PUZZEL- rubriek
DE KERKEN
MAATSCHAPPIJ
Vandaag „oecumenische explosie"
hervormd-gereformeerd congres
„Meer begrip voor
stijl in kerkmuziek"
COMMUNISME ONGERUST OVER
EENHEIDSWENS CHRISTENEN
ZATERDAG 26 MEI 1962
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
13
en de
Dubbel lidmaatschap
Gereformeerd, maar óók
lid van Hervormde Kerk
(Advertentie)
(Advertentie)
Pleidooi intercommunie
Orthodoxie en R.-K. Kerk
Een functionaris van het Orthodox
Patriarchaat heeft gepleit voor her
stel van de intercommunie tussen de
Orthodoxie en Rooms-Katholieke
Kerk ook al is er nog geen sprake
van kerkelijke eenheid. De intercom
munie tussen beide kerken heeft be
staan tot de val van Byzantium in
1453. Juridisch is de intercommunie
zelfs nooit opgeheven, maar door de
verhoudingen met de overweldigers
van de stad is de praktijk zo gewor
den.
De grootreferendaris Hollenbach, dia
over dit onderwerp sprak, zou het
zeer toejuichen, als nu de intercom
munie weer werd hersteld zoals vóór
1453.
Dit pleidooi staat rechtstreeks in
verband met de besprekingen, die
zijn gevoerd door de delegatie van
de Oud-Katholieke Kerk, waarbij
ook de intercommunie tussen deze
kerk en de Orthodoxie aan de orde
kwam. De Rooms-Katholieke Kerk
erkent de geldigheid der orthodoxe-
bisschops- en priesterwijdingen.
Gedurende het driedaags bezoek aan
de Orthodoxe patriarch Athenagoras
I in Istanboel zijn de aartsbisschop
van Canterbury dr. A. M. Ramsey
en de patriarch overeengekomen een
gezamenlijke commissie in te stellen
om de verschillen op dogmatisch
terrein tussen de twee kerken te be
studeren. Deze commissie zal het
werk voortzetten van een dergelijke
commissie, die in de dertiger jaren
werd ingesteld, maar die zyn werk
zaamheden moest beëindigen wegens
de oorlog. In toespraken tijdens zijn
bezoek legde dr. Ramsey herhaalde
lijk de nadruk op de noodzaak om
eenheid te vinden in de dogma's.
De betrekkingen tussen de Ortho
doxe en Anglikaanse Kerk zijn zeer
belangrijk, zei de aartsbisschop,
want ze kunnen de scheiding tussen
oost en west helpen opheffen. „De
Anglikaanse Kerk hoort bij het wes
ten, maar heeft veel gemeen met het
oosten". Van Istanboel ging dr.
Ramsey naar Athene voor een be
zoek aan de primaat van Grieken
land Chrysostomus, aartsbisschop
van Athene en van heel Griekenland.
Berkhof, die hoewel hervormd, ook
aan de Vrije Universiteit theologie
had gestudeerd en aldaar in zijn eer
ste gemeente stond was er de ziel
van. Op een van de vergaderingen is
toen gesproken door een gerefor
meerd predikant over het onderwerp:
Dat de Hervormde Kerk geen valse
kerk is en door een hervormd predi
kant: Dat de Ger. Kerken geen secte
zijn. Dat heeft toen nog al de aan
dacht getrokken. Sindsdien is de ont
wikkeling verder gegaan en wie de
vroegere verhoudingen heeft meege
maakt, wrijft toch wel even zijn ogen
uit dat er nu zulke dingen kunnen
gebeuren. Met belangstelling zullen
we daarom de verslagen gaan lezen
van het congres dat vandaag in
Utrecht wordt gehouden.
H.
NIEUWE OPGAVE.
HORIZONTAAL.
I. verlichtingsartikel, 6. wintervoertuig,
II. beroep, 14, dun metalen plaatje, 15.
onmiskenbaar, 16. tijdperk, 17. daar, 18.
vlek, indruksel, 20. snoes mclsjestaal
21. mannel. schaap, 22. gemeente o. d.
