PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
KABINET GAAT AKKOORD MET
VOORLOPIGE OVEREENKOMST
Dr. Van Royen vandaag
weer naar Amerika
0SSEHAVEN OP SCHOUWEN IS VERDWENEN
Broodprijs
met 1 cent
omhoog
Schilderijendieven
vermoedelijk gepakt
EEN JAAR BERLIJNSE MUUR
ZORIN ZIET NIETS NIEUWS IN
DE AMERIKAANSE VOORSTELLEN
Vand
a a g
Ben Bella naar
Constantine
Onderhandelen
SURINAME WIL TOEGOENEZEN 1
UIT NIEUW-GUINEA OPNEMEN
Deze week wordt gestart mei aanleg
werkhaven dam Brouwershavense Gat
205e jaargang - no. 184
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VL1SSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Directie: P. van de Velde en F. B. den Boer. Adjunct: W. de Pagter. Hoofdredacteuren: W. Leertouwer en G. A. de Kok. Abonnementsprijs 62 cent per week, 8,00 per kw.fr. per post 8,25 per kw. Losse nummers 15 cent. Bureaus:
Vlissingen: Walstraat 58-60, tel. 2355 (b.g.g. red. 3508/3546, adv. 3647/3643); Middelburg: Markt 51, tel. 3841 (b.g.g. red. 2078/3169, adv. 2375), Goes: Grote Markt 2 tel 6140 (b.g g. red. 7853, adv. 5213), Oostburg: tel. 2395; Temeuzen: tel. 2116;
Zierikzee: red tel. 2425, adm. tel. 2094. Adv. pr. 27 ct per mm. Min. per adv. ƒ4,Ingez. med. 3 x tarief. Kleine adv. (max. 8 regels) 25 ct per regel (min. 1.25). „Brieven bur. van dit blad" 25 ct meer. Giro 359300 P.Z.C., Middelburg.
Dinsdag 7 augustus 1962
ONDERHANDELINGEN DEZE WEEK IN NEW YORK
(Van onze Haagse redactie).
Om kwart voor zeven las de woordvoerder van minister-president
De Quay gisteravond het volgende communiqué voor: „Het kabinet
heeft na uitvoerige gedachtenwisseling besloten dr. J. van Royen
te machtigen tot het deelnemen aan de formele onderhandelingen
onder leiding van de waarnemend secretaris-generaal der Verenigde
Naties op basis van het voorlopig akkoord dat op 31 juli onder leiding
van de heer Bunker werd bereikt".
Dr. Van Royen vertrekt vanmiddag van Schiphol. Samen met de
mededeling uit Djakarta dat president Soekarno zijn minister van
buitenlandse zaken. Soebandrio, naar Amerika zal zenden voor het
voeren van formele onderhandelingen, mag verwacht worden dat
de slot-besprekingen tussen Van Royen en Soebandrio nog deze week
zullen beginnen. Deze onderhandelingen zullen plaatsvinden in New
York, dus in de directe nabijheid en onder directe verantwoordelijk
heid van Thant.
Het communiqué kwam na een kabinets
vergadering, welke van half drie tot
half zeven had geduurd en waaraan nu
ook de minister van financiën, prof.
Zijlstra had deelgenomen. Hy was 's
ochtends teruggekeerd uit Italië waar
hij met vakantie was. Dr. Van Royen
was, anders dan afgelopen vrijdag, niet
uitgenodigd de kabinetsvergadering by
te wonen.
Het communiqué, dat er op neerkomt
dat het kabinet de voorlopige overeen
komst Van Royen-Soebandrio heeft aan
vaard, kwam niet als een verrassing.
Het was in de loop van de dag bekend
geworden dat de plaatsvervangend de
legatieleider mr. Schürmann, de Neder
landse vertegenwoordier bij de Verenig
de Naties, en de plaatsvervangend lei.
der van de Indonesische delegatie, de
ambassadeur van Indonesië in Moskou.
Malik, weer in bespreking waren en dat
de technische details van het voorlo
pig akkoord werden behandeld.
