IOOO
nproef-
rit
„Jongeren uit de kerken moeten
Abrahamhouding krijgen"
DE KERKEN
MAATSCHAPPIJ
Ook industrieën zullen leven en
werken in de kerken mede bepalen
Samen spreken en
hulp verlenen
P
P
P
M
M
M
M
M
M
P
M
P
p
P
P
56
P
P
P
P
P
p
P
P
P
morgen
maken
met de
Nieuws van overal
STEMMEN UIT DE KERKEN
ZATERDAG 30 JUNI 1962
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
18
VOORZITTER OECUMENISCHE JEUGDRAAD MIDDELBURG:
r Advertentie)
daardoor herkent men de noodzaak
tot eenheid. „De kerk is er voor de
wereld, de kerk moet niet een apar
te club willen zijn".
Langzaam
AN AF de kansel in vele
Walcherse kerken zal zon
dag- morgen een bood
schap worden afgelezen. In die
boodschap vraagt de Oecumeni
sche Jeugdraad van Middelburg-
pleegouders voor 35 Duitse
vluchtelingenkinderen, die een
week op Walcheren komen loge
ren. Eind juli worden ze ver
wacht vanuit het doorgangs
kamp Wieckrath bij München-
Gladbach, een fabrieksgebouw,
waarin een soort badcabines zijn
geplaatst. In die cabines van
een meter of twee huizen de kin
deren. Het eten wordt gekookt
op gasstellen, die op lange ta
fels zijn geplaatst. De 35 jon
gens en meisjes in de leeftijd
van 6 tot 14 jaar zullen op Wal
cheren worden ondergebracht
bij pleegouders, die uit verschil
lende kerken afkomstig zijn.
Een interkerkelijke hulpverle
ning? Oecumene?
Deor.ens van menselijkheid en
christelijke naastenliefde is moeilijk
te trekken. De pleegouders beschou
wen het als een normale hulpverle
ning. Zoiets doet men spontaan.
Maar het is ook een christenplicht,
die gemeenschappelijk gedaan
wordt. Zo ziet speciaal de Oecumeni
sche Jeugdraad in Middelburg dit
werk. Al een jaar of wat haalt men
ieder jaar zo'n groep Oostduitse
vluchtelingenkinderen naar Wal
cheren. Het is één van de praktische
werkzaamheden van deze raad, die
erop wil wijzen, dat de kerk als ge
heel he' werk van Christus voortzet,
en dus dit in eenheid moet doen.
Want alleen in een eenheid is de
kerk ook naar buiten aanvaard
baar. Dat is de grondslag van de Oe-
r.umenische Jeugdraad. En, aldus de
doelstellingen van de raad, dat werk
van Christus omvat ook de hulpver
lening, zoals aan de Duitse kinderen.
Tweeërlei is het werk van de Oecu
menische Jeugdraad, tot nog toe de
enige in Zeeland. Er is het prakti
sche deel en het „theoretische", maai
de activiteiten op' deze twee gebie
den monden allen uit in dat zoeken
naar die eenheid. Theoretisch wenst
men het kerkbesef te verdiepen,
Met de heer C. B. Bisschop in Mid
delburg, voorzitter van de Oecume
nische Jeugdraad in Middelburg
hadden wij een gesprek, waarin hij
de plaats van de Oecumenische
Jeugdraad in Middelburg heeft ge
schetst. De O.JJt. werkt nu om
streeks tien jaar in de Zeeuwse
hoofdstad en de heer Bisschop, zelf
gereformeerd, leraar Nederlandse
taal en letteren aan de Middelburg-
stelijke h.b.s.
zitter van de raad.
