KRANT
ÜIT?
IOOO
Chief Whip
Met Esso bent u
beten uit
me
eet Is
iet?
^proef
rit
PUZZEL -rubriek
DE KERKEN
MAATSCHAPPIJ
Mening „Kerk en Samenleving" over
problemen rond het Landbouwschap
Spanningen onder de
joden in Israël
Wet der religie of
die van de staat
dan
met de
Nieuws van overal
STEMMEN UIT DE KERKEN
ZATERDAG 16 JUNI 1962
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
15
en de
ORTHODOXEN EN LIBERALEN
(Van onze- medewerker M. Kopuit)
„De studenten aan de jesjiwot
(hoge religieus-joodse onder
wijsinstellingen) doen zich im
mer voor als pacifisten, als
mensen, die immer het geweld
mijden en het goede zoeken. Dit
geldt blijkbaar alleen als zij zelf
onder de wapenen moeten ko-
Advertentie)
men. Zodra zij hun vrijstelling
hebben zijn zij fanatici, die geen
enkele andere houding waarde
ren dan die van henzelf. Dan
zijn dezelfde jongelieden actief
in het dwarsbomen van wette
lijke bepalingen, dan wordt ge
weld veroorzaakt doordat de
staat niet naar hun pijpen
wenst te dansen. Ik betreur het
in hoge mate, dat de politie geen
arrestaties heeft verricht, dat
niet tientallen van deze jongelie
den, die hun dagen doorbren
gen, gebogen over onze heilige
boeken in de leerscholen, in het
gevang zijn gezet, omdat ze de
politie hinderden, onrust zaai
den en de wet vertrapten".
Dit verklaarde onlangs, vertoornd, de
Israëlische minister van politie
Beclior Sjitreet in het parlement. On
gestoord Icon hy niet spreken. Van
de banken de religieuze partijen
wierp men hem toe, dat hij een leu
genaar was, dat hy de religieuze jo
den discrimineerde en dat de beste
soldaten juist de godsdienstige zijn.
Het ging er zo hevig toe, dat een
parlementslid van de links-socialisti
sche Mapum tenslotte een motie in
diende, waarin do pogingen van reli
gieuze groepen werden gelaakt, die
poogden de joods-religieuze wetten
in de plaats te stellen van de staats
wetten.
De oorzaak van deze nieuwe strijd
tussen religieuze joden in Israël en
zij die niet wetsgetrouw zijn in de zin
van de religie maar de landswetten
laten prevaleren, is het overlijden van
een veertigjarige bouwvakarbeider in
het stadje Bnee Barak. Dit plaatsje
is beroemd in de gehele joodse we
reld vanwege zijn vele leerscholen.
Het wordt overwegend door religieu
ze joden bewoond. Afgesloten van de
buitenwereld is dit stadje op de sab
bat; lange kettingen zijn dan over de
weg gespannen om verkeer onmoge
lijk te maken. Ten overvloede staan
er wachters bij die onvermurwbaar
zijn. In Bnee Baralc is de sabbat-rust
intens oudtestamentisch. Het is
waarschijnlijk de enige gemeente ter
wereld waar de rustdag zó nauwge
zet wordt nageleefd en nageleefd
moet worden, ook door hen die min
der streng in de leer zijn. Overtre
ding van de sabbatwetten wordt niet
gedoogd.
tot enige honderden, gaven geen
krimp. Er ontstond rondom de over
leden man een vechtpartij. De politie
wist het pleit te beslechten, zij het
dat een van de agenten zwaar en acht
anderen licht werden gewond.
Maar nauwelijks was het stoffelyk
overschot van Nehemia Schneider-
mann het ziekenhuis binnengebracht
of zijn echtgenote wendde zich met
een klacht tot het ministerie van
godsdienstzaken in Jeruzalem. Het
interesseerde haar niet, waaraan
haar man was overleden. De politie
moest het lyk vrygeven, op'dat het
ongeschonden kon worden begraven.
Op ministerieel niveau werd overlegd
over de vraag: de eerbiediging van
de wens van de nabestaanden en de
godsdienstige wetten of de naleving
van de landswetten?
