ZELANDICA VAKANTIEVREUGD: richtlijn bij boekenkeus in juli Supersone „Freedom Fighter" zomaar voor het weggeven Pre-historisch volk ontdekt in India Karhofs ,Gids voor Zeeland' bleek een bestseller Oud-journalist Karhof: plezier in opdracht JE HOEFT HET NIET Pockets DE BOEKENPLANK AMERIKA MAAKT PLANNEN VOOR STILSTAANDEKUNSTMAAN Licht van gewicht, maar volwaardig... Amerikaans gevechtsvliegtuig bestemd voor de Navo-partner 6 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT ZATERDAG 25 AUGUSTUS 1962 Juli, vakantiemaand bij uitstek. Drommen toeristen op de wegen. Overstelpende drukte aan duin en strand. Geen wonder, dat in deze maand de belangstelling van het lezerspubliek voor een groot deel is gericht op vakantielectuur: vooral vlotte en pittige pockets om de minder zonnige uren aangenaam door te kunnen brengen, maar ook boeken boordevol tips en wenken voor de rusteloos trekkende vakantieganger. Geen wonder ook, dat de „Gids voor Zeeland" van de Zeeuwse oud-journalist N. J. Karhof en Bert Gart- hoffs „Zomaar wat zwerven" zoveel aftrek vonden. ger bij deze handzame boeltjes was „De kroegloper" van Simon Carmiggelt, terwijl ook de nienwe medische Sesam-eneyclopedie, pas uitgekomen met de eerste twee delen, een uitstekende start had. Min of meer een opmerkelijk feit is de verkoop in een Middel burgse boekhandel van een herdruk van de in 1575 samengestelde Atlas van Sgroten, een Nederlander, in dienst van Philips II, die een voor die tijd moderne atlas van Neder land samenstelde. Niet minder dan vier kaarten van Zeeland treft men in deze kostbare reproduktie aan. De Middelburgse boekhandel verkocht enkele tientallen exemplaren. De juli-enquête heeft ons geleerd, dat de Zeeuwse boekhandel uitermate, te vreden is over de middelbare school jeugd. Mede dank zij aansporingen van de boekhandelaren, de leraren en „stukjes" in deze rubriek hebben meer leerlingen dan ooit tevoren hun Een bescheiden enquête onder een aantal Zeeuwse boekhandelaren heeft het uitgewezen: de „Gids voor Zee land" „een omvangrijke gids, waarin geen enkel aspect van het veelkleurige en boeiende gewest wordt vergeten", zoals de recensent in de P.Z.C. schreef is de best seller van juli, op een halve lengte gevolgd door „Zomaar wat zwerven". Met ruime voorsprong op een klein peloton legden deze bij uitstek va kantieboeken by de „duurdere boe ken*' beslag op de eerste en tweede plaats. van het tweede groepje won „Mila 18" de sprint en kwam aldus op de derde plaats, vóór „Herfsttij" van Hans Martin en „Kameraden" van Hans Helmut Kirst, die zich resp. als nummer vier en vijf op de lijst klas seerden. Opmerkelijk is de blijvende belang stelling voor Leon Uris' werken. Na enkele maanden op kop te zijn gegaan, veroverde „Mila 18" in juli een uitstekende derde plaats, terwijl „Exodus" hoewel veel lager geno teerd nog steeds wordt genoemd bij de eerste tien (8e). „Herfsttij" van Hans Martin zakte weliswaar van de le naar de 5e plaats, maar deze vijf bewijst toch de populariteit, die Hans Martin in Zeeland geniet. „Spionage contra spionage" van Oreste Pinto, het enkele maanden hoog genoteerd staande „Noten kra ken" van -Godfried Bomans, de An thony van Kampen Omnibus en „Ka nonnen van Navarone" van de En gelsman Alister Mac Lean kregen een IV zodanige belangstelling, dat zij resp. f\T) TP Cf UDnC\/CM" de zesde, zevende, achtste en negende |L ANlivLVLll plaats op de ranglijst bezetten. Angstig ogenblik voor prinses Margaret Prinses Margaret van Engeland heeft donderdag bij Roscrea in Ierland een angstig ogenblik