Het zilveren huwelijksfeest Koningin Juliana: „belangrijke iaak als moeder" Prins Bernhard: „Sober leven en hard werken" DONDERDAG 26 APRIL 1962 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT (Van een onzer redacteuren) De viering van het zilveren huwelijks feest van koningin en prins zal zich uit strekken van 29 april tot en met 9 mei. Het eerste gebeuren in de cyclus is op zondag 29 april om half elf de plechtige dankdienst in de Amsterdamse Wester- kerk. Het slot wordt gevormd door het bezoek van het koninklijk paar aan Den Haag, in de middag van 9 mei. Intussen mag niet vergeten worden, dat koningin Juliana en prins Bernhard eigenlijk al op 7 januari j.l. hun feest gevierd heb ben, al was dat dan in de huiselijke kring te Lech, hun geliefde wintersport- verblijf in Oostenrijk. Wanneer koningin en prins op 9 mei in Den Haag aankomen, hebben zij 's och tends al de provinciehoofdstad van Noord-Holland bezocht. De dag tevoren zijn Middelburg, 's-Hertogenbosch en Maastricht aan de beurt geweest, op 7 mei Leeuwarden, Groningen en Assen en op 5 mei Zwolle, Arnhem en Utrecht. Te Groningen, Middelburg, Arnhem, Den Bosch en Den Haag treedt vooral de jeugd op de voorgrond. DE KONINGIN. Waartoe behoort zij? Tot liet volk. Ze heeft 't eens aiilus geformuleerd, toen zij met de nog heel jonge Beatrix op het balkon van liet paleis op de Dam stond en de prinses vroeg: „Zijn al die mensen van mij?" „Neen", ant woordde de koningin, „jij bent van al die mensen". En tot haar gezin, zonder enige twijfel. Bij liaar inhuldiging heeft ze het de verzamelde volksvertegenwoordigers gezegd: „Ik wil met nadruk vaststellen, dat voor een koningin haar taak als moeder even belangrijk is als voor iedere Neder landse vrouw". Dat is de koningin, zich aan beide hoofdbestanddelen van haar ver antwoordelijkheden geheel ge vend. En zich gevend zoals zij is. Toen koningin Juliana op 9 janua ri van dit jaar de Utrechtse Buur kerk verliet, waar in rijen links en rechts de kisten met de doden van Harmeien stonden opgesteld, huilde ze. En ze deed geen moeite dat te verbergen. Haar moeder was anders; het tijdperk, waarin Wilhelmina re geerde, was anders. De oude ko ningin had zich door de jaren heen aangeleerd onder alle omstan digheden uiterlijk onbewogen te blijven, hoe groot haar innerlijke bewogenheid ook mocht zijn. Zij eiste van zichzelf alle vieren twintig uren van de dag een ijze ren zelfbeheersing om anderen een voorbeeld te zijn van vastbe radenheid en zelfvertrouwen. Slechts zó kon zij alle ongeluk en alle rampen, die haar en haar volk tussen de aanvang van haar rege ring in 1898 en de abdicatie in 1948 troffen, tegemoet treden. Deze uiterlijke onbewogenheid paste geheel in de bijna Victori aanse sfeer van het imperiale tijd perk, dat met de tweede wereld oorlog wel definitief ten einde liep. Wilhelmina heeft dit einde lang tevoren zien naderen. Zij had haar dochter opgevoed in een sfeer, die paste bij een volgend tijdperk. In grotere openheid, in ruimere vrijheid. Invloed En het is Bomhard van Lippe- Biesterfeld geweest, die door zijn persoonlijke invloed diiür voort ging, waar Wilhelmina was terug getreden. Zo is wat de koningin zegt en doet, niet denkbaar buiten woord en daud van de Prins der Nederlanden. Toen in de zomer van 1936 de prins van Lippe-Biestcrfeld in het leven van Juliana kwam, was hel al enige jaren slil geworden rond liet Huis van Oranje. Kort na elkaar waren aan koningin Wil helmina haar moeder en haar echtgenoot