BLANKENHEYM
BERLIJNSE MUUR DEED AL
12.000 MENSEN VLUCHTEN
GULF FLAME
Hoogovens houdt zich
afzijdig van plannen
voor Europoort-bedrijf
HUISBRANDOLIE
Minstens 29
vluchtelingen
werden gedood
fast, 1 K2r 1
MR. E. ELIAS
„Geschetste project
is voor ons
onaanvaardbaar
Billiton wil in
Delfzijl bouwen
BUITENLAND PLAATSTE MINDER
ORDERS BIJ ONZE BEDRIJVEN
Aantal opdrachten
uit het binnenland
nam daarentegen toe
VLEESPRIJS IS
GEDAALD MEENT
DRS. DE POUS
VRIJDAG 5 OKTOBER 1962
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WESTDUITS REGERINGSWITBOEK:
Ruim 12.000 Oostduitsers zijn na
de oprichting van de Berlijnse
muur op 13 augustus 1961 naar
het westen gevlucht, aldus is giste
ren door de Westduitse regering in
Bonn bekendgemaakt.
In een regeringswitboek over de
Berlijnse muur wordt gezegd dat
er in de periode van 13 augustus
1961 en 11 augustus van dit jaar,
12.316 Oostduitsers naar West-
Duitsland zijn gevlucht. Dit is het
eerste officiële cijfer van het aan
tal naar de bondsrepubliek uitge
weken Oostduitsers.
Het witboek is door het ministerie van
aangelegenheden die geheel Duitsland
betreffen gepubliceerd. Dit is een ver
rassend hoog cijfer. Eerder werd het
aantal vluchtelingen op 10.000 of minder
geschat.
In het witboek staat voorts dat 51.056
Oostduitsers die op het ogenblik dat de
muur werd opgericht in West-Duitsland
vertoefden, verzocht hadden in de bonds
republiek te mogen blijven, hetgeen hen
werd toegestaan.
Communistische grenswachten,
staat er in het witboek, hebben sinds
13 augustus 1961 „tenminste 29 hul
peloze personen gedood", die naar het
Advertentie
haalt de meeste vlekken
uit de meeste stoffen!
Hef is wel goed, dat u het weet:
professor Pen
zijne grönncgcr
i Vrij Nederland
een tegen
stander van reizen.
Ik heb dat zojuist gelezen in een
interview dat
hooggeleerde ai
heeft verleend en ik ben er kapot
Professor Pen is een tegenstander
van reizen. Ik hoop, dat u dit
stukje pas na tafel leest want an
ders vergaat u misschien de dage
lijkse eetlust. Misschien bent u
er even beroerd van als ik. Want
het is aangrijpend en schokkend,
als je zelf dol op reizen bent, te
vernemen dat professor Pen dat
niet is. Integendeel.
Er staat natuurlijk nog veel meer
slaat vrijioel een hele pagina van
dat weekblad. Er staan nog veel
meer voors en tegens van profes
sor Pen in en allerlei markante
karaktereigenschappen van hem
door hem zelf den volke voorge
legd. Maar dat van het tegen-rei-
zen-zijn heeft mij het meest aan
gegrepen, want het is vervelend,
een groot man te lwren verkla
ren^ dat hij daar tiu juist tegen is.
Altijd, als ik zo'n lang infervieto
met een groot persoon lees, is
mijn eerste reactie er een van
onvermengde, zwavelgele jaloezie
waarom komt er nu nooit eens
iemand om mij te interviewen. Ik
wil de mensen óók wel eens ver
tellen welke interessante trekjes
mijn karakter bezit en in welke
opzichten ik héél bijzonder ben.
En ik zou ook wel eens tvereld-
kundig willen maken, waar ik al
lemaal tegen ben: worteltjes en
staatsbemoeienisbami en kern
explosies, Sjonnie Hoes, de tota
litaire staat,, rassendiscriminatie,
dicpvriesgroente en interviews.
