SARTRE in Brussel over „Algerië
en het opkomend fascisme"
"bier voor tbuis
OUDERS WÉL BETROKKEN BIJ
VIJFDAAGSE SCHOOLWEEK
MEXICAANS GESCHENK VOOR
PRINSES BEATRIX
DONDERDAG 15 MAART 1962
PROVINCIALE ZEEUWSE CO J RA N T
7
OM U TE WAARSCHUWEN
Enorme mensenmassa deinde
dwars door een glazen deur
In „De Brug", de studentenmensa in Gent vraagt men mij
woensdag: „hebt ge geen lust Jean-Paul Sartre te horen?"
Maandag a.s. 12 maart in Brussel. Snel gaan mijn gedachten:
8 uur les die dag en des avonds een vergadering. Maar ook
schiet mij de anekdote te binnen van Baden Powell die
droomde dat hij gestorven was en hem gevraagd werd hoe
het in Japan was. Als men van die kleine aardse planeet
kwam was het toch zeker onmogelijk niet te weten hoe het
er om de hoek in Tokio uitzag. Toen de dromer wakker werd
boekte hij dadelijk voor Japan en bezocht het kort daarna.
In 1962 t.? leven en de kans hebben Sartre te horen over
„Algerië en het opkomend fascisme" zonder die aan te grij
pen, zou een even ernstig verzuim zijn.
Dus worden de kaarten ad 25
frank genomen nog juist is ook
de tweede verkrijgbaar en een
vergadering afgezegd. En daar
stappen we dan op maandagavond
om half zeven in de bus, die van
Gent uit is gereserveerd. Twee
kleine oneffenheidjes blijken al
spoedig: er zijn meer kaarthou
ders dan zitplaatsen en staan in
een touringcar is in België verbo
den. De chauffeur staat te staken
tot alle andere staanders de bus
hebben verlaten op de belofte, dat
een tweede bus onderweg is we
hebben hen niet meer gezien die
avond en vertrekt met zijn ge
dund gezelschap. Het tweede on-
effenhéidje is een gefluister, dat
voor de 4500 zitplaatsen in de
Leonardo da Vincizaal van het
Centrum Rogier reeds 5500 plaat
sen zijn uitgegeven.
We zullen het zien. Om kwart
voor acht baant de bus zich on
verstoorbaar door dikke rijen per
sonenauto's een weg tot de ingang
van het gebouw. De chauffeur be
looft daar en daar straks te
wachten. En voor we het goed en
wel weten deinen we mee in een
enorme mensenmassa. Gaan is al
niet meer mogelijk: men wordt
gedragen en gestuwd naar een
open gat in een glazen wand.
Mijn collega houdt my van achte
ren vast ais het gebeurt: een van
de glazen deuren harst en ont-
Rloft: ik voel een klap op mijn
oofd en de glassplinters op myn
gezicht. Naast mij staat een jonge
vrouw met snywonden in het ge
zicht, ik heb wonder boven won
der geen sclirammetje. Maar ik
ben al binnen, waar een leuning
gevaarlyk kraakt en we vanzelf
heen en weer geduwd vele trap
pen opgaan. By een nauwe door
gang krijgen we even respijt om
dat de andere trap een roltrap
plots naar beneden* draait in
plaats van omhoog, zodat die
stroom beneden op de achterhoede
stuit.
Jassen openen, kaarten laten zien,
politie, grote burgers in regenjas
sen, we zijn binnen in een enorme
zaal. En als dat 4500 stoelen zijn,
zijn er wel dubbel zoveel mensen.
Meest jong, meest goed gekleed,
veel moderne kapsels, baarden en
truien, ook veel negers. Door
direct geheel door te lopen naar
de andere kant vinden we een
stoel: mijn collega vind ik nergens
terug, maar wel een groepje be
kende Gentenaars.
