Twee uitslovers", een roman in brieven BRUGGE CONCURRENTEN ROND WILLIAM SHAKESPEARE Nationale EEN MADONNA IN Ballet terug Meesterwerk van De antiekbeurs te Delft Instituut vorming door creatieve expressie NEDERLANDSE FESTIVALS IN Jongste overzicht geeft 57 namen FILMS NAAR ENGELAND NEDERLANDSE FILM MET JOH. HEESTERS? ZATERDAG 25 AUGUSTUS 1962 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT U C. J. KELK EN W. ALINGS: Huwelijksproblemen, reportage en Hollands gemijmer F\e romaii-in-brieven, overoud genre, vindt telkens weer beoefe naars, maar liet is er mede als met zovele zaken: het soort is danig verwaterd. Om bij onze eigen Ietteren te blijven: Wolff en Deken deden het meesterlijk; zij creëerden karakters, levens- en schrijfstijlen die nog steeds verrukken, zij schiepen vanuit een ware overdaad. En al werkten zij met haar beiden, het is waarlijk niet eenvoudig, uit te maken wat Wolff en wat Deken voor haai rekening nam. Zij zullen hard, heel hard gewerkt hebben, maai toch heeft men, zoals gezegd, de indrnk dat zij schreven vanuit een grote innerlijke rijkdom, een uitbundige levensdrift haast; zij bouwden een wereld, getuigden. Vergeleken bij haar en waarom zou men niet vergelijken met het beste; men leze, herleze toch Wolff en Deken is de moderne roman in brieven vaak een bloedarm geval. Ook hier vaak twee schrijvers, maar men krijgt meestal eerder de indruk dat zij steun bij elk aar zoeken, zich aan elkaar op trekken, het leeuwendeel van de inspiratie en de vindingrijkheid van de ander verwachten, kort om: eerder werken vanuit een tekort dan dat zij scheppen van uit een overvloed. Het is soms alsof zij tegen elkaar hebben ge zegd: alléén zie ik er geen kans toe, ik heb onvoldoende stof, ideeën, moed en doorzettings- Letterkundige kroniek door DANS WARREN vermogen, doch laten we samen doen, elkaar helpen, een beetje spelen, hopen dat we elkander stimuleren en dat we het zo, wie weet, tot een bevredigend einde brengen. Een frappant voorbeeld van zo'n, eigenlijk armoedige, moderne roman in brieven geschreven door twee auteurs is „Twee uitslovers" van C. J. Kelk en W. Alings. Kelk, van wie na „Judaspenningen en pauweveren", een roman die vlak na de bevrijding uitkwam, geen omvangrijk proza meer verscheen, en Alings, van wie men zich reisreportages, voornamelijk uit Italië zal herinneren, goed journa listiek werk in de trant van een Brusse, hebben vergeefs getracht door middel van een intrige een éénheid, een kern in het boek te brengen. Het valt uiteen in Holland se mijmeringen (%-an Kelk, veruit het beste deel van het boek) en Italiaan se impressies van Alings die als nau welijks bewerkte reportages en dag boeknotities aandoen. En het geheel i3 dan ook, ondanks alle goede be doelingen, ondanks pareltjes van wijs heid en opmerkingsgave en ondanks de wat weemoedige toon van Kelk, lichte lectuur geworden, een boek waar men zich best een avond mee bezighoudt, maar waarvan niets beklijft Kelk doet zich in dit boek voor als een zestigjarige „uitgekochte" di recteur van een scheepswerf, die kalmpjes bespiegelend leeft met zijn tweede, Indische vrouw en een nog klein zoontje. Alings fungeert als een jong ambtenaar by de ambassade in Italië, gehuwd, een dochtertje. Op zichzelf is die tegenstelling: wat oudere contemplatieve wereldwijze Hollander-in-Hoiland contra jonge, actieve, nog zoekende Hollander-in- 't-buitenland aardig, zij biedt kans voor vele beschouwingen, vooral over de Nederlandse volksaard in vergelij king met de Italiaanse, en die Kans wordt dan ook geducht aangegrepen, al kan men niet zeggen dat er veel nieuws of diepzinnigs te berde komt. Men proeft bij Alings nog steeds de reportage (met vele oppervlakklg- markante waarnemingen) terwijl bij Kelk een zekere matheid opvalt, hij moet wel gehandicapt geweest zijn door de geringe capaciteiten tot op vlucht van zijn partner. „Hans" (Alings) begint