Vooral interviews. Dat zou ik aan
Bibeb van Vrij Nederland en aan
alle andere interviewers van vrij
Nederland zeggen: „dat vindt u
misschien reuze-raar van me,
maar ik ben tegen interviews. Zet
w dat er maar gerust in. Ik zou
zeggen: begint u daar maar mee:
dat ik tegen interviews ben. Net
zoals professor Pen tegen reizen
is, ben ik tegen interviewen. Daar
kijkt u van op, hè f Dat vindt u
héél eigenaardig hèf Dat vindt u
reuze bijzonder, nët zo reuze bij
zonder als dat tegen-reizen-zijn
van professor Pen. 'U mag er ge
rust een grote kop van maken:
„meneer is tegen interviews" en
dan als onderkop: „merhivaardi-
ge uitlating van hooq-intellectueel
persoon". Ik zal het u even ver
klaren: ik vind het belachelijk,
ronduit-belachelijk dat mensen
zich laten interviewen om de hele
wereld te vertellen wat niemand
in de hele wereld een biet kan
schelen. Ik vind dat vertellen
over je eigen eigenaardigheden en
oordelen en voor-oordelen en sym
pathieën en antipathieën, waar
geen mens behalve die ene inter-
vieewer) je om vraagt een lelijk
teken van zelfoverschatting. Om
nu eens een voorbeeld te noe-
fessor Pen zou dit niet hebben
meegedeeld als hij niet dacht dat
dat een interesante onthulling
was.
Ik hou bijvoorbeeld niet van bana
nen. Maar dat vertel ilc u niet.
Dat hang ik niet aan de grote
klok. Want wie kan dat nu iets
schelen, dat ik niet van bananen
houdt Kunt u mij volgent Daar
om ben ik tegen mterviews. Daar
krijgt u mij niet voor. Professor
Pen houdt niet van reizen. Mooi
zo. Haal uit je winst. Reuze-inte
ressant. Is er iemand die dat iets
kan schelen f
Ach, professor bent u tegen
reizen t
Reuze-merkwaardig, professor.
Nee, mevrouio mij krijgt u niet
voor een interview. Daar doe ik
niet aan mee. Het is maar goed
dat u mij er niet om vraagt, want
ik zou u moeten teleurstellen.
ELIAS
westen poogden te ontsnappen. Ver
der hebben zeven personen bij een
ongeluk tijdens de vlucht het leven
verloren. Als gevolg van de muur
hebben zich vele tragische zelfmoor
den voorgedaan.
In het witboek wordt voorts gezegd dat
de ruimte die door de muur in beslag
wordt genomen voldoende is voor een
gebouw, waarin 150 gezinnen onderge
bracht zouden kunnen worden.
De communisten hebben volgens het
witboek 116 uitkijktorens opgericht en
209 propagandaluidsprekers rond West-
Berlijn opgesteld.
Westduitse oficieren van justitie hebben
500 onderzoekingen ingesteld tegen c
munistische functionarissen wegens
moord, doodslag, poging tot moord, po
ging tot doodslag en ontvoering.
In een voorwoord door minister Ernst
Lemmer wordt gezegd dat er voor West-
Berlijn geen problemen zijn, zoals het
Russische blok beweert.
„Er was en is een Berlynse crisis, alleen
wanneer de communistische expansie
politiek vryheid en voorspoed van West-
Berlijn bedreigt", aldus de minister.
VOLGENDE WEEK PROEF
MET NIEUWE
WERKWIJZE KAMER
Grenswijziging Walcheren
aan de orde
(Van onze Haagse redactie)
Woensdag 17 en donderdag 18 oktober
zal voor net eerst de proef worden ge
houden met het in het openbaar voor
bereiden door een commissie uit de
Tweede Kamer van het debat in de vol
ledige Tweede Kamer over een begro
tingshoofdstuk- Zoals bekend komt de
ze commissie-vergadering in de plaats
van het uitwisselen van schriftelijke
stukken: het voorlopig verslag en de
memorie van antwoord.
De eerste proef geldt de begroting voor
1963 van het departement van binnen
landse zaken.
De vaste commissie uit de Tweede Ka
mer voor binnenlandse zaken heeft een
lijst gepubliceerd van de punten, waar
over met minister Toxopeus van ge
dachten zal worden gewisseld. Het zijn
er 45. Een ervan luidt kort en goed:
„ministersalarissen". (Weggedrukt in
de cijfers van de diverse begrotingen
blijkt dat de ministersalarissen volgend
jaar met 10.000.omhoog gaan).
