BLANKENHEYM BERLIJNSE MUUR DEED AL 12.000 MENSEN VLUCHTEN GULF FLAME Hoogovens houdt zich afzijdig van plannen voor Europoort-bedrijf HUISBRANDOLIE Minstens 29 vluchtelingen werden gedood fast, 1 K2r 1 MR. E. ELIAS „Geschetste project is voor ons onaanvaardbaar Billiton wil in Delfzijl bouwen BUITENLAND PLAATSTE MINDER ORDERS BIJ ONZE BEDRIJVEN Aantal opdrachten uit het binnenland nam daarentegen toe VLEESPRIJS IS GEDAALD MEENT DRS. DE POUS VRIJDAG 5 OKTOBER 1962 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT WESTDUITS REGERINGSWITBOEK: Ruim 12.000 Oostduitsers zijn na de oprichting van de Berlijnse muur op 13 augustus 1961 naar het westen gevlucht, aldus is giste ren door de Westduitse regering in Bonn bekendgemaakt. In een regeringswitboek over de Berlijnse muur wordt gezegd dat er in de periode van 13 augustus 1961 en 11 augustus van dit jaar, 12.316 Oostduitsers naar West- Duitsland zijn gevlucht. Dit is het eerste officiële cijfer van het aan tal naar de bondsrepubliek uitge weken Oostduitsers. Het witboek is door het ministerie van aangelegenheden die geheel Duitsland betreffen gepubliceerd. Dit is een ver rassend hoog cijfer. Eerder werd het aantal vluchtelingen op 10.000 of minder geschat. In het witboek staat voorts dat 51.056 Oostduitsers die op het ogenblik dat de muur werd opgericht in West-Duitsland vertoefden, verzocht hadden in de bonds republiek te mogen blijven, hetgeen hen werd toegestaan. Communistische grenswachten, staat er in het witboek, hebben sinds 13 augustus 1961 „tenminste 29 hul peloze personen gedood", die naar het Advertentie haalt de meeste vlekken uit de meeste stoffen! Hef is wel goed, dat u het weet: professor Pen zijne grönncgcr i Vrij Nederland een tegen stander van reizen. Ik heb dat zojuist gelezen in een interview dat hooggeleerde ai heeft verleend en ik ben er kapot Professor Pen is een tegenstander van reizen. Ik hoop, dat u dit stukje pas na tafel leest want an ders vergaat u misschien de dage lijkse eetlust. Misschien bent u er even beroerd van als ik. Want het is aangrijpend en schokkend, als je zelf dol op reizen bent, te vernemen dat professor Pen dat niet is. Integendeel. Er staat natuurlijk nog veel meer slaat vrijioel een hele pagina van dat weekblad. Er staan nog veel meer voors en tegens van profes sor Pen in en allerlei markante karaktereigenschappen van hem door hem zelf den volke voorge legd. Maar dat van het tegen-rei- zen-zijn heeft mij het meest aan gegrepen, want het is vervelend, een groot man te lwren verkla ren^ dat hij daar tiu juist tegen is. Altijd, als ik zo'n lang infervieto met een groot persoon lees, is mijn eerste reactie er een van onvermengde, zwavelgele jaloezie waarom komt er nu nooit eens iemand om mij te interviewen. Ik wil de mensen óók wel eens ver tellen welke interessante trekjes mijn karakter bezit en in welke opzichten ik héél bijzonder ben. En ik zou ook wel eens tvereld- kundig willen maken, waar ik al lemaal tegen ben: worteltjes en staatsbemoeienisbami en kern explosies, Sjonnie Hoes, de tota litaire staat,, rassendiscriminatie, dicpvriesgroente en interviews. Vooral interviews. Dat zou ik aan Bibeb van Vrij Nederland en aan alle andere interviewers van vrij Nederland zeggen: „dat vindt u misschien reuze-raar van me, maar ik ben tegen interviews. Zet w dat er maar gerust in. Ik zou zeggen: begint u daar maar mee: dat ik tegen interviews ben. Net zoals professor Pen tegen reizen is, ben ik tegen interviewen. Daar kijkt u van op, hè f Dat vindt u héél eigenaardig hèf Dat vindt u reuze bijzonder, nët zo reuze bij zonder als dat tegen-reizen-zijn van professor Pen. 