ontvallen. Koningin en prinses leefden in de beslotenheid van hun gezin hun eigen leven. Tijdens de wintersport in Zwitser land familiebezoeken in Duits land waren moeilijk geworden leerde de prinses haar toekomsti ge echtgenoot kennen. Zij waren het snel eens en in de eerste sep temberdagen werd de verloving bekendgemaakt. Nederland was van het onver wachte nieuws ondersteboven. Het raakte helemaal verbluft, toen de prins zich aandiende. In een open twoseater, die hij o, protocol! zelf bosturde en van waaruit h\j joviaal wuifde naar de menig te, die op het Noordeinde kwam samengestroomd. Een Duitse prins, twee jaar jonger dan Julia na. vlot en elegant gekleed, elke dag een verse anjer in het knoops gat. Een enthousiast jager, een fel ruiter, een coureur misschien. Ve len hebben wat tijd nodig gehad om aan hem te wennen. Prins en prinses hebben elkaar tijdens de duur van de oorlog maar weinig gezien. Zy verloren elkaar al onmiddellijk na hun aan komst in Engeland op 12 mei 1940 uit het oog. De prins keerde terug naar het contingent; de prin ses ging weldra met de prinsessen Beatrix en Irene door naar Cana da. Weer in Engeland ontving prins Bernhard daar een aanvullende vliegopleiding en sindsdien heeft hij het uniform niet meer uit ge had. Zelfs na de bevrijding had de prins, commandant van de Bin nenlandse Strijdkrachten, nog maar weinig tijd voor zijn gezin, dat vanaf 2 augustus 1945 werd herenigd op Soestdyk. Hoewel Den Haag de officiële re sidentie van de vorstin is, heeft koningin Juliana steeds de voor keur gegeven aan Socstdijk, waar vooral de kinderen zich vrijer konden ontplooien dan in een gro te stad. In die eerste dagen na de terugkeer woonde het prinselijk paar er op een wijze, die spotte met elk protocol. Lakeien waren er niet. Het dienstpersoneel be stond uit soldaten, die nog in Nor- mandië waren geland. De Duitse bezetters hadden het paleis volle dig uitgewoond. De doodgewoon ste dingen ontbraken een kap stok bijvoorbeeld. Wanneer er be zoekers kwamen, zei de soldaat lakei soms: „Gooi uw jas maar over de balustrade". En wanneer de bezoeker dan van zijn gesprek met de prinses terugkwam, had hij alle kans, dat een van de prin sessen in zijn jas door de gang liep te paraderen. De prins kan zich nóg niet goed houden, wan neer hij dit verhaal vertelt. Het koninklijk gezin houdt wel een beetje van dit soort noncon- formisme en het Nederlandse volk, dat op zijn tijd de Gouden Koets en het ceremoniële tenue toch ook wel weet tc waarderen, heeft een groot innerlijk plezier bij het vernemen van dergelijke episoden. Vooruitstrevend Na haar kroning heeft de konin gin zicii omringd met adviseurs, die niet ontdaan zijn van vooruit strevende denkbeelden haar man wel op de eerste plaats! In politicis bewaart zij een strikte objectiviteit. De vroegere minister-president, dr. Willem Drees, heeft daarover geschreven: „Bij een van de naar gebruik slepende kabi netsformaties heb ik de koningin eens gezegd, dat ik mij kon voor stellen met hoeveel kritiek en in nerlijk ongeduld zij moest staar tegenover het politieke touwtrek ken, ook al scholen daarachter natuurlijk zeer reële meningsver schillen. Naar buiten heeft de ko ningin echter nooit van haar on geduld doen blijken. Wat zij soms ook mag hebben gedacht, zij heeft altijd onpartijdig en objectief,, maar tevens actief oplossingen bevorderend, haar koninklijke taak vervuld". Koningin Juliana, de hoedster van de staat. De koningin als mens is daarvan niet