PAGIMA
Ouders van afwijkende jeugd
kampen met moeilijke vragen
SCHADELIJKHEIDSGRENS IS
AL GAUW OVERSCHREDEN
ZATERDAG 14 APRIL, 1962 PliOVINGlALE ZEEUWSE COU RA NI
Zorg voor geestelijk gehandicapten
Groninger ouders losien hun
problemen doelmatig op
(Van onze redactrice).
„Wat zal er met mijn kind gebeuren, als ik er niet meer ben?" Dit
ïs een vraag, die de ouders van geestelijk gehandicapte kinderen zich
veel en vaak stellen. Wat zal er met het kind gebeuren, wanneer de
ouderlijke zorg, de geborgenheid van het gezin, zijn weggevallen?
Waar moet het heen? Hoe zal het zich redden? Waar zal het begrip
vinden? Waar wordt het liefdevol opgevangen
Dit z\jn heus geen wagen, die met een „Dat komt allemaal vanzelf
terecht" kunnen worden opgelost. Want er is In ons land een schrijnend
tekort aan tehuizen, waar geestelijk gehandicapten kunnen worden
geplaatst. En dan komt nog helemaal niet in het geding of men in
dergelijke inrichtingen de geestelijk gehandicapten een werkelijk tehuis
kan bieden.
alle vormen van geestelijke stoor
nissen (soms gepaard gaande met
lichamelijke) voldoende scholen
voor b.l.o. Daardoor moet een
aantal kinderen naar internaten,
die veel geld kosten. En dat, ter
wijl de ouders van deze kinderen
toch al veel extra financiële las
ten hebben.
Engeland bijvoorbeeld heeft deze
kwestie veel beter opgelost dan
wij. De Engelse Education-Act
van 1944 bepaalt, dat het onder
wijs aan afwijkende kinderen
kosteloos is en dat elke gemeente
verplicht is te zorgen voor pas
send onderwijs hetzij ter plaatse,
hetzij op een internaat elders. Bij
ons is alleen het onderwijs op een
b.l.o.-school kosteloos. Alleen wan
neer dat hard nodig is, verleent
een gemeentelijke dienst voor so
ciale zaken bijstand. Diezelfde
dienst zal'in het algemeen ook be
middelen wanneer plaatsing in een
(duur) tehuis noodzakelijk is.
Maar waar niet is, verliest zelfs de
keizer zijn recht. En zo gaat het
in de tehuizen ook, als er geen
plaats is.
Daarom temeer getuigt het initia
tief, in Groningen genomen, tot
een waardiger en menselijker
huisvesting voor deze groep van
onze bevolking, van doortastend
heid en verdient het op grote
schaal navolging.
Hier praat men
zo weinig over
Ouders, die de zorg hebben
voor een geestelijk gehandi
capt kind, zien met angst
en beven liet moment tege
moet, waarop liun zorg weg
valt en hun kind het zonder
hen zal moeten stellen. Dit
is een probleem, waarover
weinig wordt gepraat, waar
voor moeilijk een oplossing
is te vinden en waarvan het
grote publiek maar heel
weinig weet.
Toch is het nodig de muur
van wanbegrip, die de maat
schappij heeft opgebouwd
als afweer tegen de geeste
lijk gehandicapten, neer te
halen en meer begrip op te
brengen voor hun problema
tiek, die niet gering is. Over
de zorg voor geestelijk ge
handicapten en over enige
problemen ivordt geschreven
in twee artikelen, 1
hierbij het eerste.
Yoghurt populair
In de Nederlandse gezinnen kan men
in de laatste jaren een stijgende
waardering constateren voor
yoghurt, het friszure produkt, bereid
uit gepasteuriseerde melk met be
hulp van speciaal gekweekte bacte
riën. De cijfers spreken ook hier een
duidelijke taal: het gemiddeld ver
bruik per hoofd van de bevolking was
in 1950 2,8 kg, in 1955 6,2 kg, in 1956
9,3 kg. Het totaal verbruik bedroeg
in ons land in 1950: 28.000 ton, in
1955: 67.000 ton en in 1960: 106.000
ton.
In de laatste tien jaar is er dus een
gemiddelde toeneming van het totaal
verbruik met meer dan 25 per
jaar. Het zijn zeker niet alleen zieken
en herstellenden, maar ook kemge-
zonden, die van yoghurt genieten.
