Twee uitslovers", een
roman in brieven
BRUGGE
CONCURRENTEN ROND WILLIAM SHAKESPEARE
Nationale EEN MADONNA IN
Ballet
terug Meesterwerk van
De antiekbeurs te Delft
Instituut vorming door
creatieve expressie
NEDERLANDSE
FESTIVALS IN
Jongste overzicht
geeft 57 namen
FILMS NAAR
ENGELAND
NEDERLANDSE FILM
MET JOH. HEESTERS?
ZATERDAG 25 AUGUSTUS 1962
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
U
C. J. KELK EN W. ALINGS:
Huwelijksproblemen, reportage
en Hollands gemijmer
F\e romaii-in-brieven, overoud genre, vindt telkens weer beoefe
naars, maar liet is er mede als met zovele zaken: het soort is
danig verwaterd. Om bij onze eigen Ietteren te blijven: Wolff en
Deken deden het meesterlijk; zij creëerden karakters, levens- en
schrijfstijlen die nog steeds verrukken, zij schiepen vanuit een
ware overdaad. En al werkten zij met haar beiden, het is waarlijk
niet eenvoudig, uit te maken wat Wolff en wat Deken voor haai
rekening nam. Zij zullen hard, heel hard gewerkt hebben, maai
toch heeft men, zoals gezegd, de indrnk dat zij schreven vanuit
een grote innerlijke rijkdom, een uitbundige levensdrift haast; zij
bouwden een wereld, getuigden. Vergeleken bij haar en waarom
zou men niet vergelijken met het beste; men leze, herleze toch
Wolff en Deken is de moderne roman in brieven vaak een
bloedarm geval.
Ook hier vaak twee schrijvers,
maar men krijgt meestal eerder
de indruk dat zij steun bij elk
aar zoeken, zich aan elkaar op
trekken, het leeuwendeel van de
inspiratie en de vindingrijkheid
van de ander verwachten, kort
om: eerder werken vanuit een
tekort dan dat zij scheppen van
uit een overvloed. Het is soms
alsof zij tegen elkaar hebben ge
zegd: alléén zie ik er geen kans
toe, ik heb onvoldoende stof,
ideeën, moed en doorzettings-
Letterkundige kroniek
door DANS WARREN
vermogen, doch laten we samen
doen, elkaar helpen, een beetje
spelen, hopen dat we elkander
stimuleren en dat we het zo,
wie weet, tot een bevredigend
einde brengen.
Een frappant voorbeeld van zo'n,
eigenlijk armoedige, moderne roman
in brieven geschreven door twee
auteurs is „Twee uitslovers" van C.
J. Kelk en W. Alings. Kelk, van wie
na „Judaspenningen en pauweveren",
een roman die vlak na de bevrijding
uitkwam, geen omvangrijk proza
meer verscheen, en Alings, van wie
men zich reisreportages, voornamelijk
uit Italië zal herinneren, goed journa
listiek werk in de trant van een
Brusse, hebben vergeefs getracht
door middel van een intrige een
éénheid, een kern in het boek te
brengen. Het valt uiteen in Holland
se mijmeringen (%-an Kelk, veruit het
beste deel van het boek) en Italiaan
se impressies van Alings die als nau
welijks bewerkte reportages en dag
boeknotities aandoen. En het geheel
i3 dan ook, ondanks alle goede be
doelingen, ondanks pareltjes van wijs
heid en opmerkingsgave en ondanks
de wat weemoedige toon van Kelk,
lichte lectuur geworden, een boek
waar men zich best een avond mee
bezighoudt, maar waarvan niets
beklijft
Kelk doet zich in dit boek voor als
een zestigjarige „uitgekochte" di
recteur van een scheepswerf, die
kalmpjes bespiegelend leeft met zijn
tweede, Indische vrouw en een nog
klein zoontje. Alings fungeert als een
jong ambtenaar by de ambassade in
Italië, gehuwd, een dochtertje. Op
zichzelf is die tegenstelling: wat
oudere contemplatieve wereldwijze
Hollander-in-Hoiland contra jonge,
actieve, nog zoekende Hollander-in-
't-buitenland aardig, zij biedt kans
voor vele beschouwingen, vooral over
de Nederlandse volksaard in vergelij
king met de Italiaanse, en die Kans
wordt dan ook geducht aangegrepen,
al kan men niet zeggen dat er veel
nieuws of diepzinnigs te berde komt.
