MINISTER VERDEELT 76.000
WONINGEN OVER PROVINCIES
N.C.B.T.B. steunt geen
protestbijeenkomsten
KLANKBORD
Kamer verwerpt motie voor meer
financiële armslag gemeenten
Vandaag...
Voor Zeeland (totaal 1500) meer
woningwetwoningen (830)
VERDELING PER PROVINCIE
„GESCHIEDERISLERARER MOETER
VOORAL '40-'45 REHARDELER"
„Dachautje spelen
wijst op gebrek
aan begrip"
V.S. willen reactor
in baan om
aarde
breng
en
KATWHKER. OP
STRAND
GELOPEN
Mr. Biesheuvel
pleit voor
A <*mrische Raad
Begroting binnenlandse zaken
Pensioenregeling
invalide
ambtenaren
Regeringssteun voor
Softenon-slachtoffers
gevraagd
Onderscheiding voor
Rederlandse films
in San Francisco
DONDERDAG 15 NOVEMBER 1962
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
Restant van bijna 14.000 wordt later toegewezen
De minister van volkshuisvesting en bouwnijverheid heeft de verde
ling van het in 1963 in aanbouw te nemen aantal woningen ter kennis
van de provinciale besturen gebracht. Het bouwprogramma 1963
voorziet in de bouw van 90.000 woningen, t.w. 40.000 woningwetwo
ningen, 25.000 premiewoningen en 25.000 ongesubsidieerde woningen.
Van deze aantallen zijn thans resp. 35.800, 23.350 en 17.000 woningen
over de provincies verdeeld, in totaal 76.150. Het restant is*voor be
paalde doeleinden o.m. ter bevordering van arbeidsbesparende bouw
methoden, gereserveerd en wordt in de loop van het volgende jaar
toegewezen.
Het aan Zeeland toegewezen contingent bedraagt in totaal 1500 wo
ningen, te weten 830 woningwetwoningen (waarvan 530 ter vervan
ging van krotten en noodwoningen), 470 premiewoningen (waarvan
260 ter vervanging) en 200 ongesubsidieerde woningen.
Dit jaar ontving Zeeland (inclusief het later in het jaar verdeelde
restant) 1345 woningen, waarvan 685 woningwetwoningen (350 hier
van ter vervanging), 360 premiewoningen en 300 ongesubsidieerde
woningen.
De verdeling over de gemeenten van
gesubsidieerde woningen zal over het
geheel genomen cp dezelfde wijze ge
schieden als voor 1962. Voor ongesubsi
dieerde woningen komt een verdeling
over de gemeenten de minister niet op
portuun voor. Hy geeft er de voorkeur
aan voor wat deze sector betreft de op
gekomen initiatieven te blijven volgen
en de ingediende aanvragen om ryks-
goedkeuring althans in het algemeen in
volgorde van binnenkomst te laten af
doen- In bepaalde gevallen zal evenwel
behandeling bij voorrang kunnen ge
schieden.
Restant
De minister heeft de provinciale bestu
ren, die ook nu weer met de verdeling
van de woningwetwoningen over de ge
meenten belast zijn, verzocht te bevor
deren, dat een aanzienlijk aantal van
dergelijke woningen volgens arbeidsbe
sparende bouwmethoden wordt ge
bouwd. Een regeling voor stimulering
in 1963 van de toepassing van deze
bouwmethoden in de woningbouw als
geheel heeft de minister op 10 oktober
reeds bekendgemaakt. Van de mogelyk-
heid tot het verltijgen van een contin
gentstoeslag van 25 die in die rege
ling is opgenomen, zal elke provincie in
beginsel Runnen profiteren in evenre
digheid tot de contingenten, welke voor
het volgende jaar in de drie categoriën
aan de provincies zijn toebedeeld. Voor
stellen in dit opzicht moeten tijdig wor
den ingediend.
nister het van belang, dat voor de
uitvoering van saneringsplannen zo
veel mogelijk een passende toewij
zing van woningen plaatsheeft.