los te maken. Haar toespraken getuigen daarvan. Ze schrijft ze zelf behalve die, wel ke staatsstukken zijn en waarvoor de regering verantwoordelijk is. En ze bestaan beslist niet uit fra sen. De koningin zegt in haar toespra ken: „Laten wij onszelf niet min der achten dan een ander, en vooral ook niet méér. Beide doen wij, Nederlanders, te vaak en dan zijn we moeilijk in de internatio nale omgang". En over de mens zegt zij: „Hoe wil men zich mensen met een le vende ziel voorstellen, die zich niet kunnen uiten in het scheppen van een goed bestaan voor hun medemens. Het menselijk geslacht zou één geslacht moeten zijn". En over de intermenselijke ver houdingen: „Neem de medemens zoals hij is. in zijn hulpbehoevend heid, die niet kleiner is dan die van Uzelf. Heb eerbied voor zijn leven en talenten en voor zijn po gingen ten goede. Geef hem de waardigheid, die ge persoonlijk zoudt willen genieten en dan nog met interest". Tot de jeugd tenslotte: „Het geeft hoop voor de toekomst, dat de jongeren over het al gemeen sterk reëel zijn inge steld, dus op dat wat werke lijk is; dat ze dan ook kri tisch zijn, dus alles willen ontleden en begrijpen en dat ze tenslotte van aanpakken willen weten". De foto's op deze pagina werden ter gelegenheid van het zilveren huwelijksfeest xfan koningin en prins gemaakt door de fotografen J. Hamelberg linksboven en on der) en H. Zandvoort (rechtsbo ven). Wat in 1936 de regeerders van liet toenmalige Duitsland ge dacht hebben bij de verloving van een Duitse prins met een Nederlandse prinses, zal wel nooit bekend worden. Maar wel is bewaard gebleven wat pal voor de omineuze meidagen van '40 in het hoofd speelde van Adolf Hitler. Op 2 mei 1940 werd de commandant van de luchtlandings troepen voor de operaties in Nederland, generaal Student naar het hoofdkwartier van de Fiilirer ontboden. Daar werd hem gezegd, dat hij persoonlijk garant stond voor het welzijn van do leden van het koninklijk gezin. „U dient ervoor to zor gen", zei Hitier, „dat de koningin en de leden van de konink lijke familie hoe dan ook onverlet worden gelaten". En 0111 de nadruk, die op deze order lag, nog te bevestigen, kreeg de generaal het bevel op schrift mee. Student, die de episode later ver telde aan de Britse militaire com mentator, captain Liddell Hart, voegde eraan toe, dat de Führer zeer geïmponeerd was door de po pulariteit, die het huis van oranje zowel in Nederland als in de we reld genoot. De prins, die in de vroege septem- berdagen van 1936 met zijn open Ford op het Haagse Noordeinde kwam voorrijden, heeft zich bij het Nederlandse volk stormender hand een plaats in die populariteit veroverd. Meer dan ooit is Nederland ervan overtuigd, dat koningin Juliana zich moeilijk een meer passende levenspartner had kunnen kiezen dan prins Bernhard. Hij heeft be wezen de bestierende echtgenoot te zijn. die de koningin nodig heeft. Hij heeft getoond zijn moei lijke positie van de man naast de kroon een positieve inhoud te kunnen geven. Daarbij is een bij zonder diplomatiek gevoel 1 nodig voor wat wel en niet kan en soms: voor wat moet. durven geven. De prins heeft wél gevlogen: als waarnemer in een Liberator bommenwerper, o.a. bo ven V 1-startplaatsen nabij Calais. Weinig bekend is, dat de prins na zijn vertrek uit Nederland met de Britse jager Codrington, terstond is teruggekeerd en 11a de ineen storting van het geallieerde front in Frankrijk opnieuw moest zien te ontkomen. De oorlogsomstandigheden bleken overigens al