Schoenmeubel
Gezien op de Huishoudbeurs: een
meubeltje dat weliswaar qua vormge
ving niet om over naar huis te schrij
ven is, maar waarvan het praktisch
nut elke vrouw onmiddellijk zal aan
spreken namelijk een „schoenen-
meubel". Het is een smal kastje dat
bijvoorbeeld langs de muur van gang
of hall maar weinig ruimte inneemt,
van boven drie laatjes naast elkaar
heeft en daaronder een met een klep
af te sluiten ruimte, waarin verschei
dene paren schoenen een plaats kun
nen vinden. Wordt het in gang of
hall geplaatst, dan zijn de laadjes
handige bergplaatsen voor hand
schoenen en sjaals; wie het meubeltje
liever in de slaapkamer zet, kan er
een toilettafel van maken. Mannen
met een „timmermansoog" kunnen
zo'n schoenenmeubel ongetwijfeld in
een paar vrije zaterdagen zelf maken.
vwvwwwwvwwvwwwwwwwv
Huize Blankeweer in Noordla
ren is een fraai oud landgoed
vlak onder de rook van de stad
Groningen. Het biedt nu plaats
aan 2.) meisjes en vrouwen. De
ze alleenstaande geestelijk ge
handicapten wérken overdag in
eigen huis aan bijzonder fraaie
handwerken, die worden ver
kocht. De wandkleden, schort-
jés êh 'tassen zijn bijzonder in
trek.
VOORZICHTIG MET „OZONISATOR"!
(Van onze redactrice)
Na bet lioogtezonapparaat, aange
prezen met termen als „bruin wor
den zonder wintersport" en „lepels
gezondheid binnenshuis", is er op
huishoudbeurzen en tentoonstellin
gen een nieuw apparaat verschenen
dat ons diezelfde lepel gezondheid
belooft via „ozonrijke lucht van de
bergen." Niet alleen op beurs en
expositie, ook door middel van huis-
aan-huis bezorgde folders tracht men
de goedgelovige huisvrouw ervan te
overtuigen, dat een ozon-produce-
rend apparaat liet enige is wat nog
aan liet geluk en de gezondheid van
haar gezin ontbreekt
Wie een foldertje over dat wonder-
apparaat leest, vraagt zich af of
inderdaad „ozon" s*pnrndiir.p.i
wordt door dit nieuwste bloemetje
Ouders van geestelijk gehandicap
te kinderen hebben zich landelijk
aaneen gesloten in de algemene
oudervereniging Helpt Elkander,
een protestants-christelijke vereni
ging en een rooms-katholieke ver-
eniging. Onze provincie kent, voor
zover ons bekend, geen afdeling
van één dezer ouderverenigingen.
En dat is jammer, als men ziet
wat deze ouderverenigingen kun
nen bereiken.
Om dat te kunnen zien moeten we
naar Groningen. De afdeling van
Helpt Elkander, die daar werkt,
bleef niet alleen praten over de
problemen, waarvoor men zich ge
plaatst zag. Het leek de ouders
daar een uitzichtloze zaak te
wachten op voldoende initiatief
va.n de overheid. In november '57
richtte de afdeling een soort doch
tervereniging op. Dat werd het
Algemeen Welzijns Fonds, waar
van het bestuur werd gevormd
door ouders van geestelijk en
lichamelijk gehandicapten en men
sen, die anderszins bij dit pro
bleem betrokken zijn.
Indirect voor het
eigen kind
Het A.W.F. kocht een fraaie villa
vlak bij de stad Groningen en in
het jaar 1958 werd Huize Blanke-
j in de prachtig aangelegde tuin
5 van Huize Blankeweer brengen 3
de bewoonsters haar vrije tijd S
door.
In Usquert. (noord Groningen
staat Huize Langelieerd, waar
jongens en mannen zijn opge
nomen. In de grote tuin vinden
zij hun dagelijks werk.
weer in Noordlaren officieel ge
opend. Het biedt plaats aan 24
geestelijk gehandicapte vrouwen
en meisjes, die alleen staan.
Dat alleenstaan is het nu juist.
Want de ouders, die met dit
werk zyn begonnen en die
daarvoor gelukkig enorme
steun kregen van particuliere
z\jde, deden dit indirect voor
hun eigen kind. Immers wan
neer zij, de ouders van thans,
er niet meer zijn, mogen zij
verwachten, dat hun werk
wordt voortgezet door andere
ouders voor him kinderen.