Men proeft bij Alings nog steeds de
reportage (met vele oppervlakklg-
markante waarnemingen) terwijl bij
Kelk een zekere matheid opvalt, hij
moet wel gehandicapt geweest zijn
door de geringe capaciteiten tot op
vlucht van zijn partner.
„Hans" (Alings) begint met aan de
hem onbekende „Carel" (Kelk) te be
richten dat hij, particulier, plaatsing
zoekt voor een hem bekende jonge
Italiaanse arbeider op een Nederland
se werf, Was het de oorspronkelijke
opzet geweest, deze Carlo Lot hoofd
persoon te maken? Hoe dan ook, h(J
wordt slechts aanleiding tot een ont
boezeming over heel andere aangele
genheden. en aan het eind is men
verbaasd dat Carlo nog bestaat, zijn
verschijnen, terwillo van de composi
tie wellicht, is dan ook nog slechts
een arabeske, een gril, zinloos. Want
hoofdschotel wordt het huwelijksdra
ma van Kitty, de dochter van Ca-
rels gestorven jeugdvriend, Kitty is
even dertig en heeft drie zoons.
„Oom" Carel heeft altijd veel invloed
op haar gehad, en nu zij in moeilijk
heden verkeert, raakt hij er via Kit
ty's moedei bij betrokken. Kitty's
man, Guus, is verliefd geworden op
en heeft een verhouding met zijn
secretaresse. Kitty „neemt dit niet",
wil met de kinderen verdwijnen en
scheiden, (Terecht schrijft „Hans" uit
Italië: „Wanneer hier de vrouwen zó
reageerden was er geen gezin meer
compleet").
Met kunst en vliegwerk trachten
de schrijvers dit onbenullige hu-
welijksconflïct op te schroeven tot
een klassieke tragedie. Men moet er
kennen dat zij de zaak van alle zij
den hebben bekeken, en dat met na
me Kelk over het huwelijk, het ego
isme en de eenzaamheid zeer rake
dingen zegt Zij hebben de zaak ech
ter niet van de zijde der slachtoffers
uit belicht, zelfs niet van Kitty uit,
en dat is het punt geworden waar
alles op strandt. Want nu komen we
er wel achter wat Hans en Carel zien
en ervan vinden, maar hoe de vork
aan de steel heeft gezeten blijft hy
pothese. Wel krijgen we een goed be
sef van de ontoereikendheid van alle
vriendschap en liefde.
Kitty gaat met de jongens op Ischia
wonen waar zij een pension begint
(„Hans" zoigt natuurlijk voor een
en ander), Guus en Kitty zullen
schelden, maar Elly, de secretaresse,
brengt de kink in de kabel: ze wei
gert Guus te trouwen waarop deze
eerst haar en vervolgens zichzelf
doodschiet.
Dit had de tragedie moeten worden,
maar de schrijvers schieten zoveel
tekort in overtuigingskracht dat het
een soort van vakanti electuur wordt.
En wanneer ze hun troeven uitge
speeld hebben, maar het boek blyk-
\7ierenveertig van de 60 leden
van het Nationale Ballet
i zijn teruggekeerd van een
tournee, die zes weken heeft
geduurd. De overige leden
van de Nationale Balletfor
matie breng enelders nog een
paar dagen vakantie door en
komen later terug. Tijdens de
tournee van zes weken heeft
het Nationale Ballet ruim 20
voorstellingen gegeven in Pa
rijs, Spaans Marokko en on
geveer tien Spaanse steden.