In Zeeland komt het jeugdwerk in
de Oecumene eerst langzaam op
gang. Althans officieel georgani
seerd. Zoals ook de „grote" oecume
ne zich officieel nog niet heeft ge
presenteerd. Er zijn plaatselijk soms
zeer goede interkerkelijke contacten,
vooral op het praktische vlak, zoals
de activiteiten voor de badgasten,
waarover wij vorige week schreven,
maar het „officiële" oecumenische
werk, uitgaande van een oecumeni
sche raad of jeugdraad, is in Zee
land nog nauwelijks begonnen-
Aan de ene kant is er te weinig mo
gelijkheid tot ontplooiing (geringe
bevolking) aan de andere kant is
men nog te zeer verdiept in de eigen
kerkelijke problemen. „In andere
streken heeft de „grote" Oecumeni
sche Raad van Kerken al als een
zeef gewerkt, waardoor de Oecume
nische Jeugdraden daar het veel een
voudiger hebben", zo meent de heer
Bisschop. De O.J.R. Middelburg
moet nog verschillende zaken „uit
vechten"; de eigen plaats nog terde
ge bepalen en trachten het eenheids-
streven in de praktijk (en in de the
orie) te brengen.
Er is een aparte secretaresse voor
het „Duitse werk", Zij heeft contact
met de Evangelische Kirche in Düs-
scldorff, die zoals iedere classis in
Duitsland voor een deel van het to
taal aantal vluchtelingen zorgt. Van
die kerk uit komen de Duitse kinde
ren naar Zeeland. Voor dit prakti
sche oecumenische werk want
dat is het toch in wezen: er zijn ver
scheidene kerkgenootschappen,
waarvan leden kinderen opnemen
heeft de O.J.R. dus een secretaresse.
Een ander praktische activiteit in
het interkerkelijke vlak is de inza
meling van etenswaren, die onlangs
voor de mensen in Oost-Duitsland is
gehouden. Opbrengst: 2500 kilo
etenswaren en bovendien voor f 2280
in geld- Gebruik dat woord interker
kelijk niet", vraagt de O.JR-voor-,
zitter. „Misschien is interkerkge-
nootschappelijlc een beter woord:
per slot van rekening vormen alle
kerkgenootschappen dé kerk".
Moieramen
1
2
3
4
6
6
7
a
9
11
14
u
lb
16
17
18
20
22
25
44
27
u
u
u
u
32
33
34
46
5/
36
39
40
41
42
43
44
4b
46
48
44
50
bi
5*
b4
55
6/
59
59
60
63
bZ
65
64
65
66
67
6U
69
70
71
72
P
f3
74
HORIZONTAAL: 1. dus, daarom; 3.
bergplaats van antraciet: 10. geloofs
overtuiging, afk.; 12 voorzetsel; 14.
stad in Italië: 15. vogel, die good leert
spreken; 16. er zitten er 9 in één spel;
1». stad beroemd om zijn (scheve) to
ren; 20. ook evenzeer; 21. wolken nabij
de grond: 23. (op straat) rondzwerven;
26. ontdoen van rag; 28. woonplaats van
Abraham; 29. als boven, afk.; 31, zijn
naam onder een stuk plaatsen; 33. mijns
inziens; 35. afscheiding van de lever;
37. stenen opstap; 38. rietgewas; 40.
langpandige herenjas; 43. dichtbehaar-
de dierenhuid; 44. naam van een rivier
in Nederland; 45. adellijke titel; 48. zeer
vochtig; 49. element Titanium, afk.;
„De jongeren moeten een Abraham
houding krijgen, de durf hebben om
een land te verlaten zonder te we
ten, waar men uiteindelijk terecht
komt". Dat land verlaten ligt zowel
in het praktische als in het theoreti
sche vlak. De heer Bisschop stelt
het zich als volgt voor: „men moet
wagen om met elkaar te praten en
zo tot de ontdekking komen, dat de
kerken veel meer gemeenschappe
lijks hebben, dan men meent".
Het is maar een van de vele punten,
die men kan bereiken in het bij
zonder ook door het praktische
werk. Internationale werkkampen
zijn hiervoor goede mogelijkheden.
„De jongeren, die van zo'n oecume
nisch werkkamp terugkomen zijn
vol enthousiasme. Zij hebben gezien,
hoe de oecumene nu ook al in de
praktijk kan werken".
In de werkkampen ontmoeten de
jongeren „collega's" uit andere ker
ken en men komt, behalve tot oecu
menisch werken, tot een oecume
nisch gesprek.