met aan de hem onbekende „Carel" (Kelk) te be richten dat hij, particulier, plaatsing zoekt voor een hem bekende jonge Italiaanse arbeider op een Nederland se werf, Was het de oorspronkelijke opzet geweest, deze Carlo Lot hoofd persoon te maken? Hoe dan ook, h(J wordt slechts aanleiding tot een ont boezeming over heel andere aangele genheden. en aan het eind is men verbaasd dat Carlo nog bestaat, zijn verschijnen, terwillo van de composi tie wellicht, is dan ook nog slechts een arabeske, een gril, zinloos. Want hoofdschotel wordt het huwelijksdra ma van Kitty, de dochter van Ca- rels gestorven jeugdvriend, Kitty is even dertig en heeft drie zoons. „Oom" Carel heeft altijd veel invloed op haar gehad, en nu zij in moeilijk heden verkeert, raakt hij er via Kit ty's moedei bij betrokken. Kitty's man, Guus, is verliefd geworden op en heeft een verhouding met zijn secretaresse. Kitty „neemt dit niet", wil met de kinderen verdwijnen en scheiden, (Terecht schrijft „Hans" uit Italië: „Wanneer hier de vrouwen zó reageerden was er geen gezin meer compleet"). Met kunst en vliegwerk trachten de schrijvers dit onbenullige hu- welijksconflïct op te schroeven tot een klassieke tragedie. Men moet er kennen dat zij de zaak van alle zij den hebben bekeken, en dat met na me Kelk over het huwelijk, het ego isme en de eenzaamheid zeer rake dingen zegt Zij hebben de zaak ech ter niet van de zijde der slachtoffers uit belicht, zelfs niet van Kitty uit, en dat is het punt geworden waar alles op strandt. Want nu komen we er wel achter wat Hans en Carel zien en ervan vinden, maar hoe de vork aan de steel heeft gezeten blijft hy pothese. Wel krijgen we een goed be sef van de ontoereikendheid van alle vriendschap en liefde. Kitty gaat met de jongens op Ischia wonen waar zij een pension begint („Hans" zoigt natuurlijk voor een en ander), Guus en Kitty zullen schelden, maar Elly, de secretaresse, brengt de kink in de kabel: ze wei gert Guus te trouwen waarop deze eerst haar en vervolgens zichzelf doodschiet. Dit had de tragedie moeten worden, maar de schrijvers schieten zoveel tekort in overtuigingskracht dat het een soort van vakanti electuur wordt. En wanneer ze hun troeven uitge speeld hebben, maar het boek blyk- \7ierenveertig van de 60 leden van het Nationale Ballet i zijn teruggekeerd van een tournee, die zes weken heeft geduurd. De overige leden van de Nationale Balletfor matie breng enelders nog een paar dagen vakantie door en komen later terug. Tijdens de tournee van zes weken heeft het Nationale Ballet ruim 20 voorstellingen gegeven in Pa rijs, Spaans Marokko en on geveer tien Spaanse steden. Mevrouw Sonia Gaskell, artistiek en sinds kort ook zakelijk leidster van het Nationale Ballet, was niet bij de terugkerende groep. Zij is na de voorstelling op 8 augustus in Santander reeds naar Neder land teruggekeerd. Volgens dans- solist Conrad van de Weetering, die de leiding van de met een chartervlïegtuig uit Valencia te ruggekeerde groep had, heeft deze terugkeer van mevrouw Gaskell niets te maken met de publikaties (op 6 augustus) over de nieuwe moeilijkheden in de leiding van onze nationale balletformatie. „Het succes was overal onwaar schijnlijk", zei solist Conrad van de Weetering. „Het onthaal dat wij overal kregen, het grote en thousiasme was gewoon niet te geloven. Op onze tournee hebben we maar éen slechte kritiek gehad en dat was op het eind van onze tournee, toen alle dansers dodelijk vermoeid waren en bovendien on der primitieve omstandigheden moesten optreden". De tournee begon op 5 juli met enke le voorstellingen in Parijs. Op 10 juli vertrok de balletgroep naar Spaans Marokko, waar vijf succes volle voorstellingen werden gege ven. Die in MeliÜa, in een pas ge reedgekomen amfitheater met 6000 zitplaatsen (5500 waren er bezet) was volgens Conrad van de Weetering grandioos. Op de veertiende oude kunst- en antiekbeurs, die