SCHEEPSMOTOREN IN
GEDISCIPLINEERD
SYSTEEM
Motorenfabriek Smit
Bolnes N.V.-Zierikzee
ZATERDAG 24 MAART 1962
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
0
..licht en ruimte in de
fabricagehal..
Scheepsmotoren maken ze bij de
Motorenfabriek Smit Bolnes n.v. te
Zierikzee en wel voortstuwingsmotoren voor
kustvaarders, hulpmotoren voor grote
zeeschepen en de aandrijvingen voor bag-
gerpompen. Op het ogenblik doen ze dat met
o.m. 67 zogeheten uurloners, die gehuld in
blauwe overalls, met op de borst in rood de
initialen „S B", de indrukwekkend ruime
machinehal (65x77 m en 8 en 12 meter hoog)
aan de Steenbakkerij weg bevolken. Aan het
einde van dit jaar zullen het honderd mannen
moeten zijn.
Het begon in september van het vorig jaar
met negen knapen van de ambachtsschool,
die onder aanvoering van een voorman en
een baas, afkomstig van L. Smit Zn., Kin
derdijk, pionierden in de pas verezen staal
constructie, waarvan de muren ten dele nog
A an het hoofd van de N.V. in Zierikzee staan o.a. de heren
G. van Weelden, C. Mulder en M. J. S. Schults, respec
tievelijk algemeen bedrijfsleider, personeelschef en technisch-
administrateur, oftewel chef-tekenkamer en chef-inkoop.
De bevestiging in Zierikzee groeide uit een samenwerking
tussen Bolnes in Krimpen aan de Lek en Smit in Kinderdijk,
die in eendracht en vereniging een nieuwe dieselmotor ont
wikkelden, met een grote geschiktheid voor het stoken van
zware olie.
Die motoren worden thans in Zierikzee gemaakt.
Waarom in Zierikzee?
De heer Van Wedden noemt de voorziening oriënteerde men zich
o langzamerhand klassieke fac- yja het arbeidsbureau en daarbij
tor van het personeelstekort in de speelde ook de goede outülage
randstad Holland, voegt er aan van de technische school in Zie-
toe,dat men op Schouweu-Duiye- rikzee een grote rol. Plus de ac-
land een zekere bereidheid tot - -
tiviteiten van 't gemeentebestuur,
omschakeling onder de agran- (jat aldus de heer Van Weelde
sche bevolking meende te consta- voelde dat er iets moest ge-
teren en dat het thans gekozen beuren". Daarnaast achtte men de
terrein voldeed aan een primaire gunstige geografische ligging ten
eis. ligging aan diep vaarwater. opzichte van Rotterdam en van
Ten aanzien van de personeels- de moederbedrijven van betekenis.
overige komen ze allemaal „van
het eiland", met en zonder am
bachtsschooldiploma, al dan niet
herschoold op de regionale Werk
plaats'' in Bergen op Zoom en al
dan niet na een „training" in de
fabriek, te Kinderdijk. Van de
huidige' werknemers kregen er 22
een dergelijke training.
„Zo hebben we een jongeman,
die na de ambachtsschool in een
garage ging werken. Hij was
dus niet wat wij noemen „me
taalvreemd". Maar de knaap
klom op een bakfiets van een
kruidenier om boodschappen
rond te gaan brengen en daar
vandaan kwam hij hier. In
Kinderdijk getraind: één week
toegekeken, toen meegedaan
en na vier weken op eigen be
nen".
Dat zijn resultaten, die de be
drijfsleiding van Smit Bolnes
tevreden stemmen. De combinatie
regionale werkplaatstraining Kin
derdijk acht men overigens wel de
meest ideale vorm om tot goede
resultaten te komen. Ook al om
dat de regionale werkplaats de
mensen went aan het krijgen van
instructie en dat acht men van
groot belang.
De lieer Van Weelden: „Vereisten
zijn een zekere intelligentie, niet
eigenwijs zijn en luisteren wat de
baas zegt. Anders komen ze met
werkstuk en al op de schroot
hoop terecht. En dat laatste is
hier gelukkig nog niet gebeurd.
Het gaat tot dusver opvallend
goed. We hopen van harte, dat het
zo blijft".
Voorts prijst men zich ook geluk
kig met de gemiddelde leeftijd
van de werknemers: van 30 tot
35 jaar.
Geen geloei
In het sociale vlak streven wij
naar de grootst mogelijke
menselijkheid, naar het
kweken ook van eigen verant
woordelijkheidsgevoel. Een fa-
brieksfluit kennen we niet. Dat
f'eloei is goed voor kuddedieren,
edereen wordt hier geacht op de
klok te Ietten", aldus de heer Van
Weelden, die dit werkgeversstand
punt nóg nader toelicht: „We ko
men door dezelfde deur binnen,
van krullejongen tot directeur en
dan vinden we allemaal rechts
de wasgelegenheid met de toilet
ten en lmks de kantine. In de kof
fiepauze gaan de overalls uit; er
is besték om te gebruiken bij het
eten van de boterham en er is kof
fie. Die koffie is er ook om negen
uur 's morgens; dan is er even ge
legenheid om onder het werk door
een boterham te eten. Dat is no
dig. De mensen moeten vroeg van
huis. Maar ze moeten er natuur
lijk geen vergadering van maken.