Op landelijk niveau zijn er de
conferenties van de Oecumenische
Jeugdraad in Nederland, zoals de fe-
bruariconferenties, waar altijd hon
derden jongeren uit vele Nederlandse
kerken elkaar ontmoeten. Door der
gelijke bijeenkomsten, aldus de heer
Bisschop, wordt niet alleen de oecu
menische gedachte levend, maar ook
het kerkbesef. Heeft één en ander
nu al zijn weerslag gevonden in Mid
delburg, in de Middelburgse O.J.R.
Op het praktische vlak zijn al ver
scheidene mogelijkheden gereali
seerd, aldus de heer Bisschop, theo
retisch valt nog wel één en ander te
doen. Kort gezegd „allen denken mee
ne velen doen mee". Het O.J.R.-werk
in Middelburg, op Walcheren en
eventueel voor geheel Zeeland be
zien, heeft goede kansen, als die dan
ook worden geboden. Door het lang
durig isolationisme van Zeeland is
veel van het oecumenisch werk, dat
elders in ons land al van de grond is
gekomen, aan Zeeland tot nu toe
voorbijgegaan. Men komt weinig in
contact met wat al gaande is in de
oecumenische beweging.
De O.J.R. heeft een raad en een mo-
deramen. Het moderamen zorgt voor
de dagelijkse werkzaamheden. In de
raad zitten vertegenwoordigers van
de diverse kerkgenootschappen en
kerkelijke jeugdorganisaties. Offi
cieel zijn zo vertegenwoordigd de
Hervormde kerk, de Koorkerkge
meenschap, de Waalse gemeente, de
lutherse gemeente en de Doopsge
zinden. De Gereformeerde kerk "heeft
2 waarnemers en Youth for Christ,
Jeugd en Evangelie en het Leger des
Heils hebben ook een vertegenwoor
diging in de raad. De kleinere ker
ken hebl
juist ine.
die als vertegenwoordiger kunnen
optreden, 'zodat in de raad met
iedere plaats bezet is. Het is één
van de problemen voor de Oecumeni
sche Jeugdraad, waardoor het wer
ken niet wordt vergemakkelijkt- „De
O.J.R. wil niet een nieuwe „kerk"
zijn, zo zegt de heer Bisschop. „Dat
beeld moet in ieder geval worden
vermeden". Via het theoretische en
het praktische werk wil de O.J.R.
wijzen op de eenheid der kerken.
1 de O.J.R-leeftijd (18 tot 25),
5U. (iets) ondervinden; 52, lidwoord;
53. zie 52; 55. metalen plaat van een
handpers; 57. inderdaad; 61. zie 21; 63.
putemmer; 64. lastdiêr; 66. oproerling;
68. wandelplaats voor kippen; 69. ver
edelen, zedelijk verheffen; 71. riviertje
nabij Dokkum; 72. element Stannum,
afk.; 73. houten vloer van steigers; 74.
badplaats in Duitsland.
VERTIKAAL: 1. ligplaats voor sche
pen; 2. gemeente in Zuid-Limburg; 4.
voorzetsel; 5. deel van het gelaat; 6.
landschap in de Peloponesus; 7. gevolg
(van iets); 8. kraakbenige zeevis; 9.
voorvoegsel met ontkennende beteke
nis; 10. eigenaar van schepen; 11. on
versaagd. dapper; 13. schrander: 15.
verklaren, verzekeren; 17. jongens
naam. afk.; 18. vergoeding van de
schrhfkosten; 20. jurist, afk.; 22. ver
voeging van het werkwoord „lekken":
24. voegwoord: 25. heel fijn; 27. nieuw
voorvoegsel; 30. stuurs; 32. konink-
klap, slag; 34. vet doen worden door
rijk op z. helling van de Himalaya; 33.
klap. slag; 34. vet doen worden door
voedsel; 36. liegende kwaad spreken:
39. niet ruw, slim; 41. steen; 42. roe
men, prijzen: 45. de waarheid aantonen:
46. redactie, afk.; 47. iemand met een
donkere huid; 51, tante's zonen; 53. r.-k.
geestelijke: 54. muzieknoot: 56. enzym
uit de koeienmaag; 57. afkerig; 58.
kroon, kreutzer, ark.; 59. geliefde van
Zcus: 60. soort van wijnglas; 62. taaie
aardsoort; 65. donkergrijs gesteente:
67. onderricht; 69. reeds; 7"
Neon, afk.