Andere punten van overleg zijn en
kele grenswijzigingen, o.a. die van
Heemskerk-Beverwijk, van Walcheren,
van de Noord-Veluwe en van West-
Friesland (De Weere). Ook de vraag
stukken van de agglomeratie Den
Haag, Amsterdam en IJmond komen
aan de orde. Onder punt 41 staat ver
meld: „ontslag aan een ambtenaar der
gemeente Deventer". Onder nr. 42:
„schadeclaims der gemeente Nijme
gen".
C.A.O.'s opgezegd
Blijkens „toenadering", het orgaan van
de Christelijke Bedrijfsgroepen Centra
le in Nederland, zijn opgezegd dt
G.A.O.'s voor de brouwerijen, de groen
ten- en fruitverwerkende industrie er
de margarine- en spysvettenindustrie.
PAUS REISDE NAAR
LORETOENASSISl
Paus Joannes heeft gisteren tienduizen
den op de been gebracht met zyn bede
vaart naar Loreto en Assisi om daar te
bidden voor het tweede Vaticaanse con
cilie, dut over een week begint. In de
twee bedevaartplaatsen zelf was een
tienvoud aanwezig van de normale be
volking en overal langs de route hadden
zich dikke ryen gelovigen en toeristen
verzameld om de opperherder der
Rooms-Katholieke Kerk toe te juichen.
De paus genoot zelf zeer van de trein
reis, de eerste die sinds ruim een eeuw
door een paus werd gemaakt. Voor zijn
vertrek van het witmarmeren station
netje van Vaticaanstad praatte hij opge
wekt met de journalisten. Zichtbaar ont
roerd was hy door de overweldigende
belangstelling die hy overal langs de
650 kilometer lange icute ontmoette.
Vaak leunde hy uit het raam om dt
mensen z(jn zegen te geven. In de hei
ligdommen van Onze Lieve Vrouw in
Loreto en van St.-Franciscus in Assisi
bad hy lang en kennelijk aangedaan
voor het welslagen van het concilie,
waartoe hij het initiatief nam.
Medewerker aan
ons blad
Vanduag stellen wij onze lezers
als nieuwe medewerker aan de ru
briek „Klankbord" voor de beken
de journalist mr. E. Elias. Van
hem zullen wij driemaal in de week
een bijdrage plaatsen. Wij zijn bij
zonder verheugd mr. Elias
wiens werk in de Nederlandse
journalistiek een begrip is gewor
den in onze kring van medewer
kers te kunnen begroeten. We twij
felen er niet aan'of zijn bijdragen
zullen door onze lezers op hoge
prijs worden gesteld.
Dit is het Nieuw-Guinea lierinne-
ringskruis". Zoals gemeld bestaat
het versiersel uit een vierarmig
kruis van goudkleurig metaal,
waarvan de verticale armen lan
ger zijn dan de horizontale. In het
hart van het kruis bevindt zich
een cirkelvormig schild, waarop
in reliëf een vijfpuntige ster is
aangebracht met als randschrift
de woorden Nederland en Nieuw-
Gninea, het geheel gedekt door de
koninklijke- kroon.
c/ie goeie ouwe met de baard) 9.05
die goeie jonge (met 't baardje) 7.GO
DIRECTIE HOOGOVENS:
Gistermiddag heeft de burgemeester
van Rotterdam in de vergadering
van de gemeenteraad een verklaring
afgelegd over de stand van zaken
met betrekking tot het onderzoek
omtrent de mogelijkheid van een
hoogovenbedrijf op Rozenburg. Ter
aanvulling op hetgeen de burgemees
ter omtrent haar standpunt heeft
gezegd, doelt de directie van Hoog
ovens mede, dat het in het rappori
van United States Steel Corporation
geschetste project voor haar een on
aanvaardbaar propositie is, op gr
van de onbevredigende rentabilii
de grote te riskeren kapitalen en de
vele in het rapport zelve genoemde
onzekerheden.