„Homme public"
Na velerlei aanwijzingen: ook
de galerijen lopen vol en de
glazen balustrade buigt hiel
en daar haast door, neemt de
voorzitter van het comité voor de
vrede in Algiers het woord. Hij
wordt even uitgeklapt als hij wat
welsprekend dreigt te worden en
kiest rap eieren voor zijn geld:
„Welkom deze man, filosoof en
letterkundige, maar vooral toch
„homme public", die het gevaar
ziet van een nieuw opkomend fas
cisme en ons in België wil doen
profiteren van de ervaringen van
Frankryks linkervleugel." Kort en
krachtig spreekt de voorzitter
van het Universitair Comité in
het Vlaams. Mijn buurman vertelt
me dat het een man is die zelf
Franse folteringen aan den lijve
Premier Fidel Castro van Cuba is
na vele weken weer in het openbaar
verschenen. In Havana woonde hij
samen met president Osvaldo Dorti-
cos (rechts) en de schoonheidskonin
gin Sonia Gomez flinks) een grote
carnavalsoptocht bij.
onderging. En daar staat om vijf
over half negen Jean-Paul voor de
microfoon. Hij ziet er uit als op
zijn foto's. Iets ouder. Eenvoudig
grijs pak. Manchetten als een net
te leraar aan het gymnasium. Een
behoorlijk geconserveerde vijfti
ger, beslist niet mager, geen
asceet.
Een algemeen applaus verandert
in een gespannen aandacht als hij
met licht hese, maar duidelijk ver-
staanbere stem in een rustig, ge
laden Frans begint: Waarom
komt een Fransman over Franse
zaken in België spreken? Om U
te waarschuwen. Het fascisme is
een internationaal gevaar. U hebt
hier van DIT fascisme nog geen
ervaring. Wij Fransen des te
meer. Dat fascisme, gekend onder
de letters O.A.S., richt zich zo
goed tegen muzelmannen als te
gen Fransen. 'Waarom? De sleu
tel van het probleem is de over
exploitatie. De snaar is gespron
gen. En het enige antwoord is
dekolonisatie. Een miljoen Alge
rijnse Fransen komt in verzet.
Fransen, hoewel velen Spanjaar
den, Duitsers, Portugezen van af
komst zijn: de minderheid die zo
voordelig een meerderheid over-
exploiteerde.
Groot ideaal
Dc man die spreekt is niet meer
de man die na de oorlog in
Parijs het idool van de jeugd
was. Het i3 een man in de kracht
van zijn leven, die indruk maakt
en zijn gaven serieus schijnt in te
zetten voor een groot ideaal.
Vreemd van iemand wiens filoso
fie en litteraire produkten soms
elk ideaal schijnen te loochenen.
Vreemd een man, die beheerst en
ingehouden spreekt over de zon
den van zijn eigen volk. Alle
Fransen hebben een fascistische
trek zo zegt hij. Ze zijn uitbaters,
die op den duur hun overexploita
tie slechts kunen rechtvaardigen
door racisme. Het is inderdaad
voor hen een moeilijk probleem.
Als de Algerijnen verdwijnen zou
den is het gedaan met die exploi
tatie. Als ze gelijke rechten heb
ben als wij, ook. Ze moeten dus
blijven, maar met minder rechten.
Dat kan alleen gerechtvaardigd
als ze minder zijn. Dus een ras
sentheorie. Zo denkt dus, flitst
ons door het hoofd, niet alleen
één man in Haamstede, die over
„zwarthuiden" publikaties ver
zendt, maar zo denken volgens
Sartre, een miljoen kolonisten in
Algerije.
Als de O.A.S. verliest, moet er
een onderdak worden gezocht
voor een half miljoen dan over
bodige ambtenaren en klaplopers.
Waarheen Onze democratie
heeft geen macht, zo min als ze
in 1940 macht had, en zo min ze
bij het begin der Algerijnse revo
lutie in 1954 macht had. Een revo
lutie van het volk, zoals in Indo
china, zoals onder Mao Tse Toeng,
hier spreekt de „vrije" marxist
met zijn opvatting overigens over
ideologie en politieke theorie die
het Kremlin niet altijd aanstaan
zal. Waarom die verdeeldheid aan
de linkerzijde Dat is het defect
der Fransen: de zwakte van hun
democratie: hun andere zwakte is
het falen van hun legers. Zoals de
oficieren in Duitsland na 1918
zich moesten herstellen in een
„nieuwe kans" zo moet dit leger
dat overal verloor, eindelijk win
nen.