spoedig handen vol werk te geven aan ieder die maar tot de geallieerde inspanning wil de bijdragen. Zo werd de prins in Engeland eerst hoofd-verbin- dingsofficier tussen de Nederland se strijdkrachten en het geallieer de opperbevel, later bevelhebber van de Nederlandse strijdkrach ten. Zakenman Toen zij als koningin zou worden ingehuldigd, schreef het protocol voor, dat de toekomstige vorstin als eerste de kerk van de eedsaf legging diende binnen te gaan en dat de stoel van de prins achter de hare zou staan. De toekomstige koningin wenste deze symboliek niet te handhaven. Ze zei tot haar dignitarissen: „Heren, ik ben wet tig getrouwd". Dat betekende zo veel als: we gaan samen van het paleis naar de kerk en in de.kerk zitten we, als man en vrouw naast elkaar. De oude koningin heeft vermoede lijk aan haar levenslustige schoon zoon danig moeten wennen. Ook de prins was zoals zijn vrouw weinig geneigd zich bij aloude vormen aan te passen. In Enge land haalde hij zijn militair vlieg brevet. Prinses Wilhelmina heeft er geen geheim van gemaakt, dat zij haar schoonzoon liever niet op oorlogsvluchten zag. Zij heeft echter op de vraag, of de prins nooit een raid had meegemaakt, geen duidelijk negatief antwoord Prins Bernhard is zeer actief in het bedrijfsleven. Hij is commis saris van de Kon. Nederlandse Jaarbeurs, van de Hoogovens, K. L.M. en Fokker. Hij zit in com- missarissenvergaderingen (bij de K.L.M. lange tijd ais enige met vliegtechnische ervaringen voert ook daarbuiten veel bespre kingen. Grote verdiensten heeft hy zich voor Nederland verworven door als goodwill-ambassadeur allerlei landen van de vrije wereld te be zoeken en er Nederlandse export belangen te bepleiten. In het voor jaar van 1950 vertrok hij voor het eerst, naar Zuid-Amerika en de West. Zyn gedachten over de Ne derlandse economische activiteit in de door hem bezochte gebieden, gaf hij andermaal een uitgespro ken vorm. Zo noemde hij de opvat ting in Nederland, dat er in Suri name niet veel te beginnen viel, volkomen fout. Eens vertelde hij op Schiphol, dat het Nederlandse bedrijfsleven zijn kansen elders niet grijpt. „Het kijkt te weinig in de toekomst", zei de prins ver ontwaardigd. Zelf heeft hij eens, in Argentinië, eigenhandig een or der van tweehonderd miljoen voor de levering van spoorwegloco motieven ingepalmd. In Chili heeft de prins eens ge zegd: „De koningin regeert het land, ik regeer het huis". Dat gaat niet zonder zorgen. De prins heeft een open oog voor de realiteit. Enkele maanden gele den heeft hij eens in een toe spraak gezegd, dat de vrije zater dag niet alléén zaligmakend is en dat werken ook gezond genoemd mag worden. Er waren er toen, die dat helemaal niet zo leuk ge zegd vonden. Maar dit is iets, wat de prins helemaal meent. Op de jaarlijkse kerstbijeenkomst van het gezamenlijke personeel van de paleizen zei hij: „Ik wens U voor spoed in het nieuwe jaar, maar niet te veel. Ik wens U genoeg te genspoed om U te dwingen tot strijden, want alleen strijdend zul len wij werkelijk leven". Het is een woord, dat geheel past bij de man. Sober leven en hard werken, dat zijn de startpunten geweest, van waaruit Nederland in de wereld groot is geworden. Het zijn misschien wat burgerlijke startpunten, maar ze gelden nog steeds, voor iedere zaken- en han delsman. De prins, die terstond na zijn komst in ons land deze tradi ties ontmoette, heeft er zich wel bij bevonden.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1962 | | pagina 13