KONINGSHUIS VAN BELGIE
IN TAALSTRIJD VERWIKKELD
Nam prins Alexander
deel aan demonstratie?
Omdat ROYCO
smaakt Uw soep zo goed
is
GROSCO
ACTIE
GROSCO
4
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DONDERDAG 8 NOVEMBER 1962
ER WORDT WEINIG OVER GESCHREVEN
(Van onze correspondent)
Dat de Mars op Brussel wel heeft bijgedragen tot het groeiende zelf
bewustzijn van de Vlamingen, doeli niet tot een verbetering van de
Vlaams-Waalse verstandhouding, is de afgelopen twee weken duide
lijk gebleken. De Waalse actie rondom de overdracht van de Voer
streek aan de Vlaamse provincie Limburg neemt toe in heftigheid en
het kost achter de schermen steeds meer moeite om de Waalse parle
mentairen „mee" te krijgen wat de taalgrenswetten en de grondwets
herziening betreft, terwijl de Vlamingen er doorlopend op hameren
dat hun geduld teneinde is en dat zij in geen enkele opzicht meer van
wijken willen weten.
Indien de regering-Lefèvre het haalt, dan is dit ongetwijfeld te dan
ken aan het feit dat de grote partijen ingeval van een regeringscrisis
wezen dat men afdrijft naar het avontuur van een onberaden federa
lisme. Dit gevaar kfram duidelijk naar voren tijdens de demonstratie,
die in Luik werd gehouden tegen de wetgeving inzake de ordemaat
regelen welke de regering thans voorstelt.
Hoe gespannen de verhoudingen
thans zijn, blijkt bijvoorbeeld uit
een kwestie waarover men weinig
of niets leest, maar destemeer
hoort. Hierbij is een jongere broer
van de koning, prins Alexander,
betrokken.
Koning Leopold gaf destijds blijk van
een verstandig oordeel en vooruitziende
blik, toen hij zijn beide oudste kinderen,
troonopvolger Boudewijn en Joséphine-
Charlotte naar Nederland liet gaan om
er het algemeen beschaafd Nederlands
te leren als de aangewezen omgangstaal
van het Vlaamse volksdeel. De goodwill
die Leopold genoot bij de Vlamingen is
geheel op koning Boudewijn over gegaan
en zelfs nog gegroeid.
PRINS ALBERT
...geen speech...
het
Als de koning thans geregeld
openbaar zowel in het Nederlands als ii
het Frans pleit voor de Belgische een
heid, dan vindt hij daarbij ongetwijfeld
gehoor bij vele Vlamingen die anders ge
neigd zijn om te geloven dat een federa
listische oplossing waarbij België ver
deeld wordt in een Vlaamse en een
Waalse gemeenschap ook veel goeds
belooft. Voorts waardeert men het feit
dat de activiteit van het hof het kabinet-
Lefèvre uit het slop van de taalgrenswet
heeft geholpen, waarin het kort voor de
mars op Brussel was vastgeraakt toen
de Waalse senatoren zowel katholiek als
socialisten niet meer mee durfden gaan
met hun regering.
ling, welke op het ogenblik in
hei internationale handelscen
trum in Tokio wordt gehouden,
exposeren 280 Japanse fabri
kanten meer dan 1/50 nieuvje
modellen.
Foto boven: Publica Sport, de
nieuwste sportwagen van Toy
ota, heeft een schuifkap, welke
op het koepeldak van een vlieg
tuigcockpit gelijkt. De motor
van 88 pk geeft het wagentje
een stielheid van 150 km per
uur.
Foto onder: Een kleine wagen
,£ubur Standard 360" van de
Fuji zware industrie.
De waardering hiervoor is oorzaak
dat de Vlaamse pers op het ogenblik
zwijgt over een incident dat pijnlijk is
voor het koningshuis in de huidige
situatie. De kwestie is namelijk
de derde prins, jongere broer van
Boudewijn en Albert, prins Alexander
betrokken is geraakt bij een anti-
Vlaamse betoging te Leuven.
V erdeeldheid
Het Belgische koningshuis vertoont een
merkwaardige verdeeldheid, die ener
zijds een dynastiek voordeel, anderzijds
een nadeel is. De koning-moeder, Elisa
beth, weduwe van de „ridder-koning"
Albert, is als kunstbeschermster en mu
ziekliefhebster een graag geziene gast
te Moskou en Peking. De pers knijpt
weliswaar een oogje dicht als het de rei
zen van deze charmante oude dame be
treft, doch aarzelt bij andere gelegenhe
den niet haar als een ietwat compromï-
terend vijfde wiel aan de vorstelijke wa
gen te kenmerken.