Deskundigen
Tevens werd bekend, dat zondag 4
Nederlandse deskundigen naar Wash
ington waren gereisd: de heer J. A.
van Beuge, chef van het directoraat
generaal Nieuw-Guinea van het mi
nisterie van binnenlandse zaken, de
plaatsvervangend thesaurier-gene
raal van het ministerie van finan
ciën mr. A. Rinnooy Kan, de hoofd
inspecteur van de afdeling inspectie
der rijksfinanciën mr. Ch. F. H. Wei
ter, en als enige nlet-ambtenaar
mr. J. H. D. Graaf van den
Bosch, een van de directeuren van
de Nederlandse Bank. Zij traden op
als adviseur van de heer Schür
mann. De militaire adviseurs onder
leiding van luitenant-admiraal buiten
dienst H. H. L. Pröpper, vertrekken
dezer dagen.
Zwaar gevochten
Hoewel het olficiecl heet, dat in de ka
binetsvergadering van gistermiddag al
leen nog vraagstukken rond de techni
sche uitvoering van het voorlopig ak
koord aan de orde zouden komen, moet
eerder als juist worden geacht dat toch
ook nog zwnnr is gevochten over de
principiële zyde van het voorlopig ak
koord. l)e terugkeer op korte termyn
van minister Zijlstrra, de sleutelminis
ter van de A.-K.-Part(J, wU»t er op en
ook op het feit, dat de heer Van Royen
buiten de deuren van het tweede deel
van het kabinetsberaad is gebleven.
Bezwaren
Ook de mededeling Sn het communiqué
dat het besluit tot het deelnemen aan
formele onderhandelingen „na uitvoerige
gedachtenwisseling" werd genomen,
wijst er op. dat niet alle ministers het
met de voorlopige overeenkomst van
ganser harte eens z(jn. Het heet dat
vooral de ministers Luns, Visser en
Klompé bezwaren tegen de voorlopige
overeenkomst hebben, onulnt zij menen
dat deze te weinig garanties inhoudt
voor een zinvolle vrije keuze van de
Papoea's omtrent hun status.
MR. LUNS
niet van ganser harte
Uit de bewoordingen van het com
muniqué moet inmiddels worden
afgeleid, dat noch minister Luns,
noch de ministers Visser en Klom
pé, hun portefeuilles ter beschik
king zullen stellen. De woordvoer
der van prof. De Quay gaf, na
enig gevraag, toe, dat het com
muniqué het gemeld zou hebben
wanneer enkele ministers er de
brui aan gegeven zouden hebben.
(Van onze Haagse redactie)
De minister van economische za
ken, drs. J. W. de Pous, heeft de
bakkers toegestaan de prijs van
het brood met één cent per 800
gram te verhogen. De minister
heeft zijn beslissing meegedeeld
tijdens een gistermorgen op het
departement gehouden bespre
king met de Nederlandse Bak
kerij-Stichting, waarbij ook ver
tegenwoordigers van de cen
trale middenstandsorganisaties
aanwezig waren.
De prijsverhoging van het brood is toe
gestaan, omdat de bloemprijs als ge
volg van het inwerkingtreden van
de E.E.G.-verordening is gestegen.
Vanzelfsprekend geldt de thans toe
gestane broodprijsverhoging niet
voor die bakkers, die reeds eigener
beweging, dus zonder toestemming
van de minister, hun broodprijzen
omhoog hadden gebracht.
De heer G. Schmidt, een der directeuren
van de N.V. Lubro in Utrecht, heeft
er tegenover het A.N.P. zijn teleur
stelling over uitgesproken, dat de
minister van economische zaken
slechts toestemming heeft gegeven
voor een verhoging van de brood.
pr(js met één cent.
Zoals bekend waren de Utrechtse bak
kers veertien dagen geleden al van
plan, het brood 2 cent duurder te
gaan verkopen. Zij besloten echter op
het laatste moment, de prijsverho
ging nog even uit te stellen in af
wachting van de resultaten van de
besprekingen tussen de minister en
de Nederlandse Bakkerij-Stichting.
Vliegtuig neergestort
geen doden
Een verkeersvliegtuig van het type
Lockheed „Electra" Ts maandagavond
nabij het vliegveld van Knoxville in de
staat Tennessee verongelukt. Volgens
berichten is geen van de 65 inzittenden
om het leven gekomen cf gewond.