Een redelyk rendabele propositie voor
Rozenburg zou zeker de belangstel
ling van de directie van Hoogovens
hebben gehad, ook naast en in toe
voeging aan de eigen uitbre"
plannen en -mogelijkheden. H.
breken van deze rentabiliteit en van
gunstige vooruitzichten is echter
voor het afwijzend oordeel ter zake
doorslaggevend geweest. De directie
van Hoogovens heeft bovendien ge
zocht naar mogelijke andere belang
rijke argumenten of speciale facto
ren die voor haar zouden kunnen
gelden en die er toe zouden kunnen
leiden om de bovengenoemde be
zwaren terzijde te schuiven, doch
deze niet kunnen vinden.
De Billiton-maatscliappij overweegt ern
stig een aluminiumfabriek te bouwen in
Delfzijl. Zij maakt echter het voorbe
houd, dat zij met de minister van econo
mische zaken tot een 3kkoord kan ko
men over de prijs van het aardgas.
Dit is gisteren medegedeeld in de verga
dering van het havenschap Delfzijl, die
in Groningen is gehouden. Het haven
schap had van de Billiton-maatschappij
machtiging gekregen om een officiële
bevestiging van de plannen te geven.
De aluminiumfabriek zal de grondstof
aluin betrekken uit Suriname. Het ha
venschap Delfzijl heeft besloten de no
dige terreinen bouwrijp te maken.
Verbrandt gelijkmatig
Houdt Uw brander schoon
gulf oil (nederland) n.v. rotterdam
VERSCHUIVING MERKBAAR
Het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek heeft zo juist de indexcij
fers bekendgemaakt van de waar
de van de openstaande orders op
30 juni 1962 bij een groot aantal
bedrijfstakken, waarbij onder
scheid wordt gemaakt tussen bin
nenlandse en buitenlandse bestel
lingen.
j hebben de orderpositie op 30 juni
31 vergeleken met die op 30 jiuii 1963
zyn tot de conclusie gekomen, dat het
buitenland by vele bedrijfstakken min
der is gaan bestellen. Slechts by 5 is het
bedrag aan bestellingen opgelopen.
Tot de gelukkigen behoren de elektro
technische industrie 16 de steen-
en offsetdrukkerijen 9%), de pa
pierfabrieken 24 de kartonnage-
abrieken 17 alsmede de cacao-
»n chocoladefabrieken 15 - Zij
waren dus attractief genoeg voor de bui
tenlandse afnemers.
Maar andere bedrijfstakken waren min
der gelukkig, waarbij buiten beschou
wing moet blijven of dit nu aan een te
hoge prijs, aan te lange levertijden of
-an onvoldoende kredietfaciliteiten ligt.
Minder orders
De tapytfabrieken zagen hun order
portefeuille met 30 teruglopen, de
cementwarenfabrieken met 50 de
wolindustrlo. met 23 de strokar
tonfabrieken met 71 de kledingin
dustrie met 18 dc scheepsbouw
met 19 en de katoen-, rayon- en
linnenindustrie met 13
Het binnenlandse front kon echter in be
paalde gevallen voor een tegenwicht
zorgen: bij 9 bedrijfstakken was het be
drag aan bestellingen op 30 juni j.l. ho
ger dan een jaar er voor.
Een typerend voorbeeld was de tapijt
industrie met een sty ging van 44 een
verschuiving dus van de opdrachten uit
het buitenland naar het binnenland. Dit
zelfde zien wij trouwens ook bij de ce
mentwarenfabrieken: in hot binnenland
een stijging van de bestellingen met
Maar cok de papierfabrieken kre-
w behoorlyk wat meer binnenlandse
opdrachten -f- 23 terwijl de elektro
technische industrie evenmin reden tot
klagen heeft 14%).
Daarentegen moesten de transport-
middelenindustrie 30 de ka
toen-, rayon- en linnenindustrie
23 de strokartonfabrieken
44 en de wolindustrie 18
met een kleinere binnenlandse order
portefeuille genoegen nemen. Scher
pe buitenlandse concurrentie kan hier
een oorzaak zyn maar ook andere
factoren kunnen een rol hebben ge
speeld.
Nomen wij nu de binnen- en buitenland
se orders bij elkaar, dan blyft alleen
maar de conclusie over, dat de textiel
industrie, de scheepsbouw, de kledingin
dustrie en de strokartonfabrieken in de
verkeerde orderboek hebben gezeten,
zullen extra moeite moeten doen om
meer orders te bemachtigen. Gunstiger
staan de zaken voor de elektrotechni
sche industrie, de steen- en offsetdruk-
keryen en de papierfabrikanten, die op
een verbetering van de orderportefeuille
kunnen bogen.