'U mag er ge rust een grote kop van maken: „meneer is tegen interviews" en dan als onderkop: „merhivaardi- ge uitlating van hooq-intellectueel persoon". Ik zal het u even ver klaren: ik vind het belachelijk, ronduit-belachelijk dat mensen zich laten interviewen om de hele wereld te vertellen wat niemand in de hele wereld een biet kan schelen. Ik vind dat vertellen over je eigen eigenaardigheden en oordelen en voor-oordelen en sym pathieën en antipathieën, waar geen mens behalve die ene inter- vieewer) je om vraagt een lelijk teken van zelfoverschatting. Om nu eens een voorbeeld te noe- fessor Pen zou dit niet hebben meegedeeld als hij niet dacht dat dat een interesante onthulling was. Ik hou bijvoorbeeld niet van bana nen. Maar dat vertel ilc u niet. Dat hang ik niet aan de grote klok. Want wie kan dat nu iets schelen, dat ik niet van bananen houdt Kunt u mij volgent Daar om ben ik tegen mterviews. Daar krijgt u mij niet voor. Professor Pen houdt niet van reizen. Mooi zo. Haal uit je winst. Reuze-inte ressant. Is er iemand die dat iets kan schelen f Ach, professor bent u tegen reizen t Reuze-merkwaardig, professor. Nee, mevrouio mij krijgt u niet voor een interview. Daar doe ik niet aan mee. Het is maar goed dat u mij er niet om vraagt, want ik zou u moeten teleurstellen. ELIAS westen poogden te ontsnappen. Ver der hebben zeven personen bij een ongeluk tijdens de vlucht het leven verloren. Als gevolg van de muur hebben zich vele tragische zelfmoor den voorgedaan. In het witboek wordt voorts gezegd dat de ruimte die door de muur in beslag wordt genomen voldoende is voor een gebouw, waarin 150 gezinnen onderge bracht zouden kunnen worden. De communisten hebben volgens het witboek 116 uitkijktorens opgericht en 209 propagandaluidsprekers rond West- Berlijn opgesteld. Westduitse oficieren van justitie hebben 500 onderzoekingen ingesteld tegen c munistische functionarissen wegens moord, doodslag, poging tot moord, po ging tot doodslag en ontvoering. In een voorwoord door minister Ernst Lemmer wordt gezegd dat er voor West- Berlijn geen problemen zijn, zoals het Russische blok beweert. „Er was en is een Berlynse crisis, alleen wanneer de communistische expansie politiek vryheid en voorspoed van West- Berlijn bedreigt", aldus de minister. VOLGENDE WEEK PROEF MET NIEUWE WERKWIJZE KAMER Grenswijziging Walcheren aan de orde (Van onze Haagse redactie) Woensdag 17 en donderdag 18 oktober zal voor net eerst de proef worden ge houden met het in het openbaar voor bereiden door een commissie uit de Tweede Kamer van het debat in de vol ledige Tweede Kamer over een begro tingshoofdstuk- Zoals bekend komt de ze commissie-vergadering in de plaats van het uitwisselen van schriftelijke stukken: het voorlopig verslag en de memorie van antwoord. De eerste proef geldt de begroting voor 1963 van het departement van binnen landse zaken. De vaste commissie uit de Tweede Ka mer voor binnenlandse zaken heeft een lijst gepubliceerd van de punten, waar over met minister Toxopeus van ge dachten zal worden gewisseld. Het zijn er 45. Een ervan luidt kort en goed: „ministersalarissen". (Weggedrukt in de cijfers van de diverse begrotingen blijkt dat de ministersalarissen volgend jaar met 10.000.omhoog gaan). Andere punten van overleg zijn en kele grenswijzigingen, o.a. die van Heemskerk-Beverwijk, van Walcheren, van de Noord-Veluwe en van West- Friesland (De Weere). Ook de vraag stukken van de agglomeratie Den Haag, Amsterdam en IJmond