Mevrouw Sonia Gaskell, artistiek en
sinds kort ook zakelijk leidster
van het Nationale Ballet, was niet
bij de terugkerende groep. Zij is
na de voorstelling op 8 augustus
in Santander reeds naar Neder
land teruggekeerd. Volgens dans-
solist Conrad van de Weetering,
die de leiding van de met een
chartervlïegtuig uit Valencia te
ruggekeerde groep had, heeft deze
terugkeer van mevrouw Gaskell
niets te maken met de publikaties
(op 6 augustus) over de nieuwe
moeilijkheden in de leiding van
onze nationale balletformatie.
„Het succes was overal onwaar
schijnlijk", zei solist Conrad van
de Weetering. „Het onthaal dat
wij overal kregen, het grote en
thousiasme was gewoon niet te
geloven. Op onze tournee hebben
we maar éen slechte kritiek gehad
en dat was op het eind van onze
tournee, toen alle dansers dodelijk
vermoeid waren en bovendien on
der primitieve omstandigheden
moesten optreden".
De tournee begon op 5 juli met enke
le voorstellingen in Parijs. Op 10
juli vertrok de balletgroep naar
Spaans Marokko, waar vijf succes
volle voorstellingen werden gege
ven. Die in MeliÜa, in een pas ge
reedgekomen amfitheater met
6000 zitplaatsen (5500 waren er
bezet) was volgens Conrad van de
Weetering grandioos.
Op de veertiende oude kunst- en antiekbeurs, die tot 12 september in het
Stedelijk Museum „Het Prinsenhof" te Delft wordt gehouden, worden
verscheidene belangrijke schilderijen tentoongesteld. Van de firma G. Cra
mer in Den Haag komen een paneel van Jeroen Bosch (strijd van carna
val met vasten) en een doek van Anton van Dijck (Christus en zijn apos
telen). Nijstad N.V., Den Haag-Lochem, vraagt aandacht voor o.m. een
rivierlandschap van Jan van Goyen en een interieur van Thomas de
Keyzer; kunsthandel P. de Boer te Amsterdam exposeert twee portretten
door Gerard ter Borch.
Het aantal deelnemers aan de beurs, die het gehele Prinsenhof in beslag
neemt, bedraagt 28 en is daarmee vrijwel gelijk aan dat van vorige jaren.
Uitbreiding van het aantal deelnemers is niet mogelijk wegens de beschik
bare ruimte; bovendien wil men, door een beperkte deelneming, de kwali
teit van het geëxposeerde op het hoogste niveau handhaven.
/uwwwwwwwvwwuwvwvwvwwwwwwwwwwwwwwvwwwwvwwuwwx
C. J. KELK
...to kort geschoten...
haar nog wat gerekt moet worden,
vervalt Kelk-Carel in allerlei hoogst
lezenswaardige mijmeringen over de
naderende ouderdom, over Hollandse
verjaarspartytjes en andere fanta
sieën, en Alings-Hans in nieuwe Ita
liaanse reportages. Waarop Carlo, de
Italiaanse werfarbeider zijn vrolijke
salto maakt en het boek uit is. Dan
heeft men een paar vlotte leesuurtjes
doorgebracht met een plezierig boek,
maar we hadden, althans van Kelk,
veel meer verwacht!
C. J. Kelk en W. Alings: Twee uit
slovers. A. W. Bruna en Zoon te
Utrecht.
Twee houtplastieken, die op 7
augustus l.l. zijn gestolen uit
de bedevaartskerk m het Duit
se stadje Volkach, zijn in
Frankfort teruggevonden. Zij
waren beplakt met uit kranten
geknipte leuzen geeft de Ma
donna van Volkach terug".
Het madonnabeeld van grote
waarde, dat aan Tilmann Rie-
menschneider wordt toege
schreven, is nog niet terecht.
Foto: Een medewerkster op
het hoofdbureau van politie in
Frankfort toont de teruggevon
den beelden „Hoop" (links) en
„Geloof".
