ZELANDICA
BE5CHERM
Zonder as-afzetting,mijnheer!
Ruilverkaveling Canisvliet zal
ruim tien miljoen gulden kosten
Bespoedigd door verbreding kanaal Gent-Terneuzen
AANWINST41 HA NIEUW LAND
VERLIES: 100 HA NATUURSCHOON
MEESTE GEGADIGDEN AKKOORD
MET WINKELCENTRUM SLUISKIL
SHELL - UW VRIEND LANGS DE WEGI
10
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DONDERDAG 11 OKTOBER 1962
{Advertentie)
Elf doden bij
vliegongeluk in
Tsjecho-SIowakije
Een vliegtuig van de Tsjecho-Slowaakse
luchtvaartmaatschappij op de route Ko-
sice-Praag is woensdag by de voorberei
ding voor de landing in Brno neerge
stort. Elf mensen kwamen om het leven,
onder wie drie bemanningsleden. Ver
der werden 31 passagiers zwaar gewond.
vonden waarmee het merendeel van de
aspirant-bouwers zich akkoord kon ver
klaren. Dit betekent de eerste stap tot
een verdere realisering van dit voor
Sluiskil bijzonder belangrijke centrum.
Sinds woensdag gisteren ligt op de secretarieën van de gemeenten Axel,
Sas van Gent, Westdorpe en Zuiddorpe, ter inzage het rapport betreffende de
ruilverkaveling „Canisvliet". Dit ruilverkavelingsblok ter grootte van circa
2320 ha. omvat de Canisvliet Binnenpolder, de Canisvliet Buitenpolder, de St,
Anthoniepolder, de Autrichepolder, de Lippenspolder, de Nieuw Papeschorpol-
der en gedeelten van Papeschor- en Emmapolder en van de polder Beoosten
en Bewesten Bly. De aanvrage tot ruilverkaveling werd gedaan omdat verbe
tering van de externe produktiefactoren voor de landbouw in deze gebieden een
dwingende eis is. De totale raming van kosten voor deze ruilverkaveling be
draagt 10.218.400,Daarnaast is nog een bedrag begroot van 115.000,
voor de realisering van een „landschapsplan".
bewerkingseenheid is 4.1 ha. Dit is zeer
gunstig en dus ook niet de voornaamste
reden tot ruilverkaveling. De zwaarst
wegende argumenten liggen in het vlak
g'sluit'
maal 5 ha. Graslanden die potentieel
bouwland zyn, zullen daarin worden
omgezet indien dit nodig is. Bestaande
boomgaarden zullen in het nieuwe kavel
plan worden ingepast.
Toedeling van alle tot de boerderijen
wgrond in de di
recte nabijheid van de bedrijfsgebou-
meï 1960 door
elyk
de N.C.B., Z.
vraag ingediend tot verkaveling van
gronden langs de grens van Oost Z.
Vlaanderen, voor een gebied van 932C
ha. Als argument om het gebied Canis
vliet afzonderlijk en in versneld tempo
te behandelen, geldt de invloed die de
uitvoering van de plannen tot verbete
ring van het kanaal Terneuzen-Gent op
dit gebied heeft. In de agrarische we
reld werd sterk gevoeld het verlies
van 300 ha. goede cultuurgrond ten be
hoeve van de kanaahverken. Anderzijds
zat Rijkswaterstaat met het probleem
van de berging van 25 miljoen m3 spe
cie.
Demping kreken
Oorspronkelijk bestond het plan de
Wuijkhuisepolder (214 ha.) met deze
specie op te hogen. De Gewestelijke
Raad van het Landbouwschap lanceerde
i het plan tot demping van een
deel van de kreken in de Canisvlietpol-
der. Hierover werd overeenstemming be
reikt onder voorwaarde dat het dempen
en ophogen medio 1963 zou beginnen in
verband met het werkschema voor de
kanaalwerken. Dit houdt onder meer in,
dat de op te hogen terreinen reeds in
januari 1963 beschikbaar moeten zijn.
Tot slot werd de voorwaarde gesteld dat
het grondbergingsplan vervalt, als de
ruilverkaveling niet doorgaat.