Veluwe, 24. kleingeestige schoolmees
ter, 26. bloembed, 28. aanwijzend voor
naamwoord, 30. opgekropte haat. 32.
voorzetsel, 35. overblijven, 38. naald-
booni, 39. citroendrank, 41. naar binnen
geslagen rand van een boekomslag, 43.
plaats voor balspel, 44. muzieknoot, 45.
vertaler, 48. gebogen, 50. ga weg!, 51.
gravin van Holland, 53. zacht, week-
sappig, 55. bloedverwanten, 57.
eerste mens. 59. lfjst waarop
de verdeling van het jaar is aange
geven, 62. uit het gevaar geholpen. 6-1.
tijdelijk gebruik in Kleding, 65. muziek-
teken i.d. psalmen, 68. gekneed meng
sel. 70. spies, lans, 72. hoofdtelwoord,
73. bep. bloeiwijze, 75. vrijgevig. 77.
bundel (vruchten). 79. elem. Gadoli
nium, afk., 80. half vast voedsel, 81.
bewijs var afwezigheid tv. verdachte)
83. bloem, 85. deel van een boom, 86.
graafwerktuig, 87. kleine ronde pruim.
VERTICAAL.
1. tafel of vloerbedekking, 2. planeet,
3. in het jaar v. d. wereld, (Laf. afk.),
4. toestel om snelheid te verminderen,
5. voetbedekking, 6. spot- of hekeldicht,
7. loco-president, afk., 8. gelofte, 9.
zwarte lekkernij!, 10. gemeente in N.
Brabant, 11. verborgen, 12. soort van
papegaai, 13. toiletartikel, 19. peul
vrucht, 23. bijbelhoek (Oude Testament),
25. mand, 27. soort, 29. drooginrichting
lekker!
Voortrekkers* is de lichte,
do or-en-do or rijp e tabak, die het
pijproken tot een puur genoegen
maakt.Vooru-endoor zijn geur
ook voor anderen 1
STEMMEN UIT DE KERKEN
Hervormd-gereformeerd
congres over de radio
Tweemaal zal de radio aandacht be
steden aan het hervormd-gerefor
meerd congres, vandaag in Utrecht.
Eerst vanavond om half acht over
Hilversum I hoort men flitsen. Mor
gen zondag komt het IKOR
met een reportage om kwart over
tien in de morgen over Hilversum II.
En novum op interkerkelijk gebied in
ons land is in Maastricht, waar drie
f;ereformeerden zijn toegelaten als
idmaat van de Ned. Hervormde
Kerk, met behoud van het lidmaat
schap van de Geferomeerde Kerk. Z(j
z(jn dus lid van twee kerken.
De kerkeraad heeft er zich lang over
beraden, maar gebleken is, dat de
kerkorde geen uitsluitsel geeft, om
dat een dubbel lidmaatschap daarin
noch mogelijk wordt gemaakt, noch
wordt verworpen. Er zal waarschijn
lijk nog nooit met die mogelijkheid
zijn rekening gehouden. De kerke
raad besloot dan ook, onder de in
druk van het verlangen naar eenheid
der nieuwe leden, het verzoek in te
willigen. Ook de gereformeerde ker
keraad was in de besprekingen be
trokken.
Nieuws van overal
Op Nieuw-Guinea krijgt de Evan
gelisch Christelijke gemeente te Hol-
landia een bedrag van 25.000 als
bijdrage Ir Je bouw van een kerk.
Dit bedrag komt van de Nederlands
Hervormde Kerk.
Een oecumenische „orde" voor
hulpwerk, van restauratie van ge
bouwen tot baby-sitting, is door 60
protestantse en r.-k. jongeren opge
richt in Eindhoven. Men wil dit werk
in de ruimst mogelijke zin verrichten
in eigen gemeenten en daarnaast sa
men studeren en spreken over ge
loofsbeleving. Eén en ander is een di
rect resultaat van de in februari ge
houden conferentie van de Oec.