Men besloot tot het eerste, want nog
steeds is niet uitgevochten waaraan
men zich in Israël dient te houden.
Steeds weer komt men in de joodse
staat in conflict met de religieuze
joden, die wetten op basis van een
moderne staat kunnen accepteren in
dien deze de godsdienstige wetten
niet in de weg staan.
20 Stuks fl.-
Dootn in het oog
De autopsie is reeds lang een doorn
in het oog van de religieuze joden.
Zij is verboden volgens de interpreta
tie van Ezechiël 37, waarin deze zegt
dat eens de tijd zal aanbreken dat de
graven heropend zullen worden.
Daarom wensen de godsdienstige jo
den, dat niets aan hun stoffelijk over
schot geschiedt, opdat zij precies ge
lijk zullen herrijzen als zij begraven
zijn. Jaren geleden is de autopsie ook
reeds in het geding geweest. Bij een
vechtpartij in Jeruzalem, tussen po
litie en religieuze joden, die het ver
keer op de sabbat hinderden, werd
een religieuze jood gedood. De pro-
testerenden beschuldigden de politie
van moord, de politie betoogde dat
de man hartpatiënt was en op roeke
loze wijze in de gevechten verzeild
was geraakt. Door autopsie wilde de
politie haar gelijk bewijzen. Het ge
mor was niet van de lucht.
Als het aan de godsdienstige joden
ligt, dan sluit de medische faculteit
van de Hebreeuwse universiteit haar
deuren. De parlementsvcrtegenwoor-
digers van de religieuze partijen
eisen nog steeds dat het ontleden van
mensen ophoudt. In medische krin
gel' wordt dit voor een goede oplei
ding onmogelijk geacht. Zo blijft de
strijd tussen godsdienstige en n'~t-
godsdienstige joden zich voortzetten
in Israël. Een stryd die steeds weer
aanwakkert en die op den duur zal
leiden tot een cultuurstrijd. Het zijn
nu nog alleen voorpostgevechten.
In dit stadje dan zakte onverwacht
dc veertigjarige bouwvakarbeider
Nehemia Schneidermann in elkaar.
Een arts constateerde dat de man
Overleden was en verwittigde hiervan
de politie. In Israël wordt een op
straat overledene naar eén zieken
huis overgebracht, waar sectie wordt
verricht. Maar de komst van de poli
tie wekte dc toorn op van de jesjiwa-
studenten. In hun stad zou autopsie
worden verricht, hoewel dat verbo
den is voor de joodse religie. De jon
gens vormden een kring en beletten
de politie het stoffelijk overschot te
benaderen. Er kwamen versterkin
gen, maar de jongeren, aangegroeid
Deze week is de restauratie van de
uit 17J,2 daterende Lutherse kerk aan
De Bree in Middelburg begonnen. De
herstelwerkzaamheden moeten ge
beuren aan de vloer, gaanderij, aan
het dak, metsehoerlc en de kap. Ver
der worden vaste banken geplaatst.
De totale kosten zijn geraamd op
f 1'fS.OOO met inbegrip van het orgel,
waarvan liet herstel begroot is op
1 ecntpai tl] f 50.000. De kerkelijke gemeente
moet na aftrek van alle subsidies
f 17.600 bijeenbrengen.
(Foto P.Z.C.)
Negentig Nederlandse geiten zijn
per spoor gereisd naar het Griekse
dorpje Farakla op het eiland Evvia.
Dit kon dank zij de „Wilde Ganzen-
aktie" over het I.K.O.R., die f7500
opbracht. In Farakla werkt het echt
paar Jo en Wim Blankers om de
landbouw op een hoger peil te bren
gen. Zjj doen dit in opdracht van de
Wereldraad van Kerken. De jonge
Nederlandse geitjes zullen het goed
doen in Farakla. De Stichting Oecu
menische Hulp aan Kerken en Vluch
telingen in Utrecht verzorgde het
transport.
Russisch-orthodox Oostenrijk is bij
een nieuwe herindeling gesteld onder
aartsbisschop Johann Wendland, die
in Berlijn zetelt als vertegenwoordi
ger van het patriarchaat voor Mid
den-Europa. Het gebied was eerder
onder de Probst van Wenen gesteld.