tot 12 september in het Stedelijk Museum „Het Prinsenhof" te Delft wordt gehouden, worden verscheidene belangrijke schilderijen tentoongesteld. Van de firma G. Cra mer in Den Haag komen een paneel van Jeroen Bosch (strijd van carna val met vasten) en een doek van Anton van Dijck (Christus en zijn apos telen). Nijstad N.V., Den Haag-Lochem, vraagt aandacht voor o.m. een rivierlandschap van Jan van Goyen en een interieur van Thomas de Keyzer; kunsthandel P. de Boer te Amsterdam exposeert twee portretten door Gerard ter Borch. Het aantal deelnemers aan de beurs, die het gehele Prinsenhof in beslag neemt, bedraagt 28 en is daarmee vrijwel gelijk aan dat van vorige jaren. Uitbreiding van het aantal deelnemers is niet mogelijk wegens de beschik bare ruimte; bovendien wil men, door een beperkte deelneming, de kwali teit van het geëxposeerde op het hoogste niveau handhaven. /uwwwwwwwvwwuwvwvwvwwwwwwwwwwwwwwvwwwwvwwuwwx C. J. KELK ...to kort geschoten... haar nog wat gerekt moet worden, vervalt Kelk-Carel in allerlei hoogst lezenswaardige mijmeringen over de naderende ouderdom, over Hollandse verjaarspartytjes en andere fanta sieën, en Alings-Hans in nieuwe Ita liaanse reportages. Waarop Carlo, de Italiaanse werfarbeider zijn vrolijke salto maakt en het boek uit is. Dan heeft men een paar vlotte leesuurtjes doorgebracht met een plezierig boek, maar we hadden, althans van Kelk, veel meer verwacht! C. J. Kelk en W. Alings: Twee uit slovers. A. W. Bruna en Zoon te Utrecht. Twee houtplastieken, die op 7 augustus l.l. zijn gestolen uit de bedevaartskerk m het Duit se stadje Volkach, zijn in Frankfort teruggevonden. Zij waren beplakt met uit kranten geknipte leuzen geeft de Ma donna van Volkach terug". Het madonnabeeld van grote waarde, dat aan Tilmann Rie- menschneider wordt toege schreven, is nog niet terecht. Foto: Een medewerkster op het hoofdbureau van politie in Frankfort toont de teruggevon den beelden „Hoop" (links) en „Geloof". Michelangelo (Van onze redacteur beeldende kunsten) Tn een zijkapel van de O.L.- Vrouwekerk te Brugge kan men een witmarmeren madonna met kind vinden. Het beeld staat er wat verloren in de schemering en het komt nog minder tot zijn recht, doordat het staat opgesteld tegen een foeilelijke achtergrond: een ge marmerd-houten altaaropbouw in rococostijl. Het houten decor domineert te veel en dreigt zelfs de indruk te bepalen die men bij de eerste ontmoeting met het kunstwerk krijgt. Toen ik het enkele jaren geleden voor het Doorbraak van de Renaissance Op 1 september wordt in Amsterdam opgericht het Nederlands instituut voor vorming door creatieve expres sie „Nike" Dit instituut wil „door cursussen de creatieve expressie de haar toekomende plaats geven in het onderwijs, in de jeugdvorming en het volksonderwijswerk, in de opleiding tot functies voor het bedrijfsleven en in therapeutische toepassingen. Daar toe heeft het zich verzekerd van de medewerking van een groot aantal docenten, die reeds eerder op de meest uiteenlopende terreinen van de creatieve expressie werkzaam waren, en tevens van de wetenschappelijke begeleiding die in dit werk veelal nog mankeerde". Zo wordt medegedeeld door de leiding van het instituut, die berust by de heren Lou Hoefnagels en Tub WiJlemse. De archeologen van de universiteit van Pennsylvania geloven, dat ze eindelijk de plaats van Sybarls, de rijkste stad uit de oude Griekse wereld hebben gevonden. Deze stad bloeide in de 6e eeuw voor Christus in Zuid-Italie. Het gebied van dc huidige opgravingen ligt in de provin cie Cosenza in Noord-Calabrie, dat de punt vormt van het Italiaanse schier eiland, op ongeveer vijf kilometer land inwaarts van de Golf van Taranto, tussen de rivieren Crati cn Coscilc. eerst zag, vond ik het geheel eigenlijk maar wat zoetig. Ik heb de O.L.