PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
NEDERLAND KRIJGT AAN DE
RUN EERSTE KERNCENTRALE
Indonesiërs
bij gevecht
gedood
Dr. Van Roijen sprak
minister Soebandrio
Soebandrio
overlegt
met Thant
EERSTE SL0E-D0K WORDT VOLGESTORT
Bouw zoveel mogelijk
door eigen industrie
Generaal Norstad per
1 november ontslagen
Traangas en wapenstok tegen demonstranten in Lima
BIJDRAGE AAN OPERATIES VAN
VERENIGDE NATIES VERPLICHT
Betalen voor acties
in Midden-Oosten
en Kongo
Cursus en
levens
beschouwing
Vandaag...
205e jaargang - no. 170
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Zaterdag 21 juli 1962
„Mensen, hé mensen"
in Kleine Comedie
Pagina 3
TECHNISCHE PLANNEN WORDEN UITGEWERKT
(Van onze Haagse redactie).
De kogel ïs door de kerk. Nederland krijgt zijn eerste kernenergie
centrale voor opwekking van elektriciteit en wat meer is, deze cen
trale zal vrijwel geheel in Nederland zelf, door de nationale industrie
worden gebouwd. Het principebesluit daarover is op 17 juli in het
bestuur van de N.V. Samenwerkende Electriciteits Producenten ge
nomen. De S.E.P. is er tot nu toe in geslaagd de plaats waar deze
keruenergie-centrale za! worden gebouwd geheim te houden, doch
volgens onze inlichtingen staat vast, dat de centrale aan de Rijn zal
worden gebouwd, vermoedelijk benedenstrooms van Arnhem in Gel
derland, zodat de lozing van bedrijfswater onmiddellijk op de Rijn en
uiteindelijk op de Noordzee zal kunnen geschieden.
Wij konden nog geen zekerheid krijgen of de invoer van de elektrici
teit van de eerste Nederlandse kernenergie-centrale zal geschieden
door aansluiting op de noordelijke arm van het Nederlandse elektri-
citeits-koppelnet tussen Nijmegen en Apeldoorn, dat onmiddellijk
bewesten Arnhem de Rijn passeert, of op de noordwestelijke arm,
die van Doodewaard naar Veenendaal richting Velsen tussen Ren-
kum en Rhenen over de Rijn heengaat.
Dp S.E.P. heeft op 17 juli in beginsel
zijn goedkeuring gehecht aan het plan
voor de bouw van een centrale van 50
•megawatt (50.000 kw), een nogal klei
ne centrale dus in vergelijking tot de
met conventionele brandstof gestookte
centrales van 150 megawatt, zoals die
thans bijvoorbeeld in Geertruidenberg
worden gebouwd.
In verband daarmee heeft men ook be
sloten geen beroep te doen op de Ame
rikaanse financiële en technische faci
liteiten, welke het verdrag tussen
Euratom en de V.S. biedt. De termijn
om op dat Euratom-V.S.-programma in
j;e schrijven sluit dinsdag aanstaande
voorgoed, maar zij zal nu voorbijgaan,
zonder dat de S.E.P. in Brussel een plan
voor het verkrijgen van die hulp heeft
ingediend.
Er wordt op het ogenblik naarstig go-
werkt aan uitwerking van de technische
plannen voor de eerste
kernenergie-centrale.
dat thans zeer birnenkort het bestuur
De Indonesische infiltranten, die
woensdag een overval pleegden
op Mega en Sausapor aan de
noordkust van Nieuw-Guinea op
ruim honderd kilometer ten oos
ten van Sorong, hebben donder
dag de eerste verliezen geleden.
Volgens oen In Ilollandia verstrekt
officieel communiqué vielen er onder
de Indonesiërs „enkele doden", in
een eerste vuurgevecht met de Ne
derlandse strijdkrachten, die hen op
gespoord luidden nadat zij weer uit
Sausapor waren vertrokken.
Onder dc gesneuvelde Indonesische mili
tairen bevindt zich een officier. Bij
deze actie zijn een aantal wapens,
granaten en buitenboordmotoren
buitgemaakt, aldus het communiqué.
Voorzover gisteren in Hollandia bekend
was, waren de nlet-mllitaire verbin
dingen tussen Sausapor en dc bui
tenwereld nog niet hersteld. Er zijn
geen verdere bijzonderheden bekend
over het optreden der Indonesische
infiltranten in Sausapor en Mega.