Een nauwelijks herkenbaar wrak: het
overblijfsel van de Belgische autobus,
welke, zoals gemeld, woensdagavondl bij
Quatrebras (gemeente Berkèl-Enscliot)
in dichte mist tegen een. vrachtauto bot
ste. Bij dit ongeval, waarbij nog meer
auto's betrokken waren, werd een per
soon gedood, vijf zxoaar aewond en 20
min of meer licht gewoncl, de licht ge
wonden konden na behandeling naar
huis vervoerd worden.
Nog ruime mogelijkheden in IJmond
De burgemeester van Rotterdam, mr. G. E. van Walsum, heeft voor
de aanvang van de eigenlijke raadsvergadering van gistermiddag een
verklaring afgelegd omtrent de gang van zaken met betrekking tot
het onderzoek van de mogelijkheid van een hoogovenbedrijf op Ro
zenburg. Hij zei in deze verklaring dat het uitvoerige onderzoek dat
de gemeente heeft laten instellen, in ieder geval niet tot de slotsom
leidde, dat het beter was het denkbeeld van de vestiging van een
hoogoven- en staalbedrijf in Europoort verder maar te laten rusten.
„Omtrent de aantrekkelijkheid van de vestigingsplaats laat dit onder
zoek geen twijfel bestaan. Maar tot ons leedwezen heeft de bestude
ring van de rapporten Hoogovens tot het besluit gebracht zich af
zijdig te houden".
Niet economisch te
exploiteren volgens
bestaand ontwerp
Het onderzoek dat vanwege de gemeente
Rotterdam is ingesteld nadat eerder
een commissie onder leiding van prof.
Van Berkum in opdracht van Hoog
ovens, staatsmijnen en de Nederlandse
Kabelfabrieken een rapport had ge
maakt had ten doel vast fe stellen
of er voor een hoogoven- en staalbedrijf
op Rozenburg mogelijkheden zijn en in
dien dat onderzoek daartoe aanleiding
geeft na te gaan of er ondernemingen
waren die onder de stichting van zulk
een bedryf hun schouders wilden zetten.
Studies
Contact hiertoe werd opgenomen met de
Franse Bureaux Sema en Sofresid, ter
wijl later ook United States Steel Corpo
ration erbij werd betrokken. In maart
zijn de omvangrijke studies en rapporten
ontvangen, die kwamen tot verschillen
de voorzichtig opgestelde conclusies.
Een ding werd duidelijk: het oprichten
van zulk een bedrijf zou geen geringe
onderneming zyn. Het rapport oordeelt
het slechts verantwoord in twee etappes
met een tussenruimte van vijf jaar tot
een produktiecapaciteit van 1.675.000
ton ruw staal te komen en berekent de
totale investering van 1,5 miljard gul
den.
Uitgaande van de gedachtengang dat
de leiding van zulk een bedrijf in
handen zou moeten zijn van een
Europese staalonderneming of een
combinatie van internationale staal-
ondernemingen, hebben wij in over
leg met de minister van economische
zaken en met instemming van de
United States Steel Corporation be
sloten de rapporten in de eerste
plaats in handen van Hoogovens te
stellen".
Afzijdig
„Tot ons leedwezen heeft de bestudering
van de rapporten Hoogovens tot het be
sluit gebracht, dat zy zich afzijdig wenst
De minister van economische za
ken, drs J. W. de Pous, heeft gis
termiddag in de Tweede Kamer op
mondeling gestelde vragen van de
heer Schagen (p.v.d.a.) geant
woord, dat de daling van de slacht-
veeprijzen ook een daling van de
prijzen voor de consument tenge
volge heeft gehad.
