WEG
MOTTEN
Schouwens eerste
snelheidsmaniak
Lezers schrijven
DONDERDAG 26 APRIL 1962
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
19
HET WAS in 1912 dat hij, op
weg van Zierikzee naar Brou
wershaven, bij Zonnemaire
een bekeuring kreeg wegens
te snel en „roekeloos" rijden.
De heer Dijkman weet het
nog precies: het was vijftien
kilometer per uur.
Het was met zijn tweede
auto, een ééncilinder Dion-
Bouton, een Frans, nu bijna
vergeten merk. Daarmee bol
derde hij over de klinkerweg
tussen Zierikzee en Brou
wershaven.
Een degelijke wagen, die Dion-
Bouton. AUeen wat lawaaie
rig. Toen Dijkman de Dion
onder Zonnemaire opjoeg naar
15 kilometer per uur, ging er iets
mis met het koelwater. Om de een
of andere onwaarschijnlijke reden
kwam het tussen de overbren
gingsplaten, de zaak slipte en het
snelheidsmonster brieste en
rochelde met een geluid, of de
boel ieder ogenblik uit elkaar kon
klappen.
De veldwachter - zag er alleen
maar tempo in. Hij trok het boek-
j'e. Te snel en roekeloos gereden.
Hannes Dijkman was Schouwens
eerste snelheidsmaniak.
De eerste Zeeuw dus, die er op
het eiland een auto op nahield.
De derde auto op Schouwse grond
de heren, die in die dagen in
1907 de kastelen te Haamstede
en Renesse bewoonden waren
Hannes Dijkman nog juist voor
geweest. Dat Hannes de derde
automobilist op het eiland werd
was op zichzelf bijzonder genoeg:
toen hij zijn eerste auto kocht
was hij zeventien jaar.
In Nieuwerkerk, waar Hannes
molenaarsknecht bij zijn vader
was, wist men er niets van. Er
was wel een stil vermoeden. Han
nes was nog maar vijftien, in
1905 dus, toen hij het motorrijwiel
in Nieuwerkerk introduceerde.
Men keek het in het dorp eens
aan. Het was to verwachten ge
weest. Had Hannes op zijn tiende
verjaardag niet een fiets ten ge
schenke gekregen? Dat was de
tweede fiets in Nieuwerkerk. De
postbode en Hannes je waren toen
de snelste mensen van het dorp-
Maar de auto bleef voorlopig een
geheim. De heer Dijkman vertelt:
„Ik mocht er niet mee thuisko
men, althans niet méggen Ze
wisten er niets van. Ik stalde in
het geheim in de paardenstal van
het Huis van Nassau in Zierik
zee."
charmant ploffiefsje
Natuurlijk kwam men er achter
en men was toch wel een beetje
trots op Hannesje, die bij de ban
kier Rense in de Zierikzeese Post-
straat zoveel vertrouwen genoot,
dat hij het aankoopbedrag van de
auto. tweehonderdvijftig gulden,
zonder borg had kunnen lenen.
De auto was afkomstig van
een andere pionier op auto
gebied, de Goese heer Van
Strien, wiens nageslacht nog al
tijd in deze branche te vinden is.
Een advertentie, compleet met af
beelding, had Hannes enthousiast
gemaakt.
Wat voor merk het was, is het
molenaarsknechtje nooit geheel
duidelijk geworden. Het ding had
evenals zijn tweede auto, de Dion-
Bouton, met ijzer beslagen wielen
met houten spaken. Hij kan een
afbeelding tonen: in een zuinig
bewaard plakboek heeft hij alle
modellen verzameld, waarmee hij
over Schouwen heeft gereden.
Aan de samenstelling van dat
plakboek begon hij na de ramp,
toen al zijn fotomateriaal verlo
ren ging. Knipsels uit kranten en
periodieken zorgden voor een
nieuw1 archief. Het zijn niet altijd
authentieke foto's: zo heeft Dijk-
mans eerste wagen op de afbeel
ding een cardan „maar in die
dagen had je nog geen cardan-"
Een andere foto: „Deze kocht ik
in Zierikzee. Dat was veel later.