komen aan de orde. Onder punt 41 staat ver meld: „ontslag aan een ambtenaar der gemeente Deventer". Onder nr. 42: „schadeclaims der gemeente Nijme gen". C.A.O.'s opgezegd Blijkens „toenadering", het orgaan van de Christelijke Bedrijfsgroepen Centra le in Nederland, zijn opgezegd dt G.A.O.'s voor de brouwerijen, de groen ten- en fruitverwerkende industrie er de margarine- en spysvettenindustrie. PAUS REISDE NAAR LORETOENASSISl Paus Joannes heeft gisteren tienduizen den op de been gebracht met zyn bede vaart naar Loreto en Assisi om daar te bidden voor het tweede Vaticaanse con cilie, dut over een week begint. In de twee bedevaartplaatsen zelf was een tienvoud aanwezig van de normale be volking en overal langs de route hadden zich dikke ryen gelovigen en toeristen verzameld om de opperherder der Rooms-Katholieke Kerk toe te juichen. De paus genoot zelf zeer van de trein reis, de eerste die sinds ruim een eeuw door een paus werd gemaakt. Voor zijn vertrek van het witmarmeren station netje van Vaticaanstad praatte hij opge wekt met de journalisten. Zichtbaar ont roerd was hy door de overweldigende belangstelling die hy overal langs de 650 kilometer lange icute ontmoette. Vaak leunde hy uit het raam om dt mensen z(jn zegen te geven. In de hei ligdommen van Onze Lieve Vrouw in Loreto en van St.-Franciscus in Assisi bad hy lang en kennelijk aangedaan voor het welslagen van het concilie, waartoe hij het initiatief nam. Medewerker aan ons blad Vanduag stellen wij onze lezers als nieuwe medewerker aan de ru briek „Klankbord" voor de beken de journalist mr. E. Elias. Van hem zullen wij driemaal in de week een bijdrage plaatsen. Wij zijn bij zonder verheugd mr. Elias wiens werk in de Nederlandse journalistiek een begrip is gewor den in onze kring van medewer kers te kunnen begroeten. We twij felen er niet aan'of zijn bijdragen zullen door onze lezers op hoge prijs worden gesteld. Dit is het Nieuw-Guinea lierinne- ringskruis". Zoals gemeld bestaat het versiersel uit een vierarmig kruis van goudkleurig metaal, waarvan de verticale armen lan ger zijn dan de horizontale. In het hart van het kruis bevindt zich een cirkelvormig schild, waarop in reliëf een vijfpuntige ster is aangebracht met als randschrift de woorden Nederland en Nieuw- Gninea, het geheel gedekt door de koninklijke- kroon. c/ie goeie ouwe met de baard) 9.05 die goeie jonge (met 't baardje) 7.GO DIRECTIE HOOGOVENS: Gistermiddag heeft de burgemeester van Rotterdam in de vergadering van de gemeenteraad een verklaring afgelegd over de stand van zaken met betrekking tot het onderzoek omtrent de mogelijkheid van een hoogovenbedrijf op Rozenburg. Ter aanvulling op hetgeen de burgemees ter omtrent haar standpunt heeft gezegd, doelt de directie van Hoog ovens mede, dat het in het rappori van United States Steel Corporation geschetste project voor haar een on aanvaardbaar propositie is, op gr van de onbevredigende rentabilii de grote te riskeren kapitalen en de vele in het rapport zelve genoemde onzekerheden. Een redelyk rendabele propositie voor Rozenburg zou zeker de belangstel ling van de directie van Hoogovens hebben gehad, ook naast en in toe voeging aan de eigen uitbre" plannen en -mogelijkheden. H. breken van deze rentabiliteit en van gunstige vooruitzichten is echter voor het afwijzend oordeel ter zake doorslaggevend geweest. De directie van Hoogovens heeft bovendien ge zocht naar mogelijke andere belang rijke argumenten of speciale facto ren die voor haar zouden kunnen gelden en die er toe zouden kunnen leiden om de bovengenoemde be