Michelangelo
(Van onze redacteur beeldende
kunsten)
Tn een zijkapel van de O.L.-
Vrouwekerk te Brugge kan
men een witmarmeren madonna
met kind vinden. Het beeld
staat er wat verloren in de
schemering en het komt nog
minder tot zijn recht, doordat
het staat opgesteld tegen een
foeilelijke achtergrond: een ge
marmerd-houten altaaropbouw
in rococostijl. Het houten decor
domineert te veel en dreigt zelfs
de indruk te bepalen die men
bij de eerste ontmoeting met het
kunstwerk krijgt. Toen ik het
enkele jaren geleden voor het
Doorbraak van
de Renaissance
Op 1 september wordt in Amsterdam
opgericht het Nederlands instituut
voor vorming door creatieve expres
sie „Nike" Dit instituut wil „door
cursussen de creatieve expressie de
haar toekomende plaats geven in het
onderwijs, in de jeugdvorming en het
volksonderwijswerk, in de opleiding
tot functies voor het bedrijfsleven en
in therapeutische toepassingen. Daar
toe heeft het zich verzekerd van de
medewerking van een groot aantal
docenten, die reeds eerder op de
meest uiteenlopende terreinen van de
creatieve expressie werkzaam waren,
en tevens van de wetenschappelijke
begeleiding die in dit werk veelal nog
mankeerde". Zo wordt medegedeeld
door de leiding van het instituut, die
berust by de heren Lou Hoefnagels
en Tub WiJlemse.
De archeologen van de universiteit van
Pennsylvania geloven, dat ze eindelijk de
plaats van Sybarls, de rijkste stad uit
de oude Griekse wereld hebben gevonden.
Deze stad bloeide in de 6e eeuw voor
Christus in Zuid-Italie. Het gebied van
dc huidige opgravingen ligt in de provin
cie Cosenza in Noord-Calabrie, dat de
punt vormt van het Italiaanse schier
eiland, op ongeveer vijf kilometer land
inwaarts van de Golf van Taranto, tussen
de rivieren Crati cn Coscilc.
eerst zag, vond ik het geheel
eigenlijk maar wat zoetig. Ik
heb de O.L.-Vrouwekerk vaker
moeten bezoeken, om tot de ont
dekking te komen, dat Brugge
hier, weggestopt in een duistere
ruimte, een van de belangrijk
ste vroege werken van de reus
Michelangelo bezit. De kunste
naar moet het hebben voltooid
toen hij 26 of 28 jaar oud was.
Het wordt namelijk gedateerd
tussen 1501 en 1503; Michelan
gelo heeft het na voltooiing ver
kocht aan een Italiaanse koop
liedenfamilie in Brugge, die het
op haar beurt aan de kerk heeft
geschonken.
Op zichzelf is een dergelijke schen
king al een belangrijke daad. Maar
het beeld is ook in het gehele pano
rama van de beeldende kunsten der
Lage Landen een merkteken van
grote betekenis. Het duidt namelijk
zo zou men het althans kunnen
zien de doorbraak van de Italiaan
se Renaissance naar de Nederlanden
aan. Nog geen halve eeuw te voren
hadden Vlaamse primitieven een ster
ke invloed op het Italiaanse kunst
leven gehad. Opdrachten gewenden
hun toen uit de gehele toenmalige
beschaafde wereld. Rogier van der
Weyden ondernam een reis naar
Italië, zonder dat hij er enige invloed
van onderging. Zo sterk was toen
nog zyn kunstenaarschap, dat hij de
Italiaanse scheppingen kon zien zon
der er door geschokt te worden. Hij
wist zich de evenknie van de zuider
lingen.
Toen echter Michelangelo zjjn Brngse
madonna voltooide, was het tafereel
veranderd. De laatste grote Vlaming,
Memline, was overleden. De kunste
naars die na hem kwamen, zochten
naar nieuwe mogelijkheden, vol on
vrede over hetgeen hun was overge
leverd en vol twijfel aan eigen kun
nen. Zij reisden naar Italië om te
leren van degenen, die de kunst der
klassieken hadden herontdekt. Het
bleef voorlopig by een aanleren van
uiterlijkheden, gelijk vooral de ar
tistieke ontwikkeling van een Jan
van Scorel laat zien.