gehad, toen de auto waarin ze reed byna in botsing kwam met een zandauto. De prinses zat naast de 43-jarige lord De Vesci, toen voor hun auto in een verblindende regen en kort na een bocht een tegenligger op doemde. Lord De Vesci wist een botsing te voorkomen, al schepte zyn auto een stuk heg naast de weg. Prinses Marga ret, die de veiligheidsgordel had gelaten voor wat ie was, moest houvast zoeken aan het dash-board. De wagen van lord De Vesci was op weg naar Birr Castle, residentie van de gravin van Rosse, moeder van prin ses Margarets echtgenoot lord Snow- don, die achterin zat. De rechercheur toegevoegd aan prinses Margaret die haar in een tweede wagen volgde, zei dat het incident niemands schuld was. Schade werd niet richt. boeken reeds in juli besteld. „Bijzon der prettig voor ons", merkten ver schillende boekhandelaren op. „Vroeg bestellen komt een vlotte afwerking ten goede". Een aparte vermelding verdient zeker de reuzenpocket „Van het kleine koude front" van J. B. Charles, die in verschillende Zeeuwse boekhandels een goede vraag ontmoette. Voor de pockets in het algemeen bestond enorme belangstelling. Vooral detectives vonden grif aftrek. Een uitsprin- Advertentie) Hn nog maar een scheut of 'n steek. Maar straks weet U xich geen raad aan de slopende ahenmatische P^nen. Door de beroemde Kruschen kuur, kleine dagelijkse dosis, om 't bloed weer zuiver te maken. Duizenden gingen U voor en nog heel velen zullen uw voor beeld volgen. Een heerlijke ervaring, reeds na een betrekkelijk kortstondig gebruik, als vanzelf die pijnen te voelen wegvallen. Dat gebeurt naarmate het bloed gezuiverd wordt van de pijnver- wekkende onzuiverheden, die zich zijn gaan ophopen in spieren en gewrichten. Kruschen is de natuurlijke stimulans voor de bloedzuiverende organen. LEZERS SCHRIJVEN PLANO LOGISCHE DIENST Op verzoek van „PLANO" van boven genoemde DIENST verleende de ge meente Oostkapelle medewerking tot het houden van een strandtelling bij Oostkapelle, o.a. door het aanwijzen van tellers. Er werd uitgedokterd dat °P v>er over gangen deze telling, wat Oostkapelle betreft, zou worden gehouden. Als uitkomst werd door de tellers kregen 4868 bezoekers naar en 4648 terug van het strand. In uw verslag verstrekt door bovenge noemde dienst werd voor Oostkapelle opgegeven resp 630 en 585 bezoekers. Waarom? Wel bij navraag bleek het volgende. Aangezien het gedeelte van het strand bij de twee oostelijke over gangen behoort tot het grondgebied van Vrouwenpolder, doch in huur is bij V.V.V. van Oostkapelle, en niettegen staande dit gedeelte geheel grenst aan Oostkapelle, daarbij uitsluitend wordt bezocht door inwoners en gasten van Oostkapelle, en ieder voor bezoek aar dit gedeelte van het strand over grond, gebied van Oostkapelle moet komen, ter wijl verder ook dit gedeelte van het strand geheel in exploitatie is bij V.V.V. Oostkapelle. toch het „logische gedeelte" van bovengenoemde dienst meende deze bezoekers te moeten laten meetellen voor de gemeente Vrouwenpolder. OVER HERINDELING GESPROKEN! ;n dat uit door de r geen reëel beeld is gegeven van het strandbezoek te Oostkapelle. „Bestuur V.V.V. „Mooi Oostkapelle' GEEN HANDDRUK Hedenmorgen, zondag 19 augustus, hoorde ik van de nieuwsberichten, dat Soekarno van plan is naar Nederland te komen om onze geëerbiedige koningin Juliana de hand te komen drukken. Als koningin Juliana de hand van Soekarno zou aanvaarden, dan zou er een schok door het Nederlandse volk gaan, daar die hand van de koningin en het Oranje huis door de hand van de agressor Soe