En met dat doel voor ogen werkte
het Algemeen Welzijns Fonds ver
der. In december van het vorige
jaar werd een huis voor mannen
en jongens in Usquert (noord
Groningen) geopend en het plan
is binnenkort een derde huis te
openen in Warffum, weer voor
meisjes. Dat huis in Warffum
werd het A.W.F. nagelaten door
een inwoner van Warffum, die in
januari 1960 overleed.
Nu drie huizen
Een particulier initiatief, dat
eigenlijk weinig kans van slagen
leek te hebben, is dus op grootse
wijze gerealiseerd.
Groninger ouders beschikken
thans over drie huizen voor alleen
staande geestelijk gehandicapten.
De opzet van hun werk was uniek,
niet alleen in Nederland, maar
zelfs in Europa.
Dezë drie huizen in Groningen
vormen een stap in de goede rich
ting, maar die stap is niet meer
dan een druppel op een gloeiende
plaat. Men weet bij lange na niet
hoe groot het aantal geestelijk ge
handicapten is in ons land. Men
weet wel, dat liet tekort aan te
huizen voor hen schrikbarend
groot is. Onulat er te weinig te
huizen zjju worden deze mensen
soms ondergebracht in bejaarden
tehuizen of sanatoria. Ook de
outillage van de beschikbare bui
zen laat te wensen over.
Financiële lasten
Het onderwijs voor geestelijk min
der begaafden heet in ons land het
buitengewoon lager onderwijs,
maar er zijn nog niet overal voor
BOEKBESPREKING
WOOMITSCH EN W00NCVLTVUR
Toon me hoe ge woont,
en ik sal U zeggen wie
ge zïjt". Het is een va
riant op een bekend
gezegde, dat W. H. N.
van Eijlcern heeft ge
bruikt in zijn boekje
„Wöonlcitsch en Woou-
cultuur'', dat, evenals
„Van Houwen en Trou
wen" verscheen bij de
uitgeverij van het Ne
derlands Instituut voor
Bedrijfspedagogie in
Zeist. Het is liet twee
de deel van de serie
Stijl en Smaak.
Het is een boekje, dat
we met bijzonder, veel
genoegen hebben door
gelezen. De schrijver
zegt in zijn inleiding,
dat het boekje aller
minst de pretentie heeft
een handboek voor wo
ninginrichting te zijn.
Het wil slechts met de
lezer babbelen over het
huis en zijn inrichting
in deze tijdaldus de
heer Van Eijlcern.
Daarin is hij dan voor
treffelijk geslaagd. Be
paald niet oppervlakkig
is hi j ingegaan op vele
aspecten van huisin
richting als kamerinde
ling. stijl van meube
len, combinatie van oud
en nieuw, kleurencom
binaties en de indeling
run het huis.
Het boekje is ook met
veel begrip geschreven.
Begrip vooral voor de-
mensen, die een, ivat
onze tijd ouderwetse in
richting pleegt te noe
menhebben gekozen.
Daarmee doelt schrij
ver op bijvoorbeeld het-
bankstel in de zithoek.
De kleurencombinaties,
die we daarmee kun-
in de techniseh-huishoudelijke won-
dertuin, en of men dat eventueel
geproduceerde ozon zomaar zonder
bezwaar kan inademen.
Vragen die ook de Nederlandse Huis-
houdraad zich heeft gesteld, en ver
volgens voorgelegd aan een ter zake
kundige instantie: het Rijksinstituut
voor de Volksgezondheid te Utrecht.
Het antwoord van dit instituut
speekt voor zichzelf:
„Nadat het ozon, als een vorm
van actieve zuurstof was ontdekt,
heeft men bemerkt dat na on
weersbuien een kleine hoeveelheid
ozon in de atmosfeer ontstaat en
dat deze ozon het langste stand
houdt in niet-verontreinigde lucht.
Hieruit ontstond enerzijds het be?
grip „ozonrijke zeelucht" waar
aan een klank van gezondheid en
ievensvreugde was verbonden
terwijl anderzijds getracht werd
deze ozon te gebruiken ter ver
betering van de atmosfeer bin
nenshuis. Uit dit laatste idee zijn
diverse apparaten geboren die
ozon „binnenskamers" brengen."