„Het is gewenst gebleken", aldus het
rapport", de gronden waarvoor mo
menteel een onteigeningsprocedure
ten behoeve van de kanaalverbre-
dingswerken loopt, buiten het ruil
verkavelingsblok te brengen. Een
zelfde standpunt werd ingenomen
met betrekking tot het gemeentelijk
uitbreidingsplan van Westdorpe. Wel
is in het plan rekening gehouden
met de aanleg van de zogenaamde
..veriirncuwpi^' van Ternenren naar
Over de algemene landbouwkundige toe
stand in het blok zegt het rapport, dat
de gronden daar besman uit voorname
lijk jonge, kalkrijke zeeklei en kavel-
gronden. De akkerbouw overweegt er
zeer sterk. 86 pet van alle cultuurgrond
is als bouwland, 12 pet is als grasland
en 2 pet als tuinland in gebruik.
Het gehele gebied loost het overtollige
water via de oostelijke rijkswaterleiding
naar de Westerschelde. De afmetingen
van watergangen en kunstwerken zijn
onvoldoende, hetgeen in de jaren 1960
en 1961 duidelijk tot uiting is gekomen.
De slechte ontwatering wordt geweten
aan een onvoldoende afwateringssy
steem.
Bedrijven
Opvallend wordt genoemd het kleine
aantal bedryven in het gebied van 1-5
ha. en het grote aantal van 20 ha. en
meer. Gemiddeld zijn de bedrijven er
groter dan in Oost Zeeuwsch-Vlaande
ren. Opmerkelijk noemt het rapport ver
der het buitengewoon hoge percentage
pachtgrond, n.l. 77 pet. Meer dan een
derde van deze gronden is eigendom
van buitenlanders, vooral Belgen.
De akkerbouw is de voornaamste vorm
van landbouw. Het voornaamste graan
gewas is gerst, daarna volgt tarwe. Op
16 pet van de grond worden suikerbie
ten geteeld. 46 ha. is tuinbouwgrond.
De veehouderij is van minder betekenis
dan de akkerbouw. De zware en sterk
gespecialiseerde werktuigen en machi
nes, zijn slechts in enkele gevallen eigen
dom van de boer. De mechanisatie is
dan ook voor een zeer belangrijk deel
door loonwerkbedrijven tot stand ge
bracht. Overigens staat de bedrijfsvoe
ring op de grotere boerderijen op een
foed peil. De ontsluiting van de ge-
ruikspercelen wordt in het algemeen als
slecht aangemerkt. In het gebied wordt
een groot aantal doodlopende weggetjes
aangetroffen, die in kwaliteit van zeer
matig tot uitermate slecht variëren. Uit
een onderzoek is gebleken dat per be
drijf gemiddeld 6.4 perceel wordt be
werkt. De gemiddelde grootte van zo'n
van de ontsluiting en de afwatering.
Nieuw land
Uit het te verbreden kanaalpand Sluis
kil-Sas van Gent zal een hoeveelheid
specie in enige kreken worden gebor-
waardoor ongeveer 41 ha. nieuw
zal worden gewonnen. Daarnaast
zal 250 ha. grond worden opgehoogd.
Rijkswaterstaat levert in totaal een hoe
veelheid specie van 3.22 miljoen m3 te
gen betaling van een totaalbedrag van
1—
Het gereedmaken van de terreinen voor
het ontvangen van de specie houdt on
der andere in het afschuiven van aan
wezige teelaarde en het daarmee op
werpen van de noodzakelijke perskaden.
Deze perskaden worden na het ophogen
veer als teelaarde over de opgespoten
frond gebracht. Ter afwerking van
loor opspuiten opgevulde kreken
verhoogde terreinen, zal nog 200.000 m3
uit de kanaalwerken afkomstige boven
grond ter beschikking van de ruilverka
veling worden gesteld.
Ter gereedmaking van de grondber-
ivakken en ter garantie van de nor-
afvoer van overtollig polderwater,
zal rijkswaterstaat voor* bestrijding van
kosten een bijdrage van 3.600.000.
verstrekken.