Woningbouwcorporaties zullen in 1963
weer 5000 premiewoningen onder ge
meentelijke garantie kunnen laten bou
wen. Deze woningen zullen binnen het
aan de provincies toegewezen aantal
worden verdeeld naar evenredigheid
met dit provinciale aantal premiewo
ningen. Verder zal voor 10.000 woning
wetwoningen een extra bijdrage van
rond f 2,per week kunnen worden
toegekend. De bestaande richtlijnen
blijven voor beide categoriën van
kracht.
Ten behoeve van de industriële ontwik
keling in de probleemgebieden heeft de
minister weer 2000 woningwetwoningen
in reserve gehouden. De verdeling hier
van zal t.z.t. geschieden.
Repatrianten
De repatriëring uit Nieuw-Guinea ver
oorzaakt incidenteel een toeneming van
het aantal woningbehoevenden. Daarom
heeft de minister in overleg met zijn
ambtgenote van maatschappelijk werk
besloten voor 1963 aan de gemeenten
geen verplichting op te leggen om 5
procent van het aantal woningwetwo
ningen voor repatrianten te reserveren.
In plaats daarvan is aan de provinciale
besturen verzocht voor dit doel 5 pro
cent te reserveren van het woningcon
tingent, dat aan hun provincie is toe
gewezen. Over de bestemming hiervan
zal het ministerie- van maatschappelijk
werk met de provinciale besturen over
leg plegen.
Sanering
De minister vindt nog geen aanlei
ding om aan de toewijzing van wo
ningen op titel van krotopruiming
de verplichting te verbinden, dat het
toegewezen aantal geheel voor dit
doel zal worden besteed. Toch lijkt
het de minister wel verantwoord, dat
de provinciale besturen in die geval
len, waar de mogelijkheden, tot krot
opruiming naar nun mening aanwe
zig zijn, een dergelijke voorwaarde
aan hun toewjjzing verbinden. In
dien zulks geschiedt, diehen de pro-'
vinciale besturen erop toe te zien,
dat de toegewezen woningen oo}t
werkelijk voor dit doel worden ge-1
bruikt. In het bijzonder acht de mi-
De verdeling van de 76.150 woningen over de provincies is als
volgt:
Totaal
woningwet
premie
ongesubs.
Groningen
3.500
1.660
1.070
770
Friesland
2.750
1.370
860
520
Drente
3.000
1.360
910
730
Overijsel
6.800
3.080
2.070
1.650
Gelderland
9.800
4.590
3.000
2.210
Utrecht
4.700
2.170
1.440
1.090
Noord-Holland
11.000
5.350
3.410
2.240
Zuid-Holland
17.600
8.170
5.390
4.040
Zeeland
1.500
830
470
200
Noord-Brabant
10.100
4.720
3.090
2.290
Limburg
5.400
2.500
1.640
1.260
Totaal
76.150
35.800
23.350
17.000
In deze verdeling zijn de volgende aantallen woningen op titel
van vervanging begrepen:
Vervanging van voor 1906 Vervanging Totaal
gebouwde woningen noodwoningen totaal
woningw. premie woningw. premie woningw. premie
Groningen
500
250
10
,-4
510
250
Friesland
580
290
10
10
590
300
Drente
210
100
20
10
230
110
Overqsel
500
250
70
40
570
290
Gelderland
830
420
410
200
1240
620
Utrecht
490
240
10
10
500
250
Noord-Holland
1860
940
80
40
1940
980
Zuid-Holland
1860
930
170
90
2030
1020
Zeeland
310
150
220
110
530
260
Noord-Brabant
840
420
410
200
1250
620
Limburg
420
210
190
90
610
300
Totaal
8400
4200,
.1600,.
800
10.000
,5000
Staatssecretaris Janssen
De staatssecretaris van onderwijs, kun
sten en wetenschappen, prof. dr. H. H.
Janssen, heeft gistermiddag in Rotter
dam de conferentie voor geschiedenison
derwijs, georganiseerd door de sectie Ne
derland van de „Fraternité Mondiale"
officieel geopend.