karno besmet zou worden. Vlissingen. D. van Leeuwen ONTSPANNING BEJAARDEN Volgende week wordt in Middelburg door de Algemene Bond van Bejaarden een collecte gehouden, die v/ij speciaal onder uw aandacht zouden willen bren gen. De opbrengst moet dienen om onze bejaarden enige ontspanning te bezor gen. Immers het in stand houden van de sociëteit in de Nieuwstraat en zo nu en dan eens een ontspanningsavond kost veel geld en daarom doen wij een beroep op U om deze collecte extra te geden- Door een groot gebrek aan collectanten is het al zo moeilijk om een behoorlijk bedrag bij elkaar te krijgen, want de be jaarden zelf, hoezeer zij ook hun best doen, kunnen wegens hun leeftijd maar weinig daadwerkelijk aan deze collecte meehelpen. Middelburg J. P. Goeman, voorz. Noordsingel 146.' ?7T Toe de opdracht lnidde? Tja, n het moest zo uitvoerig mo gelijk en toch beknopt. En als journalist heb je nou eenmaal geleerd om met weinig woorden veel te zeggen". Oud-journalist N. J. Karhof, 33 jaar „Zeeland" voor het dagblad „De Stem", werkte met plezier aan de opdracht van de uitgeve rij Nïjgh en Van Ditmar, die een gids voor Zeeland samenge-, steld wilde zien. De gids is er gekomen, met tekst van Kar kof. Grondig gedocumenteerde tekst en dat is geen wonder. Terecht was bij het zoeken naar een auteur de naam van deze Geen Amerikaanse basis op Jamaica De Verenigde Staten hebben premier Bustamente van Jamaica bedankt voor diens aanbod een Amerikaanse basis op het eiland toe tc staan, doch tevens gezegd dat zy hiervan geen gebruik zullen maken. Dit werd donderdag door Amerikaanse functionarissen in Wash ington bekendgemaakt. Korte tijd nadat Jamaica op 6 augus tus van dit jaar onafhankelijk was ge worden van het Britse koninkrijk ver klaarde premier Bustamente dat hij bereid was de Verenigde Staten een basis op het eiland te verschaffen zon der daarbij te denken aan een tegen prestatie in de vorm van Amerikaanse steun. 0 In de Cubaanse stad Bayamo, in de pro vincie Oriente, zijn tien arbeiders door elek trische stroom gedood, doordat een kraan een hoogspanningskabel vernielde, die op een bouwwerk terechtkwam EEN BESCHAVINGSTEKEN: BENZINEBLIKKEN N. J. KARHOF Zeelandkenner kenner van Zeeland bij uitstek gevallen. In zijn journalistieke loopbaan doorkruiste hij de provincie Zeeland van oost naar west en van noord naar zuid. Bij zijn komst in dit gewest telde de provincie nog 101 gemeenten. Karhof heeft ze allemaal bezocht en verschei dene gemeenten uiteraard aanzienlijk méér dan eenmaal. „Je onthoudt natuurlijk niet alles, maar toch wel veel", vertelt hij. „Zo wist ik dat er ergens in de Zak van Zuid-Beveland een bijzonder aardige klapbank moest staan, maar welk dorp, nee dat wist ik niet precies meer. Toen ben ik zelf maar weer eens gaan kijken en het bleek Oude- lande te zijn". De klapbank komt in de gids voor. Ja, de heer Karhof vond het een mooie opdracht. „Het is prettig schrijven over Zeeland. Je hoeft het echt niet op te schroeven en dat zou ik trouwens ook niet gekund hebben. Maar wat is er allemaal al niet ge beurd: de oorlogsjaren, de ramp, daarna het herstel, de Deltawerken en neem tenslotte de brug over de Oosterschelde. In Amsterdam zeuren ze al jaren over een tunnel; hier op pert men het plan voor een miljoe nenproject en het komt voor elkaar. Bovendien is hier veel te zien, veel moois op gebied van natuur- en ste denschoon". "If arhof kent het als geen ander. IS. „Een vreemdeling zou er jaren mee bezig zijn", meent hij dan ook. Zelf werkte hij twee maanden inten sief aan de „Gids