Teneinde het zoutgehalte van het
perswater uit het kanaal zo laag mo
gelijk te houden, zal door rijkswater
staat ter hoogte van Sluiskil een
drempel in het huidige kanaal wor
den gehandhaafd zolang het opspui
ten plaatsvindt. Rijkswaterstaat heeft
zich verder bereid verklaard, het
perswater rechtstreeks van de spuit-
vakken in het kanaal terug te doen
pompen. De vermoedelijke duur van
het dichtspuiten van kreken en op
hogen van te lage gronden, wordt
geschat op twee jaar.
Het wegenplan in het verkavelingsblok
voorziet in een lengte van 60.5 km.
Hiervan zal 32.5 km. nieuw worden aan
gelegd. 10.9 km. verbeterd en 17.1 km.
"handhaafd. Hierbij behoort ook het
3 km. lange gedeelte van de „verdrags-
weg". De rest met uitzondering van
4.7 km. provinciale weg zijn land-
bouwwegen.
Samenvoeging
De ruilverkaveling streeft naar zo veel
"felijk samenvoegen van tot één be-
_.„f behorende percelen. Hieruit vloei
en onvermijdelijk voort bepaalde werk
zaamheden, die te zamen 't kavelinrich-
splan vormen. Gesreefd wordt naai
els met een oppervlakte van mini-
behorende landbouwg]
wen, noemt het rapport onmogelijk.
Wel wordt er naar gestreefd 'n vier
tal boerderijen uit de kom van West
dorpe te verplaatsen naar de Canis
vliet Binnenpolder. De nieuwe bedrij
ven kunnen met een overheidsbijdra
ge worden gebouwd. Daarbij geldt
de voorwaarde dat zij minstens 15 ha
groot moeten zyn.
Een andere mogelykheid van verplaat
sing bestaat in de opschuiving van vrij
komende gebouwen van landbouwers,
die bijvoorbeeld naar Oostelijk Flevo
land zullen vertrekken.
De N.V. „P.Z.E.M." heeft voor het ruil
verkavelingsblok een plan ontworpen
voor aansluiting van zes panden op het
elektriciteitsnet. In verband met het
100 pet plan, is aansluiting op de drink
waterleiding niet in het plan opgeno
men. Er zal naar worden gestreefd de
slechtste woningen te doen verdwijnen.
Voor de niet-agrariërs zal verplaatsing
naar de uitbreidingsplannen van de ge
meenten worden bevorderd.
Minder natuurterrein
Door de grondopspuitingen verdwijnt
rond 100 ha. natuurterrein in het bloei
end krekenpatroon ten zuiden van West
dorpe. Dit verlies kan worden gecom
penseerd door een functionele land
schappelijke verzorging, waarvan de
noodzaak des te meer klemt door de nu
reeds aanwezige industriële ontwikke
ling in de kanaalzone. Enerzijds dragen
deze voorzieningen by tot zuivering van
door fabrieken verontreinigde lucht, an
derzijds scheppen zij klimaatsverbete
ring als een tegenwicht tegen de indus
triesfeer. Tegen deze summier aange
geven achtergrond moet het landschaps
plan worden beschouwd.
Voor de aanleg van wegen zal aan open
bare lichamen circa 50 ha grond moe
ten worden afgestaan. Van de 67 ha.
moeras en laag gelegen grinden zal
slechts 3 ha. overblijven.
De totale raming van de N.V. Grontmij
sluit op een bedrag van 9.015.000. Dit
zijn de kosten van ontsluiting, waterbe
heersing, kavelinrichting, drainage en
gereedmaken van tererinen voor grond-
berging e.d. De totale stichtingskosten
voor 4 nieuwe boerderijen bedragen
368-400. Daarbij komt nog een be
drag van 835.000 voor kunstwerken
grondonderzoek, administratieve kosten
e.d., waardoor men op een totaalbedrag
komt van 10.218.400,—.
Het redelijk aandeel in de kosten,
dat door belanghebbende eigenaren
gedurende dertig jaar, in de vorm
van ruilverkaveungsrente kan wor
den betaald, is geraamd op
2.087.520,Het aandeel van der
den (onder andere rijkswaterstaat)
wordt geraamd op 3.808.280,Er
is dus een tekort van 4.321.800,
waarvoor na een gunstige uitslag
De kosten voor uitvoering van het land
schapsplan 115.000,zullen door
het Rijk worden gedragen. Op maan
dag 29 oktober aanstaande zal in „Con
cordia" te Westdorpe een informatieve
vergadering met belanghebbenden wor
den gehouden.