Jeugdraad samen met de Katholieke
Jeugdraad Eindhoven.
UW HUIS
EEN 4IIINV
RAAM VENTILATOR
public Atlo. ITMO - SCHIEDAM
Adhesie, aarzelingen en
bezwaren aan beide zijden
De laatste weken is onze aan
dacht geboeid door hetgeen er
in Spanje gebeurde. Onder het
dictatoriale regiem, waar allen
in de pas moeten lopen zoals de
regering dat wil, zijn bewegin
gen en stakingen gekomen zoals
de regering dat nu juist niet
wilde. Er is een zekere aarze
ling van regeringszijde, omdat
men blijkbaar niet precies weet
wat te doen, Er. worden gedach
ten in publiek uitgesproken,
waaraan men een goed recht
moeilijk kan ontkennen. Ze wor
den in daden omgezet, die de
regering accuut voor moeilijk
heden plaatst en een kant op
drijft die zij toch eigenlijk niet
wil. Hier wordt ook openbaar
een stukje van wat er omgaat
in de menselijke geest, die uit
eindelijk niet gebonden wil zijn
en zich verzet wanneer ze toch
in een keurslijf wordt geperst.
De gedachte daaraan alleen
reeds hindert ons.
„Het gaat wel op een oecumenische
explosie lyken". Zo begint ds. F. H.
Landsman een artikel in het Wen
dingnummer van mei, daarmee doe
lende op het hervormd-gereformeerd
congres dat vandaag te Utrecht
wordt gehouden en waartoe de 18
predikanten, voor de helft hervormd
en voor de andere helft gereformeerd,
'n oproep hebben laten uitgaan. Het is
iets meer dan een jaar geleden dat
deze 18, die byna allen in kerkelyk
werk zitten (zending, evangelisatie,
studentenpastoraat) waar men tot
het besef gekomen is dat deze twee
kerkgemeenschappen in ons land niet
gescheiden kunnen voortgaan, maar
elkaar nodig hebben, een stuk hebben
gepubliceerd waarin zy aankondig
den zich te zullen richten tot de sy
nodes van beide kerken en waarin
zy vroegen om adhesiebetuigingen
van mensen die tot een van deze bei
de kerken behoorden. Later zouden
zij tot meerdere actie overgaan. Zo
werd een jaar geleden geschreven.
ADHESIE
De adhesiebetuigingen zijn in aantal
binnen gekomen zoals men het ei
genlijk toch niet had verwacht. Er
hebben zich gemengde gespreksgroe
pen gevormd. Er is een conferentie
gehouden met een beperkt aantal
deelnemers. Er is een boekje versche
nen, „Van kerken tot Kerk", dat bui
tengewoon goed verkocht is- En voor
vandaag Is er dan een congres uitge
schreven in Utrecht. Dit zou eerst in
de Domkerk worden gehouden, maar
de aanmeldingen kwamen in die mate
binnen dat men tot tweemaal toe
naar een ruimere gelegenheid heeft
moeten uitzien en nu is de samen
komst gehouden in de jaarbeurshal
len. De spoorwegen geven vandaag
reductie op de retourprijs en de poli-
MUSICUS ADRIAAN KOUSEMAKER:
In kerk moet klinken wat
lieflijk is en welluidt
ADRIAAN KOUSEMAKER:
...meer begrip voor kerkmuziek...
„Een kerkkoor moge volgens de
theologen wel of niet verant
woord zijn, maar er is een muzi
kale taak voor; een organist
hoort alleen maar te begeleiden
er komt tegenwoordig wat meer
begrip voor stijl in de kerkmu
ziek". Deze opmerkingen zijn
van de Goese musicus Adriaan
Kousemaker, die hij maakte in
een gesprek over kerkmuziek en
muziek in de kerk.
In de kerk moet klinken wat „lieflyk
is en welluidt", zoals dat in de bijbel
staat, aldus de heer Kousemaker.