70. element
OOK IN
UW HUIS
EEN
RAAM-
VENTILATOR
Bijgaande foto toont de hervormde
kerk van Wolphaartsdijk, die in het
bijzonder opvalt door het merkwaar
dige torentje. Het kerkgebouw werd
■21 september 1862 in gebruik geno
men en staat er dus dit jaar een
eeuw. De kerk is in zuiver byzantijn
se stijl opgetrokken. Een premie van
f250 werd uitgeloofd in een prijs
vraag, die voor een ontwerp voor een
nieuw kerkgebouio was uitgeschre
ven.
(Foto P.Z.C.)
In hervormd. Noord-Nederland
CATECHISMUS MET FILM
EN MUZIEK VOOR fl,-
Het Provinciaal Catechetisch Cen
trum in Leeuwarden zal dit jaar
starten met een Catechetisch Werk
plan. Door middel van dit plan wil
men de hervormde gemeenten in het
noorden ten behoeve van haar cate
chisaties helpen met allerlei audio
visuele middelen, zoals filmstroken,
klankbeeldstroken en geluidsbanden.
Het Provinciaal Catechetisch Cen
trum is enkele jaren geleden voort
gekomen uit de arbeid van de Cate-
chetische Werkgroep van de Provin
ciale Kerkvergadering van de Her
vormde Kerk m Friesland. Het cen
trum geeft catecheten en anderen,
die godsdienstonderricht geven, voor
lichting en adviezen inzake lectuur
en leermiddelen op het gebied van de
catechese. Verder organiseert het elk
jaar in september een provinciale
catechesedag, die ook buiten Fries
land en buiten de Hervormde Kerk
de aandacht heeft getrokken.
Hervormde gemeenten in de drie
noordelijke provincies kunnen deel
nemen aan het Catechetisch Werk
plan door jaarlijks een bijdrage te
geven van een gulden per catechi
sant. Door deze contributie wordt
een gemeente abonnee. Men wil be
ginnen met geluidsbanden, die gewijd
zijn aan de negro-spiritual, de nieuwe
kerkmuziek en ontwikkeling van het
kerstlied. Verder komen er filmstro
ken over Hervormingsdag, Kerstmis
en Pasen.
Gebondenheid
De gescheidenheid ervaart men ove
rigens in Zeeland ook niet als iets -
dat schielijk ongedaan moet worden
gemaakt, zoals de jongeren elders
dit graag bezien. „De oecumenische
gedachte wordt hinnen vele Middel
burgse kerken bestudeerd en over
dacht". Men is echter nog zeer sterk
aan de eigen kerk gebonden en de
grenzen tussen de diverse kerken
worden soms scherp getrokken.
Daarom is de weg van oecumenisch
denken naar oecumenisch handelen
een lange weg.
Dit geldt ook voor de jongeren van
die kerken. Althans de kerkelijk
meelevende jongeren. „Het kerkbe
sef is van enorm belang voor de oe
cumene", de jongeren zullen dat be
sef van de ouderen moeten leren:
het wezen, het belang en de functie
van de kerk. Een streven naar een
heid, een oecumenische gezindheid
heeft alleen effect als het kerkbesef
zuiver is" Om tot een goede O.J.R.
te komen is dit één van de voor
waarden maar de jeugd kan ook tot
oecumene komen door een eenheids
verlangen zonder meer.
„Het gaat om de van huis uit gege
ven visie „wereldwijd of die van de
huiskamer", zo zegt de heer Bis
schop. Hier ligt ook de taak van de
ouders, de scholen, de kerkbesturen.