Cyrfisch is de spreker, maar op
een ingehouden manier. Soms
slaat hij even op de microfoon zo
als een ouderwets politicus op de
lessenaar slaan zou: het effect is
juiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii[iiniiiiii[iiiiiiiiiiiiiiini|
M Samen met een collega be-
zocht ds. L. S. Blom uit Aar-
H denburg een deze week in
Brussel door Jean Paul Sartre
s= gehouden lezing over „Algerië
en het opkomend fascisme".
Exclusief voor de Provinciale
Zeeuwse Courant schreef ds.
Blom een reportage over dit
gebeuren, dat een overweldi-
gende belangstelling trok.
luiuuiiuiuillliuiuiliillillllllllllllllliuillllllllllllllliiuiilliuilir
donderender, maar een direct
weer vastpakken van dezelfde
microfoon doet vermoeden, dat
het meer een goed ingestudeerd
effect is dan een onwillekeurige
aanraking.
Een roemvol leger verdedigt de
grenzen. Maar waar zijn nu onze
grenzen? Frankrijk heeft geen
grenzen en België niet. Onwille
keurig dachten we eraan terug,
toen we twee slapende douane
kantoren na afloop passeerden.
De grenzen van onze Europese
landen liggen alleen nog in de
koloniën (en dwars door Duits
land, zo dachten wij, maar dat
werd niet gezegd). Zo is het leger
verplicht een eervol leger te zijn:
het dappere leger van een land in
oorlog in een niet al te gevaarlijke
omgeving: Klein risico gezien de
dubbele soldij en het gevarengeld.
Het is de „malaise de l'arméé" die
de helft van Frankrijks moeilijk
heden uitmaakt.
Links etiket
Dat doet het socialisme? Het
is middenpartij geworden.
Het draagt een links etiket,
maar heeft een rechtse praktijk,
het is zelfs nationaal geworden:
we kennen dat nog van vroeger:
het nationaal-socialisme.
Ik kijk om me heen: het pu
bliek gnuift ingetogen. Het
luistert al meer dan een uur.
Ik probeer de mensen in mijn
nabijheid te plaatsen. Beslist
niet alemaal studenten. Veel
dure kapsels, veel vuile nagels.
Veel sigaretten, vooral bij de
dames. Toch is het iets dat
8900 mensen, individuen, geen
massa, laat luisteren. We wa
ren toch niet auditief meer. Is
dit nu de taal en het evangelie
van deze tijd? Mijn indruk is
dat het meest Vlamingen zijn,
maar dat kan aan de hoek van
van de zaal liggen. Mijn aan
dacht wordt opnieuw door de
spreker getrokken„Nie
mand betaalt de kranten voor
het opnemen van de waarheid.
Maar natuui-lijk kunt U probe
ren uw verhaal te slijten. Men
zal U getuigen vragen, hand
tekeningen, maar de dragers
van die handtekeningen kun
nen nader worden ondervraagd
en de methodes van de oner-
vragers kent ge al..."
En De Gaulle? De Gaulle is geen
fascist. Hij is een.eerlijk mens. Hij
is een monarchist en een militair.
Hij helpt niet in de eerste plaats
de kolonisten noch de kolonels,
maar ook niet het Franse volk.
Die hij wil overtuigen zijn zijn
eigen officieren en zijn collega-
officieren. Hij wil dat het leger
hem begrijpt en aanvaardt en
daarvoor strijdt hij verbeten, zoals
hij dat eerder deed voor zijn vrije
Frankrijk... Algiers is immers
Frankrijk: drie departementen.
De Bretons zijn ook een beetje
vreemd en ze komen toch ook niet
in opstand. En wat hebben wij
hun Algerijnen niet allemaal ge
geven: vliegvelden en grote we
gen en gebouwen en hospitalen...
Zeker, vliegvelden voor militair
vervoer en grote wegen en gebou
wen voor de Europese maat
schappijen, ziekenhuizen voor hun
Franse employés. De Arabieren
hebben daar zelden indien ooit
iets aan...