ONTWAPEN1NGSOVERLEG GENEVE
Toch „zekere
verbeteringen"
„Het State Department heeft ge
sproken van een veelbelovende
benadering, maar wij hebben
het er niet in kunnen ontdek
ken", aldus heeft Zorin, de lei
der van de Sowjetrussische af
vaardiging naar de ontwape
ningsconferentie in Genève, ge
zegd in antwoord op vragen van
journalisten omtrent de nieuwe
Amerikaanse voorstellen voor
een verbod op kernwapenproe
ven.
De Amerikaanse afgevaardigde Dean
verklaarde ter conferentie, dat de
jongste Russische kernproef de nood
zaak van het tot stand brengen van
een veelomvattend verdrag terzake
onderstreepte.
Minister De Pous
naar Noorwegen
De Nederlandse minister van economi
sche zaken, J. VV. de Pous wordt de/.e
week in Oslo verwacht om de Noorse
economie en andere problemen te bestu
deren in verband met Noorwegens aan.
vrage om het lidmaatschap van de
Europese Economische Gemeenschap.
De minister en zijn echtgenote zullen
woensdag in dc Noorse hoofdstad arri
veren als gast van de Noorse regering.
STRANDZESDAAGSE
Bij Den Helder gingen maandag
ochtend 250 wandelaars van start
voor de strandzesdaagse naar
Hoek van Holland.
Op de foto de wandelaars op het
strand van Huisduinen.
De Amerikaanse afgevaardigde bracht
gisteren enige „belangrijke aanvul
lingen en veranderingen" op het
Amerikaanse voorstel op de ontwa
peningsconferentie ter sprake.
Het nieuwe voorstel houdt beperking
van de vervaardiging van grotere
bewapeningsstukken in vanaf het
eerste stadium, waarbij iedere ver
meerdering in aantal en vernieti.
wor(j{- verboden, aldus
gingskracht i
Dean.
Hoofdpunten
De vier hoofdpunten zijn volgens Dean:
Amerika is ten volle bereid te
specificeren dat de vervaardiging
van nieuwe soorten wapens tij
dens het eerste stadium van ont
wapening zal worden verboden.
Van de bij overeenkomst toege
stane soorten wapens zullen
slechts vervangingsexemplaren
worden vervaardigd.
Vervaardiging of beproeving van
nieuwe prototypen zal worden
verboden.
Bij het van kracht worden van
een verdrag moeten alle ver
dragspartners hun bestaande fa
ciliteiten voor wapenproduktie
bekendmaken.
Overeengekomen moet worden dat
deze faciliteiten tijdens de looptijd
van het verdrag niet worden uitge
breid of gemoderniseerd.
De Russische vertegenwoordiger
zei dat deze voorstellen „zekere
verbeteringen" ten aanzien van
de conventionele bewapening
inhouden, „maar deze voorstel
len veranderen niets aan de wei
gering de vervaardiging van
atoomkopraketten stop te z
ten en deze in het eerste sta
dium te vernietigen".
...herdenkt de Duitse publicist dr.
Hermann Rauschning, die (aan
vankelijk nationaal-socialist) een
felle bestrijder van Hitier werd,
te Portland (Oregon, Ver. Sta
ten) zijn 75e verjaardag.
...viert de Nederlandse rivier-,
landschap, en stadsgezichtsschil
der J. E. van de Wetering de
Rooy te Den Haag zijn 85e ver-
Deze maand is het een jaar gele
den, dat de Oostduitse volkspoli-
tie een muur langs de sectorgrens
in Berlijn optrok. Op de foto de
situatie van het ogenblik bij de
Potsdammer Platz. Achter de
muur prikkeldraadversperringen
en anti-tank-ruiters.
De Algerijnse vice-premier Ben
Bella is gisteren per vliegtuig naar
Constantine gereisd om te
trachten de leiding van het tweede
militair district in het gareel te
krijgen, is uit betrouwbare bron
vernomen.
Ben Bella is door het politiek bureau
belast met binnenlandse coördinatie. In
zijn gezelschap was kolonel El Arab,
bevelhebber van het tweede militair dis
trict, die was gearresteerd maar later
we^r was vrijgelaten tijdens de politieke
crisis die verleden week tenminste voor
lopig is afgesloten met de oprichting van
het politiek bureau.