„Wij proberen op dc één of andere
manier dat kerkbesef te activeren;
het besef van één kerk te vormen,
ook al zijn er zulke verschillende
kerkgenoot schappen.
Zo hield dc O.J.R. gespreksavonden
ter voorbereiding op de assemblee
van de Wereldraad van Kerken te
New Delhi, oorlog en vrede vormde
een ander onderwerp van gesprek en
voorts kwamen belijdeniscatechisan
ten uit verschillende kerken bijeen
om zich voor te bereiden op hun toe
lating tot de kerk. Gemiddeld wer
den deze bijeenkomsten bezocht door
30 mensen. „En dat, terwijl de Gere
formeerde kerk in Middelburg rond
3500 en de Hervormde kerk rond
5000 zielen omvat. „Met theoretise
ren alleen krijgt men de jongeren
niet; de kerk zal wegen moeten vin
den om de jeugd te winnen, daar
voor zijn er onder meer de prakti
sche werkzaamheden, die de jeugd
ook meer aanspréken, zoals de werk
kampen".
belangstelling hiervoor bij de kerken
is nog te gering, dan dat een derge
lijke idee uitvoerbaar wordt geacht.
Praktisch zijn er zeker mogelijkhe
den als die maar worden benut.
Verschillende kerken hebben een
goed opgezet en georganiseerd en
levend jeugdwerk; indien hier een
zekere vorm van samenwerking mo-.
gelijk is in de Oecumenische Jeugd
raad, zou dat het bestuur zeer wel
kom zijn.
De heer Bisschop komt tot de vol
gende conclusies wat het jeugdwerk
„interkerkgemeenscliappelijk" in
Middelburg betreft: „de O.J.R. zou
het prettig vinden er een bewus
tere uitwisseling van gezamenlijke
ervaringen mogelijk was. Zoals een
gezamenlijk optreden in verkondi
gingen, het combineren van uitwis
selingen". Bepaalde projecten zou
den gezamenlijk kunnen worden uit
gevoerd.
Recreatie voor jongeren on kerke
lijke bijeenkomsten kunnen geza
menlijk worden georganiseerd, hulp
verlening. „Het zou goed zyn als
men besefte, dat men door samen
werking elkaar helpt".
en de
De Interkerkelijke Commissie voor
de Geestelijke Verzorging op Passa
giersschepen, waarin naast de Ne
derlands Hervormde Kerk, de Gere
formeerde Kerken, de Remonstrant
se Broederschap, de Doopsgezinde
Broederschap, de Evangelisch Lu
therse Kerk en de Unie van Baptis
tengemeenten hun afgevaardigden
hebben, heeft thans naast de Hol-
land-Amerikalijn ook de Koninklijke
Rotterdamse Lloyd en de Maatschap
pij Nederland voor geestelijke ver
zorging op hun schepen. Per jaar
zijn predikanten nodig voor onge
veer 60 reizen, deels kort (maxi
maal 3 weken) deels rond de wereld,
9 weken. Aldus het jaarverslag.
Een styging van het aantal theo
logische studenten is er in de Ver
enigde Staten. Het aantal nam in de
V.S. volgens de statistiek van een
aantal scholen met 2,4 procent toe
en in Canada met 4 procent, verge
leken met 1961. De sterkste stijging
is op de lutherse en anglicaanse
seminaries.
„DE BLIJE WERELT" IN LUNTEREN
NIEUW CONFERENTIEOORD VOOR
GEREFORMEERDE KERKEN
Ook vakantieverblijf
voor grote gezinnen
grote gezinnen en voor mensen, die
geen dure vakantiegelegenheid kun
nen betalen.