De zaak niet rekken, zodat we tot
tegenmaatregelen gedwongen
zouden zijn".
De heer Van Weelden weet pre
cies hoe hij het wil hebben. Een
vurige voorstander van een sfeer
in het bedrijf, waarin men met
elkaar rond de tafel kan gaan zit
ten en besluiten nemen. Maar die
moeten dan ook bindend zijn.
Gtoepsvervoer
Ook bij Smit Bolnes kent
men het groepsvervoer voor
het personeel. Noodzakelijk
omdat de lijndiensten in het alge
meen zijn afgestemd op de door-
i.scliëepsmotor in wording
..bedrijfsruimte in het polderland..
..een der moderne machines..
kijken, aan de ene kant recht
dè polder in en aan de andere
kant op een bijzonder fraai
panorama van Zierikzee. Een
wereldje van staal, tegels,
glas en beton in de ruimte
van het Zeeuwse land, waar
mensen werken, die niet „me
taalvreemd" meer zijn; man
nen in blauwe overalls met in
rood de initialen S B, met
een enkeling in een gele
overall. „Dat zijn bazen en
leermeesters", merkt de heer
Mulder op en met een blik
op een loopkraan als laat
ste toelichting „Er wordt
hier niets getild. Alles gaat
met de kraan".
Een efficiënt bedrijf, de Mo
torenfabriek Smit Bolnes
N.V. De sfeer is er voor een
metaalindustrie opmerkelijk
rustig Zo te zien weet een ie
der haarfijn wat hij te doen
heeft. En dat is vast geen ge
zichtsbedrog.
opgetrokken moesten worden, nog maar een
deel van de vloer betegeld was en met slechts
een paar vierkante meter dakbedekking. Om
bij regen tenminste droog te kunnen staan.
Ze begonnen met het in eigen beheer maken
van transportafels.
Op het ogenblik gonst het in de gaaf afge
bouwde machinehal, met efficiënte kantoor
ruimten, een ruime kantine, doeltreffende
wasgelegenheid, van een rustige, onverzette
lijk aandoende bedrijvigheid. In een gerust
gedisciplineerd te noemen systeem groeien er
uit immense plakken plaatijzer en vele kleine
onderdelen de motoren, die afgewerkt en wel
met een gewicht van soms zo'n kleine tachtig
ton via de eigen loswal per schip de weg naar
hun bestemming vinden.
Zierikzee kreeg er een grootscheepse indus
trie bij.
Men ging dus (uiteraard) niet over
één nacht ijs, hoewel het voor wat
betreft de personeelsvoorziening
wel een beetje gekraakt heeft.
Het arbeidspotentieel viel tegen;
er moest (en er moet) hard aan
gewerkt worden om de bezetting"
op peil te houden en vooral om
haar straks uit te breiden tot
honderd man.
De heer Mulder: „Men is nog te
veel onbekend met het werk. Een
tractor bedienen is nu eenmaal
heel iets anders dan een motor
maken. Bovendien valt er in de
agrarische sector met seizoenwerk
overuren een weekloon te
verdienen, dat gemiddeld hoger
ligt dan van de strikt via de C.A.
O. geregelde lonen in de metaal
industrie, waar de 45-urige werk
week bindend is voorgeschreven".
Over een jaar genomen, liggen de
verdiensten bij een vaste baan in
de metaalindustrie, echter hoger.
Uil de streek
Niettemin komt er van de 67
uurloners, die Smit Bolnes
thans in dienst hebben, maar
één van elders en dat is dan nog
een Zeeuw van geboorte. Voor het
Of het binnen werken niet zwaar
weegt?
De heer Mulder citeert één van de
werknemers, waneer hij zegt:
„Dat valt mee. Het aantal dagen
dat de mussen van het dak vallen
zijn tenslotte te tellen".
Voorts licht hij toe hoe men er be
wust naar streeft de massapro-
duktie zoveel mogelijk tegen te
gaan. Het werk is gevarieerd,
klein seriewerk, waarbij een man
niet drie maanden achtereen pre
cies hetzelfde staat te doen.
Op manshoogte
J n de bedrijfshal gonzen
de machines, loopkra
nen glijden langs de dakcon
structie en in de plaatwerke
rij is het gonzen dreunen ge
worden. De talrijke ramen
zijn op manshoogte aange
bracht; je kunt e-r van je af-
verbindingen en maar om de twee
uur rijden. Voor de mensen uit zo
wel Duiveland als de Westhoek
rijden 's morgens speciale bussen;
de „Westhoekers" kunnen
's avonds van de lijndienst gebruik
maken. Werk- en vervoerstrjden
zijn zo geregeld, dat er 's middags
om half vijf gestopt wordt. „Dan
zijn de mensen mooi op tijd thuis".
Mensen, van wie er veel tot voor
kort in de agrarische sector werk
ten.