Koning Leopold zelf is vanouds geliefd
bij de Vlamingen als de eerste vorst uit
dit koningshuis die hun landstaal sprak.
Hij stond in mei-juni 1940 voor een moei
lijke beslissing en deed een keuze waar
uit de republikeinsgezinde socialisten na
de bevrijding politieke munt sloegen.
Het Vlaamse-katholieke volksdeel zorg
de voor een meerderheid, toen het met
een volksstemming er om ging of hij zou
terugkeren op de troon, maar ging niet
„de straat op" voor zijn koning, toen de
socialisten dat wel deden tégen hem.
Terwijl de Belgische socialisten, met
Spaak aan het hoofd, hierdoor in het
buitenland een gevoelig verlies aan pres
tige leden, verloren de Vlamingen en
vooral de Christelijke Volkspartij bij
dezelfde gelegenheid enorm veel prestige
in het binnenland: nog altijd is de Waal
se socialistische arbeider er van over
tuigd dat bij de Vlamingen zijn wil kan
opleggen als hij de straat opgaat. En
menige Vlaming die in zijn hart bereid
is tot een groot offer, redeneert: „Waar
om? In Brussel bezwijken onze mannen
toch als de andere kant hard optreedt..."
Leopolds jongere broer, prins-regent
Karei, bezette de troon en behartigde
de belangen van land en dynastie,
voordat er een beslissing was geval
len over Leopolds terugkeer. Zijn libe
rale sympathieën waren algemeen be
kend en als uitsluitend Fransspre
kend werd hij door vele Vlamingen
mede verantwoordelijk gesteld voor
het feit dat Vlaamsgezindheid na de
oorlog gold als een soort vanzelfspre
kend bewijs voor collaboratie met de
bezetter. In de politiek speelt hij ech
ter geen enkele ról meer.
Spreekbeurt
Boudewijns jongere broer, prins Albert
van Luik, spreekt geen Vlaams en is sa
men met zijn echtgenote, prinses Paola,
een geliefkoosd object voor dc boulevard
bladen van de gehele wereld, alsof hij
een playboy was. Als voorzitter van het
Belgische Rode Kruis heeft hij zich dit
jaar zelfs een keer moeten terugtrekken
van een spreekbeurt op een vergadering
te Gent, omdat de overgrote meerderheid
der Vlaamse leden geen lust had naar
een Franse speech te luisteren. Het ver
zet tegen Franse toespraken in Vlaamse
gemeenschappen kwam nog gemakkelij
ker tot stand wat het koningshuis betrof
dan inzake de kerk.
In elk geval is er altijd wel iets dat men
de koninklijke familie kan verwijten als
dat zo te pas komt en de Belgische pers
is in dat opzicht niet zuinig of terughou
dend. En in zoverre is de zelfbeheersing
waarvan de Vlaamse bladen blijk gever
inzake het „incident" met prins Alexan
der veelzeggend.
Bij anti-Vlaamse betoging?
Deze thans 21-jarige prins is een zoon
uit het tweede, morganatische huwelijk
van Leopold met mejuffrouw Baels uit
Oostende prinses Liliane en stu
deert medicijnen te Leuven. H\j spreekt
correct, zij het iewat onwennig en stjjf
Nederlands, doch volgt de Franstalige cn
niet de Nederlandse colleges. Dit is na
tuurlijk zijn goed recht als Belgisch
staatsburger, doch aan bepaalde Vlaam
se zijde voelde men zich hierdoor wel
enigszins teleurgesteld, aangezien men
Leopolds tweede huwelijk met de Oos-
tendse prinses als een „Vlaams" huwe
lijk beschouwde en er in tegenstelling
tot de Walen geen bezwaar in zag
voor een behouden van de troon voor de
ex-kóning.
Men had dus liever gezien dat deze prins
een duidelijk Vlaams gebaar had ge
maakt, aangezien er „achter" de twee
talige koning Boudewijn alleen een
Franstalige prins Albert staat. Zodra er
sprake is van Alexanders Franse voor
keur (zoals hij zelf zei: „Het is de taal
die wij thuis spreken"), herinneren de
Vlamingen zich dat hij zijn titel aan hén
te danken heeft.