„De Blye Werelt" is de naam van
een nieuw conferentieoord voor de
Gereformeerde Kerken van Neder
land, middenin het Buurtbos te Lun-
teren op de Veluwe. Het gebouw is
eigendom van de in Rotterdam ge
vestigde stichting Steun Evangelisch
Herstel en Wederopbouw, waarvan
de evangelisatiepredikant ds. J. M.
van Krimpen voorzitter is. In de eer
ste plaats is het complex bestemd
voor conferenties van alle werkers
in de evangelisatie en het maat
schappelijk werk, dat door of van
wege de Gereformeerde Kerken in
Nederland wordt verricht en in de
tweede plaats als vakantieoord voor
feleden gesticht door de Nederlandse
endingsstudieraad, die het in 1955
verkocht aan de tegenwoordige
eigenaar. Architect H. van Hunnik
uit Rotterdam ontwierp een geheel
nieuw gebouw, dat onlangs is ge
reedgekomen en dat nu slaapgele
genheid biedt aan omstreeks 300
gasten en een congresruimte heeft
voor ongeveer 400 personen.
Dit nieuwe gebouw zal niet alleen
conferentieoord zijn, maar ook fami
liehotel. Voor de jeugd zijn er spe
ciale slaapzalen, een crèche en een
speelgelegenheid in de open lucht op
een beschutte plaats, die zodanig is
gelegen, dat de ouders vanaf het ter
ras of restaurant hun spruiten in de
gaten kunnen houden. Voor het ge
bouw ligt een amfitheaters gewrjze
aangelegd terras.
Van het oorspronkelijke conferentie
oord van vijftig jaar geleden is nu
niet veel meer over. Het bestond oor
spronkelijk uit houten barakken en
een paviljoen, dat na de oorlog is ge
bouwd. De barakken worden afge
broken en het paviljoen zal worden
ingericht voor de beoefening van
binnensporten.
Advertentie)
Pogingen
De O.J.R. heeft getracht gemeenten
te vinden, die bereid waren een kerk
dienst te houden, waarin dezelfde
liederen, schriftlezing en gebed een
onderdeel van het geheel uitmaak
ten. Er was minder belangstelling
voor dan men had verwacht. Voor
zover men meedeed werden de
diensten toch niet ervaren als iets
gemeenschappelijks. Men is wel
bereid in concreto iets te doen waar
het, als bij de Duitse vluchtelingen
kinderen, om directe hulpverlening
gaat, die niet zo zeer de nadruk
legt op de eenheidsgedachte. „Het
kan een gebrek aan onze inventivi
teit zijn", aldus dc heer Bisschop,
„maar aan een vast project als
jeugddiensten of diensten voor mid
delbare scholieren, is de Oecumeni
sche Jeugdraad nog niet toe". De
Advertentie)
Ambtsdragers uit Borssele
bezochten A.K.U.-fabriek
In de ring Borssele van de Ned.
Herv. Kerk is men de laatste
25 jaar niet wars gebleken
van allerlei bijzondere activi
teiten. Hier zijn verschillende
dingen op touw gezet, zoals ge
regelde bijeenkomsten van
ambtsdragers, die later in aller
lei delen van de N. H. Kerk
weerklank hebben gevonden.
Een van de zaken die, voor zo
ver ons bekend, voor het eerst
in de ring ter hand zijn geno
men, is de jaarlijkse reis van
ambtsdragers die dan hun vrou
wen mogen meenemen.
Als regel voor deze reizen "heeft
steeds gegolden een tweeledig
doel, een kerkelijk en een we
reldlijk.. U glimlacht misschien
even, dit lezende. Men weet daar
ook wel dat dit kerkelijke en
wereldlijke niet zo maar ge
scheiden kunnen worden' en dat
alle kerkelijke zaken een we
reldlijke achtergrond hebben en
dat alle wereldlijke zaken ook
vanuit een andere hoek kunnen
worden bekeken. Dat kerkelijke
doel van zulk een reis kan zelfs
zijn de N.C.R.V. en dat wereld
lijke doel de kathedraal van
Doornik.
Zoals U maandag in dit dagblad hebt
kunnen lezen, ging de vorige week
deze jaarlijkse reis naar Arnhem.