Daarom moet men de jeugd niet
tracetren op nieuwe ritmiscne liede
ren, zoals die worden gezongen en
gespeeld in Rotterdamse jeugddien
sten van ds. Junius. Die muziek hoort
niet in de kerk thuis, al vindt de
jeugd die dan ook leuk.
De heer Kousemaker (52), 30 jaar
componist, muziekleraar, directeur
van de Zeeuwse Muziekschool, afde
ling Goes, en cantor-organist van de
Goese hervormde kerk zegt over
kerkelijke stijl: vroeger zong men zo
maar wat liederen van de zangvereni
ging in de kerk, toen er nog maar pas
kerkkoren waren, gevormd uit die
verenigingen (de heer Kousemaker
richtte het eerste kerkkoor op in
Goes in 1936). Er was vooral in de
eerste jaren na de oorlog veel be
langstelling voor de kerkkoren, nu
krygt men er geen mensen meer
voor. Jongeren zijn er helemaal niet
meer voor te vinden, die zingen niet,
tenminste niet in de kerk.
De jeugd
Kerkmuziek en jeugd zou op een an
dere manier moeten worden aange-
pakt, zo meent Adriaan Kousema
ker: op catechisatie en jeugdvereni
gingen meer daarover laten horen.
Daar ligt ook een taak voor de can
tor-organist, die eigenlijk „beroeps"
moest zijn, zoals in Duitsland.
Kerkkoren hebben in de liturgie van
uit de historie geen verantwoorde
plaats, volgens sommige theologen,
maar zy hebben tocli zeker een mu
zikale taak in de eredienst van de
protestantse kerken, aldus de heer
Kousemaker. Zy moeten, zoals pro
fessor Van der Leeuw eens schreef
„Gods lof verkondigen, zoals de ge
meente het niet kan".
Er z(jn echter problemen: in de ge
reformeerde kerken ken t men
(nog?- geen kerkkoren, in de lu
therse kerkdiensten hebben de koren
een verkondigende taak en de Her
vormde Kerk weet eigenlijk nog
maar weinig raad met de kerkkoren.
Er moest, aldus de Goese cantor-or
ganist, meer zelfstandig worden ge
zongen door de kerkkoren, motetten
bijvoorbeeld. Het blijft nu nog bij het
zingen van de introitus (inleidings
zang) en van de wisselzangen.
Opleiding van dirigenten van kerk
koren is noodzakelijk Deze wordt
gegeven in Goes, een koorleiderscur
sus, waarvoor vooral gegadigden ko
men uit Walcheren en Noord- en
Zuid-Beveland. Het eindexamen
wordt in Den Haag afgenomen en al
veel Zeeuwse koorleiders kregen een
diploma.
Organisten
Een organistenopleiding is thans ook
te volgen via de Zeeuwse muziek
school, nadat vroeger deze scholing
in handen van particuliere lesgevers
was. Zo was er vorig jaar in Zierilc-
zee een cursus met 14 deelnemers.
Vele organisten bekwamen zich voor
of bezitten al het getuigschrift voor
kerkelijk orgelspel met pedaal van de
Ned. organistenvereniging, maar de
belangstelling om kerkorganist te
worden neemt af. In kleine gemeen
ten in Zeeland is het moeilijk om
organisten te vinden.
De positie van de organist in de
kei'kdienst is een hoofdstuk apart:
hij krijgt nooit kritiek, noch waar
dering, men luistert niet naar het
voorspelen voor de aanvang van de
diensten, zo meent .Adriaan Kouse
maker. De organist is de stille figuur
op de achtergrond, die als taak heeft
te begeleiden, maar dit wordt nog
wel eens leiden. „Er moet zoveel ac
tiviteit in de gemeentezang zitten,
dat de organist alleen maar hoeft te
begeleiden, te stemmen.