De staatssecretaris zei o.m. van mening
te zijn dat het ontstellend gebrek aan
kennis by de jeugd van de jongste ge
schiedenis bestreden moet worden. Hy
drukte de onderwijskrachten op het hart
vooral de gebeurtenissen van de tweede
wereldoorlóg te behandelen. Dat de ge
schiedenisleraar daarby zelf emotioneel
betrokken is geweest, doet aan de nood
zaak van een degelijke behandeling niets
af. aldus de bewindsman.
„Als studenten Dachautje spelen, ver
klaart dat de afwezigheid van het be
grip „Dachau" by deze studenten. Wan
neer 200 studenten in een kelder worden
MUZIEK IN DE LOOPGRAVEN. Alle
Cubaanse musici bevinden zich „in de
loopgraven" om de soldaten en militie
afleiding te bezorgen die tegen een
Amerikaanse Invasie waken, meldde ra
dio-Havanna. Het symfonieorkest van
Havanna is in groepjes gesplitst die
naar diverse militaire onderdelen zijn
gestuurd.
DRUKKE BAAN. De Anglicaanse gees-
telijke Wilfred Curtis heeft zijn paro
chianen, die dachten dat een geesteiyke
een lui leventje kon leiden, eens uit de
doeken gedaan wat zijn werkzaamheden
by een huwelijksinzegening eens waren
geweest. Toen hij bij een van deze gele
genheden geen helpers had begon de
firedlkant vroeg in de ochtend de taplj-
en en de kerkbanken te reinigen. Nau-
weiyks daarmee gereed gekomen moest
hy z(jn overall met een zwart kostuum
verwisselen om by de ingang van het
kerkje, in de Oostengelse plaats Ingold-
mells, kerkboeken uit te reiken, hetgeen
normaal door de koster wordt gedaan.
Toen het bruidspaar naderde rende hy
naar het orgel om de bruidsmars te la
ten horen. Daarna had hij nog net ttld
om zich te verkleden voor de dienst. Na
de plechtigheid stond hy alweer in de
sacristie gereed om aanwezig te znn b('
de ondertekening van hot kerkeiyïc re
gister. Hiermee was zyn werk nog niet
afgelopen, want toen bruidspaar en fa
milieleden de kerk verlieten gebeurde
dat onder klokgelui, zonder dat zy besef
fen dat predikant Curtis met beide han
den en een voet het klokkespel
de
gestopt, verschilt dat principieel niet van
dat wat de joden destijds in de concen
tratiekampen hebben doorgemaakt", al
dus de staatssecretaris.
Deze tweede conferentie van de „Fra-
ternité Mondiale" heeft tot doel „de
herziening van de geschiedenishand
boeken in Europa sinds 1945". Aan
deze herziening hebben vele leraren
in de geschiedenis hun medewerking
verleend.
Dit cocktail-ensemble van dunne wol
met lame, maakt deel uit van de nieuwe
collectie „Plein Hiver 1962-1963" van de
Amsterdamse ontwerper Dick Holthaus,
welke vandaag in Amsterdam wordt ge
toond. Gorinne Rotschaefer draagt hier
bij het ensemble een hoed van zwarte
satin.
Directeui -generaal
Unesco gekozen
De 57-jarige Fransman Renê Malieu is
gekozen tot directeur-generaal van de
organisatie voor onderwijs, wetenschap
en cidtuur van de Verenigde Naties
(Unesco). Maheu is waarnemend direc-
eur-generaal geweest na het aftreden
van Viltorino Veronese in 1961.
Gecomitteerden
eisen wijziging
examenreglement
Ruim zestig gecommitteerden voor de
oude talen (dat is 90 pet. van degenen,
die de laatste jaren als zodanig zijn op
getreden) hebben in een gemeenschap
pelijk schrijven de minister en de staats
secretaris van onderwas, kunsten en we
tenschappen doen weten, dat zij niet lan
ger bereid zyn aan de eindexamens der
gymnasia en lycea mee te werken, indien
het nieuwe reglement voor deze examens
(besluit van 17 mei 1962, staatsblad 188)
niet voor de oude talen gewyzigd wordt.