Fantasierijke zakenlieden op de
Philippijnen helpen het Philippijnse
bijbelgenootschap bij de verspreiding
van öe Heilige Schrift. Een fabri
kant van handtasjes doet een exem
plaar van het evangelie van Johan
nes in elk handtasje, dat hij maakt,
een ander doet een deel van de bijbel
in zijn waar: plastic kledingzakken.
Prinses Beatrix heeft onlangs in
Dokkum een standbeeld van Bonifa-
tius onthuld. Het beeld staat bij de
Bonifatius-bron, waar volgens de
overlevering Bonifatius en zijn 52 ge
zellen in 754 werden gedood. Het
beeld is 2,50 meter hoog, van Franse
kalksteen en het is vervaardigd door
de Amsterdamse beeldhouwer G. Bol
huis. Het toont Bonifacius in zijn
laatste ogenblikken met een boek
boven zijn hoofd om de slagen van de
moordenaars af te weren. Op het
voetstuk staat in Latijn: „Hier werd
Bonifatius het levenslicht ontnomen,
754, hier ging voor Friesland het
licht van het Evangelie op". Op de
andere drie zijden staat te lezen, dat
Bonifatius in Crediton in Engeland
is geboren, in „Doccingae in Frisia"
is gedood en in Fulda in Duitsland
ligt begraven. Fulda heeft reeds in de
negentiende eeuw een Bonifatius-
beeld gekregen. In 1960 onthulde
Erinses Margaret van Engeland een
eeld van Bonifatius in Crediton. Bij
de onthulling van het beeld in Dok
kum waren vertegenwoordigers van
Crediton en Fulda aanwezig.
HORIZONTAAL:
1. opengewerkt: 6- voegwoord van ver
gelijking; 11 diepte tussen 2 zandban
ken; 14. hevige; 15. rustige; 16. eer;
17. inhoudsmaat, afk.; 18. schipper, ka
pitein; 20. paling; 21. talc van oen ande
re boom; 22, s-v.p.; 24. bestanddeel van
mctsolspccic; 26. vork mot 3 tanden
(landb.); 2S. beginsel van een nieuw
organisme; 30. koppelriem van jagers
honden; 32. stad in Spanje; 35. het aan
de markt brengen; 8. vervoeging van het
werkwoord tarten; 39. beoefenaar der
jacht; 41. losgerafelde naad; 43- para
graaf (afk.); 44. landbouwwerktuig;
45. lichuamsdeel; 48. zuivelprodukt; 50.
element Tantalium, (afk.); 51. recht
stuk van een rivier; 53. planeet; 55.
kleinste deel van een element; 57. wild
zwijn; 59. vervalser; 62. hoogste punt
aan de hemelbol; 64. -doen: kennis
geven; 65. tuinvak; 68. waarborgsom;
70. wending; 72. plezier (spreektaal);
73. opleidingsinstituut voor officieren,
(afk.); 75. rivierboot; 77. bezinksel; 79.
kade; 80. afkorting van „Cornelia"; 81.
bewijs, dat iemand bij een misdaad niet
aanwezig kon zijn; 83. verduisteren
(van roem, enz.); 85. aanspreektitel van
een bisschop; 86. niet overdreven; 87.
niet dik.
VERTIKAAL:
1. afbellend dak (als bescherming tegen
regen); 2. jullie; 3. oosterlengte, (afk.);
4. bepaald onderwijs, (afk.); 5. reukzin;
6. ranonkelachtige plant; 7. opbergruim
te; 8. groente; 9- -Pasja: Turks veldheer
19e eeuw; 10. naam van heel veel ka
ters!; 11. verfplant; 12. aarden vaas;
13. iets; 19. weerzin, afkeer; 23. lange
vislijn; 25. ruzie, jalousie; 27. bevel aan
kieskauwend kind; 29. ijverig insekt;
31- afgesneden rechte tak; 33. muze!
van het minnedicht; 34. stijf; 36. slag
instrument; 37. tijdperk; 39, stad in
Zuid-Spanjc (sherry); 40. op do aloë
lijkende plant; 42. akelig; 46. slaap;
47. hoeveelheid eten, kliekje; 49. puntje;
52. te kennen; 54. teug; 56. eiland in de
Oostzee; 58. „rivier" in het Spaans; 60
schrander; 61. bloedvat; 63. treme; 66
van een sigaret rook genieten; 67. ge
luid; 69. staatsiekleding; 71. krijgen
soldaten te eten; 73. onze luchtvaartmij.