Twee weken geleden braken in Con
stantine gevechten uit toen men het er
in het tweede militair district niet over
eens kon worden of men premier Ben
Khedda dan wei Ben Bella zou steu
nen. Troepen uit het eerste militair dis
trict, op de hand van Ben Bella, namen
toen de machi in Constantine over. De
regeling van de kwestie der militaire
districten is een van de eerste taken
voor het politiek bureau.
ijn
De Nederlandse regering heeft haar
ambassadeur in Washington dr. J.
H. van Royen gemachtigd tot het deel
nemen aan formele onderhandelingen
met een Indonesische delegatie op basis
van het voorlopig akkoord, dat dr. Van
Royen bereikte tijdens zijn besprekingen
met dr. Soebrandio. Het zal dus de heer
Van Royen zijn, die de overdracht van
westelijk Nieuw-Guinea en zijn bevol
king aan Indonesië moet regelen en
niet de Nederlandse minister van bui
tenlandse zaken, de heer Luns.
Dat is wel een opmerkelijk feit. Heeft
minister Luns bij het voeren van zijn
Nieuw-Guinea politiek zulke teleur
stellende ervaringen
opgedaan bijvoor
beeld met de heer
Thant van de Ver
enigde Naties en met
het Amerikaanse mi
nisterie van buitenlandse zaken dat
hij zich persoonlijk wenst te distan-
ciëren van de huidige afwikkeling? Of
heeft de Nederlandse regering gehoor
gegeven aan een bepaalde Indonesische
wenk, waarbij de heer Luns, die zo
intensief de Indonesische aanspraken
op Nieuw-Guinea heeft bestreden, tot
een ongewenst onderhandelaar werd
verklaard? Het zou wel interessant zijn
op deze vragen een antwoord te krij
gen, ook al heeft dat antwoord alleen
maar binnenlandse politieke waarde.
Het is op het ogenblik zover, dat ook
president Soekarno heeft toege
stemd in onderhandelingen op basis van
het voorlopig akkoord. Wat dat precies
betekent zal nog moeten blijken. Denk
baar is, dat voor de Indonesiërs nu pas
het échte onderhandelen gaat beginnen
en dat het er thans voor hen op aan
komt het onderste uit de kan te krijgen
door het stellen van nieuwe eisen.
Het zou dan niet gaan om het uit
werken van het akkoord, maar om het
uitbreiden. Vaststaat immers, dat de
heer Soekarno van deze Nieuw-Guinea-
zaak een grote binnenlandse politieke
stunt moet maken, waarbij Nederland
zoveel mogelijk gekleineerd en in een
hoek gedrukt moet worden. En als men
zich op zo'n standpunt stelt, kan men
moeilijk stoppen met het stellen van
eisen. Ook zal het Indonesisch leger,
op enigerlei wijze als de grote
en dat
de restantjes van de Indonesische infil
tranten op Nieuw-Guinea daar direct
al moeten paraderen als een soort over
winnaars.
Het kan er zelfs inzitten, dat dc Indo
nesische generaal Jani nog meer die
verstrooide para's wil versterken met
een aantal Indonesische compagnieën
voor of op de zeventiende augustus a.s.
de Indonesische onafhankelijkheids
dag. Men mag niet vergeten, dat pre
sident Soekarno, de extreme elementen
in zijn land (voornamelijk communis
ten) tevreden zal moeten stellen en
niemand kan op dit ogenblik zeggen of
Soekarno dat alleen denkt te bereiken
door grote feestvergaderingen. parades
en vervalste berichtgeving over grote
diplomatieke successen.
Een houding van voorzichtig afwach
ten is dus voor Nederland geboden.
Alles kan straks bij de definitieve be
sprekingen in Washington nog wel mee
vallen, maar het kan ook bitter teleur
stellend zijn. Daarbij blijft dan aan
Nederland altijd deze schrale troost,
dat het bestuur over West Nieuw-Gui
nea voor Soekarno alleen maar kan
tegenvallen. Hij krijgt te maken met
een bevolking, die bepaald niet op de
Indonesiërs is gesteld en met een land,
waaraan nog honderden miljoenen dol
lars ten koste gelegd moeten worden.