voor Zeeland", waarna het bijschaven nog enige tijd in beslag nam. Soms was dat wel nodig, want termen als „vaate" en „weel", die de auteur argeloos ge bruikte, willen bij niet-Zeeuwen nog. al eens vraagtekens oproepen. Hij beschikte persoonlijk nog over veel documentatie. Voor een beschrij ving van Middelburg kon de heer Karhof bijvoorbeeld putten uit een vele jaren eerder door hem verzorgde tekst voor een fotoalbum en verder stonden hem vanzelfsprekend de bronnen van de Provinciale Biblio theek ter beschikking, terwijl ook de Provinciale V.V.V. voor informaties zorgde. „Ook oud-collega's waren mij terwille", vult hij aan Het succes verbaast hem eigenlijk niet eens zo heel erg. „Het was ten slotte bekend, dat er behoefte bestond aan een complete gids voor heel Zee land. Er was vraag naar bij de boek handel. De vraag bestond dus al voor het boekje er was", verklaart hij. Of hij nog reacties heeft ontvangen? Karhof lacht. Hij lacht graag en veel. „Ja, je kennissen moeten er fatsoenshalve natuurlijk wel over praten. En dan kunnen ze niet anders dan zeggen dat ze het goed vinden..." De Aunges worden met uitsterven bedreigd De antropologische dienst in New Dehli heeft gerapporteerd in het binnenland van het eiland Andamans in de baai van Ben galen een volk te hebben ont dekt, dat nog in de prehistorie leeft en dat bedreigd wordt met uitsterven. Het zijn de Aunges, die nomadisch leven en die zout beschouwen als onsmakelijk, ongezond en onhygiënisch. De Aunges zijn nomaden, die leven van jacht en \isvangst en van wilde vruchten en wortels. Het binnenland van Andamans is dicht begroeid met rimboe. De Indische antropologen nemen aan, dat in die rimboe nog meer van deze prehistorische stam men moeten leven, maar men heeft ze nog niet op kunnen sporen. Het viel met de Aunges al niet mee. Zij stonden niet toe dat vreemdelingen dicht bij hen kwamen. Zij toonden zich oorlogzuchtig en aggress' De Aunges weten om zo te zegj niets van de moderne beschavi_.0. Zy hebben slechts een „beschavings teken" leren kennen: lege benzine- blikken uit de tweede wereldoorlog, die op het eiland aanspoelden uit Birma. Deze blikken hebben zij in gebruik genomen. Op een of andere wijze "werden de blikken in twee stukken gesneden en gebruikt als kookpotten. De Aunges zwerven van kust naar kust. Zij verblijven soms enige tijd in hutten van hout en klei. Het is by hen gewoonte om een man te begraven in de hut waarin hij is gestorven, meestal onder het bed. De stam die ontdekt werd, telt ongeveer 200 zielen. De mannen jagen en rissen met pijl en boog, de vrouwen doen het met twee kleine, aan elkaar gebonden netten. Zij hebben een groot gevoel voor schoonheid. Op hun huid schilderen zy in eindeloze variatie symmetrische figuren. Dat wordt meestal door de vrouwen ge daan- Als de mannen na het eten een uiltje gaan knappen, beschilde ren de vrouwen met een soort rode klei de huid. De schilderingen schij nen hen te moeten beschermen te gen kwade geesten en ziekten. De Aunges zijn byzonder gesteld _t. honden. Dat is overigens ook min of meer een teken van kennismaking met de beschaving, want de eerste honden op Andamans werden daar gebracht door Birmese smokkelaars. Nu, na 30 jaar, leven er meer hon den dan mensen op het eiland. De Aunge is volkomen ongeletterd en kan niet verder tellen dan tot drie. De Indische regering wil hen voor uitsterven behoeden, maar alle plan nen zijn tot nu toe afgeketst op te genstand van de Aun«*es. Alcoholi sche dranken kennen zij niet. Het meest geliefde voedsel is honing, varkensvlees