zwaren terzijde te schuiven, doch deze niet kunnen vinden. De Billiton-maatscliappij overweegt ern stig een aluminiumfabriek te bouwen in Delfzijl. Zij maakt echter het voorbe houd, dat zij met de minister van econo mische zaken tot een 3kkoord kan ko men over de prijs van het aardgas. Dit is gisteren medegedeeld in de verga dering van het havenschap Delfzijl, die in Groningen is gehouden. Het haven schap had van de Billiton-maatschappij machtiging gekregen om een officiële bevestiging van de plannen te geven. De aluminiumfabriek zal de grondstof aluin betrekken uit Suriname. Het ha venschap Delfzijl heeft besloten de no dige terreinen bouwrijp te maken. Verbrandt gelijkmatig Houdt Uw brander schoon gulf oil (nederland) n.v. rotterdam VERSCHUIVING MERKBAAR Het Centraal Bureau voor de Sta tistiek heeft zo juist de indexcij fers bekendgemaakt van de waar de van de openstaande orders op 30 juni 1962 bij een groot aantal bedrijfstakken, waarbij onder scheid wordt gemaakt tussen bin nenlandse en buitenlandse bestel lingen. j hebben de orderpositie op 30 juni 31 vergeleken met die op 30 jiuii 1963 zyn tot de conclusie gekomen, dat het buitenland by vele bedrijfstakken min der is gaan bestellen. Slechts by 5 is het bedrag aan bestellingen opgelopen. Tot de gelukkigen behoren de elektro technische industrie 16 de steen- en offsetdrukkerijen 9%), de pa pierfabrieken 24 de kartonnage- abrieken 17 alsmede de cacao- »n chocoladefabrieken 15 - Zij waren dus attractief genoeg voor de bui tenlandse afnemers. Maar andere bedrijfstakken waren min der gelukkig, waarbij buiten beschou wing moet blijven of dit nu aan een te hoge prijs, aan te lange levertijden of -an onvoldoende kredietfaciliteiten ligt. Minder orders De tapytfabrieken zagen hun order portefeuille met 30 teruglopen, de cementwarenfabrieken met 50 de wolindustrlo. met 23 de strokar tonfabrieken met 71 de kledingin dustrie met 18 dc scheepsbouw met 19 en de katoen-, rayon- en linnenindustrie met 13 Het binnenlandse front kon echter in be paalde gevallen voor een tegenwicht zorgen: bij 9 bedrijfstakken was het be drag aan bestellingen op 30 juni j.l. ho ger dan een jaar er voor. Een typerend voorbeeld was de tapijt industrie met een sty ging van 44 een verschuiving dus van de opdrachten uit het buitenland naar het binnenland. Dit zelfde zien wij trouwens ook bij de ce mentwarenfabrieken: in hot binnenland een stijging van de bestellingen met Maar cok de papierfabrieken kre- w behoorlyk wat meer binnenlandse opdrachten -f- 23 terwijl de elektro technische industrie evenmin reden tot klagen heeft 14%). Daarentegen moesten de transport- middelenindustrie 30 de ka toen-, rayon- en linnenindustrie 23 de strokartonfabrieken 44 en de wolindustrie 18 met een kleinere binnenlandse order portefeuille genoegen nemen. Scher pe buitenlandse concurrentie kan hier een oorzaak zyn maar ook andere factoren kunnen een rol hebben ge speeld. Nomen wij nu de binnen- en buitenland se orders bij elkaar, dan blyft alleen maar de conclusie over, dat de textiel industrie, de scheepsbouw, de kledingin dustrie en de strokartonfabrieken in de verkeerde orderboek hebben gezeten, zullen extra moeite moeten doen om meer orders te bemachtigen. Gunstiger staan de zaken voor de elektrotechni sche industrie, de steen- en offsetdruk- keryen en de papierfabrikanten, die op een verbetering van de orderportefeuille kunnen bogen. Een nauwelijks herkenbaar wrak: het overblijfsel van de Belgische autobus, welke, zoals gemeld, woensdagavondl bij Quatrebras (gemeente