Het wereldlijke doel was een bezoek
aan het Openlucht Museum. Men
heeft zich ook inderdaad niet bezig
gehouden met de geestelijke achter
gronden van die klederdrachten en
van al die verschillende woningen die
er in de diverse streken van ons land
zijn gebouwd. Het kerkelijke doel
was een bezoek aan de A.K.U., de
Algemene Kunstzijde Unie, die een
grote fabriek heeft in de Kleefse
Waard bij de hoofdstad van Gelder
land. Nu zult U misschien enigszins
verwonderd opkyken dat dit moder
ne grootbedrijf, dat dag en nacht, in
de week en des zondags doordraait,
het kerkelijk doel was.
In de ring Borssele zijn alleen maar
agrarische gemeenten te vinden, ge
meenten dus, waar tegenwoordig een
overschot aan werkkrachten is, die,
zij het dan soms zijdelings, worden
weggezogen door de industrie. Hoe
meer de industrieplaatsen in ons
land zich uitbreiden, hoe meer deze
gemeenten in zielental teruglopen en
hoe meer de gemiddelde leeftijd al
hoger wordt.
Inzicht
Het ging er bij de reis van dit jaar
nu om aan de leden van de kerkera
den enig inzicht te geven in datgene
wat samenhangt met het industriali
satie-proces. Die industrialisatie op
zich zelf is natuurlijk allerminst een
kerkelijke aangelegenheid.
Maar het is niettemin een verschijn
sel (lat diep ingrijpt in het geestelijke
en kerkelijke leven. Dat is een kaut
waarmee (le kerk wel degelijk te ma
liën heeft en waarvan alle ambtsdra
gers, ook al hebben ze tot nu toe al
leen maar in de landbouw gewerkt
en ook al zyn ze geenszins van plan
de ploeg in do steek te laten, toch
wel iets mogen weten.
Het ging dus niet allereerst om die
machines en om het produktieproces
in zo'n grote fabriek, hoewel ook in
teressant is om te zien, hoe een brei,
die er uitziet als tomatensoep, wordt
toebereid. Degenen die mee zijn ge
gaan hebben hun ogen uitgekeken
hoe er na vele bewerkingen uit een
spinkop, ter grootte van een gulden
3600 draadjes rayon tevoorschijn
kwamen. Het ging allereerst bij dit
bezoek om de mens die in een der
gelijk bedrijf werkt en die niet meer
leent de dag om te werken en de
nacht om tc slapen; de mens, die
slechts eens in de 3 of 4 weken een
normale zondag heeft waarop hij
naar de kerk kan gaan om daarna
een kop koffie te drinken, te eten
en met zijn gezin te gaan wandelen.
Laten we er niet gering over denken
welke veranderingen dit meebrengt.
Nu was er nog een bijzondere reden
waarom de ambtsdragers van de
ring Borssele juist naar Arnhem zijn
getogen. Een van de predikanten, die
tot voor enkele maanden op een van
de dorpen van Zuid-Beveland stond,
ds. Warfemius, had een beroep aan
genomen dat op hem was uitge
bracht door de „Stichting Evangelie
en Industrie", die hem als werkkring
had aangewezen de stad waar Rijn
en IJsel uit elkaar gaan.
Wanneer er iemand uit onze agrari
sche omgeving weg gaat naar zo'n
geheel andere werkkring, komen er
natuurlyk allerlei vragen op. Wat
inoot hjj daar gaan doen? Is hij ge
woon predikant, of eigenlijk niet?
Op welke wijze zal liij daar moeten
werken? Hoe is de verhouding met
de leiding van de bedrijven? Hoe is
de verhouding met de arbeiders?
Gewend aan onze landbouwende dor
pen is het niet gemakkelijk om zo
maar op deze vragen, die nog met
een aantal kunnen worden vermeer
derd. een antwoord te geven. Vanuit
de ring Borssele was ds. Warfemius
gevraagd ons bij het bezoek aan de
A.K.U. te begeleiden en ons 'daarna
iets te vertellen over het industrie-
pastoraat, voor zover hem dit moge
lijk was. In ieder geval zou hij ons
iets kunnen zeggen van de stichting
door wie hij beroepen is- Zo ongeveer
is de opzet geweest wat betreft het
kerkelijk doel van deze reis van
ambtdragers.