en schildpadvet. cUa« t „DE VERBINDING' JAN G. Elburg schreef de tekst voor een met vele fraaie foto's verlucht boekwerk, dat verscheen ter gelegen heid van de automatisering van het telefoonnet in Nederland op 22 mei 1962. Het is een keurig verzorgd geheel orden, uitgegeven door de Centrale ;ctie van net Staatsbedrijf der P.T.T., op initiatief van de esthetisch adviseur van dit bedrijf, Christiaan de Moor. Jurriaan Schrorer verzorgde het scenario met „De verbinding" als cen traal thema. Voor de zwart/wit-foto's tekenden Violette Cornelius en Eddy Posthuma de Boer en voor de kleuren foto's Paul Huf. Met deze namen willen wij volstaan, want de achter in het boek opgenomen verantwoording is nogal uit voerig. Met name de zwart/wit-foto's zijn van een suggestieve, strakke soberheid, die gekozen thema, „De verbinding" doeltreffend illustreren. De kleurenfo to's. hoewel goed van gehalte, zyn wat erg nadrukkelijk geposeerd, zoals ook de tekst een nogal nadrukkelijke toon heeft. Jan G. Elburg heeft het allemaal wel erg mooi willen zeggen en komt dan tot gezochte uitspraken, zoals, over „de telefoon als een spreken dat doelbe wust op reis gaat": „...Het maken van grote stappen over bergen en zeeën waarmee ae knieschijf niets, de kies- schijf alles te maken heeft". Enfm, hy besluit zakelijk met het ver melden van het feit. dat in Nederland iedereen kan opbellen zonder tussen komst van een telefoniste en dat de P-T.T. verder gaat: het buitenland is aan de beurt. Een en ander is in dit boek vastgelegd en hierby is ook op een aantrekkeiyke manier aandacht ge schonken aan de technische ontwikke ling van de telefoon. De nieuwste mode op het ge bied van toilettafels: geïnspi reerd op de aarde en een satel liet, is dit produlct van een Engelse fabriek, dat voor een handige doe-het-zélver weinig problemen zal scheppen. Het driehoekige tafelblad is be dekt mei kunststof, zodat het schoonhouden weinig proble men zal opleveren. De twee spiegels kunnen alle richtin gen draaien dankzij een Icogel- verbinding. DRIE „SYNCOMS" GENOEG Er bestaan in Amerika plannen voor de bouw van een „Syncom" kunstmaan, die Noord- en Zuid- Amerika, Afrika en Europa met elkaar zal verbinden, eenvoudig door ogenschijnlijk stil te staan in de ruimte. De kunstmaan wordt ontworpen door t Hughes vliegtuigfabrieken in Culv< City, in opdracht van het Amerikaanse bureau voor dc ruimtevaart. Het geheim van Syncom is, dat men de raket wil afschieten tot een hoogte van 33.480 kilometer boven de aarde; daar zou de kunstmaan in een baan komen met een snelheid die even groot is als de rotatie van de aarde. Op die wijze zou de kunstmaan dus lijken stil te staan boven de Atlantische Oceaan. Deze Syncom zal anderhalve meter in doorsnee zyn en 500 pond wegen. Herhalers Er zullen meer vermoedeiyk vier signaalherhalers in de kunstmaan geplaatst worclen. Elk van deze appa raten zal 300 telefoongesprekken te gelijk kunnen doorgeven, of een tele visie-uitzending. Op die wijze kan de kunstmaan 1200 te lefoongesprekken tegelijk doorgeven, of bijvoorbeeld een combinatie van 600 sprekken en twee t.v.