Geen fascist
De Gaulle is geen fascist. Maar
op welke macht moet hij
steunen als het volk geen fut
meer heeft? Wat is zijn regering
anders dan een fantoom? Een
schijngezag dat leger en politie
niet meer kan laten gehoorza
men? En de gefrustreerde en ge
degradeerde officieren van de
O.A.S. worden door hun kamera
den niet gepakt. Het nieuwe fas
cisme heeft geen interesse bij uw
mening noch bij die van het Fran
se volk. Het is in zoverre nog
cynischer dan het oude omdat het
geen geweldige macht, is, maar
een kleine macht die profiteert
van de zwakte en ongeïnteres
seerdheid van de grote meerder
heid.
Ineens is liet uit: zeven kwartier.
We staan gelukkig vlak bij grote
deuren en schrikken even als we
daardoor op de zoveelste verdie
ping van liet gebouw (het moder
ne Centrum Rogier op de plaats
van het oude Noordstation) plot
seling staan voor vijf, zes, zeven
met prikkeldraad overtrokken
overvalwagens. Een cordon van
gendarmen met geweer en helm
fungeert haast als leuning Van dc
zig-zag dalende parkeerweg.
Links en rechts auto's. We staan
buiten. Daar is de bus al. Het is
rustig. Maar na een kwartier is
nog niet ieder uit het gebouw.
Ook mijn collega is nog zoek. We
gaan terug oin ze te halen. Lopen
door een passage. Een ontplof
fing. Een voetzoeker, die reso
neert of een kleine plastic bom?
Ineens is er niemand dan wij bei
den en rennende politie. Andere
uitgang: het gewone stadsbeeld.
Maar de bus is vertrokken.
Een slecht te verwerken wisseling
van indrukken. Om een hoek is
(Advertentie)
Heerlijk hoppig Drie Hoefijzers
pils uit de bierstad Breda
Handige beugelsluiting:
in een wip open zonder opener - en
in een wip weer luchtdicht gesloten.
Voordelige, grote gezinsfles
van een halve liter
voor slechts 52 cent.
tijdelijk 3 flessen voor 1.50!
Veenendaalse zakenman
met noorderzon vertrokken
Naar eerst thans blijkt is enige we
ken geleden de Veenendaalse zaken
man V., die ervan wordt verdacht
verduistering tot een bedrag van
40.000 gulden te hebben gepleegd,
naar Amerika vertrokken.
V. dreef in Veenendaal een zaak in
radio- en televisietoestellen. Hij had
daarbij tal van goederen in consig
natie. Voor hij vertrok heeft hij in
ventaris en voorraad verkocht. Hg
liet echter na zijn schulden te beta
len.
Nadat talrijke schuldeisers tever
geefs hadden getracht gehoor te
krijgen aan de verlaten zaak, werd
de Veenendaalse recherche in de
zaak gemengd. Zelfs de naaste bu
ren waren van het vertrek in het
onkundige gebleven. Het is niet be
kend of de heer V. op zijn reis wordt
vergezeld door zijn vrouw en vier
kinderen.
Prinses prefereert
nieuwbouw
I Prinses Beatrix was kennelijk
geïmponeerd door de mogelijk-
heden van de talrijke bouw-
machines die op de jaarbeurs
zijn tentoongesteld.
Toen zij gisterochtend op' de
jaarbeurs werd voorgelicht
over de snelheid waarmee
l nieuwbouw met behulp van
deze machines tot stand kan
worden gebracht, verzuchtte
de prinses: „ik prefereer dan
i toch nieuwbouw. De verbou-
i wing van Drakestein waar ik
straks ga wonen, duurt veel
langer dan nieuwbouw".
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx>c
STAATSSECRETARIS O., K. EN W.
Vakantiespreiding gaat
ook bedrijfsleren aan
(Van onze parlementaire redacteur)
Staatssecretaris Stubenrouch van
onderwijs, kunsten en wetenschappen
heeft gisteren in de Eerste Kamer
het verwijt van de heer De Roos
(p.v.d.a.) van de hand gewezen, dat
de overheid te laat is begonnen met
aandacht te schenken aan het pro
bleem van de vijfdaagse schoolweek.
Het onderwijs heeft zijn eigen pro
blemen en een eigen benadering
vond de staatssecretaris dan ook op
zijn plaats. Daarom is besloten tot
de instelling van een commissie, die
het probleem van de vyfdaagse
schoolweek zal onderzoeken.