Het gevaar
Aan dezé wetenschappelijke verkla
ring omtrent het begrip „ozon"'voegt
het instituut dan nog de volgende
waarschuwing toe:
„Inmiddels is echter uit onderzoe
kingen steeds duidelijker gebleken
dat het gedurende langere tijd in
ademen van lucht, waarin aantoon
bare hoeveelheden ozon aanwezig
zijn, schadelijke gevolgen kan heb
ben. Voor arbeiders in bedrijven
waar met ozon wordt gewerkt, zijn
dan ook maximaal toelaatbare con
centraties vastgesteld, die bij 0,1 a
0,2 mg ozon per kubieke meter lucht
liggen.
Deze grenswaarden zijn bedoeld voor
volwassen, gezonde arbeiders. Voor
huiselijk gebruik, waarbij ook kin
deren, zwakken en zieken betrokken
kunnen zijn, is het verstandig deze
grenswaarde op zijn minst tienmaal
lager te stellen op 0,01 mg ozon
per kubieke meter lucht dus
Uit dit rapport wordt wel duidelijk
dat liet gebruik van een „ozonisator"
in huiskamer of kantoorruimte inder
daad schadelijke gevolgen kan heb-
'_en, wanneer men niet weet welke
concentratie aan ozon door het ap
paraat in de lucht wordt gebracht.
Een te hoog ozongehalte is ongezond
en aangezien de „schadelijkheids-
grens" laag ligt, wordt deze marge
al gauw overschreden „Uitkijken
niet ozon", blijft dus het parool
~öan ozohh)
tot ozontv
Het korte kranteberichtje over
de Franse topmannequin, die
op haar hotelkamer zelfmoord
pleegde nadat haar ware leeftijd aan
het licht was gekomen, zal door ve
len wel met een ironisch hoofdschud
den zijn gelezen.
Wie doét nu zoiets onzinnigs en over
drevens; daar moet men nu weer een
wat theatrale Frangaise voor zijn
om zo'n tragische consequentie te
trekken uit een zo simpel feit. Een
officiële instantie, de grenscontrole
in dit geval, ontdekt dat een jongeda
me, op het oog nauwelijks dertig, in
feite de vier kruisjes op de slanke
rug draagt.
zy heeft alle moeite gedaan dit te
verbergen, tot er zelfs knoeien met
haar paspoort aan te pas kwam
een ernstiger zaak dan zij misschien
in haar zenuwachtige angst heeft be
vroed.
Natuurlijk werd er toen werk van
gemaakt, serieus grensambtenaren-
werk, want het wegbranden van een
geboortejaar kan wel uit duisterder
motieven voortkomen dan vrouwelij
ke ijdelheid. Maar als dat werkelijk
en alleen erachter blijkt te zitten, is
men weer Fransman genoeg om het
incident niet een glimlach af te doen.
Een vrouw blijft een vrouw. Madame
mag zich in het dagelijks leven best
tien jaren cadeau doen, maar vooral
nooit op een oficieel stuk papier.
Voila.
Was het alleen maar vrouwelijke
ijdelheid? Ik waag het te be
twijfelen, als ik denk aan dat
stille witte gezicht op het kussen van
dat overschillige hotelbed. Pleegt een
vrouw van veertig, die een harde en
slopende werkkring heeft waar men
heus wel leert zichzelf staande te
houden, zo maar uit een beetje ge
krenkte ijdelheid zelfmoord Of
dreef een reële angst haar tot die
wanhoopsdaad
Angst om aan de kant te komen
staan, brodeloos te worden, te ver
pauperen misschien? Een jeugdig
uiterlijk was een onverbiddelijke
voorwaarde voor het werk waarmee
zij haar brood verdiende. De hyper-
slanke mode vraagt een meisjesach
tig figuurtje en gezichtje; in de illu
soire wereld van de Haute Couture
bestaan, als men de modellen gelo
ven mag, geen fiks uitgegroeide
vrouwen van middelbare leeftijd.
Zelfs de Venus van Milo zou geen
ee /\nqst oooz de leeftijd
nen bereiken, worden
uitvoerig uit de doeken
gedaan. Ideetjes doet
de schrijver aan de
hand, niet alleen aan
hen, die hun huis nog
moeten inrichten, maar
ook aan diegenen, die
hun huis al sinds enige
tijd hebben ingericht.
Nu zijn er wel aanwij
zingen, die in deze tijd
met. gebrek aan ruim
te niet. op te volgen
zijn, maar het staat
uiteraard- een ieder vrij
datgene er uit te pik
ken dat hem of haar
van pas komt.
Er is d-uidelijk veel zorg
besteed aan de samen
stelling. De foto's zijn-
goed en zij verduidelij
ken en illustreren de
tekst op ccn plezierige
wijze.