Aan de actie tegen hen namen ook vlieg
tuigen deel. In het communiqué werd
verder nog meegedeeld, dat nabij
Merauke en Fak Fak wederom
„enkele" Indonesische parachutisten
zijn gevangen genomen.
Tijdens de zomcrconferentie
van de C.H.U. welke donder
dag in het conferentie-oord
Woudschotcn te Zeist is ge-
houden, is de heer J. Tilanus
gehuldigd in verf/and met zijn
40-jarig lidmaatschap van de
Tweede Kamer. Tijdens deze
huldiging werd hem namens
H.M. de koningin door minister
Toxopeus het commandeur
schap in de Orde van dc Ne
derlandse Leeuw bij bevorde
ring overhandigd. De bijgaan
de'foto geeft hiervan een beeld.
Neratoom
De bouw van «1e centrale zal met in
begrip van de reactor zoveel moge
lijk in Nederland geschieden by de
industrie die zich op dit terrein heeft
ingewerkt. Het schijnt al wel verze
kerd dat met name Neratoom, een
gezamenlijke onderneming van ma
chinefabriek Breda, Philips, de Rot
terdamse Droogdok Mij, de Konink
lijke Mij. „De Schelde", Stork Hen
gelo en Werkspoor N.V. op ruime
schaal zal worden ingeschakeld.
De S.E.P. heeft in het afgelopen jaar
intensieve besprekingen gevoerd met
ondernemingen in de V.S. en zij heeft
zich reeds nu verzekerd van het ver
krijgen van een ruime mate van tech
nische „know how" van een Amerikaan
se reactorenproducent.
Afvoer afvalwater
Voor wat betreft de veiligheidsmaat
regelen die nodig zijn bij het in be
drijf houden van een kernenergie-
reactor van de omvang die nu in
Nederland geïnstalleerd gaat wor
den, is reeds geruime tijd diepgaand
overleg aan de gang met het mi
nisterie van sociale zaken, waar dr.
Wester een zeer scherp toezicht
houdt op alle consequenties van het
in bedrijf stellen van een dergelyke
reactor voor de volksgezondheid.
Vooral het probleem van de afvoer van
koelwater is daarbij onderwerp van
diepgaand overleg geweest. Volgens on
ze informaties is daaruit de conclusie
gevolgd, dat het koelwater, dat uit de
Rijn wordt betrokken, ook wel weer op
de Rijn geloosd zal mogen worden, mits
daarbij verregaande veiligheidsmarges
strikt in acht worden genomen.
Hoe het probleem van de afvoer
van de sterk radio-actieve stoffen
zal worden geregeld, is voor het
ogenblik echter nog niet bekend.
Op eigen verzoek
opperbevelhebber sinds de oprichting
van de N.A.V.O. In een brief noemde
president Kennedy generaal Norstad
„een levend symbool" van Amerika's
verplichtingen jegens de N.A.V.O.
Norstad werkte tijdens de tweede we
reldoorlog mee aan de organisatie van
de luchtdekking van de landingen op
Sicilië en in Italië. Hij nam deel aan
vijf gevechtsvluchten en kreeg daarvoor
een reprimande van de Britse lucht-
maarschalk Sir Arthur Tedder.
Geen grenzen
Generaal Eisenhower heeft generaal
Norstad eens beschreven als „een
van de zeldzame mannen wier kun
nen geen grenzen heeft". Veldmaar-
Opvolger generaal
Lyman Limnitzer
Generaal Lauris Norstad, opperbe
velhebber van de N.A.V.O.-strïjd-
krachten in Europa heeft bij pre
sident Kennedy zijn ontslag aan
geboden. President Kennedy beeft
dit ontslag aanvaard. Ook het
verzoek van generaal Norstad om
zich op 1 november a.s. te mogen
terugtrekken is door president
Kennedy ingewilligd.
President Kennedy heeft vrijdag gene
raal Lyman L. Limnitzer benoemd tot
opperbevelhebber van de Amerikaanse
strjjdkrachten in Europa.
Hy benoemde generaal Maxwell D. Tay
lor tot voorzitter van gezamenlijke chefs
van staven.
Leninitzcr volgt generaal Lauris Nor
stad op en Taylor volgt Lemnitzer op.
Norstad is op 20 november 1956 door
oud-president Eisenhower als opperbe
velhebber van de N.A.V.O. aangesteld.
Hij kwam in de plaats van generaal
Gruenther en was de vierde N.A.V.O.