Grondprijsmoeilijkheid
nu ook uit de weg
De plannen voor het winkelcentrum te
Sluiskil kunnen bestekbaar gemaakt
worden. Tijdens een bijeenkomst, woens
dagavond gehouden, hebben zes van de
negen gegadigden zich met de voorge
nomen plannen akkoord verklaard. Ver
wacht wordt dat binnenkort ook voor
de drie overige winkelpanden een op
lossing kan worden gevonden.
Zoals bekend betreft het hier de rea
lisering van een nieuw modern win
kelcentrum, waarin middenstanders,
§edupeerd door de kanaalverbre-
ingswerken een nieuwe toekomst
willen opbouwen. Dit centrum zal
worden gebouwd ten noordoosten van
de kortgeleden geopende gebouwen
complex en gedeeltelijk in de be
staande spoordijk. Dit pand, bedoeld
als het centrum van het toekomstige
Sluiskil zal een lengte krijgen van
ongeveer 80 meter.
Boven de winkels zijn twee woonlagen
geprojecteerd. Er waren bij de gegadig
den moeilijkheden gerezen over de
grondprijs. Aanvankelijk.werd door de
gemeente Terneuzen als uitgangspunt
een richtprijs genoemd van 40 a 45
per vierkante meter. Aangezien per win
kel minimaal 90 m2 grond benodigd is,
meenden verscheidenen van hen dat de-
pry's niet was op te brengen.
Achteraf blykt rijkswaterstaat voor het
prijsverschil een modus te hebben ge-
LEZERS SCHRIJVEN
Veerboot
Met enige verwondering hebben wij ken
nis genomen van het artikel „Aanbe
steding Veerboot" in uw blad van vo
rige week.
Het is ons niet geheel duidelijk waar
om U een lans breekt voor het gunnen
de bouw van de derde veerboot aan
een Zeeuwse werf, omdat wij in een
Nederlandse gemeenschap léven en
daaraan met ons allen dienen deel te
nemen. Het besluit de boot bij een te
goeder naam en faam bekend staande
werf elders in Nederland te doen bou
wen, omdat deze de laagste inschrijf-
ster was, is volkomen terecht genomen.
Overigens mogen wij U er hierbij op
wijzen dat de inkooppolitiek van de
Mij. „De Schelde" ook niet gebaseerd
is op het bevoordelen van de „eigen"
Zeeuwse industrie. Ook daar plaatst
men de orders bij bedrijven in binnen-
en buitenland zonder rekening te houden
met de toeleveringsindustrie welke rond
het bedrijf is gevestigd en ook dit on
derschrijven wij als volkomen juist.
P- M. Rehorst.
Met de strekking van het bovenstaande
zijn wij het eens. Wij hebben slechts
willen vaststellen, dat het niet aangaat
„De Schelde" verwijten te maken dat
zij niet de laagste inschrijfster was.
Overigens zou het voor de werkgelegen
heid in Zeeland een prettige omstandig
heid zijn geweest indien de bewuste boot
door een Zeeuwse werf gebouwd had
kunnen worden.
(Red. P.Z.C.)
ONS DAGELIJKS BROOD
De klacht, welke mevrouw L. P. W.
te Middelburg in de P.Z.C. van 6 dezer
heeft gemeend naar voren te moeten
brengen over het beperken van het „De
klant is koning" door de bakkers te
Middelburg en elders, vraagt om een
antwoord. Zoals tal van andere konin
gen is in onze tijd ook koning Klant
meer of minder onttroond. Dit begrip is
naar het rijk der sprookjes verwezen.
De klant kan niet voor alle zijne, soms
te vergaande, eisen gehoor en vervulling
verwachten, welke ten doel hebben ver
beteringen te scheppen ln de arbeids
voorwaarden ook van diegenen, werk
zaam voor de dagelijkse Tevensbehoef
ten. Hiertoe behoort de instelling var
de nieuwe bakloze nacht in de bakkers
bedrijven, want daarom gaat het wel.