Het merk is al weg- Hoe heette
dat toch Er zijn er zoveel weg.
Een Spijker had ik, een Eysink,
dat waren vroeger dé wagens.
Overland, Presto. Adler, Brenna-
bor, die maakt ze ook al niet
meer- Dan heb ik nog eens een
prachtige bergbeklimmer gehad.
Een Miele- Die fabriek maakt nu
wasmachines."
Hannes Dijkman was als 21-jari-
fe ook de eerste inwoner van
chou wen-Du iveland, die een
vliegtochtje maakte. In 1911 met
Henri Bakker, die een demon
stratie gaf. Alweer in het diepste
geheim. De luchtvaartpionier Bak
ker zou met zijn zeildoeken, met
fietswielen uitgerust toestelletje
het woog 120 kg bij Oostcr-
land op een weiland opstijgen.
Bakker was wel bereid een pas
sagier mee te nemen. Voor vijftig-
gulden. Hannes had ze niet. Hij
fing naar een caféhouder, een ze-
ere Lievense. „Leen me eens
vijftig gulden, ik wil vliegen."
„Je kunt opvliegen" was de eerste
reactie van de onthutste kastelein,
die na een warm pleidooi van
Hannes toch zijn portefeuille
trok.
In een klaverveld had de jonge
Dijkman zijn ,,'s zondags goed"
verborgen. Op de dag van Bak
kers vlucht boven Duiveland zei
hij: ,,'k Ga nog maar een beetje
klavers maaien." De klavers ble
ven onaangeroerd, maar Hannes
genoot. Géén herinnering aan de
ze vlucht in het plakboek, waarin
alleen maar auto's te vinden zijn.
Een Minerva „dat was een
prachtwagen" de eerste typen
van Mercedes, Renault, Studeba-
ker en Ford. Zo'n honderd auto's
bij elkaar. Soms had Dijkman er
tien tegelijk. „Dat kon in die tijd,
want voor 25,had je al een
Fordje
„Een T-Ford?"
Óm zo'n vraag moet Hannes Dijk
man hard lachen.
„Een T-Ford?" herhaalt hij, half
geamuseerd, ha'if verontwaardigd-
„Die kwamen véél later-"
Als men dan op één van de ver
geelde foto's een exemplaar uit
de twintiger jaren aanwijst zegt
Dijkman: „Neen. dat is een nieuw
model, daar staat al een ruit op."
De grens tussen nieuwe en oude
modéllen. Een ruit. Een door Dijk
man ontworpen grens. Hij leeft
niet in het verleden. Daar is hij
veel te nuchter voor. Met dezelfde
nuchterheid heeft hij ook een
grens voor zichzelf getrokken:
als 73-jarige wil hij geen auto
meer besturen. Het gaat te snel.
Hij houdt zich bij de genoeglijke
dertig kilometer van een char
mant ploffietsje. Zo tuft hij door
Duiveland, in een tempo nog lager
dan de snelheid, die hem eens
als „hoogst roekeloos" op een
tientje boete kwam te staan.
Dijkman was er niet verbolgen
Dijkmans eerste
kocht ik in Zierikzee
een Presto
...witte Mercedes, bouwjaar 1901
over- Om zijn zaak te bepleiten
betrok hij vol goede moed een
plaatsje in de wachtkamer van
het kantongerechtsgebouw.
Maar toen de deurwaarder afliep
„De zaak Dijkman!" ving hij nog
juist een gedempt „Ik wil die
autobandiet wel eens zien" op.
Dat was de overigens beminne
lijke Dijkman te veel. „Een ban
diet ben ik niet" dacht hij en onder
het mompelen van „Gegroet, je
zult me hier niet meer zien
stevende hij naar buiten. Tien
gulden boete in een verstekzaak
zonder autobandiet. Die opmer
king is Dijkman altijd bijgeble
ven. Hij heeft zijn verdere leven
zó gereden,dat zij nimmer -be
waarheid is geworden.