-Vrouwekerk vaker moeten bezoeken, om tot de ont dekking te komen, dat Brugge hier, weggestopt in een duistere ruimte, een van de belangrijk ste vroege werken van de reus Michelangelo bezit. De kunste naar moet het hebben voltooid toen hij 26 of 28 jaar oud was. Het wordt namelijk gedateerd tussen 1501 en 1503; Michelan gelo heeft het na voltooiing ver kocht aan een Italiaanse koop liedenfamilie in Brugge, die het op haar beurt aan de kerk heeft geschonken. Op zichzelf is een dergelijke schen king al een belangrijke daad. Maar het beeld is ook in het gehele pano rama van de beeldende kunsten der Lage Landen een merkteken van grote betekenis. Het duidt namelijk zo zou men het althans kunnen zien de doorbraak van de Italiaan se Renaissance naar de Nederlanden aan. Nog geen halve eeuw te voren hadden Vlaamse primitieven een ster ke invloed op het Italiaanse kunst leven gehad. Opdrachten gewenden hun toen uit de gehele toenmalige beschaafde wereld. Rogier van der Weyden ondernam een reis naar Italië, zonder dat hij er enige invloed van onderging. Zo sterk was toen nog zyn kunstenaarschap, dat hij de Italiaanse scheppingen kon zien zon der er door geschokt te worden. Hij wist zich de evenknie van de zuider lingen. Toen echter Michelangelo zjjn Brngse madonna voltooide, was het tafereel veranderd. De laatste grote Vlaming, Memline, was overleden. De kunste naars die na hem kwamen, zochten naar nieuwe mogelijkheden, vol on vrede over hetgeen hun was overge leverd en vol twijfel aan eigen kun nen. Zij reisden naar Italië om te leren van degenen, die de kunst der klassieken hadden herontdekt. Het bleef voorlopig by een aanleren van uiterlijkheden, gelijk vooral de ar tistieke ontwikkeling van een Jan van Scorel laat zien. De Brugse madonna van Michelan gelo daarentegen is 'n hoogtepunt der Italiaanse renaissancekunst. Al dadelijk door de uiterlijke details: de plooien der gewaden missen volledig de hoekigheid der gothiek. De lijnen verlopen vloeiend; met elkaar ver raden zij het lichaam er onder. In het gewaad steekt inderdaad een menselijke figuur. Ook de opvatting van de madonna is volkomen nieuw. Hier niet een al te menselijk geworden jonge vrouw met een kind op schoot hier geen kind, dat lachend en spelend gauw even een zegenend gebaar maakt. Hier is, I03 van het model, een vol komen nieuw type geschapen, ver vuld van een ongenaakbaar inner lijke majesteit. Hier troont in waar heid een koningin met haar kind; maar deze indruk is verkregen door de wijze waarop Michelangelo zijn visie heeft weten uit te drukken, niet door de toepassing van kostbare kro nen of soortgelijke uiterlijke midde len. Wie het beeld rustig beschouwt, ont dekt allereerst, dat het gelaat van een koele, ongenaakbare schoonheid is, verkregen door de prachtige klas sieke lyn van wenkbrauwen, neus brug en neusrug, maar ook door de frjnbesneden mond en de lijn van de kin. Het gelaat wordt omlijst door de fyne plooienval van de hoofddoek. De blik is naar binnen gericht en ver stild. De madonna schijnt zwijgend naar verre horizonten te staren, ter wijl het kind aan haar voet speelt. Het lichaam zit in rust. De rechter hand ligt ontspannen op de rechter dij en houdt even een boek in be dwang. De rechtervoet staat op de grond, de linker op een kleine ver hoging, waardoor de gehele houding even levendiger wordt. Tussen de knieën van moeder, half staand, half zittend, een voetje op de verhoging het andere tastend erbij neer, staat het mollige, ongewoon lieflijke kind tegen moeders knie geleund. Het kind is veel groter dan gebruikelijk voor gesteld, veeleer kleuter dan zuige ling. De cöntrapost (de bij renais sancisten en manieristen zo geliefde schroefvormige houding) is hier op een heel natuurlijke wijze toegepast. Want het rechterarmpje van het Kandidaten prijs Raad van Europa De Raad van Europa heeft het filmfestival van Cork in Ier land, dat gehouden wordt van 16 tot en met 23 september, aangewezen als de plaats, waar in 1962 de