Men kan begrijpen dat dit voor het wel
zijn van fie bakkers van nog meer bete
kenis is dan de vrije dag in andere be
roepen. Aan deze verbetering moet de
klant zijn gewoonte ten offer brengen,
iedere dag vers brood aan de deur
bracht te krijgen, waarbij nog komt
't genot van vers brood uit gezondheids
oogpunt niet eens wenselijk is te achten.
Het is slechts een kwestie van willen en
wennen, om ons goede Zeeuwse brood
ook op een tweede en derde dag sma
kelijk te vinden. De hongerwinter 1944-
'45 hebben toen velen de waarde leren
kennen van het brood, ook van het niet
verse. Helaas werd dit gauw vergeten
en nu kan men weer zelrs halve broden
vinden in afvalemmers „omdat het niet
meer vers is".
Vlissingen- Ook een klant-
De vogelbeschermingswachten doen goed en
nuttig werk. Niet in de laatste plaats om
dat zij de wetenschap vele gegevens verschaffen.
Zij helpen ook de misverstanden opruimen die bij
velen nog aanwezig zijn over zogenaamde scha
delijkevogels.
Met genoegen wijzen wij op een recente publikatie van de Vogel-
beschermingswacht West-Zeeuwsch-Vlaanderen over „De stand
van de blauwe reiger voorheen en thans in West-Zeeuwsch-Vlaan-
deren". De ijverige secretaris, de heer H. Enkelaar, is samensteller
van dit rapport waaraan talrijke vogelvrienden hun medewerking
hebben gegeven. Het bleek dat in de laatste jaren het aantal broed-
gevallen steeds meer was teruggelopen. Als oorzaken voor de .ver
dwijning worden opgegeven: het nagenoeg niet meer voorkomen
van de olm, waarin deze vogel het liefst broedt, en, in de tweede
plaats de waterbeheersing ten gevolge waarvan vele kreken en
sloten zijn gedempt. Dit laatste bracht het verminderen van de
voedselhoeveelheid mee. Bijzonder aardig zijn de gegevens over
het voorkomen van de reigers in de vorige eeuw. Bedroeg het aantal
nesten volgens een voorlopige schatting in 1910 minstens 290, thans
beloopt het aantal niet meer dan elf. De verdwenen reigers zij'n.
niet uitgeweken naar overige delen van Zeeland; alleen Oost
Zeeuwsch-Vlaanderen geeft een kleine stijging te zien.
Wij blijven nog bij Zeeuwsch-Vlaandcren. In het herfstnummer
van „De Boerderij" (26 september 1962) komt een artikel voor
over graanoogst en graanopslag in Zeeuwsch-Vlaanderen. In 1946
kwam in dit gebied de eerste maaidorser hier te lande in gebruik.
„Hoe snel de mechanisatie in Zeeuwsch-Vlaanderen de laatste jaren
is voortgeschreden, blijkt uit het feit dat in 1958 200 maaidorsers
aanwezig waren, terwijl dit aantal nu circa 300 is, waarmede
alle gerst en 80 procent van de tarwe wordt verwerkt. Van dit
aantal combines zijn de meeste eigendom der boeren en een kleiner
aantal in bezit van loonwerkbedrijven". Voor een gedeelte gaat het
graan naar de silo's van de coöperaties in Breskens en Axel, die
een capaciteit van circa 20.000 ton hebben. Er zijn in Zeeuwsch-
Vlaanderen een 30 landbouwbedrijven die zelf zorgen voor de be
waring en droging van het graan. Dc boeren zijn van mening dat
te beginnen bij een produktie van 80 ton graan (circa 20 ha) de
opslag en droging op de boerderij rendabel wordt. De rijksland-
bouwconsulent te Axel, ir. J. A. H. Haenen, acht de ontwikkeling
van de mechanisatie in de graanoogst welhaast voltooid.
jn hetzelfde nummer van „De Boerderij" komt een artikel voor over
de groots opgezette demonstratie van aardappelrooimachines en
transportwerktuigen in de Wilhelminapoldcr. Het is plezierig te
lezen hoe voortreffelijk deze demonstratie was georganiseerd-
Hervormde Synode
tegen kernwapens
„Op grond van wat wy over de vredes
taak van de kerk en over de aard van de
kernwapens hebben gezegd, mag de kerk
niet anders doen dan een radicaal neen
tegen de kernwapenen uitspreken". Al
dus een geschrift van de Generale Syno
de van de Nederlands Hervormde Kerk
over het vraagstuk van de kernwapenen,
dat werd behandeld door de generale
synode in haar vergadering van 26 juni.