De Brugse madonna van Michelan
gelo daarentegen is 'n hoogtepunt
der Italiaanse renaissancekunst. Al
dadelijk door de uiterlijke details: de
plooien der gewaden missen volledig
de hoekigheid der gothiek. De lijnen
verlopen vloeiend; met elkaar ver
raden zij het lichaam er onder. In
het gewaad steekt inderdaad een
menselijke figuur.
Ook de opvatting van de madonna
is volkomen nieuw. Hier niet een al
te menselijk geworden jonge vrouw
met een kind op schoot hier geen
kind, dat lachend en spelend gauw
even een zegenend gebaar maakt.
Hier is, I03 van het model, een vol
komen nieuw type geschapen, ver
vuld van een ongenaakbaar inner
lijke majesteit. Hier troont in waar
heid een koningin met haar kind;
maar deze indruk is verkregen door
de wijze waarop Michelangelo zijn
visie heeft weten uit te drukken, niet
door de toepassing van kostbare kro
nen of soortgelijke uiterlijke midde
len.
Wie het beeld rustig beschouwt, ont
dekt allereerst, dat het gelaat van
een koele, ongenaakbare schoonheid
is, verkregen door de prachtige klas
sieke lyn van wenkbrauwen, neus
brug en neusrug, maar ook door de
frjnbesneden mond en de lijn van de
kin. Het gelaat wordt omlijst door
de fyne plooienval van de hoofddoek.
De blik is naar binnen gericht en ver
stild. De madonna schijnt zwijgend
naar verre horizonten te staren, ter
wijl het kind aan haar voet speelt.
Het lichaam zit in rust. De rechter
hand ligt ontspannen op de rechter
dij en houdt even een boek in be
dwang. De rechtervoet staat op de
grond, de linker op een kleine ver
hoging, waardoor de gehele houding
even levendiger wordt. Tussen de
knieën van moeder, half staand, half
zittend, een voetje op de verhoging
het andere tastend erbij neer, staat
het mollige, ongewoon lieflijke kind
tegen moeders knie geleund. Het kind
is veel groter dan gebruikelijk voor
gesteld, veeleer kleuter dan zuige
ling. De cöntrapost (de bij renais
sancisten en manieristen zo geliefde
schroefvormige houding) is hier op
een heel natuurlijke wijze toegepast.
Want het rechterarmpje van het
Kandidaten prijs
Raad van Europa
De Raad van Europa heeft het
filmfestival van Cork in Ier
land, dat gehouden wordt van
16 tot en met 23 september,
aangewezen als de plaats, waar
in 1962 de filmprijs van de
Raad van Europa zal worden
uitgereikt. Van Nederlandse
zijde zijn als kandidaat voor
de filmprijs van de Raad van
Europa in Cork aangemeld de
PROGRAMMA VAN
„HET MASKER"
De vorig jaar opgerichte stichting
„Jeugdtheater Het Masker", als
voorzetting van de toneelgroep
„Het Masker", zal op 1 september
haar werkzaamheden beginnen.
„Het Masker" brengt het komende
seizoen zogenaamde instructieve
programma's, bestemd voor de
hoogste klassen van liet lager on-
dorwijs. speciale schoolvoorstellin
gen en avondvoorstellingen. Het
repertoire bevat o.m. „Freuleken",
een komedie van Herman Roel-
vink, „De onschuldige", een bij
spel van Frits Hochwëlder, „Les
romaticsques" van Edmond Ros
tand in een vertaling van John de
Njjs, „De rode pimpernel" van
mr. H. M. Planten en tenslotte „In
do spiegel" van J. B. Priestley.
Voor de schoolvoorstellingen is de
keuze van „Het Masker' gevallen
op „Ariecchino en de blauwe vo
gel" en op „De vingermannetjes"
beide van Henk Voges.
De „tableau de la troupe" bestaat uit
Minny Verbaak, Gré Schuring,
Ada Thijsse, Maria Mouis en Ellen
Brand, Frans Zuidinga, Anselm
van Melis, Cok Henncman, Sief
van Leeuwen, Ferry Stubbe, Jonn
de Njjs, Dick Top en Plm Giebels.
Regisseurs bij „Het Masker" zijn
Sjei' van Leeuwen, die tevens de
directie voert, en Frans Zuidinga.