De politie van Lima heeft van
traangas gebruik gemaakt om de
monstranten, die onder het uit
roepen van „vrijheid" en „weg
met de dictatuur" door het stads
centrum trokken, te verspreiden.
Foto links: politie gooit traangas
granaten naar een binnenplaats
om samengeschoolde demonstran
ten tot capitulatie te dwingen.
Foto rechts: politiemannen bewer
ken een demonstrant met de wa
penstok.
Groot tekort in V.S.
over afgelopen
begrotingsjaar
De Amerikaanse regering heeft het be
grotingsjaar 1962 afgesloten mot een
tekort van 6,3 miljard dollar. Dit te
kort is het grootste dat ooit in vredes
tijd is voorgekomen met uitzondering
van 1953 en 1959.
schalk Montgomery noemde Norstad
een van de beste luchtmachtmensen
van de westelijke wereld.
In Westduitse regeringskringen heeft
men gezegd het ontslag van generaal
Norstad te betreuren. Men wist te Bonn
nog niet precies wat de redenen zijn die
generaal Norstad tot deze stap hebben
gebracht.
De generaal had pas enkele dagen ge
leden nog besprekingen gevoerd met
president Liibke en de ministers van
buitenlandse zaken en van defensie,
Schroder en Strauss.
In genoemde Westdi
men dat de generaal in c
tjjd het grootste begrip
belangen heeft getoond.
„OPENHARTIGE GEDACHTENW1SSELING"
Overleg zou
bevredigend
verlopen
De Indonesische minister van
buitenlandse zaken, dr. Soeban
drio, heeft gisteren verklaard, dat
hij verdere bespreldngen zal voe
ren met de Nederlandse ambassa
deur in Washington, dr. J. H. van
Roijen, voordat in bet hofdkwar-
tier van de Verenigde Naties te
New York officiële onderhandelin
gen zullen worden gevoerd.
Hij verklaarde echter, dat er tijdens de
geheime besprekingen tussen Indonesië
en Nederland nog verscheidene „routine
vraagstukken" moesten worden opge
lost voor hij de Nederlandse ambassa
deur nogmaals zou ontmoeten.
In Amerikaanse officiële kringen wordt
vernomen, dat de besprekingen tussen
Nederland en Indonesië bevredigend ver
lopen. In bevoegde Nederlandse kringen
hoedt men zich evenwel voor het tonen
van een al te groot optimisme. Naar A.
F.P. vernomen heeft zullen de geheime
besprekingen tussen Nederlandse cn In
donesische afgevaardigden in het bijzijn
van Bunker, die gisteren „ergens in
Washington" werdën voortgezet, ook
vandaag voortduren.
In diplomatieke kringen wordt het
niet erg waarschijnlijk geacht, dat
nog deze week een akkoord inzake
het beginnen van de eigenlijke onder
handelingen zal worden bereikt.
Optimisme
Tydens een gistermorgen in Helsinki
gehouden persconferentie heeft de waar
nemend secretaris-generaal van de Ver
enigde Naties, Thant, wederom zjjn op
timisme uitgesproken voor wat betreft
de ontwikkeling van de besprekingen
tussen Nederland en Indonesië over de
kwestie Nieuw-Guinea.
Internationaal Gerechtshof
f^antlijK
Het Internationale Gerechtshof in
Den Haag heeft gistermiddag
als zijn oordeel uitgesproken,
dat de ledenstaten van de Ver
enigde Naties verplicht zijn bij
te dragen in de kosten van de
speciale operaties van de volke
renorganisatie in Kongo en het
Midden-Oosten.
Het hof kwam tot deze uitspraak met
negen tegen vyf stemmen. De alge
mene vergadering van de Vereni—1"
Naties had op 20 december van
vorig jaar besloten het hof te ver
zoeken om een adviserende uitspraak
over deze kwestie, nadat een aantal
landen had verklaard zich niet ver
plicht te achten bij te dragen in de
kosten van de operaties, waarmee zij
het niet eens waren.
Een var deze landen, de Sowjet-Unie,
was de Verenigde Naties, blijkens
een publikatie van de volkerenorga-
De Indonesische minister van bui
tenlandse zaken, dr. Soebandrio,
«al vandaag per vliegtuig uit
Washington naar New York ver
trekken voor een onderhoud met
ie waarnemend secretaris-gene
raal der Verenigde Naties, Thant.
Dit heeft een woordvoerder van de
Indonesische ambassade in Wash
ington gisteravond verklaard.
nisatie, op 30 juli jJ. bijna 25.5 mil
joen dollar schuldig voor de opera
ties in Kongo en bijna vier miljoen
voor die in het Midden-Oosten.