Wel is gebleken, aldus de minister, dat
de daling van de groothandelspryzen nog
niet volledig in de consumentenprijs is
doorgewerkt. In de periode juni-septem-
ber daalde de gemiddelde groothandels-
prijs met 27 cent per kg, terwijl-de ge
middelde consumentenprijs in die perio
de slechts met 10 cent per kg naar be
neden ging. Op den duur volgen echter
de detailprijzen die van de groothandel
en de minister zag geen aanleiding om
te veronderstellen, dat de ontwikkeling
deze keer anders zal zyn dan in het ver
leden. Volgens hem was er dan ook geen
aanleiding maatregelen te nemen ten
behoeve van de consumenten.
te houden, omdat naar haar mening het
door de United States Steel Corporation
ontworpen plan naar de normen die
Hoogovens meent te moeten aanhonden
op economische basis niet kan worden
geëxploiteerd. Wel heeft zy nog de mo
gelijkheid geopperd van een voortgezet
onderzoek naar een tussen- of deelop
lossing."
„Desgevraagd heeft Hoogovens ons bij
schrijven van 10 september 1962 nader
medegedeeld, dat er uit het oogpunt var,
het belang van haar vennootschap be
zien geen doorslaggevende importantie
verbonden is aan een eventueel onder
zoek naar een tussen- of deeloplossing,
en wel omdat een dergelijke tussen-op-
lossing zo deze al gevonden lean wor
den zeer waarschijnlijk aanzienlijke
extra kosten met zich zal brengen.
vendien biedt het terrein waarover
Hoogovens thans in de IJmond beschikt
nog ruime groeimogelijkheden, zodat be
langstelling voor een nieuw terrein by
haar pas over geruime tijd actueel zal
gaan worden".
Geen verwachtingen
„Dit neemt echter niet weg dat
Hoogovens uit hoofde van een n
lijk nationaal belang en uit hoofde
van economisch strategische overwe
gingen bereid zou zyn tot het onder
nemen van een dergelijke studie".
„Het zal niemand verbazen dat wy vaa
een nader onderzoek, dat gedragen zou
worden door een motivering waaraan
elke overtuiging ontbreekt, geen ver
wachtingen koesteren", aldus burge
meester Van Walsum.
„Blijft de vraag wat ons thans te doen
staat. Wat dit betreft zouden wij er
voorkeur aan geven dat het Hoogoven
terrein in Europoort nog enige tijd voor
dit doel ter beschikking kon blijven.
Wanneer er andere staalondernemingen
zijn, die de taak, die Hoogovens niet op
zich kan nemen, zouden willen overne
men, moeten zij de mogeiykheid hebben
zich aan te melden en hun plannen uit
te werken".
„Er is thans geen behoefte me
nieuwe rapporten. Wy zijn nu in het
stadium gekomen, dat beslissingen moe
ten worden genomen en daarvoor biedt
het beschikbare studiemateriaal, naar
het ons voorkomt, voldoende grondslag'
SCHIRRA VIEL BIJNA
TWEE KILO AF
Twee dokters van de Amerikaanse
organisatie voor de lucht- en
ruimtevaart (N.A.S.A.), die ruim
tevaarder kapitein-luitenant-ter-
zee Walter Scfiïrra hebben onder
zocht, hebben verklaard, dat diens
lichamelyk welzyn „zeer goed"
Schirra heeft gedurende zijn ruim
tereis van meer dan negen uur 1.8
kilogram aan gewicht verloren,
„doch dat is minder dan hij zou
zijn afgevallen na een rugbywed
strijd te hebben gespeeld", aldus
de dokters.
De onderzoekende geneesheren
hebben bij Schirra geen sporen
van kosmische straling aangetrof
fen, geen veranderingen in zijn
evenwichtsorgaan en geen afwij
kingen van zyn normale lichame
lijke toestand in het algemeen,
Schirra ondervond geen moeilijk
heden by het eten en hij heeft ook
geen last gehad van ruimteziekte,
waarover de Sowjetrussische
ruimtevaarder majoor Gagarin
heeft geklaagd.