-programma's. Het grote voordeel van Syncom zou vooral liggen in het fe.it, dat de satel liet, boven hetzelfde punt van de aarde bljjft hangen, en dus een permanente verbinding mogeljik maakt. Drie Syncoms zouden de gehele wereld kunnen omspannen. De geschiedenis van onze geheime diplomatie in de achttiende eeuw is nog nimmer uit voerig beschreven. Verschillende interessante figuren zijn zodoende in het duister of halfduis ter gebleven. Een van de merkwaardigste is zon der twijfel zij, van wie hier wordt getracht een ongedwongen portret te brengen." Aldus begint de inleiding van het pas verschenen boekje van mr. H. Hardenberg: „Etta Palm, een Hollandse Parisienne 1743— 1799". Deze vrouw had al eerder de aandacht van de geschied schrijvers getrokken als kampioene voor de emancipatie van de vrouw. In dit boekje wordt vooral aan haar rol als politiek agente aandacht besteed. Geboren in 1743 als dochter van een Groningse korsetténmaker, liet Etta Lubina Johanna Aelders zich als negen tienjarige schaken door de student Christiaan F. L. Palm. Om ver der schandaal te voorkomen werd in een huwelijk berust, dat te Groningen werd voltrokken. Het huwelyk vormde voor deze knappe vrouw geen beletsel voor lichtzinnige avontuurtjes. Een scheiding volgde. Na avonturen van allerlei aard kon zy in 1773 uitvoering geven aan haar plan naar Parijs te gaan. Voor een intelligente en knappe vrouw, in de liefde niet onervaren, viel hier veel te bereiken. Als madame la Baronne d'Aelders zag zy kans intieme betrekkin gen aan te knopen met ministers en diplomaten. Dan begint haar rol als politiek agente, waarin zy kans zag aan de invloed van de Hollandse Patriotten in Frankrijk afbreuk te doen en de Oranje partij te steunen. De patriotten vertrouwend op Franse hulp, waanden zich zo goed als zeker van de overwinning. De Oranjepartij wenste evenwel ook propaganda te maken aan het Franse hof voor haar standpunt. Met dit doel vertrokken in het voorjaar van 1787 twee Zeeuwse regenten, mr. A. J. C. Lampsins en W. van Citters, met een geheime opdracht naar Frankrijk. Het voorstel hiertoe wa3 uitgegaan van de Zeeuwse raadpensionaris Van de Spiegel. Na drie weken bracht Lampsins verslag uit en volgens hem stond er een revolutie voor de deur. Gezien de berooidheid van de schat kist, die alle maatregelen verlamde, behoefde rhen voor een Franse interventie ten gunste van de Patriotten niet te vrezen. Te Parijs zocht Lampsins contact met Etta Palm. De zending moet wel suc ces gehad hebben, want nadat Van de Spiegel enige tyd later raadpensionaris van Holland was geworden, leek het hem nood zakelijk over een blyvend contactpunt in Frankrijk te beschikken. In dit verband werd hem de naam van Etta genoemd. „Door tussen komst van Lampsins liet Van de Spiegel haar vragen, of ze bereid was hem regelmatig op de hoogte te houden van het voornaamste nieuws, in het byzonder dat, wat men gewoonlijk niet in de kranten pleegt te lezen, en zo nodig te Parijs berichten te lanceren, op wier verbreiding men in Den Haag prijs stelde". Het betekende een nieuwe fase in haar bestaan: propagandiste en geheim bericht geefster van de raadpensionaris. Na het uitbreken van de revolutie ontpopte zij zich als een voorvechtster van de vrouwenrechten. Hoe wel zij als agente ijverde voor een goede verstandhouding tussen Nederland en Frankrijk, kwam zy in moeilykheden toen in 1792 een eskadertje Franse kanonneerboten op de Schelde verscheen. Dit veroorzaakte in Holland en Zeeland grote consternatie. Na het uitbreken van de Bataafse revolutie werd zy gevangen genomen en in het kasteel van Woerden opgesloten. Het einde roemloos kwam op 28 maart 1799. (Van onze luchtvaarimedewerker) e Amerikaanse regering heef! nu beslis! welke vliegtuigenfabriek honder den moderne gevechtsvliegtuigen mag gaan bouwen die als mili!aire hulp naar bevriende landen zullen gaan. Northrop in Hawthorne, vlak bij Los Angeles, is de gelukkige en zij zal er voorlopig jaren werk aan hebben. Haar