De bewering, dat de ouders bij het
werk van de commissie niet zouden
zijn betrokken, was niet geheel juist,
aldus de heer Stubenrouch. Hij deel
de mede, dat de commissie een en
quête heeft georganiseerd, waarbij
5000 ouders zijn bereikt. Bij deze
enquête, waarvan de gegevens nog
verwerkt moeten worden, is geïnfor
meerd naar het standpunt -van de
ouders ten opzichte van de vijfdaagse
schoolweek. Daarbij zijn de ouders
ook in de gelegenheid gesteld de naar
hun mening aanwezige voor- en na
delen van de. vijfdaagse schoolweek
aan te geven. Hiermee is ook de fac
tor: afstand van de school, waarop
de heer Algra (a.r.) de aandacht
had gevestigd, betrokken.
Ten aanzien van het vraagstuk
van de vakantiespreiding in re
latie tot het onderwijs, meende
de staatssecretaris, dat men goed
zou doen in alle rust de aanbeve
lingen van de Vereniging van Ne-
BIJ BEZOEK AAN JAARBEURS
„Ik spreek geen Spaans,
mijn zus is daar
een kei in...."
Prinses Beatrix heeft gistermorgen
een bezoek aan de jaarbeurs in
Utrecht gebracht. Bij die gelegenheid
heeft zij de uitbreiding van de Julia-
nahal ingewijd door de onthulling vafa
een plastiek. Dit plastiek is een
schepping van de Amsterdamse
beeldhouwer André Volten en stelt
„Ontwikkeling" voor. Architect en
aannemers van de Julianahal schon
ken het de jaarbeurs.
Na de onthulling van het plastiek,
die in enkele stijgende, strakke lij
nen de opgaande ontwikkeling van
een betoging. Weer knallen. Weer
in een normale straat. Is dit nu
gewoon? Is dit een studenten-
relletjc? Of lezen we straks van
ernstige ongeregeldheden? Het is
bij twaalven als we compleet zijn,
eigenlijk nog een wonder, en in
eens weet iemand dat de bus ver
derop voor het nieuwe station op
ons wacht. In Gent staat de auto
met het Nederlandse nummer
bord., buiten Gent wacht een
sneeuwstorm, over de Lievebrug
is als steeds het klimaat als thuis:
geen sneeuw meer, een beetje
glad en daar zijn we thuis: half
drie. Moeder zet koffie. Ik voel
me nog wat onwezenlijk. Hoe
spreken we de mensen aan in
deze vreemde wereld Een laatste
beeld uit de bus: twee Zeeuwse
predikanten en de voorzitter van
de Vlaamse katholieke studenten:
Wat was dit alles dicht bij het
evangelie. Hoe kan dat nu: toch
dezelfde reactie. En ik dacht dat
Sartre een atheïst was. Zondag
nog vier weken dan is het Pasen.
Inderdaad een wonder willen wij
wachten.
Als het licht wordt, kam ik in
pyjama nog glassplinters uit mijn
haar.
het bedrijfsleven en daarmee van de
jaarbeurs symboliseert, maakte de
prinses een rondgang over de beurs.
Haar interesse ging vooral uit naar
de afdeling elektrische huishoudelij
ke apparaten en verlichtingsartike
len, maar ook toefde zij geruime tijd
bij de landeninzendingen van Italië,
Mexico, Zweden, Hongarije en Noor
wegen.
De Mexicanen verrastten de prinses
met een houten bijouteriedoosje met
zilver ingelegd.
In vloeiend Spaans wendde lei
der van de Mexicaanse inzending
zich tot een ietwat onthutste prin
ses.
„Ik spreek geen Spaans, mijn zus
is daar een kei in", zei prinses
Beatrix tot de gastvrije Mexica
nen. Zij liet zich uitvoerig inlich
ten over de produkten die Mexico
op de markt bréngt.
Voordat de prinses tegen één uur het
drukke jaarbeurscentrum verliet,
werd haar namens de raad van be
heer een koffiezetapparaat aangebo
den.
derlandse Gemeenten te bestude
ren. Hij was het met de heer Al
gra eens, dat het hier niet alleen
gaat om een onderwijsprobleem,
maar dat het een zaak betreft
die ook het gehele bedrijfsleven
aangaat.