Ter motivering van dit besluit is onder
meer naar voren gebracht:
„Volgens het nieuwe reglement zal voor
de B's slechts een der beide oude talen
worden geëxamineerd. Als cijfer voor de
niet geëxamineerde taal zal het gemid
delde der laatste drie rapportcyfers gel
den. Een dergelijke regeling houdt het
grote gevaar in van devaluatie der rap
portcijfers van beide oude talen, bevor
dert ongewenste overwegingen by zwak
ke docenten en op minder goede scholen
en brengt de goede docenten en de goede
scholen in byzonder moeiiyke dilem
ma's".
Luitenant-kolonel Barnes, verbonden aan
de afdeling reactor-ontwikkeling van
de Amerikaanse commissie voor
atoomenergie, heeft in Washington
verklaard, dat de Verenigde Staten
volgend jaar willen trachten een
kernreactor in een baan om de aarde
te brengen. De baan van deze reactor,
die een gewicht zal hebben van 430
kilogram, zal verscheidene honderden
kilometers boven de aarde liggen.
De reactor zal extra energie moeten
produceren voor instrumenten. Een
ander doel van de proefneming zal
zijn de veiligheid en bruikbaarheid
van kern-,.ovens" in de ruimte te be
wijzen,
ongev
ben vervuld,
del van signalen vanaf de grond bui
ten werking worden gesteld. Tqdens
de rest van zijn bestaan in de ruim
te, dat op enkele honderden jaren
wordt geschat, zal het radio-actieve
materiaal in de reactor tot ontbin
ding kunnen overgaan.
De proef is een onderdeel van een ge-
meenschaopelqk plan van de atoom
commissie en de Amerikaanse lucht
macht, „Snapshot" genaamd, en dient
tevens voor niet nader aangegeven
militaire dbeleinden.
„RIJDEND PERSONEEL"
WENDT ZICH TOT
MINISTER
De vakvereniging voor rijdend personeel
die aangesloten is bij de federatie van
spoorwegvakverenigingen heeft tijdens
een gisteravond te Utrecht gehouden
vergadering, besloten zich tot de minis
ter van verkeer en waterstaat en de
fractievoorzitters van de Tweede Kamer
te wenden om een erkenning van de vak
vereniging te bewerkstelligen. In een re
solutie wordt aan de minister verzocht
bij de directie van de N.S. te bemiddelen
in de strijd om erkenning.
REIWETTE ROLAND HOLST-
PRI.IS VOOR DICHTER
MAURITS MOK
Ingevolge eenstemmig advies van de
jury, gevormd door de lieren Ad. den
Besten, Pierre H. Dubois en prof. dr.
P. Minderaa, heeft het bestuur van de
„Henriette Roland Holst Stichting" be
sloten de „Henriette Roland HoIsP'-prys
1962 toe te kennen aan de dichter Mau-
rits Mok voor zyn gehele werk en in
het byzonder voor zijn bundel „Gedenk
de mens". De prijsuitreiking zal geschie
den op maandagavond 19 november aan
het einde van de Henriette Roland Holst-
herdenking in het „Singer museum" te
Laren.
De Katwykse motorlogger „Voorwaarts1
IvW 140 (172 ton) is gisteravond drie
myl ten noorden van IJniuiden gestrand.
De reddingboot Neeltje Jacoba arriveer
de gisteravond om elf uur bij het ge
strande schip, maar kon niet dicht ge
noeg bij het vaartuig komen om de be
manning over te nemen. De „Voor
waarts" lag-met de voorsteven-niet Ver-
der dan tien meter van het strand. De
bemanning wilde by laag'water de log
ger -verlaten. Het schip kan niet op-éigen
kracht vlot komen. Vandaag zal over de
berging worden onderhandeld.