De directeur van het Mercury-
project, Kraft, heeft gisteren op
een persconferentie meegedeeld
dat de ruimtevaartdeskundigen er
tijdens de eerste omwenteling van
Schirra in zijn „Sigma"-7"-ruim-
tecabine ernstig over hebben ge
dacht om hem geen tweede om
wenteling te laten beginnen, om
dat de temperatuur in zijn ruim-
tepak te hoog opliep. Kraft zei
dat de temperatuur geleidelijk
aan was gestegen tot 88 graden
Fahrenheit, drie graden boven de
„rode streep". De grondstations
werden gewaarschuwd en men
maakte zich gereed voor een snel
le beslissing over het in werking
stellen van de remraketten toen
de cabine voor de eerste maal
over de Amerikaanse westkust
vloog. Deze temperatuurstijging
was begonnen toen Schirra zien
boven Australië bevond. Hij was
er echter even voor hij Hawaii be
reikte in geslaagd de temperatuur
in zyn pak te regelen en omlaag
te brengen tot 82 graden Fahren
heit. Nog waren de deskundiger
het er niet over eens, of zij de
vlucht zouden laten voortzetten,
maar na in allerijl met Schirre
en Scott Carpenter gevoerde ge
sprekken besloten zy om de twee
de omwenteling te laten beginnen
Deze beslissing werd anderhalve
minuut voor de remraketten nood
zakelijkerwijze voor de landing in
werking hadden moeten worden
gesteld, genomen.
Het Wereldgebeuren
Naar de maan
Kapitein-luitenant ter zee Walter
Schirra (39) ls woensdag behouden
in de Stille Oceaan geland na een ruim
negen uur durende tocht door de ruimte,
waarbij hy byna zes hele ronden om de
aarde maakte. Binnen het gezichtsveld
van het vliegdekschip Kearsarge kwam
hij in het water terecht en in ae kortst
mogelyke tijd had men de capsule opge
vist en aan dek van de oorlogsbodem
gebracht. Schirra had, zowel gedurende
de tocht door de ruimte als gedurende
de tijd die hij in de oceaan ronddobberde
het noofd uitzonderlijk koel gehouden.
Tijdens de vlucht verrichtte ny nauw
keurig alle voorgeschreven handelin
gen, berichtte voortdurend over zijn
conditie en vergat zelfs niet luchtige ge
sprekjes te voeren met zyn collega-
astronauten. Glenn en Carpenter gaven
op gezette tijden, wanneer de Sigma-7
binnen de reikwydte van hun zenders
kwam, op ruimte-ervaring gebaseerde
adviezen en steeds weer stelde Schirra
hen gerust: er was niets dat hij ook
maar zou kunnen vergeten. Hij voelde
zich in zijn capsule bijna zo rustig als
thuis in een gemakkelijke stoel by de
haard.
Amerika was er opgetogen over. Nog
nimmer was een ruimtereis zo vlot ver
lopen. Alles werkte dan ook mee: het
weer, de voorbereidingen verliepen vlot
en Schirra bleek de koelbloedigheid zel
ve. Na alle anti-reclame van voorgaande
lanceringspogingen, die steeds weer
moesten worden uitgesteld in verband
met het slechte weer of technische moei-
lykheden was dit een bijzonder succes
volle prestatie. Zelfs Rusland was er
stil van. Moskou noemde Schirra een
„moedig man" en liet het er verder bij.
Geen kleinerende Russische opmerkin
gen over „een paar armzalige rondjes"
rond de aardbol al werd er wel even op
gewezen dat de zes rondjes van Schirra
nauwelyks te vergelyken zyn met de
jongste Russische prestatie: 64 omwen-
:elingen.
Over het algemeen was de Russische
reactie qus rustig.
De Prawda zette de lezers op de
voorpagina liever een verhaal voor over
de lancering van de eerste Spoetnik vijf
jaar geleden, waarmee het tijdperk van
de ruimte werd ingeluid en besteedde op
een binnenpagina ternauwernood aan
dacht aan de reis van de Sigma-7. Een
voorspelling langs de neus weg herin-
nerdê Russen en niet-Russen bovendien
nog even aan de bestaande Amerikaans-
Russische wedloop, waarvan de maan de
inzet is. Deze voorspelling: dat binnen
kort Russische ruimtevaarders het re
cord van opovitsj en Nikolajew aan-
merkelgk zullen verbeteren heeft er
weer even de spanning in gebracht.
Zowel Amerika als Rusland menen het
eerst de maan te zullen bereiken. Presi
dent Kennedy heeft enige tyd geleden
medegedeeld, dat de maan nog steeds
Amenka's doelwit is en dat Amerika
vast besloten is het eerste op dit he
mellichaam te landen. De woorden van
de president werden nog eens benadrukt
door het hoofd van de Amerikaanse in
stelling, die zich met de ruimtevaart be
zighoudt, de heer James E. Webb. Di
recteur Webb van de National Aeronau
tics and Space Administration gaf toe
dat de Russen op 't gebied van de ruim
tevaart weliswaar 2 jaar op Amerika
voor liggen, maar de maan is voor de
Amerikanen" verklaarde hij.