filmprijs van de Raad van Europa zal worden uitgereikt. Van Nederlandse zijde zijn als kandidaat voor de filmprijs van de Raad van Europa in Cork aangemeld de PROGRAMMA VAN „HET MASKER" De vorig jaar opgerichte stichting „Jeugdtheater Het Masker", als voorzetting van de toneelgroep „Het Masker", zal op 1 september haar werkzaamheden beginnen. „Het Masker" brengt het komende seizoen zogenaamde instructieve programma's, bestemd voor de hoogste klassen van liet lager on- dorwijs. speciale schoolvoorstellin gen en avondvoorstellingen. Het repertoire bevat o.m. „Freuleken", een komedie van Herman Roel- vink, „De onschuldige", een bij spel van Frits Hochwëlder, „Les romaticsques" van Edmond Ros tand in een vertaling van John de Njjs, „De rode pimpernel" van mr. H. M. Planten en tenslotte „In do spiegel" van J. B. Priestley. Voor de schoolvoorstellingen is de keuze van „Het Masker' gevallen op „Ariecchino en de blauwe vo gel" en op „De vingermannetjes" beide van Henk Voges. De „tableau de la troupe" bestaat uit Minny Verbaak, Gré Schuring, Ada Thijsse, Maria Mouis en Ellen Brand, Frans Zuidinga, Anselm van Melis, Cok Henncman, Sief van Leeuwen, Ferry Stubbe, Jonn de Njjs, Dick Top en Plm Giebels. Regisseurs bij „Het Masker" zijn Sjei' van Leeuwen, die tevens de directie voert, en Frans Zuidinga. (Van onze medewerker voor toneel) Het is bekend, dat er over ze kere William Shakespeare niet veel bekend is. Behalve dan dat liij omstreeks de 35 toneel stukken heeft nagelaten, waar van zeker de hell't behoort tot het grootste, het schoonste en meest tijdeloze, wat er in 2000 jaar voor de planken is geschre ven. Maar terwijl iedereen er genoegen mee neemt dat we over Sophokles (496 voor Chr.) en Euripides (480 voor Chr.) weinig anders weten dan dat ze eveneens tot de allergrootste to neelschrijvers hebben behoord, blijkt men er althans in En geland niet tevreden mee zo weinig over Shakespeare zelf to weten. Die ontevredenheid, het historisch na- vlooien dat daaruit volgde, alsmede de verering voor de dichter Bacon, hebben er zo'n vyftig jaar geleden toe geleid dat er een hele „sekte" ontstond, die er zijn levenstaak van maakte om te bewijzen dat Shake speare niet Shakespeare was, maar Francis Bacon. Daarmee was de twy- fcl aan het auteurschap van de to neelspeler-theaterdirecteur Shake speare gesteld, en die twijfel heeft bij sommigen nimmer meer willen ver dwijnen. Integendeel, nog meer na- vlooien, nog meer theorieën, nog meer wildo hypothesen hebben steeds andere mogelyklieden geopperd van wie Shaltespeares stukken geschre ven moet hebben. De historische concurrenten, die elkaar dank zjj moderne vorsers stonden te verdringen om de eer van Shakespeare op te eisen, zyn nu eens overzichtelijk in kaart gebracht door de Engelse criticus Gibson, in zijn boek „The Shakespeare Claimants" (H. N. Gibson, Mcthuen, London). En dan biyict, dat dc rij al 57 namen van troonpretendenten omvat, waar onder de 6de graaf van Derby, de 17de graaf van Oxford en zelfs de brave en befaamde koningin Eliza beth. Men heeft grafkelders geopend (zonder resultaat), men heeft de par ticuliere correspondentie van vrywel elke tijdgenoot nagepluisd op aanwij zingen (zonder resultaat), men heeft elke regel uit Shakespeares werken als dubbelzinnig bekeken en op mo gelijke verhelderingen geduid (zonder resultaat), en men heeft desalniette min „goede" gronden gevonden voor de 57 historische personen, die elk voor zlcii het auteurschap van Sha kespeares werken zouden mogen op eisen. Waarom men toch niet wil, dat Sha kespeare zélf dit auteurschap opeist, wordt nergens duidelyk. Men gelóóft gewoon niet dat een man uit de min dere stauden, een ongeletterd acteur, het genie bezeten zou kunnen hebben om zulke ongeëvenaarde poëzie en zulke drama's te schrijven. In al die aanvallen op „Shakespeare" zit dus, bewust of onbewust, een sterk standsvooroordeel. Een