(Van onze medewerker
voor toneel)
Het is bekend, dat er over ze
kere William Shakespeare
niet veel bekend is. Behalve dan
dat liij omstreeks de 35 toneel
stukken heeft nagelaten, waar
van zeker de hell't behoort tot
het grootste, het schoonste en
meest tijdeloze, wat er in 2000
jaar voor de planken is geschre
ven. Maar terwijl iedereen er
genoegen mee neemt dat we
over Sophokles (496 voor Chr.)
en Euripides (480 voor Chr.)
weinig anders weten dan dat ze
eveneens tot de allergrootste to
neelschrijvers hebben behoord,
blijkt men er althans in En
geland niet tevreden mee zo
weinig over Shakespeare zelf to
weten.
Die ontevredenheid, het historisch na-
vlooien dat daaruit volgde, alsmede
de verering voor de dichter Bacon,
hebben er zo'n vyftig jaar geleden
toe geleid dat er een hele „sekte"
ontstond, die er zijn levenstaak van
maakte om te bewijzen dat Shake
speare niet Shakespeare was, maar
Francis Bacon. Daarmee was de twy-
fcl aan het auteurschap van de to
neelspeler-theaterdirecteur Shake
speare gesteld, en die twijfel heeft bij
sommigen nimmer meer willen ver
dwijnen. Integendeel, nog meer na-
vlooien, nog meer theorieën, nog
meer wildo hypothesen hebben steeds
andere mogelyklieden geopperd van
wie Shaltespeares stukken geschre
ven moet hebben.
De historische concurrenten, die
elkaar dank zjj moderne vorsers
stonden te verdringen om de eer van
Shakespeare op te eisen, zyn nu eens
overzichtelijk in kaart gebracht door
de Engelse criticus Gibson, in zijn
boek „The Shakespeare Claimants"
(H. N. Gibson, Mcthuen, London). En
dan biyict, dat dc rij al 57 namen
van troonpretendenten omvat, waar
onder de 6de graaf van Derby, de
17de graaf van Oxford en zelfs de
brave en befaamde koningin Eliza
beth. Men heeft grafkelders geopend
(zonder resultaat), men heeft de par
ticuliere correspondentie van vrywel
elke tijdgenoot nagepluisd op aanwij
zingen (zonder resultaat), men heeft
elke regel uit Shakespeares werken
als dubbelzinnig bekeken en op mo
gelijke verhelderingen geduid (zonder
resultaat), en men heeft desalniette
min „goede" gronden gevonden voor
de 57 historische personen, die elk
voor zlcii het auteurschap van Sha
kespeares werken zouden mogen op
eisen.
Waarom men toch niet wil, dat Sha
kespeare zélf dit auteurschap opeist,
wordt nergens duidelyk. Men gelóóft
gewoon niet dat een man uit de min
dere stauden, een ongeletterd acteur,
het genie bezeten zou kunnen hebben
om zulke ongeëvenaarde poëzie en
zulke drama's te schrijven. In al die
aanvallen op „Shakespeare" zit dus,
bewust of onbewust, een sterk
standsvooroordeel. Een bizar voor
oordeel, want niemand schynt zich
er ongerust over te maken dat Rem
brandt óók maar een heel gewone
jongen was, dat Mozart de zoon was
van een kapelmeester, en dat de bij
bel is geschreven door gelovigen, die
noch van hoge komaf noch van grote
literaire scholing waren.
Een der meest bizarre staaltjes van
historische interpretatie levert de
Amerikaanse journalist Calvin Hoff
mann, die als kandidaat voor de
Shakespeare-titel de schrijver Chris
topher Marlowe opwerpt op géén an
dere gronden dan dat dit de eerste
veiTieht-humanistische auteur was
uit de Engelse literatuur, en dat der
halve hij het geweest moet zijn die
de zo verlichte werken van Shake
speare produceerde. Dat de brave man
in 1593 ter dood werd gebracht, deert
Hoffmann niet. Heel simpel: hij ging
niet dood... hij was een homosexueel,
bevriend met de machtige Sir Tho
mas Walsingham. Die heeft ervoor
gezorgd dat een ander in Marlowes
plaats werd vermoord, zodat Mar
lowe naar Italië kon vluchten en
vandaar de stukken schrijven, die hij
aan Sir Thomas stuurde, die ze op
z(jn beurt dan weer doorgaf aan die
dronken idioot van een Shakespeare,
die ze tegen goed geld liet opvoeren...
