noodlottige
jacht
DE KERKEN
Puzzel-rubriek
Baron
Blulf
In maart 1561 begin
Hugenotenoorlog
maatschappij
JEUGD EN EVANGELIE ZIET
NOG HEEL VEEL KANSEN
vlekkenpasta
Veefolesii
tjooiiwin
CHALET
KAAS
ZATERDAG 3 MAART 1962
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
19
(Advertentie)
en de
GODSDIENSTOORLOG IN VOLLE WREEDHEID
Bloedbad van Vassy
gruwelijke start
Terecht zegt men, dat gods
dienstoorlogen wel tot de
allergruwelijkste behoren.
Wereldbeschouwelijke tegen
stellingen verscherpen de po
litieke spanningen en leiden
dan tot schermutselingen, die
aan hardheid, arglist en
wreedheid hun gelijke niet
Kopieboeken met brieven
van Amsterdamse joden
overleefden Hitier
De 72-jarige professor J. Y. Riv-
lin In Jeruzalem heeft de pers
meegedeeld dat hij sedert een jaar
een verzameling met de hand ge
schreven kopieën bezit van alle
brieven die tussen 3800 en 1850
uit Amsterdam naar joden in Pa
lestina zijn gezonden.
De inhoud van deze brieven werpt
een duidelijk licht op een van de
belangrijkste, maar minst bekende
perioden van de joodse geschie
denis, aldus de professor. Aanvan
kelijk had men aangenomen dat
de kopieboeken op bevel van Hit-
Ier waren vernietigd.
Destijds was Amsterdam het cen
trum van behandeling van Pales
tijns-joodse aangelegenheden.
Alle brieven werden door perso
neel van rabbijn Lehren, het hoofd
van een organisatie voor postver
zending uit alle landen van Europa
naar Palestina, in kopieboeken
overgeschreven.
Onder de in het Hebreeuws ge
schreven brieven is er een waarin
om hulp van de Nederlandse en
Britse koninklijke families wordt
gevraagd, om joodse jongens, die
door de tsaar voor legerdienst
waren geronseld, te redden. Ver
der worden de meest onderschei
dene zaken in de brieven behan
deld.
De vijftien kopieboeken, elk onge
veer 500 bladzijden tellend, zijn
door T. Levy uit Nederland ont
dekt. Een zestiende boek zou in
Nederland zijn verloren gegaan.
Professor Rivlin, wiens familie
zich 152 jaar geleden in Jeruza
lem vestigde, zei dat hij tot het
naspeuren van de kopieboeken
was gebracht door een opmerking
van zijn grootmoeder toen hij nog
è'cn kleine jongen was. Zij had
hem toen verteld dat die boeken
„zijn erfdeel" waren en dat hij ze
naar Jeruzalem moest trachten te
brengen.
hebben. Een berucht voor
beeld daarvan zijn de Huge
notenoorlogen, die van 1562
tot 1598 van Frankrijk het
toneel van een bloedige strijd
maakten.
In het jaar 1559 hadden de Huge
noten, zoals de spotnaam van de
Franse protestanten luidde, elk
aar gevonden in de Parijse voor
stad St. Germain en onder leiding
van de prediker Frans Morel op
een generale synode de veertig
artikelen van de „Gallicaanse Ge
loofsbelijdenis" alsmede een ge
meenschappelijke kerkwet aange
nomen. Dit was de geboorte van de
Hervormde Kerk van Frankrijk,
die geheel op de grondslagen van
het Calvinisme was gebouwd. On
geveer een zesde van de Franse
bevolking sloot zich bij de nieu
we leer aan. Ondanks de tegen
stand van het koningshuis drong
zij tot het land door en vond zij
vooral bij de adel en de rijke
burgers veel aanhang.