Berkèl-Enscliot) in dichte mist tegen een. vrachtauto bot ste. Bij dit ongeval, waarbij nog meer auto's betrokken waren, werd een per soon gedood, vijf zxoaar aewond en 20 min of meer licht gewoncl, de licht ge wonden konden na behandeling naar huis vervoerd worden. Nog ruime mogelijkheden in IJmond De burgemeester van Rotterdam, mr. G. E. van Walsum, heeft voor de aanvang van de eigenlijke raadsvergadering van gistermiddag een verklaring afgelegd omtrent de gang van zaken met betrekking tot het onderzoek van de mogelijkheid van een hoogovenbedrijf op Ro zenburg. Hij zei in deze verklaring dat het uitvoerige onderzoek dat de gemeente heeft laten instellen, in ieder geval niet tot de slotsom leidde, dat het beter was het denkbeeld van de vestiging van een hoogoven- en staalbedrijf in Europoort verder maar te laten rusten. „Omtrent de aantrekkelijkheid van de vestigingsplaats laat dit onder zoek geen twijfel bestaan. Maar tot ons leedwezen heeft de bestude ring van de rapporten Hoogovens tot het besluit gebracht zich af zijdig te houden". Niet economisch te exploiteren volgens bestaand ontwerp Het onderzoek dat vanwege de gemeente Rotterdam is ingesteld nadat eerder een commissie onder leiding van prof. Van Berkum in opdracht van Hoog ovens, staatsmijnen en de Nederlandse Kabelfabrieken een rapport had ge maakt had ten doel vast fe stellen of er voor een hoogoven- en staalbedrijf op Rozenburg mogelijkheden zijn en in dien dat onderzoek daartoe aanleiding geeft na te gaan of er ondernemingen waren die onder de stichting van zulk een bedryf hun schouders wilden zetten. Studies Contact hiertoe werd opgenomen met de Franse Bureaux Sema en Sofresid, ter wijl later ook United States Steel Corpo ration erbij werd betrokken. In maart zijn de omvangrijke studies en rapporten ontvangen, die kwamen tot verschillen de voorzichtig opgestelde conclusies. Een ding werd duidelijk: het oprichten van zulk een bedrijf zou geen geringe onderneming zyn. Het rapport oordeelt het slechts verantwoord in twee etappes met een tussenruimte van vijf jaar tot een produktiecapaciteit van 1.675.000 ton ruw staal te komen en berekent de totale investering van 1,5 miljard gul den. Uitgaande van de gedachtengang dat de leiding van zulk een bedrijf in handen zou moeten zijn van een Europese staalonderneming of een combinatie van internationale staal- ondernemingen, hebben wij in over leg met de minister van economische zaken en met instemming van de United States Steel Corporation be sloten de rapporten in de eerste plaats in handen van Hoogovens te stellen". Afzijdig „Tot ons leedwezen heeft de bestudering van de rapporten Hoogovens tot het be sluit gebracht, dat zy zich afzijdig wenst De minister van economische za ken, drs J. W. de Pous, heeft gis termiddag in de Tweede Kamer op mondeling gestelde vragen van de heer Schagen (p.v.d.a.) geant woord, dat de daling van de slacht- veeprijzen ook een daling van de prijzen voor de consument tenge volge heeft gehad. Wel is gebleken, aldus de minister, dat de daling van de groothandelspryzen nog niet volledig in de consumentenprijs is doorgewerkt. In de periode juni-septem- ber daalde de gemiddelde groothandels- prijs met 27 cent per kg, terwijl-de ge middelde consumentenprijs in die perio de slechts met 10 cent per kg naar be neden ging. Op den duur volgen echter de detailprijzen die van de groothandel en de minister zag geen aanleiding om te veronderstellen, dat de ontwikkeling deze keer anders zal zyn dan in het ver leden. Volgens hem was er dan ook geen aanleiding maatregelen