijd. Daarom niet het minst oefende deze bezigheid zo veel aantrekkingskracht op my uit. Iedere keer betekende zij een ware verpozing en ontspanning voor mij. kleine een landschap op, bomen, velden, heuvels, wolken, huizen, mo lens. Landschappen met het boeien de spel van licht en schaduw. Voor- waar, ik kon mijn liefde voor de na tuur ten volle botvieren!" Nieuwe leermeesters NA de plotselinge dood van de heer Roelofs in 1920 vroeg prin ses Wilhelmina aan Van Ko nijnenburg zijn taak over te BEHALVE ovei'zee heeft prinses Wilhelmina haar werken ook in Nedei'land zelf geëxposeerd. In 1949 stelde zij in een aantal plaat sen ongeveer veertig olieverfschilde rijen, aquai-ellen en tekeningen ten toon, het eerst in april in Apeldoorn. Het batig saldo bestemde zij voor liefdadige doeleinden. Die schilde rijen had zij vervaardigd in verschil lende landen. We noemen enkele ti tels: Vijver op het Loo in herfst- mis. Korenschoven bij Wenum, Ko renvelden onder Garderen, Boven het Rhönedal, ICen fjord in Noorwe gen op een regenachtige dag, Oberstdorf in Beieren, Finse meren en Weide op de hoogvlakte (Zwit serland). Haar tekeningen stamden behalve uit Nederland, o.a. uit de Vogezen, Oostenrijk, Noorwegen en de Elzas. Grote belangstelling koesterde prinses Wilhelmina voor het kunst zinnige werk van anderen. Tot op hoge leeftijd^ bleef zij vrij geregeld tentoonstellingen in verschillende plaatsen van Nederland bezoeken, voornamelijk tentoonstellingen van het werk vj»n schilders, tekenaars Lessen ATUURLIJK bleek bij de be- I oordeling van mijn werk, dat ik nog niet voldoende kon teke nen. In al mijn werk herhaalde zich een en dezelfde fout. In een pastelstudietje, gemaakt van de om geving van de tuin van het Noordein de, zag de heer Roelofs (aan Albert Roelofs en diens vrouw was de ar tistieke vorming van prinses Juliana in die tijd opgedragen) echter „meer dan dilettantisme" Wij werden het erover eens. dat ik lessen moest ne men en hij verklaarde zich bereid mij deze te geven. Met deze ernstige, vakkundige aanpak ging een nieuwe wereld, met al de bezieling en al het kunstgenot dat zij geven kan. voor mij open. Met alle klachten, die mij overbleven na volbrachte dagtaak, wierp ik mij op het tekenen en het bestuderen van de natuur Met een leraar als Albert Roelofs betekende dit ernstig en hard werken Ik mocht alleen tekenen. Hij stond erop, dat ik dit grondig leerde In het vroege voorjaar gingen wij de ontluikende grassprietjes, de groei van de blade ren en haarfijn op papier zetten De geestdrift van de kunstenaar werkte aanstekelijk op de leerling Mijn schetsboek ging leven Begon het met het weergeven van subtiele bij zonderheden in de natuur, een takje, een blad. weldra groeide uit al dat Enige lijd werkte zij met deze teke naar van grote allure samen, doch op den duur bevredigde dit de prinses, wier belangstelling vooral naar het buitenleven en hel landschap uitging, niet. Van Konijnenburg tekende vooral in zijn atelier. De relatie werd dus verbroken, waarna de prin ses nog een aantal jaren haar studies onder leiding van Van Soest voort zette. Van Konijnenburg hielp haar bij de voorbereiding op het eind van 1930 en het begin van 1931 van een tentoonstelling van haar schil derijen in Indië, Suriname en de An tillen. Door deze exposities bedoelde zij de landgenoten overzee tegemoet te komen in het vaak gevoelde gemis van veel wat hun vertrouwd en dier baar was in hel vaderland Ook in dc Tweede Wereldoorlog is prinses Wilhelmina. voor zover haar werk dit toeliet, blijven schil deren. In enkele huizen in en bjj Londen, waarin zü gedurende haar verblijf in Engeland gewoond heeft, had zij zich een bescheiden schlldershoek ingericht, waarin zy zich af en toe terugtrok om zich aan de kunst tc wijden cn even aan wat anders tc denken. In Ne derland teruggekeerd zette zij zich ook menigmaal voor de schilders ezel. Op 22 november 1948 gaf zU zich op als erkend lid van de Apel- doornse Vereniging van Beeldende Kunstenaars. Met kunstenaarsorganisaties heefl '.ij lange tijd relaties onderhouden Daarbij kwam hel ook wel eens tot conflicten als zo'n organisatie een •ichtlng uitging, waarmee zij zich niet kon verenigen Geruime tijd is zij lid geweest van het ..Voorzie ningsfonds voor Kunstenaars". De Prinses, na de abdicatie schilderend op het dak van het pnieis op de Dam. cn grafici. Meermalen kocht zij schil drijen en tekeningen. Ook andere kunsten HAAR INTERESSE voor de kunst beperkte prinses Wil helmina niet tot de schilder en tekenkunst. Tijdens haar ver blijf in Londen, gedurende de Tweede Wereldoorlog, ontving z\j geregeld Nederlandse kunstenaars, teneinde zich op de hoogte te hou den van wat er in hun wereld omging. Het was haar een vol doening. dat zij, in Nederland te ruggekeerd. deze bijeenkomsten kon voortzetten. Verscheidene ma len kwamen kunstenaars bij haar op theevisite voor ccn onbevangen gcdachtcnwisscling. Dan droegen zij voor uit eigen werk ol vertel den over hun arbeid. Zo ontmoet te zij letterkundigen. schilders, bee! i v/cr, bouwkundigen cn musici. Tot zy afstand deed hield prinses Wilhelmina deze samen komsten vol. Op 30 oktober 1948 werd zij cclid an de „Mastreechter Staar" Hoezeer alle facetten van de kunst en de kun stenaars zelf haar belangstelling had den bewees zij soms dooi vricndelij- :e kleinigheden lie. 'uren van een telegrafische gelukwens op 24 augustus 1959 aan de schrijver Jo- han Fabricius ter gelegenheid van zijn zestigste verjaardag. i.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1962 | | pagina 18