Maar de meeste gemeenten zijn
daaraan niet toe". Verbetering hierin
zou kunnen worden gebracht door
studie in gemeentezang, samenzin-
gen van gemeenteleden van nieuwe
gezangen. „En dan meteen eens wat
andere liederen instuderen, dan de
geijkte".
Nieuwe experimenten zijn de dien
sten, waarin medewerking wordt ver
leend door by voorbeeld koperblazers:
koper in de kerk verlevendigt het
geheel, het voordeel van een orkes
trale groep is, dat de muziek leeft,
terwijl een orgel weinig soepel is,
wat star. En er komt een dirigent
bij samenspelen en zingen te pas, die
de gemeente meekrijgt.
Hoe moet kerkmuziek zijn? De tekst
moet aanspreken, de muziek gemak
kelijk in het gehoor liggen. Twintig
jaar geleden was er nog geen sprake
van speciaal gecomponeerde kerklie
deren, daarin komt een goede veran
dering: de nieuwe hervormde bundel,
een nieuwe gezangenbundel van de
Gereformeerde Kerken, die volgend
jaar verschynt. Maar het belangrijk
ste blyft: hoe zal de gemeente een en
ander opnemen? Want die heeft het
uiteindelijk voor het zingen!
(met verwarme vloer), 31 deel van een
bloem, 33. wollen stof, 34. oogvocht, 36.
niet kunnende spreken, 37. zot, grappen
maker, 39. deel van een kledingstuk, 40.
bezoldiging, 42. 500 gram, 46. verf, 47.
vochtig, 49. vogel, 52. zie 2 verticaal,
54. doodlopend steegje, 56. vrede, 58.
met mij, met U, 60. uitgave, 61. neder,
63. Frans schilder (v. balletdanseressen)
66. ontelbaar, 67. bergketen in Zuid-
Amerika, 69.. brede stroom vloeistof, die
ergens uitbarst, 71. ruimte binnen de
sluitdeuren, 73. hoofd van een abdij, 74.
zie 12 verticaal. 76. meisjesnaam (afk.
v. Cornelia), 78. Sociaal-Economische
Raad, afk., S2. buiten dienst, afk., 84.
vorm van onderwijs, afkorting.
DE OPLOSSING VAN VORIGE WEEK:
tie zal alle medewerking verlenen op
dat auto's geparkeerd kunnen wor
den. Wie had gedacht, dat de eenheid
tussen de hervormde en de gerefor
meerde kerken zoveel mensen in be
weging zou brengen. De „18" hebben
wel een toon aangeslagen die in vele
harten weerklank heeft gevonden.
Het lijkt op Spanje, waar ineens iets
in beweging is gekomen, al is het
hier dan ook op een heel ander ter
rein, wat in stilte in de harten is
gaan leven of is blijven leven En
ook in ander opzicht kunnen we de
vergelijking doortrekken. Zowel de
hervormde als de gereformeerde offi
ciële kerkelijke instanties zijn met
deze verrassende gang van zaken
toch wel een beetje verlegen. Het
gaat om niet meer of minder dan om
„de eis tot hereniging", die door de
„18" is gesteld.
AARZELING
In de Hervormde Kerk is er aarze
ling, waaraan ds. Landsman uiting
geeft als hij schrijft: „En toch
ook van de Hervormde Kerk uit
gezien, zijn er genoeg aarzelingen en
bezwaren om niet alleen maar met
een hart vol vreugde en verwachting
naar Utrecht tc pelgrimeren- „De ge
reformeerde leuze blijft: geen eenheid
ten koste van de waarheid. De Her
vormde Kerk worstelt hiermee". De
19de eeuw is niet alleen die van de
doleantie en afscheiding.
Toen heeft ook de moderne weten
schap aan de deur van de kerk ge
klopt en geen bevredigend antwoord
gekregen. Ze is daarna eigen wegen
gegaan, maar liaar vragen zijn, in
nieuwe vormen levend en actueel".