(afk.); 74. Russische straaljager; 76
kleefstof; 78- kinderspeelgoed; 82. bouw
kundig ingenieur, (afk,); 84. achter.
KERKELIJKE ORGANEN
MOETEN POSITIE KIEZEN
Op het centrale bureau van
een kerk komen tegenwoor
dig nog al wat brieven binnen
en daaronder zijn er over aller
lei vraagstukken waarover men
het oordeel van „de synode" wel
eens wil weten, in de hoop dat
de kerk zich aan de zijde van de
briefschrijvers zal plaatsen. Die
brieven worden doorgegeven
aan commissies. Zo zijn de laat
ste tijd verschillende brieven
ontvangen over het publiek
rechtelijk orgaan van de land-
«bouw, het Landbouwschap. Zo
nu en dan lezen we in de dag
bladen over acties tegen dit
Landbouwschap; men weigert
de verplichte bijdrage te betalen
omdat men niet georganiseerd
is en daarvan ook niet wil we
ten. Dan wordt er ingegrepen
en heeft er een gerechtelijke
verkoop plaats, die weer tot ge
volg heeft dat de gemoederen
nog meer verbitterd worden en
in deze stemming kan men naar
„de synode" schrijven en vra
gen of deze zich niet onomwon
den uitspreekt „over het on-
demomocratische karakter van
het Landbouwschap".
Dezë brieven zyn doorgezonden, voor
zover ze terecht kwamen óp liet bu
reau van de generale synode der
N.-H. Kerk, naar de Raad voor de
Zaken van Kerk en Samenleving, die
weer een sub-commissie heeft die
zich speciaal bezighoudt met de vra
gen van kerk en platteland. Ook zyn
er in de plattelandssamenleving vra
gen rondom de her- en ruilverkave
ling, waarby het gaat om een totale
reconstructie van het platteland.
Over deze twee vraagstukken heeft
de Raad voor de Zaken van Kerk en
Samenleving een brochure doen uit
gaan, die in de eerste plaats bedoeld
is ter voorlichting van de predikan
ten en de kerkeraden van de platte
landsgemeenten in Nederland.
Laten we direct zeggen dat we dank
baar zijn voor dit stuk voorlichting
van 50 bladzijden dat de kerk geeft
over terreinen en vraagstukken
waarvan de niet-agrariër wel wat
weet,maar waarvan hem dikwijls
ontgaat wat eigenlijk de kern van
de zaak is en wat de achtergronden
zijn die hier dikwijls in belangrijke
mate meespelen. We willen in dit
artikel iets zeggen over het eerste
deel van deze brochure, die in de
handel te verkrijgen is, die over de
bedrijfsorganisatie voor de landbouw,
het Landbouwschap.
Advertentie
U ontdekt het in uw eigen wagen. Gespecialiseerds
technici kunnen het bewijzen met ingewikkelde cijfer
reeksen: ESSO EXTRA voor méér kracht, fellere accele
ratie, pingelvrij rijden. Neem één keer de proef om voor
altijd plezieriger te rijden: TANK ESSO EXTRA!
Stop 'n tijger
tank!
Maar verder was het de bedoeling
van die colleges dat predikanten in
hun gemeente agrarische voorlichting
zouden kunnen geven. Dat hebben
ze inderdaad gedaan. Toen de beken
de hoogleraar H. Th. Obrinkin zyn
eerste gemeente op arme Drentse
zandgrond stond, iieeft hy zich zeer
beijverd voor liet gebruik van kunst
mest. Er is menige predikant ge
weest die oprichter en voorzitter was
van een Iandbouwvereniging.