De 'heer Webb meent, dat de spoed,
waarmee Amerika tracht het Sa-
turnus-project tot ontwikkeling te bren
gen, de Verenigde Staten ten slotte een
voorsprong zal geven. De Saturnus, een
gigantische raket, zal het mogelijk moe
ten maken om byna onbeperkt de ruim
te te exploiteren. Voorts werken de
Amerikanen aan het project Gemini. De
Gemini is een capsule die men over één
of twee jaar in gebruik wil nemen. Maar
zelfs dan zal men waarschgnliik nog een
achterstand op de Russen heDben. De
Geminicapsule zal drie ton wegen en
dat is dan altijd nog twee ton minder
dan de Wostok, waarmee Nikolajew
en Popovïtsi het uren achtereen in de
ruimte uithielden.
Hoe de Wostok er precies uit
ziet weet men niet, maar wel bekend
is dat het Russische ruimtevaartuig een
luxueuze ruimte biedt aan zyn passa
giers vergeleken met de Mercury-capsu
le, die als een dameshandschoen om de
astronaut past. De Amerikaanse inge
nieurs hebben alle ruimte van hun ruim
teschip benut en er is gewoekerd met
het gewicht om zoveel mogelijk ruimte
uit té sparen voor brandstof en het
toestel zo licht te houden als maar
enigszins verantwoord is.
Nikolajew vertelde onlangs in een inter
view, dat hij in zyn capsule ruimte ge
noeg had om zo nu en dan eens de benen
te strekken. Hij kon in zyn zetel van
wit plastic achterover gaan liggen en
slapen en nu en dan zweefde hy maar
eens wat rond.
De Amerikaanse geleerden hebben uit
deze gegevens opgemaakt, dat nog
lang niet alle ruimte in de Wostok is
benut. Bovendien weet men, dat de Rus
ruimteschepen in een baan om de
ie hebben gebracht, die twee ton
meer wogen dan de Wostok. Zy moeten
dus enorme raketten hebben.
Dr. Werner von Braun, de Amerikaanse
raketdeskundige is er dan ook niet hele
maal zeker van dat Amerika de achter
staan, wanneer de Russen in 1964 een
raket lanceren, die krachtig genoeg is
voor een maanreis", zo heeft hij pas nog
verklaard.
Prof. Leonid Sedow, een vooraanstaand
Russische ruimtevaartdeskundige voor
spelt dat een landing op de maan in
1965 mogelijk zal zijn. Amerika heeft
°een preeïese voorspelling gedaan, maar
!e verwachting in het land van Uncle
Sam is toch wel, dat vóór 1970 een
Amerikaanse vlag op de maan zal staan.
Dit decennium zal dus nog heel wat
drukte in de ruimte te zien geven. Of
het allemaal nuttig is en of de miljar
den, die aan de maanwedloop worden
besteed aan een goede zaak worden uit
gegeven is een onderwerp, waarover de
discussie nog maar pas op gang is ge
komen. Er zijn in Amerika stemmen op
gegaan, die de maanrace een te groot
risico voor Amenka's prestige achten.
Pessimistisch gestemde Amerikanen
voor niets heeft drukgemaakt. Anderen
zouden liever zien, dat de dollars voor
het Mercury-project aan militaire doel
einden werden uitgegeven. Feit is dat in
de Verenigde Staten blunders zyn ge
maakt by het ruimte-onderzoek, die de
staat veel hebben gekost. Leger en
luchtmacht werkten vaak langs elkaar
heen en van een vruchten afwerpende
coördinatie was tot in de verste verte
geen sprake. Alles wat de maanreis be
treft is nu bij de N.A.S.A. in één hand.
Er is geen twyfel aan dat de Verenigde
Staten de maan eerst willen hebben. De
voorspoedige reis van Walter Schirra
heeft het westen weer wat moed gege
ven. De volgende stap is al aangekon
digd: een reisje van 24 uur, misschien
reeds in het begin van 1963.
WALTER SCHIRRA