bizar voor oordeel, want niemand schynt zich er ongerust over te maken dat Rem brandt óók maar een heel gewone jongen was, dat Mozart de zoon was van een kapelmeester, en dat de bij bel is geschreven door gelovigen, die noch van hoge komaf noch van grote literaire scholing waren. Een der meest bizarre staaltjes van historische interpretatie levert de Amerikaanse journalist Calvin Hoff mann, die als kandidaat voor de Shakespeare-titel de schrijver Chris topher Marlowe opwerpt op géén an dere gronden dan dat dit de eerste veiTieht-humanistische auteur was uit de Engelse literatuur, en dat der halve hij het geweest moet zijn die de zo verlichte werken van Shake speare produceerde. Dat de brave man in 1593 ter dood werd gebracht, deert Hoffmann niet. Heel simpel: hij ging niet dood... hij was een homosexueel, bevriend met de machtige Sir Tho mas Walsingham. Die heeft ervoor gezorgd dat een ander in Marlowes plaats werd vermoord, zodat Mar lowe naar Italië kon vluchten en vandaar de stukken schrijven, die hij aan Sir Thomas stuurde, die ze op z(jn beurt dan weer doorgaf aan die dronken idioot van een Shakespeare, die ze tegen goed geld liet opvoeren... Een fraaie theorie, waarvan de onzin moeilijk valt te bewijzen omdat we niet kunnen nagaan of het skelet in het graf van Marlowe ook aan déze of aan een ander heeft toebehoord. Maar hoe de homosexuele, zeer vrou welijk verfijnde Marlowe de meest warmbloedige lofzangen op de hetero- sexuele liefde heeft kunnen schrijven, afgezien van de vele boertige schuin heden, die óók in Shakespeares wer ken plegen voor te komen, laat Hoff mann in het midden. Zodat de geruststellende conclusie voor de theaterminnaar kan zjjn, dat h\j in het nieuwe seizoen de hele se rie Shakespeares die te wachten staat kan genieten voor wat ze zyn: „Shakespeare" films „Zoo" van Bert Haan stra, „Erasmus" van dr. Huls- ker, „Getting warmer" van Joop Geesink en „Candid Europe" van Carillon-films en voorts het kleurenjournaal „Silver wedding". De filmprijs van de Raad van Euro pa is in 1957 ingesteld op grond van de overweging, dat de film een be langrijk element is voor de toenade ring onder de Europese volkeren, aangezien zij het wederzijdse begrip en de samenwerking kan bevorderen. In 1959 is nog een tweede prijs inge steld voor een film- of televisiejour naal. De filmprijzen worden jaarlijks uit- fereikt ter gelegenheid van een füm- estival in een van de landen, die be horen tot de Raad van Europa. De Nederlandse filmwereld zal voorts met twee inzendingen deelnemen aan de internationale filmfestivals van Edinburgh en Cork, die thans voor de deur staan. Aan het filmfestival van Edinburgh, dat op 19 augustus is geopend en tot 2 september zal voortduren, neemt ons land deel met de speelfilm „Ker mis in de regen" van Kees Brusse en een hele reeks korte films, n.l. „Pan" van I-Ierman van uer Horst, „Zoo", van Bert Haanstra, „Uitzicht op de hemel" van Frans Dupont, „Big city blues" van Charles Huguenot van der Linden, „Erasmus" van dr. Jan Huls- ker, „De sleutel" van Rob Houwer en „De werkelijkheid van Karei Appel" van Jan Vrijman. Voorts zal ook het kleurenjournaal, dat Polygoon-Profilti vervaardigde naar aanleiding van de viering van het zilveren huwelyk van koningin Juliana en prins Bernhard, onder de naam „Silver wedding" in Edinburgh worden vertoond. Het bestuur van het internationale festival te Cork in Ierland, dat van 16 tot en met 23 september voor de zevende keer wordt gehouden, heeft Nederland uitgenodigd deel te nemen met „Kermis in de regen" van Kees Brusse, die onder de titel „Fair in the rain" wordt vertoond en met „Zoo" van Bert Haanstra. De Nederlandse inzending naar Cork zal voorts be staan uit de korte films „Big city blues" van Charles Huguenot van der Linden, „Pan" van Herman van der Horst" en „Delta fase I" van Bert Haanstra. Jezuskind tast bij het afdalen van de verhoging nog