Recept van een
Engelse pudding
Als Hollandse huisvrouwen eens een
keer „buitenlands" koken, gaan ze
meestal te rade bij de Franse, de Ita
liaanse of de Oosterse keuken. De
Engelse keuken bijvoorbeeld wordt
bij voorbaat afgewezen op culinair
terrein hebben onze buren aan de an
dere zijde van de Noordzee niet zo'n
geweldige reputatie! Voor degenen
die zich niet door deze reputatie laten
afschrikken, is hier het recept van de
beroemde Engelse Yorkshire-pud
ding, die helemaal geen pudding is
maar een soort pannekoek. Hij wordt
gemaakt van een vrij dik beslag van
melk, bloem en een snufje zout, dat
vervolgens niet in de koekepan, maar
in de oven tot een dik soort panne-
koek wordt gaar gemaakt. Het resul
taat is niet als nagerecht bedoeld,
maar als vervanging' van de aardap
pel bij de warme maaltijd en als
deze „pudding" goed gelukt is,
smaakt hij helemaal niet gek bij wat
gemengde groente: doperwtjes, niet
te gare spruitjes en wat sla met to-
1 maten.
voet aan de grond gekregen hebben
op het tapijt van de wereldbefaamde
salons. En al had zij zich in een mo
dern tailleurtje of completje kunnen
wringen haar gezicht zou veel te
wijs en zelfbewust gedetoneerd heb
ben tussen de frêle uitdrukkingloze
meisjesgezichtjes der goedgetrainde
mannequins.
Met veertig jaar kan men van de
ingewijden geen toegevendheid
meer verwachten: dan wordt
men geacht door de jaren dusdanig
te zijn gerijpt dat men een „oud" ge
zicht heeft en een figuur en hou
ding die onherroepelijk veel van hun
slankheid en buigzaamheid hebben
ingeboet.
Er is een onverbiddelijke leeftijds-
streep waar men niet overheen kan
stappen, met alle verbeten kunst- en
vliegwerk niet. Een mannequin van
veertig is oud in meer dan één zin,
en oud zijn staat gelijk met uitge
rangeerd. Wat moet een mannequin
beginnen, als zij eenmaal op dat do
de spoor is terechtgekomen?
Wij leven, ook wat dat betreft, in
een merkwaardige tijd. De vrouw
heeft een status bereikt waarin zij
geestelijk en maatschappelijk nage
noeg voor vol wordt aangezien, zich
op vele terreinen des levens kan la
ten gelden en dus niet langer van
haar meer of minder geslaagd uiter
lijk voorkomen afhankelijk is om
van haar kost en onderdak verze
kerd te zijn.
Een met weinig lichamelijke attrac
ties bedeelde vrouw kan zich met
diploma's of vakbekwaamheid heel
wel staande houden en zelfs ruim
schoots haar brood verdienen.
Maar tegelijkertijd verlangen juist de
jongste, modernste beroepen een
combinatie van jeugd, charme en
aantrekkelijk uiterlijk. Een stewar
dess, een mannequin, een receptionis
te, een fotomodel, een televisieom
roepster moet het zoal niet van
haar uiterlijk hebben dan toch be
schikken over een alleszins aantrek
kelijke buitenkant.
En in dat geval van de stewardess
en de mannequin zijn zij bovendien
streng aan een leeftijd gebonden. Vol
wassen worden is in die beroepen
blijkbaar een hoogst ongewenste toe
stand: op de leeftijd dat zij werkelijk
mens met ervaring en verantwoorde
lijkheidsgevoel zjjn ligt haar ontslag
brief getekend. En achter haar
staat alweer een file van jong, slank
en fleurig vrouwvolk te trappelen om
haar plaats in te nemen.
Is het wonder dat een vrouw in zo'n
dwangpositie, die alleen maai- dit
bepaalde werk verstaat en zich,
alle hardheid ten spijt, daarin thuis-
voelt, met alle middelen vecht om die
illusie van jeugd en aantrekkelijk
heid te handhaven?
En misschien heeft nog een dieper
instinctiever angst dit ongelukkige
schepsel gedreven tot de laatste
sprong uit de narigheid. Het was een
zeer opmerkelijke Franse roman over
de Francaise, waard om uitvoerig in
deze kolom besproken te worden, die
mij dit onverwacht onthulde: de
angst om als vrouw niet langer mee
te tellen, omdat zij niet langer bege
renswaardig is.
SA SKI A.