Aan de Leuvense universiteit is de
Vlaams-Waalse tegenstelling bijzonder
scherp. Wij kunnen daarop in dit kader
niet nader ingaan, doch men kan de
voelens der Vlamingen op dit punt voor
Noordnederlanders het beste illustreren
als men zegt: „Stel dat de Duitsers tij-
Leiden colleges in het Duits hadden in
gesteld".
De Waalse studenten van Leuven ple
gen zich niet onbetuigd te laten in
het conflict dat België verscheurt. En
zo kwam het te Leuven tot tamelijk
heftige Waalse studentenbetogingen
tegen de Vlaamse mars op Brussel.
Daarbij was prins Alexander betrok
ken. Toen de politie een groep beto
gers uiteenjoeg, vluchtte ook Alexan
der, samen met een jonge graaf de
Ribeaucourt, voor de gummiknuppels.
Hij kwam daarbij te vallen, bezeerde
zijn arm en had medische verzorging
nodig.
Volgens de officiële lezing van het
val had Alexander niets met de anti-
Vlaamse betoging te maken, doch
kwam in de verwarring terecht toen
samen met zijn vriend een bioscoop ver
liet.
Er viel veel te zeggen voor deze officiële
versie van het gebeurde. De ervaring
leert nu eenmaal dat de slachtoffers van
opstootjes onveranderlijk voor een goed
percentage bestaan uit toevallige voor
bijgangers of neutrale nieuwsgierigen.
Men kan trouwens bezwaarlijk aanne
men dat de prins van de zijde van het
hof niet zorgvuldig op het hart was ge
drukt zich buiten dit spektakel te hou
den. Maar
Waf zei de prins?
De Vlamingen zijn wantrouwig als het
n anti-Vlaamse demonstraties,
als de Leuvense universiteit er
bij betrokken is. Want deze katholieke
universiteit en de stad zyn Vlaams en de
Franstaligen zijn er gasten. De Vlaamse
studenten van Lenven bevinden zich al
tijd in de voorhoede bij Vlaanis-AVaalse
conflicten en zy vormden de voorhoede
in het rumoer rondom de Nederlandse
dr. Paardekooper. En liet gerucht dat
prins Alexander wel degelijk betrokken
was bij de anti-Vlaamse demonstratie is
hardnekkig. Met het gevolg dat men
ging zoeken naar argumenten die het
kunnen bevestigen. Tenminste voor het
gevoel
In juni van dit jaar had een Vlaamse
medewerkster van een groot Vlaams
weekblad „De Post", een vraaggesprek
met prins Alexander dat in twee afleve
ringen werd gepubliceerd. Hierin komt
een passage voor die thans speciaal de
aandacht trekt:
„De Vlaams-Waalse verhoudingen in
Leuven bijvoorbeeld vormen voor hem
een boeiend probleem en hij steekt zijn
voorlopige oordeel over de ontwik
keling in deze actuele taal- en andere
kwesties niet onder stoelen of banken.
Het verbaast ons dat hij op deze neteli
ge conflictenpositie nader wil ingaan.
Uit verhalen van kennissen en vrienden
an de prins hadden wy eerder de in
druk, dat hij zeer bedachtzaam is en dan
ook zeer behoedzaam een stellingname
wikt en weegt. Hijzelf en ook wij con
cluderen, dat zelfs mensen van goede
wil en mtt open oog voor de probleem
stelling in dit land, vaak eenzijdig zijn
voorgelicht en té snel menen, dat alle
facetten van een vraagstuk bekend zijn.
Ook hier grijpt hij onmiddellijk naar een
psychologische analyse, op de eerste
plaats van zichzelf".
Deze passage trekt thans sterk de aan
dacht en er wordt van Vlaamse zijde van
alles „hineininterpretiert". Zo lezen wij
bijvoorbeeld in een bekend Vlaams blad
dat de zaken van humoristisch maar fel
standpunt pleegt te bezien (,,'t Pallie-
terke"): „Indien het Vlaamse weekblad
waaraan hij het interview had toege
staan, de tekst ervan integraal had laten
verschijnen, zou er in Vlaanderen een
moment verbijstering geweest zijn, en
daarna zou een stroom van verontwaar
diging losgebroken zijn. Want
Alexandertje vertelde over de Vlamin
gen een hoop hatelijkheden en onzin die
in niets moeten onderdoen voor het ge-
kwijl van de „Soir" en de „Libre Bel-
gïque" in hun ergste momenten. Dat
Alexandertje noemde een Vlaams dag
blad bij naam en stortte er zijn misprij
zen van frankiljons rakkertje over uit.