Die tijd is voorbij. Maar die colleges
in landbouwvraagstukken, daarvoor
zouden we toch nog wel voelen. No
dig is, dat aan de universiteit wordt
gesproken over de geestesgesteldheid
van een plattelandsgemeente. Er zijn
hier en daar nog wel eens ongeluk-
leen gebeurd wanneer een jong pre
dikant zich niet kon verplaatsen in
de geestesgesteldheid van zijn ge
meente. Wanneer men door schade en
schande wijs moet worden is het niet
altijd even plezierig. Zo blijft het
„een strenge noodzaak, dat de pas
tor loei iets weet van dit bedrijf, ook
van de moeilijkheden, waar het van
daag mee te kampen heeft". „Vele
boeren hebben het tegenwoordig
moeilijk". „In de welvaartsstaat van
vandaag dreigen zij een achtergeble
ven groep te worden". Aan arbeids
tijdverkorting kunnen zij niet denken.
Het „arbeidspotentieel ten plattelan-
de slinkt". Waar vroeger een ar-
beidsoverschot was, is nu een tekort
gekomen. De moeilijkheden worden
„niet altijd door de stedelijke bevol
king van Nederland gezien".
„Aan het ressentiment van boeren-
zijde mag de kerk niet voorby lo
nen", want „een lang overgebleven
bestaansmodus staat op het spel".
Aldus de rechtvaardiging van de uit
gave van genoemde brochure „Be
drijfsorganisatie en Plattelandsver
nieuwing" van de Raad voor de Za
ken van Kerk en Samenleving.
Een overzicht wordt gegeven van de
geschiedenis van de landbouw sinds
1850 ën van het ontstaan van het
Landbouwschap in 1954, welke zaken
in onze landbouwende provincie vol
doende bekend zullen zijn. Als men
er niet van weet, dan leze men deze
brochure.
Bezwaren
Confronfalie
„De gemeente ten plattelande wordt
immers dagelijks geconfronteerd
met het agrarisch bedrijf; het ge
loofsleven wordt er door gestem
peld" In vroegere tijden, in de vori
ge eeuw nog, kregen aanstaande pre
dikanten aan de hogeschool colleges
in de landbouw. Vooral in het noor
den van ons land waren er pasto
rieën die compleet als boerderij wa
ren ingericht en vroeger werden ze
ook wel als zodanig gebruikt, omdat
de inkomsten van de predikant al
daar bestonden, naast het rijkstrak
tement, uit de opbrengsten van het
pastorieland. Dan was net nodig iets
van het boerenbedrijf te weten, ook
al liet de pastor de uitvoering aan
anderen over.
Nu zyn er bezwaren tegen dit Land
bouwschap gekomen. Als deze terecht
zijn, zal de kerk ze moeten steunen;
als ze niet terecht zijn, zal de kerlt
moeten waarschuwen. De bezwaren
die er zijn worden samengevat in
drie punten: „Het Landbouwschap is
onwettig, ondemocratisch en onchris
telijk". Alleen op het laatste willen
we hier ingaan. Het gaat in, zo wordt
gesteld, „tegen Gods ordinantiën en
daarom kan een oprecht Christen de
verordeningen van dit lichaam niet
opvolgen". Deze laatste bezwaren
worden de allermoeilijkste genoemd.
„De boer staat in een heel eigen re
latie tot God, de grote Gever van
alles. Van Hem verwacht men alle
wasdom, in weerwil van alle techni
sche en wetenschappelijke snufjes
van onze verlichte eeuw". Deze bij
zondere relatie mag nu niet door
kruist worden door menselijke inmen
ging. Aldus wordt „De Vrije Boer"
aangehaald, die zich keert tegen „de
opdringende machten van staatsbe-
voogding". Tegenover alle „dirigis
me en mensvernederende staatssla-
vernij" wordt hier dan gesteld als
christelijk, „de particuliere ontwik
kelingsgang van het individu". Hier
komt dus een geestelijk probleem
voor de dag. De Vrije Boer gaat uit
van een bijzondere verhouding tot
Gods, „omdat hij (nl. de boer) dan
toch maar de enige is, die het gebod
uit Genesis om de aarde te bewer
ken, waar maakt". Als achtergrond
speelt hier verder mee „de moderne,
van God vervreemde maatschappij",
die door en door materialistisch is en
jaagt naar steeds meer. Deze hoog
moed kan in één klap door God wor
den vernietigd.