HANNES DIJKMAN heeft ze tijdens de paasdagen, weer
zien vliegen. Zijn huiskamer, in Nieuwerkerk, ziet uit op
de weg Zierikzee-Zijpe. Vanuit een knus hoekje heeft hij ze
knusjes gadegeslagen. De maniakken, die honderd en meer
kilometers per uur rijden. Hoofdschuddend heeft hij ze nage
keken. ,.'t Is raak geweest", vertelde hij gisteren, „tachtig
procent reed fatsoenlijk. Maar de rest wilde voortdurend
voorbij, alles voorbij. Zijn ze de laatste op de pont geweest en
willen ze toch als eerste in de Westhoek aankomen. En daar
komen de ongelukken van. Honderd kilometer per uur is te
veel. Er zijn erbij, die honderdtwintig en nog wel meer rijden.
Bij die snelheden kun je niet reageren. En men doet tegen
woordig zo raar in het verkeer. Hoe dik
wijls zie ik hier op het kruispunt niet
auto's rijden met een knipperende rich
tingaanwijzer. Dan gaan ze gewoon recht
door. Trouwens, de auto's zelf zijn ook
niet meer zoveel waard. Neen, vroeger..."
Vroeger is voor de 73-jarige heer Dijkman een
wereld vol herinneringen aan een ontluikend
automobilisme. Dijkmanmolenaar Dijkman
van Nieuwerkerkheeft misschien wel hon
derd auto's gehad. Hij was de eerste Zeeuw
die op Schouwen-Duiveland een auto bezat.
Nu vindt hij, dat het veel te snel gaat. Toch
was hij
H. DIJKMAN
...nu veel te snel... (Foto P.Z.C.)
Advertentie
Hero hóórt er bij!
Genieten van vrijheid, in vakantie
en weekends. Daar hoort Hero-
bij! Die verrukkelijke zonnige zo--
merse dranken met het unieke
fruitaromaen de smaak voor élke
smaak. Geen wonder "dat Hero
vèruit favoriet is. Hero verhoogt
de zomerse genoegens ver
frissend, verkwikkend
Het grootste assortiment,
zuiverder van kwaliteit:per!
sinas - citroen - cassis -
ananas - cerise - frambozen
grapefruit.
helemaal üw smaak
Vrije lijst te Heinkenszand
(III)
Naar aanleiding van het stukje in
lezers schrijven van de heer A. de
Koster te Heinkenszand, wil ik gaar
ne enkele opmerkingen maken:
1. Het verbaast me dat iemand die
geen lid is van de partij gemeente
belang zo heel precies meent te weten
wat er op vergaderingen van deze
partij is gezegd.
2. Volgens bovengenoemd stukje zou
ik gezegd hebben tegen de heer Del-
lebeeke te zijn, omdat hij er toe had
medegewerkt een K.V.P.-wethouder
te kiezen, dit is geheel onjuist. Wel
was er 4 jaar geleden in onze partij
grote tegenstand tegen de wijze
waarop de heer Dellebeeke meende te
moeten omspringen met wethouders
zetels. Omdat men toen geen vertrou
wen meer in hem had is hij geschrapt
als lid van gemeentebelang.
3. Overigens is het belangwekkend
de woorden van oud wethouder C.
Nijsse te hebben gehoord, jammer
dat de heer Koster die woorden niet
hoorde, op de laatst gehouden verga
dering. De heer Nijsse belichtte toen
enkele feiten uit de 28-jarige raads
lidmaatschapperiode van de heer Del
lebeeke. O.a. was het zeer interessant
te vernemen hoe het eigenlijk kwam
dat de K.V.P.-werhouder, de heer Si-
monse, plaats moest maken voor de
heer Dellebeeke. Daarvóór waren n.l.
wethouder: de heer C. Nijsse voor ge
meentebelang en de heer Simonse
voor de K.V.P. Op bovengenoemde
vergadering heb ik kritiek uitge
oefend op het beleid van de heer Del
lebeeke.
4. Wat betreft de belangstelling van
de K.V.P. voor deze zaak, ik heb het
idee dat deze zich niet wenst te be
moeien met een interne zaak van ge
meentebelang. Wel zullen zij mis
schien belangstelling hebben voor het
huisbezoek dat de heer Dellebeeke
doet.