Als men te Laken (aan het hof Red.)
vernam wat er gebeurd was, werden da
delijk alle rechtstreeks en onrechtstreeks
drukkingsmiddelen tegen dat weekblad
aangewend en zo verscheen het inter
view slechts gedeeltelijk. Maar de inge
wijden weten sedertdien bescheid".
Dit is ongetwijfeld stoere taal. En clan
fluistert men nog dat de interviewster,
dr.Alida Brauns, een familielid van alles
zou hebben toevertrouwd aan bijzonder
heden over dit vraaggesprek dat de goe
de Vlamingen de haren te berge kon
doen rijzen. Ter hoofdredactie van „De
Post" was men hoewel terughoudend
als het om publikatie in België gaat
minder tot geheimzinnigheid geneigd
tegenover een buitenlandse correspon
dent, en men toonde ons de oorspronke
lijke kopij van het interview dat voorzien
was van prins Alexanders paraaf.
„Kort voor onze daedline (het moment
waarop een editie redactioneel gesloten
moet worden) aldus de heer Theo Knol
ten Bensel, „kregen we een telefoontje
van de advocaat van ex-koning Leopold.
Hij vroeg om inzage van de kopij van
het vraaggesprek.
Toen we het artikel terugkregen, was
het voorzien van diverse streepjes in
de kantlijn die volgens de adjudant
van de ex-koning afkomstig waren
van Leopold zelf. Men verzocht ons
echter slechts enige passages te
schrappen namelijk een, waarin de
prins zei dat hij het betreurde dat de
promotie van drie bekwame Waalse
officieren achterwege was gebleven
ten behoeve van de drie Vlaamse of
ficieren die qua aniciënniteit daar
voor nog niet in aanmerking kwa
men.
Zulks nadat de Brusselse „Standaard"
daarvoor een heftige campagne had ge
voerd. Dit was voor de prins aanleiding
op te merken dat de Vlaamse pers sterk
en invloedrijk is in België. Voorts ver
dween een passage waarin de prins ver
klaarde van mening te zijn dat de twee
taligheid van de universiteit behoorde
af te stralen op de universiteitsstad Leu
ven".
Men kan hierin als buitenlands waarne
mer moeilylc kwaad zien. Doch de gehele
kwestie is kenschetsend voor de sfeer
van wantrouwen waarin Nederlands
en Franstaligen thans leven in België.
Zoals ook een bepaalde bijzonderheid uit
het Post-interview kenschetsend is voor
deze sfeer. Toen Waalse studenten waar
namen dat prins Alexander Nederlands
sprak met een journaliste, trok men deze
dame de hoofddoek al en versperde daar
na de weg die hun auto moest nemen,
„Het zyn soms net kinderen", zei prins
Alexander heel kalm en wijsgerig,
dens de bezetting aan de universiteit van
Repetitie van een scène uit
„Vertrouwt U maar op mij",
een blijspel uit het Frans van
Michel Duran dat is vertaald
door Alfred Pleiter en voor de
televisie bewerkt door Walter
van der Kamp. De A.V.R.O. zal
dit spel vanavond uitzenden.
V.l.n.r. zien we hier: Carletta
Banting als het dienstmeisje
Heletie. Els Hillenius als So
phie, Henk Molenberg als de
heer Larique, Leo de Hartogh
als Leon Achille, Hella Faassen
als mevrouw Brignon, Jeanne
Verstraete als Fonsine Lefranc.
4 Pierre Larcher en Raymond Rolland, die
deze week in Frankrijk tot twintig jaar ge
vangenisstraf zijn veroordeeld wegens ont
voering van Eric Peugeot, hebben beroep
aangetekend tegen dit vonnis.
Een 53-)arige Westberlijnse is vrijdagoch
tend in deze stad overleden. Op dezelfde dag
overleed ook haar reeds naar Florida voor-
uitgereisde echtgenoot. De vrouw was name
lijk wegens ziekte achtergebleven. De over-
ljjdenstelegrammen, die elkaar onderweg
kruisten, bereikten hun wederzijdse bestem
mingen te laat.
ONZE KLEINTJES
25 ct_ per regel met een
minimum van f 1.25
max. 8 regels. ..Brieven
bur. v d. blad" 25 cent
meer. Giro no. 359300
P.Z.C. Middelburg.
„KLEINTJES" vóór S
uur v.m. opgegeven aan
onze kantoren verschij
nen In het volgende
orbtendnummer.
AUTO'S EN MOTOREN
Te koop: Citroen 2 C.V. 1961
in pr. conditie. Garage DE
TOEKOMST. Vlissingen, tel.