„Free as Air" bij
gebrek aan geld
stopgezet
(Van een onzer verslaggevers)
De voorstellingen van de musical „Free
as air" zijn stopgezet. De ruim zeventig
acteurs, zangers, dansers en musici heb
ben na de voorsteling van dinsdagavond
in het Rembrandttlieater in Utrecht hun
congé gekregen, hoewel hun contracten
nog lopen tot 31 december. Er is echter
geen geld meer. Men spreekt van een
tekort en schulden van vele tonnen.
De musical is 26 september gaan lopen
in de grote schouwburg in Rotterdam-Z.
Het was geen grootse, maar toch wel
fleurige voorstelling. Er kwam echter
bijna geen publiek. Meestal stonden er
meer mensen op het toneel, dan in de
zaal zaten. De producer van de onder
neming. de vroegere dirigent van de mu
sical „My Fair Lady". Joop Klein Es-
sing, had daarvoor in Rotterdam reeds
met financiële moeilykheden te kampen,
hoewel het heette dat een grote Rotter
damse brouwerq zich financieel in de
musical had geïnteresseerd. Achterstalli
ge salarissen over de maanden dat was
gerepeteerd, konden slechts langzaam
worden ingehaald. De leden van 't ballet
duurde dat te lang. Zq liepen weg.
Het Wereldgebeuren
EAU DE COLOGNES
i Natuurlijk kent U dè verkwikkende eigenschappen van
>4711» ECHTE Eau de Cologne. Voor hen die daarbij
een meer persoonlijke parfumering wensen, biedt de
sortering >4711 geparfumeerde Eau de Colognes
- voor dame en heer - een ruime, smaakvolle keuze.
De problemen in de landbouw
(Van onze Haagse correspondent)
De Nederlandse Christelijke Boe
ren- en Tuindersbond wijst op dit
moment protestbijeenkomsten ge
richt tegen de regering van de
hand. Dit middel mag slechts in
het alleruiterste geval worden ge
bruikt, namelijk wanneer de rege
ring de belangen van de groep ken
nelijk verwaarloost en van een der
gelijke toestand mag men op dit
moment niet spreken. Aldus be
toogde mr. B. W. Biesheuvel, de
voorzitter van de N.C.B.T.B. op
een gisteren in Den Haag gehou
den persconferentie.
Protestacties vestigen de aandacht op de
negatieve kanten van het beleid, terwijl
tevens door dergelijke acties de indruk
wordt gewekt, dat uitsluitend de over-
(Van onze parlementaire redacteur)
Wat de begroting van binnenland
se zaken voor 1963 betreft mag de
proef die de Tweede Kamer heeft
genomen met een nieuwe werk
wijze geslaagd heten. Nadat deze
begroting in openbare commissie
vergaderingen uitvoerig besproken
was kwam de Kamer gisteren in
betrekkelijk korte tijd met de be
handeling in plenaire vergadering
gereed. De stemming erover werd
aangehouden, totdat ook de afde
ling „Bescherming Bevolking" be
sproken zal zijn.
De afgevaardigden hielden zich aan de
streng gerantsoeneerde spreektijd en
aan de opzet, dat als men een uitspraak
van de Kamer wenste, daarvoor bedoel
de moties in de plenaire vergadering
moesten worden ingediend. Het is ove
rigens slechts bij één motie gebleven, in
gediend door het socialistische lid, de
heer Franssen. Deze afgevaardigde
pleitte evenals trouwens andere spre
kers voor meer financiële armslag
van de gemeenten. Hij betoogde, dat de
regeling van de zogenaamde verfijnin-
§en van de toekenning van aanvullende
ijdragen aan de gemeenten op grond
van de financiële-verhoudingswet niet
de gewenste oplossing voor de financiële
moeilijkheden heeft gebracht. Zijn mo
tie hedoelde hierin verbetering te bren
gen.
Tegen moties
De minister van binnenlandse za
ken. mr. Toxopeus, had ernstige be
denkingen tegen deze motie. De sub
jectiviteit in de uitkeringen aan de
femeenten is afgezworen, zo verdui-
elijkte hij zijn houding. We moeten
haar met grote hardnekkigheid bui
ten de deur houden. Dat gebeurt niet
met de motie-Franssen.