Aldus ds. Landsman en hy voegt er
aan toe dat er daarom een kerkelijk
gesprek nodig is. Hy vraagt zich in
alle ernst af of dit nog mogelijk zal
zyn „als gereformeerden huisgenoten
zijn geworden". En dan gaat hy
voort: „Is die hevige vrijage met de
gereformeerden die blykbaar wel op
een huwelijk moet uitlopen, eigenüjk
niet erg onvriendelijk tegenover de
„oecumenische kerken" in Neder
land?"
Aan het eind van zijn artikel vraagt
hij of deze onderneming niet erg ris
kant is, zo iets als een strovuur? Hij
zal toch naar Utrecht gaan om mee te
doen aan het „abrahamietisch avon
tuur". Ook Abraham ging immers
niet wetende waar hij komen zou.
Wanneer ds- Landsman zo schrijft,
vertolkt hij wat er leeft in menig her
vormd hart.
BEZWAREN
Ook van gereformeerde zijde zijn be
zwaren tot uiting gekomen. Ze zijn er
van het begin af aan geweest en ze
zijn, begrijpelijk, veel sterker welke
van hervormde zijde worden geuit.
Deze actie heeft de mensen die in de
ze kerken leiding geven eveneens ten
zeerste verrast. In de Hervormde
Kerk is men er reeds lang aan ge
wend dat niet alle predikanten en
gemeenteleden keurig in het gelid lo
pen. In de Gereformeerde Kerken is
men daaraan nog niet zó gewend.
En nu ineens deze actie! In het num
mer van het „Gereformeerd Week
blad" van 18 mei is nog wat aan
dacht besteed aan het congres te
Utrecht, zij het ook dat dit gedeelte
lijk zijdelings is geschied. Dr. N, J.
Hommes schrijft rechtstreeks over
het congres in een artikel: „Een uit
nodiging, die uitsluit". Hij begint er
mee te erkennen dat hij toch wel erg'
zit met de gedeeldheid der kerk.
„Wie er de kwelling niet van kent,
heeft nog nimmer in de waarachtige
ootmoed last en lot der verdeeldheid
gedragen".
Maar dan komen zyn bezwaren tegen
de nitnodiging voor het congres te
Utrecht. Deze richten zich vooral te
gen „een ongeoorloofde en ongeluk
kige anticipatie". De 18 beginnen er
mee iets te stellen, wat pas na ern
stige ontmoeting en kerkelyk ge
sprek mogelyk is. „U hebt met die
ene uitdrukking over de niet langer
te dulden gescheidenheid, die U als
een visum In mijn paspoort wilt aan
brengen, mij en duizenden gerefor
meerden, die voor U niet willen on
derdoen in een zoeken naar eenheid
onder Clirist-gelovigen, de weg naar
dit congres geblokkeerd".
Hy vraagt dan de fout van deze anti
cipatie alsnog te herstellen. Maar zó
kan dr. Hommes niet naar Utrecht
gaan. „Hier zijn tot op heden nog
diepe kloven, waarover de bruggen
nog gebouwd moeten worden en zelfs
de mogelijkheid van bouw moet wor
den onderzocht".
VERWIJDERING
De actie van de 18 heeft in de Ger.
Kerken een andere actie uitgelokt,
die men reeds gewoon is de actie van
de 64 te noemen. Deze hebben in een
rondschrijven hun verontrusting uit
gesproken over wat zij „de geruisloze
verandering die zich in ons kerkelijk
leven voltrekt" noemen en die, naar
hun overtuiging een verwijdering be
tekent van „het schriftelijk uitgangs
punt van ons kerkelijk leven". Drie
dingen zyn er die deze 64 in het bij
zonder hinderen, de toenadering tot
de Hervormde Kerk, de besluiten van
de generale synode te Apeldoorn om
de vrijheid te geven tot gemeen
schappelijke kerkdiensten bij bijzon
dere gelegenheden) en het toenemend
streven toe te treden tot de Wereld
raad der Kerken. Prof. H. Ridderbos
dient deze 64 in het genoemd week
blad van antwoord op een wijze, die
aan duidelijkheid niets te wensen
overlaat, vooral wanneer zij eigen
synode aanvallen. Hij besluit dat hij
evenmin no 65 als no 19 wil zijn. Ook
prof. G. Brillenburg Wurth laat zich
in deze zelfde geest uit.