Het werd toen met 52 stemmen voor en
2 stemmen tegen in de synode aanvaard.
Het geschrift is dezer dagen versche
nen.
Het boekwerkje is een nadere uitwer
king en aanvulling van het „herderlijk
schrijven" betreffende het vraagstuk van
oorlog en vrede, dat de synode nu tien
jaar geleden deed uitgaan. De generale
synode verwacht, dat het geschrift, dat
aan alle kerken zal worden toegezonden
besproken zal worden in kringen van
gemeenteleden en op gemeenteavond.
„De bezinning op de gezameniyke en
persoonlijke verantwoordelijkheid van
ons allen als staatsburgers en als chris
tenen is een blijvende opdracht van de
kerk, zo wordt opgemerkt in het ge
schrift, dat als een voorlopige plaatsbe
paling moet worden gezien.
In het geschrift komt de mening tot
uiting, dat het tot de taak van de chris
tenen en van de kerken behoort de vol
keren te wijzen op het hachelijke van de
huidige situatie en dat er by de regerin
gen op moet worden aangedrongen zich
met grote ernst op deze zaait te beraden.
Renaults populaire Dauphinemodel heeft v oor 1963 verschillende detail-
verbeteringen ondergaan
De Dauphine 1963 kreeg dezelfde opengewerkte aluminiumkleurige
wielen, welke in het verleden slechts op Ondine en Gordini werden
gemonteerd. Het dashboard is in een matzwarte craquelé-finish ge
spoten, terwyi de overkapping van het instrumentenpaneel in zwart plas
tic is uitgevoerd. Het stuurwiel van de Dauphine is gelijk aan dat van
de Ondine én Gordini 1962, doch egaal zwart van kleur; het is dus meer
komvormig dan voorheen en de stuurwielrand is voorzien van handgrepen.
Ook de versnellingshandleknop is thans van zwart plastic. Er is een
extra clignoteur aan de zijkant van beide voorspatschermcn aangebracht.
Het kleurenpalet bestaat uit zes nieuwe unieke tinten. De prijs
van de Dauphine, welke wordt geleverd inclusief verwarming, bedraagt
f 4995. Extra voor schuifdak f 225,
Wat carrosserie- en interieuruitvoering betreft is de Gordini 1963 geheel
identiek aan de normale Renault Dauphine. De Gordini onderscheidt zich
echter nog van de Dauphine op ondermeer de volgende punten:
Gepousseerde motor, welke een maximum vermogen levert van 40 SAE
pk bij 5000 omw./min., tegenover 32 SAB pk bij 4500 omw./min. van de
normale Dauphine. Een vierversnellingsbak in plaats van de volledig
gesynchroniseerde 3-bak van de Dauphine. De prijs van de Gordini
1963, welke wordt geleverd inclusief verwarming en ruitensproeiers, be
draagt f 5195,(voorheen f 5950,Extra voor schuifdak f 225,
(Advertentie)
Niet alle as stemt tot voldoening! As in
de verbrandingsruimte van uw automotor
leidt tot vermogenverlies en hoger brand
stofverbruik! Daarom gaan steeds meer
automobilisten over op„SHELLX-100"Mu1-
tigrade, de éérste motorolie die geen as-
afzetting veroorzaakt in de verbrandings
ruimte. Extra voordelen: een schonere
motor die minder slijt en blijvend laag
benzine-verbruik!
Andere voordelen van „SHELLX-100" Mulligrade zijn: ge
makkelijk starten, ook bij strenge kou1 direct na koude start
goede smering! absoluut veilige smering tij boge rjstidbtda!
Da luchtbeweging in de verbrandingsruimte wordt door aanslag
verstoord. Links een schone motor met goede, rechts een vuila
met slecht® vulling van de cilinder, Gevolg: vermogenverlies.