5. De heer de Koster weet wel wat
ik op de laatstgehouden vergadering
van gemeentebelang heb gezegd,
maar hij weet waarschijnlijk niet dat
de lijst waarop alleen nog de naam
voorkwam van de heer C. Dellebeeke,
met grote (overgrote) meerderheid
werd ingetrokken.
Ik meen het hierbij voorlopig te kun
nen laten.
Heinkenszand, Joh. Huissoon.
Onze vuilnisbelten (III)
Als vervolg op de ingezonden stuk
ken in de P.Z.C. van 18 en 20 april,
moge ik mij enkele opmerkingen ver
oorloven.
1. In het „boeiend" relaas over de
compostinrichting in Vlissingen, mis
te ik tot mijn verbazing de opmerking
van uw verslaggever over de enorme
vervuiling van de omgeving daarvan,
waartegen blijkbaar niets gedaan
wordt.
2. De vuilnisbelt in Vlissingen hoek
Singel-Bosjeslaan is nog maar kin
derspel vergeleken bij de vuilnisbel
ten in Middelburg („stad van cul
tuur") op de onbebouwde terreinen
in de Stromenwijk, waar aannemers
na oplevering van hun werk allerlei
rommel achterlaten en waar de om
wonenden alles neersmijten, wat ze
kwijt willen zijn. De overheid ziet dit
niet of doet er althans niets tegen.
3. Wat Vlissingen betreft: de ge
meentelijke overheid is zeer actief
wat betreft de verzorging van groen
stroken en plantsoenen, maar de fout
ligt primair bij het publiek, dat van
straten, pleinen en plantsoenen vuil
nisbelten maakt. Zie een gedeelte van
de Paul Krugerstraat, van de Van
Dishoeckstraat, van de Pres. Roose-
veltlaan.
De enige manier om dit veranderen is
opvoeding en bestraffing. Van beide
merkt men niets. Ook de krant schiet
in dit opzicht tekort in zijn beïnvloe
ding van de publieke opinie. Van de
actie „opgeruimd staat netjes" heb
ik weinig bemerkt en van de resulta
ten nog minder. Wat doet men op de
scholen tegen dit euvel en wat doet
de politie op dit gebied?
Moge deze ingezonden stukken tot
gevolg hebben, dat aan het euvel van
de vervuiling van onze steden spoedig
een radicaal paal en perk wordt ge
steld.
Middelburg, J. C. A.
VUdo beschermt uw winter-
garderobe de hele zomer
Vicieuze cirkel...
Indien iemand verre reizen
doet. dan kan hij veel verha
len. De honderdduizenden, die
met de paasdagen op stap zijn
geweest, worden stellig alle
maal overtroefd door de Duit
se dame, die op eerste paasdag
bij de Rotterdamse V.V.V. om
onderdak kwam.
Zij legde een stadskaart op de
balie, trok een cirkel rond een
aantal wijken en verklaarde
met grote stelligheid binnen
dit rayon een hotel te willen
bespreken.
Dit bracht de dienstdoende
employé in grote verlegen
heid, want hij had geen hotel
kamers in de binnenstad be
schikbaar en bovendien kon hij
uit de kaart geen wijs- Na vrij-
wat gepuzzel bleek hij een
kaart met „vicieuse cirkel"
van de goede Zwitserse stad
Bazel in handen te hebben. De
reislustige Duitse dame was in
een verkeerde trein gestapt en
daardoor ook aan het verkeer
de eind van de Rijn terecht ge
komen
Executies in Cubaanse
provincie Las Villas
Volgens uit Cuba in Miami, Florida,
aangekomen reizigers, zijn in de Cu
baanse provincie Las Villas, waar on
langs gewapend verzet tegen het be
wind van premier Castro is gepleegd,
executies uitgevoerd. De reizigers
noemden met name de steden Ca±«-
bazar de Sagna, Cienfnentes, Naga
bal en Encrucijado.
Verleden week heeft de regering in
Havanna de arrestatie in genoemde
provincie bekendgemaakt van een
aantal ondergrondse leiders. Zij wer
den beschuldigd van moord op leden
van Fidel Castro's militie.