EERSTE VERGADERING
Het was in de eerste oorlogsjaren dat
er in de omgeving van Almelo de eer
ste gezamenlijke vergadering bijeen
kwam van hervormde en gerefor
meerde ambtsdragers. Professor H.
Ideologisch offensief
wordt voorbereid
Een medewerker beschrijft in de N.R.
C. de voorbereiding van 'n ideologisch
offensief, die heeft plaats gehad in
een bijeenkomst van Russische filoso
fen in Moskou. Er zijn aanwijzingen,
dat men er meer op uit is het chris
tendom en ook verschillende tenden-
zen van „burgerlijk reformisme" in
verscheidene pas in ontwikkeling
zynde Aziatische landen te vernieti
gen. Over de middeleu daartoe heeft
een van de secretarissen van het cen
trale partycomité Iljitsjew in een in
terview en op een bijeenkomst van
Bulgaarse leiders in Sofia gespro
ken. Ook het vaktijdschrift „Wopros-
si filosofii" kondigde een offensief
aan.
„Dit offensief moet in de eerste
plaats worden beschouwd als een te
genmaatregel van de marxistische
theoretici tegen de steeds sterker
wordende pogingen van de christe
lijke kerken om tot eenheid te ko
men. Een eventueel succes van bij
voorbeeld de pogingen van de paus
om te komen tot een unie van chris
telijke kerken, schijnen de communis
tische ideologen gevaarlijk te vinden.
Zij richten hun offensief dan ook in
de eerste plaats tegen de Rooms-
Katholieke Kerk.
In het jongste nummer van liet Rus
sische blad Filosofische Vragen
wordt gezegd, dat de christelijke
kerken „de belangrijkste rol in de
anticommunistische heksenjacht"
spelen. De Rooms-Katholieke Kerk
wordt voorts verweten dat zij zich
ten doel heeft gesteld „het commu
nisme op het theoretische vlak te
overwinnen". De stappen van de
paus om tot hereniging van alle
christenen te komen worden in dit
blad geschetst als „bemoeiingen alle
religieuze krachten voor de strijd te
gen het communisme te mobiliseren".
Ook in de bladen van de „regime
katholieken" van de Zuidoosteurope-
se volksdemocratieën worden derge
lijke gedachten naar voren gebracht.
Deze stryd, die in de ideologische
bladen van het wereldcommunisme
nog slechts in een stadium van voor
bereiding valt waar te nemen, is in
Polen reeds tot een ideologisch debat
gekomen. De r.-k. primaat van Po
len, kardinaal Wyszynski, heeft zich
in een scherpe preek tegen het „ge
organiseerde atheïsme" in dit land
gekeerd. Het hoofd van de Rooms-
Katholieke Kerk in Polen verwijt de
organen van de staat het atheïsme
te organiseren en te bevorderen en
meent dat de roonls-katholieken niet
alleen het recht, maar ook de plicht
liebben zich hiertegen tc verzetten.
Na deze preek werd kardinaal Wys
zynski voor de eerste keer sinds
lange tijd door een Pools communis
tisch blad scherp aangevallen. Het
blad van de partijorganisatie in War
schau, Zycie Warszawy, verweet de
kerkvorst „een atmosfeer van marte
laarschap en vervolging" te schep
pen. Het blad meent dat Wyszynski
van plan is de tot dusverre „rustige
betrekkingen" tussen kerk en staat
te verstoren, en verwijt de kardinaal
vooral geen verdraagzaamheid te be
tonen en de bewering te verspreiden
dat het christendom in Polen „door
het atheïsme om hals wordt ge
bracht". „Daarvan is geen sprake",
aldus het blad- In de Poolse pers zijn
echter wel uitlatingen te vinden die
maar ik rook ook lekkerI