Bovendien is aan de kerngemeenten de
uitkering al met 4,per inwoner ver
hoogd in afwachting van de totstandko
ming van de verfqningsregellng. Ver
scheidene gemeenten zijn er dus al beter
aan toe. De minister achtte de motie
verder in strijd met het systeem van de
wet. Wel was hy bereid advies te vragen
de raad voor de gemeentefinanciën.
Dat advies wilde hij aan de Kamer over
leggen. Maar ais het hem niet zint, zal
hq het niet uitvoeren, gaf hij te verstaan.
De grote meerderheid van de Tweede
Kamer was het met minister Toxopeus
eens. Zij verwierp de motie-Franssen bij
zitten en opstaan. Alleen de P.v.d.A., de
C.P.N. en de P.SJP. stemden voor.
Bijzondere belangstelling bleek men te
hebben voor de pensioenregeling van het
overheidspersoneel. Men drong aan op
een spoedige indiening van een nieuwe
pensioenwet. De heer Smallenbroek sug
gereerde dat de minister een incidentele
wijzigingswet zou indienen, die de knel
punten uit de bestaande pensioenwet
wegneemt. De minister voelde daarvoor
echter niet. Een ontwerp-pensioenwet,
zo deelde hij mee, ligt bij de centrale
commissie vcor georganiseerd overleg
ter bestudering.
Pensioenen
Met klem drongen enige leden aan op
een verbetering van de pensioenen van
invalide ambtenaren. De bewindsman
antwoordde, dat voor deze mensen bin
nen afzienbare tijd een nieuwe pensioen
regeling in werking zal treden. Alles is
daarvoor gereed. Hy verwachtte, dat de
regeling deze week aan de centrale com
missie voor georganiseerd overleg zal
kunnen worden voorgelegd. Hij hoopte
dat zij dan op 1 januari in werking lean
treden.
De bewindsman deelde mee, dat er tus
sen hem en de vaste commissie, volledige
overeenstemming over bestaat, dat de
regeling op 1 januari 1963 behoort in te
gaan. Hy was bereid zo nodig voor
schotten te verstrekken, als de wet op
dat ogenblik nog niet in het staatsblad
verschenen zou zijn, met inachtneming
""enwel van een veilige marge.
heïd verantwoordelijk is. voor de gehele
gang van zaken.
Deze eenzijdigheid acht de N.C.B.T.
onjuist, aldus mr. Biesheuvel. Hij gaf
toe, dat er ook in zijn kring mensen
zijn, die willen demonstreren, maar
het bestuur van de N.C.B.T.B. acht
het redelijk overleg het belangrijkste.
Naast het beleid van de overheid, ziet de
N.C.B.T.B. het als noodzakelijk, dat er
op het terrein van de afzet en verwer
king een grotere coördinatie komt, met
name tussen de standsorganisaties, de
coöperaties en eventueel ook andere
groeperingen. In dit verband pleitte mr.
Biesheuvel voor de oprichting van een
Nationale Agrarische Raad.
Hierover zal eind november een oriënte
rende bespreking tussen de drie C.L.O.'s
plaatshebben. Mr. Biesheuvel meende,
dat een pnbliekrechtelijk lichaam minder
geschikt is voor een commerciële taak.
is het 100 jaar geleden, dat
de in 1946 overleden Duitse to
neel- en romanschrijver, dichter,
beeldhouwer en nobelprijswinnaar
dr. Gerhart J. R. Hauptmann te
Obersalzbrunn in Silezië werd ge
boren.
De afdeling Heemstede van de Katholie
ke Volks Party lieeft besloten contact
op te nemen met de K.V.P.-fractïes in
de Staten-generaal met het verzoek er
bij de regering op aan te dringen finan
ciële steun te verlenen aan Nederlandse
slachtoffers van Softenon. Weliswaar
zijn particulieren reeds bezig gelden te
verzamelen, maar de ledenvergadering
was van mening, dat de regering in deze
niet kan achterblijven.