Wat wordt hierop nu door Kerk en
Samenleving gezegd? In de eerste
plaats dat we van God geen „blinde
noodlotsmacht" mogen maken. En
verder dat heel deze gedachtengang
to weinig in 't oog wordt gehouden
dat het iu de Bijbel gaat om 't ver
bond dat God met de mensen heeft
gesloten, „een verbond ten leven en
niet ten dode, een verbond gebaseerd
op genade en niet op vernietiging".
Andere slrnctnnr
De maatschappelijke structuur van
Israël, die we vinden in het Oude
Testament, is de onze niet meer en
kan dit ook niet meer zijn. Ook het
huidige Israël heeft een „zeer mo
derne maatschappij-structuur". Maar
we moeten van Israël wel leren de
regel: „Het recht beschermt de indi
vidu tegen uitbuiting door de ander".
In de prediking der kerk zal steeds
de nadruk moeten worden gelegd op
de verantwoordelijkheid van de ene
mens voor de ander. Doch dit geldt
niet alleen voor boeren en liet wordt
ontkend in deze brochure dat zij al
leen door hun arbeid een aparte rela
tie tot God zouden hebben.
Wat het Landbouwschap betreft
(Kerk en samenleving wil hiervoor
geen propaganda maken, dat moet
net voor zich zelf maar doen), wordt
opgemerkt dat op z'n minst betwij
feld moet worden of hier van
„Staatsbevoogding" gesproken mag
worden. Juist de publiekrechte
lijke bedrijfsorganisatie wil elk
dirigisme zoveel mogelijk tegen gaan,
omdat men degenen, die direct daar
bij betrokken zijn, wil laten meespre
ken. Op een bepaald moment moet
er wel eens gehandeld worden in elke
samenleving étn dit kan wel eens de
indruk maken van dirigisme van
boven af.
En zo lykt het Kerk en Samenleving
volstrekt onverdedigbaar „dat de
kerk zich zou laten verleiden tot het
ondernemen van onwettige acties om
een bestaande regeling ongedaan te
maken". Zo lykt „een duidelijke posi
tie kiezen van de zyde der kerkelijke
organen ten aanzien van het verzet
van bepaalde boeren inzake de rege
ringsbesluiten" geboden. Wil men op
democratische wijze van het Land
bouwschap af, dan zal men via de
politieke partijen naar opheffing van
de wet die thans van kracht is, moe
ten streven. H.
SOWJET KERKEN WILLEN
LID WERELDRAAD WORDEN
Vijf kerken in de Sowjet-Unïe hebben
verzocht lid te mogen worden van de
Wereldraad van Kerken, zo is in Ge-
nève bekendgemaakt. Het zijn de
Evangelisch-Lutherse kerk van Let
land, de Armeens Apostolische Kerk,
de 'Evangelisch-Lutherse kerk van
Estland, de Orthodoxe kerk van Geor
gië en het Verbond van Evangelische
Christen Baptisten van de Sowjet-
Unie.
examen gedaan...
moeite beloond met
een Prisma horloge!
A. W. HENDRIKSE
HORLOGERIE
St.-Jacobsstraat 10, Vlissingen
FIRMA L. MINDERHOUD
Zuidstraat 66, Westkapelle.
Telefoon 01187-284
v. d. PLASSCHE
HORLOGER - JUWELIER
Burg. Erasmusstraat 4, Oostburg
Telefoon 01170-2629
N. TH. DE JONG ZN.
JUWELIERS - HORLOGERS
St.-Pieterstraat 11 - Telefoon 3344
Middelburg
l I». M. J. HACKENBERG ZN.
JUWELIER - HORLOGER
Eerste zaak vanaf de Marlet
Nieuwe Burg 2-4, Middelburg.
Telefoon 2927