ontwerp, de N-156F, genaamd Freedom Fighter, kreeg de voorkeur boven de Starfighter F-104-17, een door Lockheed speciaal voor dit doel ontwikkelde lichtgewicht-uitvoering van dit bekende gevechtsvliegtuig. Northrop is ervan op de hoogte gesteld, dat zij binnenkort de eerste opdracht van de Amerikaanse regering kan verwachten, want zoals te doen gebruike lijk is zal ieder jaar een deel van de fotaalopdracht worden geplaatst omdat de benodigde geldmiddelen van jaar tot jaar op de begroting moeten worden gereserveerd. Voor Northrop is dit een mooi succes, temeer omdat men eigeniyk al niet veel hoop meer had dat men eens iets met deze Freedom Fighter zou kunnen gaan doen. Northrop ontwikkelde dit toestel enige jaren geleden geheel op eigen ge legenheid, veronderstellende dat er grote mogeiykheden zouden zijn voor een dergelijk licht type gevechtsvlieg tuig, dat bijna anderhalf maal zo snel als het geluid zou zijn. Er werden twee prototypen van gebouwd en de eerste hiervan maakte op 30 juli 1959 ztjn eer ste vlucht. De beide prototypen werden in de volgende jaren zeer uitvoerig ge test en invliegers uit vele landen maak ten er proefvluchten mee. Vliegers uit Duitsland. Zwitserland, Italië. België, Nederland cn andere landen. Maar wat er ook kwam: geen orders. Meestal gaf men de voorkeur aan de Starfighter, soms aan do Franse Mirage. WEL DE „TALON" Een succes boekte Northrop in ieder geval wel. Zij had tegeiykertijd uit de Freedom Fighter een tweezits les- vliegtuig ontwikkeld, de T-38 Talon. Deze vond genade in de ogen van de Amerikaanse luchtmacht, die er inmid dels ruim 300 van besteld heeft. Tevens heeft zij laten weten er nog tenminste 750 van te willen hebben. Bovendien verwacht men dat binnenkort ook de Westduitse luchtmacht deze Talon zal bestellen. De produktie van de Talon is in de fabriek in Hawthorne in volle gang en er zijn er al tientallen aan de Ameri kaanse luchtmacht afgeleverd. De tweezitter werd dus een groot suc ces, maar voor do éénzittcr had nie mand belangstelling. Totdat er plotse ling een taak kwam. waarvoor de Free dom Fighter uitstekend te gebruiken was Er zijn namelijk vrij veel leden van de N.A.V.O., maar ook veel niet daarbij aangesloten landen, die van de Ameri kaanse regering militaire hulp krijgen, o.a. bestaande uit vliegtuigen. In de af gelopen jaren zijn aan tal van landen Thunderjets, Thundcrstreaks en Sabres geleverd. Maar deze toestellen zyn nu al niet meer het laatste woord op het gebied van gevechtsvliegtuigen en over enkele jaren zijn zij dat zeker niet meer. Al deze landen hebben dus 'op korte termijn, nieuwe vliegtuigen nodig. „VESTZAK-JAGERTJE" den om al dlc landen van zware, inge wikkelde gevechtsvliegtuigen te voor zien. Bovendien hebben zij die niet be paald nodig. In de meeste landen wor den de genoemde toestellen immers in de eerste plaats gebruikt als jachtbom menwerpers, d.w.z. voor het doen van aanvallen op gronddoelen. Bovendien heeft men lang niet overal de beschik king over vllegbases met kilometers lange betonbanen die nodig zyn voor de start en de landing van de forse ge vechtstoestellen die het dubbele van de geluidssnelheid halen. Een lichter toe stel, dat van kleinere terreinen gebruik kan maken en dat wat minder snel is, is voor hun doeleinden goed genoeg. Bovendien kon de inrichting cn uitrus ting van deze toestellen een stuk een voudiger zijn, zodat ook de kosten be langrijk lager zouden komen te liggen. Kortom: nodig was een „vestzak-straal- jagertje" Verscheidene fabrieken niet al leen Amerikaanse maar ook Euro pese