Twee Nederlandse filmprodukten zyn
dinsdagavond onderscheiden op het
zesde jaarlijkse internationale film
festival van San Francisco. Het zyn
„Zoo" van Bert Haanstra, die de prijs
kreeg voor de beste creatief-experi-
mentele film, en „News of the Ne
therlands" van Polygoon, dat de prijs
kreeg als het beste volledige film
journaal.
De Braziliaanse film „Keeper of promi
ses" kreeg de prijs voor de beste
hoofdfilm. De prijzen voor beste ac
teur en beste actrice gingen resp.
naar Keir Dullea en Janet Margolin
voor hun spel in de Amerikaanse film
David and Lisa".
Andrie Tarkowsky, die de Russische
film „Iwans jeugd" regiseerde, kreeg
de prijs voor de beste regiseur.
Vergeven en
vergeten
De laatste maanden wijzigt zich in
Hongarije de communistische tac
tiek en dat heeft in westerse politieke
kringen enigszins verbazing gewekt. De
mededeling in het Hongaarse commu
nistische blad „Nepszaoadsag datzq
die na de opstand van oktober 195b
r.aar het buitenland vluchtten, thans
zonder angst naar hun land kunnen
terugkeren is wel een heel opzienba
rend symptoom van de verandering m
het politieke klimaat.
De krant schreef, dat „alle Hongaren,
die naar hun land terug willen harte-
iyk welkom zijn, zelfs degenen die m
1956 zijn geëmigreerd". Volgens „Nepsza
badsag" hebben vele gevluchte Honga
ren heimwee naar Hongarije. „Als ze
bereid zijn in hun moederland mee te
werken aan de socialistische opbouw,
zal hun een goede positie worden gebo
den". Alles is vergeven en vergeten.
Het Hongaarse blad schat het aantal
Hongaren, dat in het buitenland woont
op ongeveer 1.200.000. Er is bijna
reen enkele Hongaarse familie zonder
iloedverwanten in, de kapitalistische lan
den".
De nieuwe tactiek van het communisti
sche regiem in Hongarije, waarin deze
mededeling in „Nepszabadsag" volxo-
men past, dateert eigenlqk al van enige
jaren terug. Maar pas de laatste maan
den zqn maatregelen getroffen, die dui-
delqk spreken noe ingrijpend de ver
andering is.
In het Westen wordt nu verondersteld,
dat angst voor de groeiende ontevreden
heid onder het volk, de communisti
sche regeerders heeft bewogen tot een
zekere liberaliteit. Partijleider Janos
Kadar zou bang zijn voor een herhaling
van de opstand van 1956.
Om te voorkomen dat de spanning
zich weer in een revolutie ontlaadt
zouden Kadar en zijn trawanten beslo
ten hebben aan de Hongaarse burgers
grotere vrijheid te geven. Zo heeft Ka
dar enige tijd geleden de geheime staats
politie verboden mensen 's nachts van
hun bed te lichten. Tegenwoordig moe
ten de politiefunctionarissen een bevel
schrift tot huiszoeking hebben voor zij
particuliere huizen binnen mogen gaan.
In de tijd van de Stalinisten en ook later
wel kwam het voor, dat de politie te
genstanders van het regiem zonder
enige uitleg arresteerde. De slachtoffers
konden daar niets tegen inbrengen en
ze móchten blij zijn, wanneer ze na ver
loop .van tijd weer vrijgelaten werden.
Heiaas maakt het niet zoveel verschil
of men mét of zonder arestatiebevel
wordt aangehouden en in de gevangenis
gestopt. Een veel opzienbarender feit is,
dat de houding tegenover niet-commu-
nisten is gewijzigd. Niet-communisten
worden thans officieel geaccepteerd in
Hongarije. Niemand kan meer worden
vervolgd, omdat hij zich niet als lid
van de communistische partij heeft op
gegeven. Theoretisch kunnen niet-com
munisten zelfs worden aangesteld als
ambtenaar op de diverse departementen.