Frankrijk had toen een schuld van
ruim elf miljoen dollar voor de ope
raties in Kongo. Dit land draagt
wel bij in de kosten van de strijd
macht in het Midden-Oosten.
Kosten
In de uitspraak die werd voorgelezen
door de president, de Pool Winiarski,
wordt gezegd, dat de kosten waar
toe machtiging is gegeven in een
aantal resoluties van de algemene
vergadering ter uitvoering van an
dere met name genoemde resoluties
van de assemblee en de Veiligheids
raad, kosten zijn in de zin van ar
tikel 17 lid 2 van het handvest.
Daarin wordt gezegd dat de kosten
van de organisatie worden gedra
gen, zoals deze door de algemene
vergadering over de lid-staten wor
den omgeslagen.
De vijf leden van het hof, die het blij
kens aan de uitspraak gehechte ver
klaringen niet met de eindconclusie
eens zjjn, zjjn de president en de
raadsheren Basdevant (Frankryk),
Moreno Quintana (Argentinië), Ko-
retski (Sowjet-Unie) en Bustamente
y Rivero (!#eru). De andere negen
zijn de vice-president, de Panamees
Alfaro, en de rechters Badawi
(Egypte), Wellington Koo (Nationa
listisch China), Spiropoulos (Grieken
land), Sir Percy Spender, (Austra
lië), Jessup (V.S.), Morelli (Italië),
Tanaka (Japan) en Sir Gerald
Fitzraaurice Groot-Brit tannic
Onstabiel maar
zomers
(Van onze weerkundige
medewerker).
Tot nu toe heeft juli ons met een
tekort van 60 uur zonneschijn en
nog maar 2 warme dagen teleur
gesteld. Vrijdag kwam er een ver
betering met in Brabant 25 gr.
Celsius, gevolgd door een onweers
storing die nu snel in de richting
van Duitsland trekt. Tijdens het
weekeinde zullen wij in een zuid
westelijke luchtstroom liggen,
waarin flinke perioden van zon
neschijn voorkomen met op enke
le plaatsen nog een bui.
De aangevoerde lucht laat mid-
dagtemperaturen van ruim 20 gr.
toe. Hoewel het zomerweer nog
wat wisselvallig blijft, ziet het er
gunstiger uit dan in de laatste
weken, die behalve te koel, ook
veel te somber bleven.
Renesse is enige maanden geleden
nogal publiciteit ontstaan in periodieken
van allerlei aard en richting. Wij wer
den daaraan nog weer eens herinnerd
bij het lezen van het meinummer van
„Maatschappij-belangen", waarin een
uitvoerig artikel over de school was op
genomen. Die publiciteit van destijds
had te maken met hoe kan het an
ders in Nederland? de levensbe
schouwing. Dit onderwerp werd vorig
jaar aan de orde gesteld door het pro
testants-christelijk weekblad „De Spie
gel", waarin onder meer werd gespro
ken over geestelijke beïnvloeding door
een neutrale organisatie. De discussie,
aanvankelijk in hetzelfde blad, werd
voortgezet in allerlei bladen en tijd
schriften, waarbij ook in het geding
kwam de weigering van het C.N.V. om
zitting te nemen in de Raad van Toe
zicht.
School en levensbeschouwing. Zij gaan
in Nederland hand in hand: de
jongste debatten rond de mammoetwet
hebben het nog weer eens duidelijk ge
maakt. Maar het gaat ons toch wel wat
te ver, wanneer nu deze relatie ook in
het geding wordt gebracht rond wat
dan een „outward-bound school" heet.
Zoals bekend gaat het hier om een in
stelling, die wordt gefinancierd door
grote ondernemingen en bedrijven,
waarbij het doel is onder de cursisten
een hechte teamgeest te kweken, hen
fysiek en psychisch te harden, zodat
zij in de onderneming een waardevolle
plaats kunnen innemen. Tegenstanders
echter zien deze
school als een symp
toom van de richting,
die de samenleving
naar het oordeel van
sommige onderne
mers opgaat, een richting dus, die
niet verenigbaar achten met hun
eigen levensbeschouwing. Van sommige
zijden werd zelfs een waarschuwing
gericht tot de ouders om hun kinderen
niet te laten inschrijven als cursist op
deze school, want men zou er geen re
kening houden met werkelijk levens
beschouwelijke achtergronden. En juist
die achtergronden spelen bij de vorming
van de jonge mens een belangrijke rol.