Die dollars kan het arme volk van
Indonesië niet opbrengen. Tenslotte zal
het straks als Soekarno zijn Nieuw-
Guinea-stokpaardje mist nog weer
moeilijker voor hem zijn dan het thans
reeds is tot een werkbaar samengaan
van de Indonesische politieke partijen
te komen. Voor Nederland en voor de
Papoea's mag dan de Nieuw-Guinea-
kwestie doornig zijn, ook voor Soekarno
brengt zij op de duur geen rozen!
Arrestaties in Zwitserland
Duitsers verdacht
van diefstal
in Aerdenhout
De Zwitserse politie heeft zondag
in Interlaken, in het kanton Bern,
drie Duitsers gearresteerd, die er-
Naar de correspondent van het A.N.P. te Hollandia vernam, heeft de j
Surinaamse redering zich in principe bereid verklaard, de Toegoenese
gemeenschap uit Nieuw Guinea, toe te laten in Suriname, mits «Ie
Surinaamse staten zich daarmede kunnen verenigen. Volgende week
zullen twee vertegenwoordigers dezer Toegoenezen naar Nederland
reizen om de kwestie te. bespreken met de autoriteiten in Den Haag.
Daarna zullen zij naar Suriname gaan om daar de mogelijkheid van een
goede plaats voor een vestiging der groep te onderzoeken. De Toe
goenezen zijn voornemens, in Suriname voornamelijk de landbouw
te beoefenen en zijn bereid, ttjdens de vrije uren gezamenlijk de bouw
van een nieuw Toegoo-dorp in Suriname ter hand tc nemen.
Als de plannen doorgaan zal dit de derde keer zijn, dat deze gesloten
gemeenschap zich een nieuw bestaan moet verwerven. Dc Toegoenezen
een groep afstammelingen van Nederlanders, Portugezen en Indo
nesiërs, had zich oudtijds gevestigd aan de noordkust van West-Java.
Zij zijn in 1950 uit Indonesië uitgeweken naar Nieuw Guinea, daar
zij wegens hun Nederlandse sympathieën van Indonesische zijde vijan
digheden hadden tc verduren. Zij vormen thans te Hollandia een
christen-gemeenschap van ongeveer 200 personen.
Waterschap blaast aftocht, Deltadienst verschijnt...
DE OSSEHAVEN aan de noordkust van Schouwen bestaat niet
meer. Samen mot de vierhonderd meter lange boezem achter het
verouderde gemaal „Den Osse" en de bijna twee kilometer metende
Langedijksevaart tussen Brouwerhaven en Scharendijke is dit
officieel als „zwakke plaats" te boek staande onderdeel van de
zeewering rondom het eiland onder vele duizenden kubieke meters
zand bedolven. Alleen nog een vers stuk dijk markeert de plaats
van de Osseliaven. Verder hebben een zandzuiger, draglines en
vrachtauto's iedere herinnering uitgewist en de plaats een nieuwe
bestemming gegeven: de toegang tot de werkhaven van water
staats Deltadienst voor de aanleg van de dam door het Brouwers
havense Gat. Maandag werden de eerste voorbereidingen voor het
volgende werk op deze plaats getrofcn en nog deze week zal er
materiaal voor een „nieuwe Osseliaven" maar dan buitendijks
worden aangevoerd.
Het waterschap „Schouwen-Duive- toegekomen aan de laatste karwei-
land" trekt namelijk langzaam maar tjes uit dit vry omvangrijke bestek,
zeker zjji. handen terug van het Een plan, waarbij in overleg niet
werkterrein rondom deze scherpe rijkswaterstaat tegelijk een toegang
knik in de zeewering, nu aannemer tot de aan te leggen nieuwe Delta-
Iiuyper en Molhoek te Sleeuwijk is werkhaven werd ontworpen. Onge
veer op het punt waar het kanaaltje
van de Oude Osseliaven in het Brou
wershavense Gat uitmondde, projec
teerde men een brede oprit naar de
rechtgetrokken zeedijk. Daarop zal
rijkswaterstaat ccn afrit naar het
aan te leggen terrein van de werk
haven aansluiten.