Minister Cals deelde mede, dat de
aanstaande rector magnificus van de
derde Technische Hogeschool, dr.
Berkhof, zijn oriënterende besprekin
gen met zijn naaste medewerkers
praktisch heeft voltooid. Binnenkort
zal met de bouw van de eerste ge
bouwen een aanvang kunnen worden
genomen. Dit is ook wel nodig, aldus
de minister, wil men in september
1964 mét de colleges kunnen begin
nen.
De Eerste Kamer keurde tenslotte
de begroting van onderwijs, kunsten
en wetenschappen zonder hoof delg kc
stemming goed.
Bestrijdingsmiddelenwet
goedgekeurd
(Van onze parlementaire redacteur).
De Tweede Kamer heeft gisteren zon
der hoofdelijke stemming de bestrij
dingsmiddelenwet aangenomen, waar
over reeds verleden week was gedis
cussieerd.
Van die wet is de bescherming van de
volksgezondheid een essentieel ele
ment, zo zette de minister van sociale
zaken en volksgezondheid, dr. Veld
kamp, ter verdediging van het ont
werp uiteen. Maar daarnaast acht de
regering de deugdelijkheid van de be
strijdingsmiddelen uit een oogpunt
van de belangen van de landbouw
en de daarachter liggende belangen,
voedselvoorzieningsbelangen en han
delsbelangen evenzeer een essentieel
element.
Kennedy over Genève
V.S. ZOEKEN
BEPERKTE
OVEREENKOMST
President Kennedy van de V.S.
heeft in Washington verklaard,
dat hij aan de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken,
Dean Rusk, opdracht heeft ge
geven om in Genève met Andrei
Gromyko, de Russische minister
van buitenlandse zaken, „tot
een beperkte overeenkomst" te
komen. De bestaande geschil
punten moesten bewaard wor
den voor verdere onderhande
lingen.
De Amerikaanse president zei dit op
een persconferentie, die hij begonnen
was met de voorlezing van een ge
deelte uit een brief, die hij naar Rusk
in Genève had gezonden: „U moet
trachten grondmaatregelen te vinden
- op het punt van ontwapening, die,
i als zij van kracht zouden worden,
zonder verder uitstel een duidelijke
verbetering kunnen brengen in de in
ternationale veiligheid en die ook de
vooruitzichten voor verdere ontwa
pening gunstig beïnvloeden".
Kennedy verklaarde, dat de V.S. nim
mer hadden gesteld, dat een „water
dichte" controle op kernproeven een
prealabele voorwaarde was voor een
verdrag inzake een verbod op kern
proeven.
In zijn brief zei president Kennedy
voorts: „het is belangrijk dat U dé
grootst mogelijke moeite doet een ge
garandeerde kernstopovereenkomst
te bereiken".
Kennedy deed voorts een beroep op
de Russen om een einde te maken
aan „de gevaarlijke interventie in
de luchtcorridors naar Berlijn".
Op verzoek van een verslaggever zet
te de Amerikaanse president vervol
gens nogmaals uiteen, onder welke
omstandigheden hij naar Genève zou
reizen. Hg zei, dat hij dat zou doen,
hetzij om zijn handtekening te plaat
sen onder een verdrag dal eerder en
op lager niveau bereikt was hetzij
om zijn persoonlijke macht te gebrui
ken om eventueel acuut oorlogsge
vaar af te wenden. Hij zou ook naar
Genève reizen „als dat in het belang
van de natie was".
AMERIKA VERWERPT
RUSSISCH VOORSTEL
Amerika heeft gisteravond een Rus
sisch voorstel verworpen voor de in
stelling van kernvrije zones in ver
schillende gebieden ter wereld, han
gende een effectieve ontwapening en
maatregelen die de vrede zullen be
stendigen.
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken, Dean Rusk, ver
klaarde in een brief aan secretaris
generaal Thant, dat „de enige zekere
weg die tot een verwijdering van
kernwapens, waar ooi< aanwezig, uit
de nationale defensies leidt, via <le
verwezenlijking loopt van een alge
heel ontwapeningsprograrnma onder
doeltreffend internationaal toezicht".