te nemen ten behoeve van de consumenten. te houden, omdat naar haar mening het door de United States Steel Corporation ontworpen plan naar de normen die Hoogovens meent te moeten aanhonden op economische basis niet kan worden geëxploiteerd. Wel heeft zy nog de mo gelijkheid geopperd van een voortgezet onderzoek naar een tussen- of deelop lossing." „Desgevraagd heeft Hoogovens ons bij schrijven van 10 september 1962 nader medegedeeld, dat er uit het oogpunt var, het belang van haar vennootschap be zien geen doorslaggevende importantie verbonden is aan een eventueel onder zoek naar een tussen- of deeloplossing, en wel omdat een dergelijke tussen-op- lossing zo deze al gevonden lean wor den zeer waarschijnlijk aanzienlijke extra kosten met zich zal brengen. vendien biedt het terrein waarover Hoogovens thans in de IJmond beschikt nog ruime groeimogelijkheden, zodat be langstelling voor een nieuw terrein by haar pas over geruime tijd actueel zal gaan worden". Geen verwachtingen „Dit neemt echter niet weg dat Hoogovens uit hoofde van een n lijk nationaal belang en uit hoofde van economisch strategische overwe gingen bereid zou zyn tot het onder nemen van een dergelijke studie". „Het zal niemand verbazen dat wy vaa een nader onderzoek, dat gedragen zou worden door een motivering waaraan elke overtuiging ontbreekt, geen ver wachtingen koesteren", aldus burge meester Van Walsum. „Blijft de vraag wat ons thans te doen staat. Wat dit betreft zouden wij er voorkeur aan geven dat het Hoogoven terrein in Europoort nog enige tijd voor dit doel ter beschikking kon blijven. Wanneer er andere staalondernemingen zijn, die de taak, die Hoogovens niet op zich kan nemen, zouden willen overne men, moeten zij de mogeiykheid hebben zich aan te melden en hun plannen uit te werken". „Er is thans geen behoefte me nieuwe rapporten. Wy zijn nu in het stadium gekomen, dat beslissingen moe ten worden genomen en daarvoor biedt het beschikbare studiemateriaal, naar het ons voorkomt, voldoende grondslag' SCHIRRA VIEL BIJNA TWEE KILO AF Twee dokters van de Amerikaanse organisatie voor de lucht- en ruimtevaart (N.A.S.A.), die ruim tevaarder kapitein-luitenant-ter- zee Walter Scfiïrra hebben onder zocht, hebben verklaard, dat diens lichamelyk welzyn „zeer goed" Schirra heeft gedurende zijn ruim tereis van meer dan negen uur 1.8 kilogram aan gewicht verloren, „doch dat is minder dan hij zou zijn afgevallen na een rugbywed strijd te hebben gespeeld", aldus de dokters. De onderzoekende geneesheren hebben bij Schirra geen sporen van kosmische straling aangetrof fen, geen veranderingen in zijn evenwichtsorgaan en geen afwij kingen van zyn normale lichame lijke toestand in het algemeen, Schirra ondervond geen moeilijk heden by het eten en hij heeft ook geen last gehad van ruimteziekte, waarover de Sowjetrussische ruimtevaarder majoor Gagarin heeft geklaagd. De directeur van het Mercury- project, Kraft, heeft gisteren op een persconferentie meegedeeld dat de ruimtevaartdeskundigen er tijdens de eerste omwenteling van Schirra in zijn „Sigma"-7"-ruim- tecabine ernstig over hebben ge dacht om hem geen tweede om wenteling te laten beginnen, om dat de temperatuur in zijn ruim- tepak te hoog opliep. Kraft zei dat de temperatuur geleidelijk aan was gestegen tot 88 graden Fahrenheit, drie graden boven de „rode streep". De grondstations werden gewaarschuwd en men maakte zich gereed voor een snel le beslissing over het in werking stellen van de remraketten toen de cabine voor de eerste maal over de Amerikaanse westkust vloog. Deze