Een fraaie theorie, waarvan de onzin
moeilijk valt te bewijzen omdat we
niet kunnen nagaan of het skelet in
het graf van Marlowe ook aan déze
of aan een ander heeft toebehoord.
Maar hoe de homosexuele, zeer vrou
welijk verfijnde Marlowe de meest
warmbloedige lofzangen op de hetero-
sexuele liefde heeft kunnen schrijven,
afgezien van de vele boertige schuin
heden, die óók in Shakespeares wer
ken plegen voor te komen, laat Hoff
mann in het midden.
Zodat de geruststellende conclusie
voor de theaterminnaar kan zjjn, dat
h\j in het nieuwe seizoen de hele se
rie Shakespeares die te wachten
staat kan genieten voor wat ze zyn:
„Shakespeare"
films „Zoo" van Bert Haan
stra, „Erasmus" van dr. Huls-
ker, „Getting warmer" van Joop
Geesink en „Candid Europe"
van Carillon-films en voorts
het kleurenjournaal „Silver
wedding".
De filmprijs van de Raad van Euro
pa is in 1957 ingesteld op grond van
de overweging, dat de film een be
langrijk element is voor de toenade
ring onder de Europese volkeren,
aangezien zij het wederzijdse begrip
en de samenwerking kan bevorderen.
In 1959 is nog een tweede prijs inge
steld voor een film- of televisiejour
naal.
De filmprijzen worden jaarlijks uit-
fereikt ter gelegenheid van een füm-
estival in een van de landen, die be
horen tot de Raad van Europa.
De Nederlandse filmwereld zal
voorts met twee inzendingen
deelnemen aan de internationale
filmfestivals van Edinburgh en Cork,
die thans voor de deur staan.
Aan het filmfestival van Edinburgh,
dat op 19 augustus is geopend en tot
2 september zal voortduren, neemt
ons land deel met de speelfilm „Ker
mis in de regen" van Kees Brusse en
een hele reeks korte films, n.l. „Pan"
van I-Ierman van uer Horst, „Zoo",
van Bert Haanstra, „Uitzicht op de
hemel" van Frans Dupont, „Big city
blues" van Charles Huguenot van der
Linden, „Erasmus" van dr. Jan Huls-
ker, „De sleutel" van Rob Houwer en
„De werkelijkheid van Karei Appel"
van Jan Vrijman.
Voorts zal ook het kleurenjournaal,
dat Polygoon-Profilti vervaardigde
naar aanleiding van de viering van
het zilveren huwelyk van koningin
Juliana en prins Bernhard, onder de
naam „Silver wedding" in Edinburgh
worden vertoond.
Het bestuur van het internationale
festival te Cork in Ierland, dat van
16 tot en met 23 september voor de
zevende keer wordt gehouden, heeft
Nederland uitgenodigd deel te nemen
met „Kermis in de regen" van Kees
Brusse, die onder de titel „Fair in the
rain" wordt vertoond en met „Zoo"
van Bert Haanstra. De Nederlandse
inzending naar Cork zal voorts be
staan uit de korte films „Big city
blues" van Charles Huguenot van der
Linden, „Pan" van Herman van der
Horst" en „Delta fase I" van Bert
Haanstra.
Jezuskind tast bij het afdalen van de
verhoging nog even naar de linker
hand van de madonna, als om steun
te zoeken. Dat gebaar wordt beant
woord door de fraai gebogen linker
arm van de moederfiguur. Het iets
omlaag gebogen hoofdje steunt op de
opgetrokken rechterschouder. De blik
zoekt steun voor de tastende voet.
Om het zwijgende mondje is even
een vleugje van een glimlach.