De afsluiting van het kleine haven,
tje bij Den Osse en het dempen van
de Langedijksevaart en -boezem
raakt op zijn eind. Het werk kon
ruim volgens schema worden uitge
voerd en de opleveringsdatum van
1 oktober aanstaande behoeft niet te
worden overschreden. De zandvlakte
op de voormalige spuiboezem en de
vaart, parallel aan de asfaltweg op
de verhoogde binnenberm van de
zeedijk, wordt op het ogenblik afge
dekt met een kleibekleding. In sep
tember zal hier gras worden inge
zaaid en dan heeft het waterschap
niet alleen de zeewering een stevige
steun in de rug bezorgd, maar ook
een oppervlakte van meer dan 5 hec
tare weiland aangewonnen.
SLINGER WEG
Bovendien zal ook het verkeer met de
nieuwe situatiè bijzonder zijn ge
diend. Het haventje en de oude sluis
met 'gemaal bjj Den Osse hadden de
asfaltweg tussen Brouwershaven en
Scharendijke tot een gevaarlijke
slinger gebogen. Automobilisten ston
den er plotseling voor een onover
zichtelijke en nauwe passage, die zich
tussen de dam rond het havenka
naal en het inmiddels werkloos ge
worden gemaal wrong. Nu deze bei-
beide obstakels zijn verdwenen is
voor de weggebruikers ruim baan ge
maakt. De weg zal binnenkort bij
Den Osse alleen nog maar een flau
we bocht maken.
De wegverharding op deze nieuwe
schakel in de verbinding tussen de
duinstreek en het noorden van het
eiland is al voor een belangrijk deel
gereed. Er moeten alleen nog slijt
lagen en afdeklagen worden aange
bracht dat gebeurt mogelijk in
het laatst van de volgende week
en daarna kan de weg weer voor het
verkeer worden opengesteld. Het be
stek „Den Osse" in de zwakke
plaatsen-serie van het waterschap
„Schouwen-Duiveland" was vry om
vangrijk.
Begin dit jaar werd het werk aan
besteed. Het aannemingsbedrijf Kuy-
per en Molhoek voerde kort daarop
het eerste materiaal aan. Toen kon
worden begonnen met het uitbagge-
(Zie slot pag. 2 kot. 6)
van worden verdacht de schilde
rijendiefstal in Aerdenhout te heb
ben gepleegd. De namen van de
gearresteerden zijn niet bekend
gemaakt, maar hun leeftijd wordt
opgegeven als 41, 35 en 31 jaar.
Bij de diefstal werd, zoals gemeld,
onder meer een zelfportret van
Rembrandt gestolen.
De Duitsers *Un. later overgebracht naar
Beru, waar zy gisteren zijn ondervraagd
door een viertal Nederlandse politie
ambtenaren.
Er was van de drie Duitsers een signa
lement verspreid en met behulp hiervan
kwam de kantonale politie van Bern,
naar zij meedeelde, de mannen op het
spoor. Een van hen wordt volgens de
politie ook verdacht van de diefstal van
juwelen.
Ook in Heerlen
Volgens de politie te Heerlen is het
mogelijk, dat er verband bestaat tussen
de schilderijendiefstal in Aerdenhout en
een diefstal in Heerlen.
Daar hebben tot dusver onbekenden
in de nacht van 8 op 9 juli ingebro
ken in de juwelierszaak van de edel
smid N. Huisman in de Geleenstraat.
Er werden, nadat een etalageruit
was ingeslagen, 58 ringen met een
gezamenlijke waarde van 40.000
ontvreemd.
Enige dagen geleden heeft de Duitse
politie twee ringen in beslag genomen,
die te koop werden aangeboden. Zij wa
ren van de Heerlense inbraak afkom
stig.
Het is mogelijk dat de drie Duit
sers, die in Zwitserland zijn aan
gehouden, ook bij de juwelendief-
stal in Heerlen zijn betrokken, al
dus de politie te Heerlen.
De directie van het Britse persbureau
Reuter is van plan in liet pand van waaruit
de stichter van de onderneming. Paul Julius
Reuter, in 1850 met postduiven de eerste in
ternationale nieuwsvoorziening begon, een
gedenksteen aan te brengen. Het huis. dat
thans als café is ingericht, staat in Aken.