Wy hebben deze discussie destijds ge
volgd zonder echter overtuigd te
worden van de argumenten contra. Het
Taat hier om een cursus van nota bene
16 dagen meer niet! waarin aan
dacht wordt besteed aan zeemanschap,
sport- en lichaamstraining, gemeen-
schapswerk en culturele vorming. Maar
bovendien wordt er op gelet, dat de
eigen levensbeschouwing van de cursist
volkomen wordt gerespecteerd: predi
kant en kapelaan leiden samenkomsten,
er wordt voor gezorgd dat de cur
sisten uit kerkelijke milieus de zondag
kunnen vieren zoals hun levensover-
,ing dat voorschrijft. Het accent van
opleiding als totaal dat moet
worden toegegeven valt uiteraard
niet op levensbeschouwing, maar op an
dere elementen en misschien meent de
buitenstaander, die van het lesprogram
ma kennisneemt, dat het „hardingsele
ment" wel heel sterk de nadruk krijgt.
Maar het gezamenlijk optrekken van
de jongelui, het werken met elkaar, is
toch wel van groot belang. Het is geen
wonder, dat juist de ondernemingen de
ze opleiding voor hun mensen waardevol
achten: voor elk bedrijf is teamgeest
een „kostelijk goed", namelijk het met
elkaar kunnen optrekken zonder dat er
allerlei spanningen optreden. Wij erken
nen, dat de levensbeschouwing in elk
mensenleven fundamenteel is, maar be
tekent dat nu, dat in een training, zoals
die in Renesse wordt gegeven, aan de
levensbeschouwing een essentiële plaats
moet worden ingeruimd? Wij geloven
van niet. Deze cursus vier weken wel
te verstaan is in feite een afscha
duwing van het dagelijks leven in het
bedrijf. Voor hen die daarin werken
moet het fundament reeds zjjn gelegd:
als dat hecht en stevig is. dan kan
daaraan een cursus van 26 dagen niets
veranderen. Maar bovendien wil de lei
ding daaraan niets veranderen: het res
pect voor de ander en zijn principes is
voor hen een wezenlijk deel van de trai
ning.
0 Twee Noorse studenten. Bjoern Staib en
Bjoern Reese, hebben bij Angmagssalik op
Groenland afscheid genomen van de be
schaafde wereld om met een hondenslee over
te steken naar Godthaab aan de andere kant
van Groenland. Zij volgen te weg die zeven
tig Jaar geleden hun landgenoot Fridtjof
Nansen aflegde. Zij hopen half september
hun doel bereikt te hebben
is het 150 jaar geleden, dat
de Nederlandse genre- en portret
schilder en lithograaf Henri J. B.
Jolly te Antwerpen werd geboren.
MORGEN
is het 150 jaar geleden, dat
de Franse operazangeres Antoi
nette C. Saint-Huberty te zamen
met haar echtgenoot, de graaf
d'Entraigus, te Londen door een
van de bedienden werd vermoord.
In de afgelopen week is de eerste
van de negen moten voor het
grootste dok in de Sloehaven met
beton volgestort. Men heeft slechts
vijf dagen nodig gehad om de om
vangrijke bekisting en bewapening
voor bodem en zijwanden van de
eerste moot vol te storten. Dit ge
beurde met behulp van een gigan
tische rijdende stortbrug die (zie
foto) boven de bouwput is opge
steld. Via transportbanden werd
het met vrachtauto's aangevoerde
beton over de stortbrug op de juis
te plaats gebracht, een karwei
waarmee men de afgelopen week
dag en nacht zonder ophouden is
bezig geweest. Vijfduizend kubieke
meter beton was nodig voor deze
eerste, 22 meter lange moot.
Inmiddels is naast dezë eerste moot het
vlechtwerk voor de bewapening en een
deel van de bekisting reeds te zien,
waarin het beton voor de tweede moot
binnen afzienbare tijd kan worden ge
stort. Voor het 32.800 tons dok van 215
bij 30,5 meter zullen negen moten nodig
zijn.
Inmiddels komt ook in het kleinere dok
ernaast (geheel rechts op de foto) het
werk op gang. Ook daar overspant een
stortbrug de bouwput. De bodem van
het grote dok, die gemiddeld op 16 me
ter beneden N.A.P. ligt zal ruim zeven
meter dik worden. De dokwanden zul
len een hoogte van 12 meter krijgen.
(Foto P.Z.C.)