/"Ogenschijnlijk is er nauwely ks enige
U relatie tussen moeder en kind.
Niets herinnert aan een sentimenteel
soort moederliefde, dat. in vele voor
afgegane madonnafiguren zo sterk
sprak. Maar de saamhorigheid tussen,
deze twee figuren is door het simpele
samentreffen van de twee handen en
het even leunen van het kind tegen
de knie van de moeder uiterst sub
tiel uitgedrukt.
Het is een bijzonder mooi beeld van
de toen nog zo jonge meester, die
een paar jaar te voren al grote roem
had geoogst met een piëta, die hij
in opdracht van een Romeinse kardi
naal had vervaardigd. Want in deze
piëta kwam Michelangelo met een
volkomen originele oplossing van een
probleem, waarmee zijn voorgangers
nooit goed raad hadden geweten: de
juiste relatie van de zittende figuur
van de madonna 'en de. liggende ge
stalte van de dode Christus. Boven
dien demonstreerde de kunstenaar er
zijn verbluffende bekwaamheid in het
bewerken van het marmer mee. Dit
technische meesterschap hebben maar
weinigen geëvenaard.
Uitgaande van deze artistieke en
technische veroveringen kon Michel
angelo kort daarop het werk aan zijn
Brugse madonna beginnen. Ook deze
werd een volstrekt origineel werk,
zowel door de wijze waarop hier de
relatie tussen moeder en kind is uit
gebeeld als door de verheven majes
teit en de sfeer van intense zwijgende
stilte rondom het beeld. Hier is geen
sprake meer van vermenselijking van
het heilige. Hier spreekt een nieuwe
devotie, die weliswaar van de men
selijke figuur gebruik maakt om zich
uit te drukken, maar die daardoor
tegelijkertijd een zo volkomen af
stand tussen hemel en aarde weet te
scheppen als sinds de vervaardiging
van de Imad-madonna uit Pader-
born, vijf eeuwen te voren, niet meer
was voorgekomen.
Maar de vergelijking tussen deze
twee beelden leert toch ook, hoever
Michelangelo in zyn beeld van de
traditionele voorstelling is afgewe
ken. Het is een bewijs te meer voor
zijn ontzaglyke betekenis, dat hij zich
deze breuk niet de gewyde overleve
ring heeft kunnen veroorloven. Het
maakt zyn beeld er te waardevoller
om.
De in Wenen wonende Nederlandse
acteur-zanger Johan Heesters heeft
met de Amsterdamse filmregisseur
Gerard Rutten gesproken over het
eventueel spelen van de hoofdrol van
goochelaar in een Nederlandse film,
waarvan het draaiboek reeds gereed
is.
De heer Heesters, die 30 jaar weg
is uit ons land, zei graag in deze
film te willen spelen. Het zal een echt
Hollandse film worden, die in een
Nederlandse en Duitse versie uitge
bracht zal worden, als de plannen
doorgaan. De vraag In welk stadium
deze zich bevinden en hoe de film
fefinancierd wordt, wilden noch de
eer Heesters, noch de heer Rutten
beantwoorden. Het zal een interna
tionale cast worden met sen groot
aantal Nederlanders, zo vertelde de
heer Rutten nog. Ten aanzien van
de realisering der plannen merkte hij
op „er is een redelyke kans". Het is
een volslagen Nederlands onderwerp
en het zal een dramatische film wor
den in zwart wit.
Heesters die by Royaards zijn to
neelcarrière begon is nu 42 jaar aan
het toneel verbonden. Hy is aan het
tweede theater in de Oostenrijkse
hoofdstad vast verbonden. Hij heeft
pas zijn derde televisiefilm gemaakt
Johan Heesters heeft in ons land
ook nog voor de stomme film van
„Benno in Haarlem" gespeeld.
De Brugse madonna van Mi
chelangelo, zoals men haar
maar zelden te zien zal krij
gen. De opstelling van het
beeld in de O. L. Vrouwekerk
in de Zwinstad maakt het na
melijk vrij moeilijk, er een
goede indruk van te krijgen.