temperatuurstijging was begonnen toen Schirra zien boven Australië bevond. Hij was er echter even voor hij Hawaii be reikte in geslaagd de temperatuur in zyn pak te regelen en omlaag te brengen tot 82 graden Fahren heit. Nog waren de deskundiger het er niet over eens, of zij de vlucht zouden laten voortzetten, maar na in allerijl met Schirre en Scott Carpenter gevoerde ge sprekken besloten zy om de twee de omwenteling te laten beginnen Deze beslissing werd anderhalve minuut voor de remraketten nood zakelijkerwijze voor de landing in werking hadden moeten worden gesteld, genomen. Het Wereldgebeuren Naar de maan Kapitein-luitenant ter zee Walter Schirra (39) ls woensdag behouden in de Stille Oceaan geland na een ruim negen uur durende tocht door de ruimte, waarbij hy byna zes hele ronden om de aarde maakte. Binnen het gezichtsveld van het vliegdekschip Kearsarge kwam hij in het water terecht en in ae kortst mogelyke tijd had men de capsule opge vist en aan dek van de oorlogsbodem gebracht. Schirra had, zowel gedurende de tocht door de ruimte als gedurende de tijd die hij in de oceaan ronddobberde het noofd uitzonderlijk koel gehouden. Tijdens de vlucht verrichtte ny nauw keurig alle voorgeschreven handelin gen, berichtte voortdurend over zijn conditie en vergat zelfs niet luchtige ge sprekjes te voeren met zyn collega- astronauten. Glenn en Carpenter gaven op gezette tijden, wanneer de Sigma-7 binnen de reikwydte van hun zenders kwam, op ruimte-ervaring gebaseerde adviezen en steeds weer stelde Schirra hen gerust: er was niets dat hij ook maar zou kunnen vergeten. Hij voelde zich in zijn capsule bijna zo rustig als thuis in een gemakkelijke stoel by de haard. Amerika was er opgetogen over. Nog nimmer was een ruimtereis zo vlot ver lopen. Alles werkte dan ook mee: het weer, de voorbereidingen verliepen vlot en Schirra bleek de koelbloedigheid zel ve. Na alle anti-reclame van voorgaande lanceringspogingen, die steeds weer moesten worden uitgesteld in verband met het slechte weer of technische moei- lykheden was dit een bijzonder succes volle prestatie. Zelfs Rusland was er stil van. Moskou noemde Schirra een „moedig man" en liet het er verder bij. Geen kleinerende Russische opmerkin gen over „een paar armzalige rondjes" rond de aardbol al werd er wel even op gewezen dat de zes rondjes van Schirra nauwelyks te vergelyken zyn met de jongste Russische prestatie: 64 omwen- :elingen. Over het algemeen was de Russische reactie qus rustig. De Prawda zette de lezers op de voorpagina liever een verhaal voor over de lancering van de eerste Spoetnik vijf jaar geleden, waarmee het tijdperk van de ruimte werd ingeluid en besteedde op een binnenpagina ternauwernood aan dacht aan de reis van de Sigma-7. Een voorspelling langs de neus weg herin- nerdê Russen en niet-Russen bovendien nog even aan de bestaande Amerikaans- Russische wedloop, waarvan de maan de inzet is. Deze voorspelling: dat binnen kort Russische ruimtevaarders het re cord van opovitsj en Nikolajew aan- merkelgk zullen verbeteren heeft er weer even de spanning in gebracht. Zowel Amerika als Rusland menen het eerst de maan te zullen bereiken. Presi dent Kennedy heeft enige tyd geleden medegedeeld, dat de maan nog steeds Amenka's doelwit is en dat Amerika vast besloten is het eerste op dit he mellichaam te landen. De woorden van de president werden nog eens benadrukt door het hoofd van de Amerikaanse in stelling, die zich met de ruimtevaart be zighoudt, de heer James E. Webb. Di recteur Webb van de National Aeronau tics and Space