even naar de linker hand van de madonna, als om steun te zoeken. Dat gebaar wordt beant woord door de fraai gebogen linker arm van de moederfiguur. Het iets omlaag gebogen hoofdje steunt op de opgetrokken rechterschouder. De blik zoekt steun voor de tastende voet. Om het zwijgende mondje is even een vleugje van een glimlach. /"Ogenschijnlijk is er nauwely ks enige U relatie tussen moeder en kind. Niets herinnert aan een sentimenteel soort moederliefde, dat. in vele voor afgegane madonnafiguren zo sterk sprak. Maar de saamhorigheid tussen, deze twee figuren is door het simpele samentreffen van de twee handen en het even leunen van het kind tegen de knie van de moeder uiterst sub tiel uitgedrukt. Het is een bijzonder mooi beeld van de toen nog zo jonge meester, die een paar jaar te voren al grote roem had geoogst met een piëta, die hij in opdracht van een Romeinse kardi naal had vervaardigd. Want in deze piëta kwam Michelangelo met een volkomen originele oplossing van een probleem, waarmee zijn voorgangers nooit goed raad hadden geweten: de juiste relatie van de zittende figuur van de madonna 'en de. liggende ge stalte van de dode Christus. Boven dien demonstreerde de kunstenaar er zijn verbluffende bekwaamheid in het bewerken van het marmer mee. Dit technische meesterschap hebben maar weinigen geëvenaard. Uitgaande van deze artistieke en technische veroveringen kon Michel angelo kort daarop het werk aan zijn Brugse madonna beginnen. Ook deze werd een volstrekt origineel werk, zowel door de wijze waarop hier de relatie tussen moeder en kind is uit gebeeld als door de verheven majes teit en de sfeer van intense zwijgende stilte rondom het beeld. Hier is geen sprake meer van vermenselijking van het heilige. Hier spreekt een nieuwe devotie, die weliswaar van de men selijke figuur gebruik maakt om zich uit te drukken, maar die daardoor tegelijkertijd een zo volkomen af stand tussen hemel en aarde weet te scheppen als sinds de vervaardiging van de Imad-madonna uit Pader- born, vijf eeuwen te voren, niet meer was voorgekomen. Maar de vergelijking tussen deze twee beelden leert toch ook, hoever Michelangelo in zyn beeld van de traditionele voorstelling is afgewe ken. Het is een bewijs te meer voor zijn ontzaglyke betekenis, dat hij zich deze breuk niet de gewyde overleve ring heeft kunnen veroorloven. Het maakt zyn beeld er te waardevoller om. De in Wenen wonende Nederlandse acteur-zanger Johan Heesters heeft met de Amsterdamse filmregisseur Gerard Rutten gesproken over het eventueel spelen van de hoofdrol van goochelaar in een Nederlandse film, waarvan het draaiboek reeds gereed is. De heer Heesters, die 30 jaar weg is uit ons land, zei graag in deze film te willen spelen. Het zal een echt Hollandse film worden, die in een Nederlandse en Duitse versie uitge bracht zal worden, als de plannen doorgaan. De vraag In welk stadium deze zich bevinden en hoe de film fefinancierd wordt, wilden noch de eer Heesters, noch de heer Rutten beantwoorden. Het zal een interna tionale cast worden met sen groot aantal Nederlanders, zo vertelde de heer Rutten nog. Ten aanzien van de realisering der plannen merkte hij op „er is een redelyke kans". Het is een volslagen Nederlands onderwerp en het zal een dramatische film wor den in zwart wit. Heesters die by Royaards zijn to neelcarrière begon is nu 42 jaar aan het toneel verbonden. Hy is aan het tweede theater in de Oostenrijkse hoofdstad vast verbonden. Hij heeft pas zijn derde televisiefilm gemaakt Johan Heesters heeft in ons land ook nog voor de stomme film van „Benno in Haarlem" gespeeld. De Brugse madonna van Mi chelangelo, zoals men haar maar zelden te zien zal krij gen. De opstelling van het beeld in de O. L. Vrouwekerk in de Zwinstad maakt het na melijk vrij moeilijk, er een goede indruk van te krijgen.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1962 | | pagina 13