Kadar heeft persoonlijk bepaald, dat
met-partijleden ingeval ze deskundig zijn
op hoge posten kunnen worden benoemd.
Vanzelfsprekend schuilt ook hier een ad
dertje onder het gras, want voorwaarde
is dat het nict-partijlid-met-hoge-functie
het eens is met het beleid van de partij.
Maar het blyft toch een soort erkenning
niet-partqleden.
Wat vooral verbazing heeft gewekt in
het westen, is dat deze nieuwe
ideeën afkomstig zijn van een man, die
doorgaat voor een onverzoenlijke com
munist.
Reeds in de jaren kort na de tweede we
reldoorlog onderscheidde Kadar zich van
zijn collega's-communistenleiders door
een sobere, ascetische levenswijze en
door de verbetenheid, waarmee hij het
communisme „bedreef". Hij was de enige
der vooraanstaande Hongaarse commu
nisten, die niets gaf om overvloedige
maaltijden en keurige kleding/Politiek
werd gemaakt door mannen meende hij
en hoewel hq toen reeds getrouwd'was
zag men hem op openbare bijeenkomsten
nooit met zijn vrouw. Zelfs nu nog is het
in het westen niet bekend of hij kinderen
heeft of niet. Zyn ijzeren gestel en zijn
doorzettingsvermogen hebben Kadar ge
red zegt men, toen hij in 1965 door
Matyas Rakosi, de leider van de Hon
gaarse communisten werd weggezuiverd
en naar de gevangenis werd gestuurd.
Ruim twee jaar zat hij in zijn cel op
wraak te zinnen. In 1953 werd Kadar
vrijgelaten. Nog niet helemaal in zqn eer
hersteld moest hij aanvankelijk tevreden
zijn met een geringe functie als leider
van een partijafdeling. Binnen enkele
jaren echter had hij via de achter het
qzeren gordijn gebruikelijke intriges zijn
tegenstander Rakosi zozeer verslagen
dat deze moest aftreden en een goed
heenkomen in de Sowjet-Unie moest zoe
ken.
Kadar was een geheel ander soort
communist dan Rakosi, die zijn ideo
logische scholing had ontvangen in Rus
land. Kadar voelde zich een echte Hon
gaar. In communistische kringen be
schouwde men hem als een man, die
recht door zee ging.
In het westen dacht men dat aanvanke
lijk ook, tot Kadar zijn smerige rol
speelde in de opstand van 1956.
In die roerige' dagen volgde hij Ernö Ge-
rö op als partqsecretaris en hq zei op
de eerste november 1956 zoetsappig:
„We kunnen rustig zeggen, dat de ideo
logische en organisatorische leiders, die
deze opstand voorbereidden, uit onze
rqen zijn voortgekomen". Drie dagen la
ter echter liet hij zich door de Russen
tot premier van Hongarqe benoemen en
hielp hij de opstand neerslaan,
In 1958 deed Kadar afstand van het Dre-
mierschap. Fcrenc Muennich volgde hem
op en sindsdien zqn de geruchten over
een machtsstrijd tussen deze Hongaarse
leiders niet van de lucht geweest.
Ook nu weer weten sommige westelijke
waarnemers te vertellen, dat de twee
stromingen in de Hongaarse partijlei
ding voortdurend met elkaar botsen. De
liberale houding van Kadar zou daar
van de oorzaak zqn. Men venvacht dat
de kaarten op tafel gelegd zullen worden
als op 20 november in Boedapest het
communistische partijcongres begint.
JANOS KADAR
...verandering van tactiek..
Een Poolse exportfirma voor wodka eh
andere alcoholische produkten is voornemens
een rijdend „proeflokaal" naar het buiten
land te sturen om de afzet te vergroten. De
bezoekers van dit gemotoriseerde proeflokaal,
dat West-Duitsland. Nederland, België.
Luxemburg en Frankrijk zal bewerken, kun
nen onder het genieten van een drankje hun
orders opgeven. Een zelfde experiment zal in
Afrika worden genomen.