Confrontatie
Laten we direct zeggen dat dit stuk
van de reis volkomen aan zyn doel
heeft beantwoord. De deelnemers zijn
geconfronteerd met een van de mo
derne grootbedrijven en zij hebben,
door hetgeen er gezegd en besproken
is, in de gaten gekregen dat de din
gen niet altijd zo gemakkelijk liggen
als wij in onze landbouwende dorpen
wel eens denken. De heer Blokker,
de personeelschef, heeft ons een in
leiding gegeven over het onderdeel
van dit bedrijf dat hij speciaal onder
zijn hoede heeft. Hij heeft het gehad
over de vraag waarom dit bedrijf des
zondags en des nachts niet kan wor
den stilgelegd. Een chemisch bedrijf
kan niet stoppen zonder dat de stof
fen gaan stollen en daarmee komt
de zaak vast te zitten. De heer Blok
ker besefte terdege dat het voor de
arbeiders geen plezierige zaak is
wanneer ze op 3 van de 4 zondagen
hun S uren in de fabriek moeten
doorbrengen.
Wat moeten we in de kerk hiermee
aan? Dit is een algemene vraag
voor alle kerken in ons land- De in
dustrialisatie gaat door en het aantal
van hen die in een continubedrijf
werken, zal steeds groter worden.
Een predikant van een gemeente on
der de rook van Rotterdam vertelde
ons enkele jaren geleden dat een ou
derling en een diaken uit zyn kerke-
raad de landbouw hadden vaarwel
gezegd en waren gaan werken in de
olie-industrie bij Pernis. Dat had eni
ge conflicten gegeven en ook deze
twee broeders zelf waren er erger
door van streek gebracht dan zij
oorspronkelijk hadden vermoed.
Tot nu toe heeft de kerk zich aange
past aan het landbouw-schema. De
tijd dat er gemolken moest worden,
bepaalde mede de tyd van de kerk
diensten. Zal in de toekomst de in
dustrie het leven en werken in de
VeriUeMi
BINNENVERINGBED j
Ziet beste bed ooit gemaakt
J/o oil will
SCHUIMRUBBERBED
met versterkte rr.iddensector
Wfabrieken Zevenbergen i
kerk bepalen? Zal de/.e zich moeten
regelen naar do ploegendienst? En
op welke wyze zal zij dat moeten
doen? Dit zijn vragen, aldus ds.
Warfemius, waarmee de kerk zich
toch wel eens bezig mag houden, nu
een steeds groter percentage van de
werkende bevolking van ons land
zijn emplooi vindt in de grote indus
triële bedreven.
Uit de landbouw
Het ging de ambtsdragers van de
ring Borssele vooral om de arbeiders
in dit bedrijf. Nu komen deze voor
een belangrijk deel ook uit de land
bouw. Toen 20 jaar geleden deze fa
briek begon te draaien, waren er 800
werkkrachten nodig, die voorname
lijk uit Arnhem kwamen. Nu werken
er 2500. die men voor een belangrijk
deel met bussen moet halen uit de
Betuwe, de Lijmers en de Achter
hoek. Zij waren niet gewend aan de
industrie en kwamen veelal van klei
ne landbouwbedryfjes, die niet vol
doende meer opleverden voor hun ge
zin. Dat bedrijfje hadden ze veelal
aangehouden en zo leven velen van
hen een tweeledig bestaan. Op de
vraag öf dit wenselijk was, werd niet
direct ontkennend geantwoord. Men
besefte de grote overgang van de
landbouw naar een industrie als deze
en daarom werd het toch niet onge
wenst geoordeeld als er een binding
bleef met de omgeving waarin men
had gewerkt en bleef wonen via het
land dat men bewerkte. Toch waren
hier wel zekere grenzen. Al met al
was dit bedrijf van de A.K.U. bijzon
der geschikt om mensen uit de land
bouwende Zak van Zuid-Beveland
iets te laten zien van de problemen
rond de industrialisatie.
Een volgende week hopen we nog
iets nader in te gaan op de vragen
die er liggen op het terrein van kerk
en industrie.