dienden ontwerpen voor der- gelyke vliegtuigen in, maar van het begin af hadden Lockheed en Nor throp dc beste papieren. Het was dan ook te voorzien dat de strijd voornameiyk tussen die twee zou gaan en dat gebeurde dan ook, met als resultaat dat Northrop de win naar is geworden. NIET TE ONDERSCHATTEN Al is de Freedom Fighter een vereen voudigd lichtgewicht gevechtsvlieg tuig, toch moet men zyn prestaties niet onderschatten. Hij kan een snelheid ha len van Mach. 1.4, oftewel ongeveer 1600 km per uur; direct na de start zyn neus omhoog richtend kan hy klimmen met een snelheid van ruim tien kilome ter per minuut en een maximum hoogte van 16.500 meter bereiken. Het toestel weegt startklaar 5400 kg maar het kan ruim 2000 kg aan allerlei soorten wa gens, zoals bommen, raketten, napalm- iouders of losse vuurwapens meene- aen. Een baantje van 500 meter lang is voldoende voor start cn landing. Om dat de Freedom Figther laag op zijn poten staat kan het grondpersoneel overal bij zonder dat het trappen be hoeft te gebruiken. Door allerlei vernuf tige vindingen is het onderhoud zo een voudig mogelijk gemaakt: drie man kunnen b.v. in twintig minuten tijd een van de beide motoren verwisselen. Welke landen zullen nu in de komen de Jaren in aanmerking komen om deze toestéllen te ontvangen? Er zijn er in totaal negentien die de drie bovengenoemde andere toestellen d.w.z. een of twee types ervan in gebruik hebben. Thunderjets vliegen .v. in Portugal, Griekenland, Tur kije, Denemarken, Noorwegen. Na tionalistisch China, Thailand. Joego slavië en Pcrzië. Sabres komt men tegen in Noorwegen, Pakistan, Peru, de Philippijnen en Spanje. Thunder- streaks vliegen bij de luchtmachten van Duitsland. Italië, Frankryk, Bel- frië en Nederland. Enige van deze anden voorzien zelf in hun behoefte aan nieuwe jachtbommenwerpers, zoals Duitsland en .Italië, die hier voor de Fiat G-91 in dienst stellen. Frankrijk gaat zyn eigen Mirage er voor gebruiken. De Turken zouden al Super-Sabres hebben gekregen. OOK NEDERLAND? Voor de andere landen zullen waar schijnlijk de meeste wel in aanmer king komen voor nieuwe Amerikaanse toestellen. Maar of Nederland daar ook bij zal zijn staat nog helemaal niet vast. By de keuze van de Starfighter is men or van uitgegaan dat men een vliegtuig wilde dat alle opdrachten, dus ook die van jachtbommenwerper, zou kunnen uitvoeren. Maar zoals men weet is door het verminderen van de toegezegde Amerikaanse steun het aantal bestelde Starfightcrs tot bijna de helft terugge bracht, zodat wij er in totaal maar 125 zullen krijgen. Er is in dit verband al gesteld, dat daarom dc Thunderstreaks langer in dienst zullen moeten biyven dan oorspronkeiyk de bedoeling was. Het zou dus kunnen zijn dat de Ameri kanen ook aan Nederland straks een aantal Freedom Fighters zullen geven als vervangers voor de al aardig tegen zijn pensioen aanlopende Tnunder- streak. Maar voorlopig is er in ieder geval nog geen sprake van. Bij Northrop zelf weet men waarschyn- lHk ook nog niet waar straks al die Freedom Fighters men zegt dat het er wel duizend zullen worden heen zullen gaan. Dat is ook niet belangrijk. Belangrijk is in de eerste plaats dat de produktie snel op gang komt. Dat is niet zo moeiiyk, want de Freedom Fighter is voor een groot deel gelyk aan de T-38 Talon die nu al in volle produktie is en de produktie van het nieuwe vliegtuig kan daar gemakkelijk bij „inhaken". De stroom van Freedom Fighters kan dus al heel gauw losko men

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1962 | | pagina 10