Te koop: Renault Dauphine
Gordini als nieuw. Garage DE
TOEKOMST, Vlissingen. tel.
Te koop: Renault Dauphine de
Luxe in st. van nieuw. Garage
DE TOEKOMST, Vlissingen.
tel. 3908.
Te koop: B.S.A. motor 250 cc.
event, ruilen v.i goede staat
zijnde bromfiets. Te bevr. He
renstraat 11, Middelburg. Na 7
Te koop personen
auto's, motoren en sc
ruil mogelijk. Lambrechtstr. 17,
Middelburg, tel. 3029.
Voor DAF-vracluwagens kost
een RUVLI-accu f 159.—. DAF
pers. w.. Citroen CV 2 f 39.
Simea f 74.—. Mercedes f 82.
Spuistraat 25. Vlissingen.
RUVLI accu's Gv-60ah f 39.—:
6v-90ah f 46,—; en f 52,—:
]2v-45ah f 70.—: l'/2 jaar gar.
Spec. Accubedrijf „RUVLI"
Spuistr. 25, Vlissingen. tel. 2572.
DK-W. 1960 type junior 42.000
km gedraaid. In prima staat.
Garage CARELS. off, D.K.W.
dealer. Goes. tel. 7191.
Auto Union D.K.W. 1000 S I960,
in keurige staat. Garage CA
RELS. off. D.K.W. dealer. Goes,
tel. 7191.
WenBt U een goede accu voor
laagste prijs? Kies dan een
RUVLI-accu. Vb jaar garantie.
Spec. Accubedrijf „RUVLI'
Spuistr. 25. Vlissingen. tel. 2572.
Te koop! Ford Taunus 12 M.
Type Stationcar 1958. 41.000 km
gedraaid zeer mooi. Garage
CARELS. off. D.K.W. dealer.
Goes. tel. 7191.
Te koop Solex f 200.—, Union
m. Sachs f 275.—. N.S.U.
395—, D.K.W. Hummel
f 425.div. Sparta's f 395.
f 425.—, f 450.—, f 465.—.
485.—, f 525—, f 825.—. Alles
l.pr.st. en 3 mnd. garantie.
JOH. VADER, Noordpoortstr. 5.
Middelburg.
RUVLI accu's voor Fiat f 60.—,
v. Vauxhall. Austin. Morris,
Ford Anglia, Prefect f 70.—,
Opel f 46,—. Renault f 48.—.
Spuistraat 25. Vlissingen.
Te koop: Citroen 11 sport en
z.ga-n. jongensfiets. Klein
Vlaanderen 83, Middelburg.
ONTSPANNING
13 nov. Phllipsshow, 's avonds
8 uur. Jeugdgebouw Oostkapel-
le. met de nieuwste t.v., radio
en huishoudelijke apparaten.
Zaterdag 10 nov. a.s. middag-
oriëntatierit M.A.C. „De Zeeu
wen", voor alle motorrijtuigen
en bromf. Inschr. v.a. 13 u.
Start v.a. 13.31 u. Rest. „De
Eendracht", Markt, M'burg.
De M.A.B.C. dc Zingende Bou
gie te Driewegen organiseert op
«at. 10 nov. een gezelligheidsril
voor auto's, motoren en brom
fietsen. Inschr. vanaf 15.30 u.
in café v. d. Guchte, start te
16.00 u. Pracht prijzen. 1 op 2
deeln. Na de rit een gezellige
avond.
VOORDEEL
sssa
VOOR
ST. NICOLAAS
EN
KERSTMIS
LAAT U
INLICHTEN
DOOR UW
KRUIDENIER
Soep doet U goed. Soep is lekker. ROYCO is héél lekker. Royco is vries
vers. Meer smaak, meer geur, meer „goeds"! Vriesvers. Royco's eigen
compositie (primeurgroenten mals vlees zeldzame kruiden) komt
beter uit dan ooit tevoren. Vriesvers. Alleen Royco is dat. Vriesvers. Voor
U, die weet dat lekkere soep extra eetlust geeft. En warmte. En gezelligheid.
Royco vriesvers, wees er gul mee!
WAT IS, WAT DOET
vriesvers
Vriesvers... sprong voorwaarts:
onder lage temperatuur wordt
water aan voedsel onttrokken,
waardoor smaak, geur en kleur
heerlijk vol en fris blijven. Zelfs
vitaminen worden behouden.
y Alleen Royco past vriesvers
toe voor soep... Royco
houdt de natuur voor
U vast
een wonder van smaak!