Administration gaf toe dat de Russen op 't gebied van de ruim tevaart weliswaar 2 jaar op Amerika voor liggen, maar de maan is voor de Amerikanen" verklaarde hij. De 'heer Webb meent, dat de spoed, waarmee Amerika tracht het Sa- turnus-project tot ontwikkeling te bren gen, de Verenigde Staten ten slotte een voorsprong zal geven. De Saturnus, een gigantische raket, zal het mogelijk moe ten maken om byna onbeperkt de ruim te te exploiteren. Voorts werken de Amerikanen aan het project Gemini. De Gemini is een capsule die men over één of twee jaar in gebruik wil nemen. Maar zelfs dan zal men waarschgnliik nog een achterstand op de Russen heDben. De Geminicapsule zal drie ton wegen en dat is dan altijd nog twee ton minder dan de Wostok, waarmee Nikolajew en Popovïtsi het uren achtereen in de ruimte uithielden. Hoe de Wostok er precies uit ziet weet men niet, maar wel bekend is dat het Russische ruimtevaartuig een luxueuze ruimte biedt aan zyn passa giers vergeleken met de Mercury-capsu le, die als een dameshandschoen om de astronaut past. De Amerikaanse inge nieurs hebben alle ruimte van hun ruim teschip benut en er is gewoekerd met het gewicht om zoveel mogelijk ruimte uit té sparen voor brandstof en het toestel zo licht te houden als maar enigszins verantwoord is. Nikolajew vertelde onlangs in een inter view, dat hij in zyn capsule ruimte ge noeg had om zo nu en dan eens de benen te strekken. Hij kon in zyn zetel van wit plastic achterover gaan liggen en slapen en nu en dan zweefde hy maar eens wat rond. De Amerikaanse geleerden hebben uit deze gegevens opgemaakt, dat nog lang niet alle ruimte in de Wostok is benut. Bovendien weet men, dat de Rus ruimteschepen in een baan om de ie hebben gebracht, die twee ton meer wogen dan de Wostok. Zy moeten dus enorme raketten hebben. Dr. Werner von Braun, de Amerikaanse raketdeskundige is er dan ook niet hele maal zeker van dat Amerika de achter staan, wanneer de Russen in 1964 een raket lanceren, die krachtig genoeg is voor een maanreis", zo heeft hij pas nog verklaard. Prof. Leonid Sedow, een vooraanstaand Russische ruimtevaartdeskundige voor spelt dat een landing op de maan in 1965 mogelijk zal zijn. Amerika heeft °een preeïese voorspelling gedaan, maar !e verwachting in het land van Uncle Sam is toch wel, dat vóór 1970 een Amerikaanse vlag op de maan zal staan. Dit decennium zal dus nog heel wat drukte in de ruimte te zien geven. Of het allemaal nuttig is en of de miljar den, die aan de maanwedloop worden besteed aan een goede zaak worden uit gegeven is een onderwerp, waarover de discussie nog maar pas op gang is ge komen. Er zijn in Amerika stemmen op gegaan, die de maanrace een te groot risico voor Amenka's prestige achten. Pessimistisch gestemde Amerikanen voor niets heeft drukgemaakt. Anderen zouden liever zien, dat de dollars voor het Mercury-project aan militaire doel einden werden uitgegeven. Feit is dat in de Verenigde Staten blunders zyn ge maakt by het ruimte-onderzoek, die de staat veel hebben gekost. Leger en luchtmacht werkten vaak langs elkaar heen en van een vruchten afwerpende coördinatie was tot in de verste verte geen sprake. Alles wat de maanreis be treft is nu bij de N.A.S.A. in één hand. Er is geen twyfel aan dat de Verenigde Staten de maan eerst willen hebben. De voorspoedige reis van Walter Schirra heeft het westen weer wat moed gege ven. De volgende stap is al aangekon digd: een reisje van 24 uur, misschien reeds in het begin van 1963. WALTER SCHIRRA

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1962 | | pagina 3