Invloeden van buiten
Evenals in het land stonden ook
aan het hof van de koning rooms-
katholieken en protestanten
scherp tegenover elkaar. De
rooms-katholieke partij stond on
der leiding van de Lotharingse
hertogelijke familie De Guise, de
protestanten zagen hun leiders
in koning Anton van Navarra,
prins Lodewijk van Condé en de
Huis der stilte
De boeddhisten in Duitsland heb
ben in het begin van dit jaar in
Roseburg, ten oosten van Ham
burg, een landhuis gekocht waar
zij een „huis der stilte" van willen
maken. Deze aankoop houdt ver
band met de hernieuwde zendings
activiteiten van de boeddhisten.
Het is de bedoeling dat het „huis
der stilte" steeds voor alle boed
dhisten van de Duitse Boeddhisti
sche Unie zal openstaan.
rechtzinnige admiraal De Coligny.
Het begrijpelijke streven van de
Hugenoten hun leer te verbreiden
en de macht van de adel tegen
het koningshuis te versterken,
leidde tot grote spanningen, die
zich ten slotte in een reeks van
burgeroorlogen met verschrikke
lijke bloedbaden, door beide par
tijen aangericht, ontlaadden.
Pogingen om tussen de beide strij
dende partijen te bemiddelen had
den slechts tijdelijk succes.
Philips van Spanje ondersteunde
de rooms-katholieken, achter de
Hugenoten stonden Engeland en
de Duitse vorsten van de Pfalz
en van Hessen.
Frans de Guise liet, overeenkom
stig een Spaans advies, op 1
maart 1562 de Hugenotengemeen-
te van Vassy in de Champagne
tijdens de godsdienstoefening
overvallen en uitmoorden. Dit
bloedbad was het sein voor de
Hugenotenoorlogen, die tien jaar
later in de Bartholomaeusnacht,
de „bloedbruiloft van Parijs", hun
gruwelijk hoogtepunt vonden.
De burgeroorlog in Frankrijk ein
digde pas, toen een protestantse
prins als Hendrik IV, de eerste
koning van het huis Bourbon,
tegen de prijs van zijn bekering
de koningskroon verkreeg. In het
Edict van Nantes (1598) beloofde
hij de Hugenoten vrijheid en poli
tieke gelijkgerechtigheid. Parijs
en de vrijheid van het land, wa
ren hem „een mis waard."
De beweging „Jeugd en Evange
lie" heeft het vorige weekend de
jaarlykse bijeenkomst gehouden
van de districten waaruit deze
beweging is opgebouwd. J. en E.
maakt er do balans op van de ac
tiviteiten van het afgelopen jaar
en zoekt mogelijkheden voor de
toekomst. Het jongerenapostolaat
is voortdurend op zoek naar nieu
we vormen om tot de jeugd die
Jezus Christus niet kent, te ge
tuigen vau Hem en de. jeugd van
tot aai
tuigenis.
de kerk op te roepen tot dat ge-
Als basis voor de beweging werd
thans, na een discussie die zich
over twee jaar uitsterkte, aan
vaard: „Van een lid wordt ver
wacht, dat hij, in gehoorzaamheid
aan de Heilige Schrift, Jezus
Christus, Gods Zoon, als Heer en
Heiland aanvaardt, van Hem ge
tuigt, en anderen oproept tot dit
getuigenis".
Voor een bezielde jeugd, die door
drongen is van de bijbelse nood
zaak het woord voor de wereld
uit te dragen, zijn er kansen te
over. In het afgelopen jaar werd
contact onderhouden met anders
denkende jongerengroepen als
„Ruimte" en de A.N.J.V. Daar
voor zyn gespreksteams gevormd;
andere teams richten zich op zie
kenbezoek, correspondentie e.d.
In Den Haag verzorgt men maan
delijkse vespers en zijn een leke-
spelgroep en een koor opgericht.
Al jarenlang houdt J. en E. bin
nen- en buitenlandse zomerkam
pen, sinds kort ook met bovenge
noemde jeugdorganisaties.
Met vreugde werd vermeld dat in
1961 een bedrag werd bijeenge
bracht ten behoeve van ..de. ver
waarloosde jeugd op Madagaskar.
Dit mede willen lijden eist disci
pline: het willen afstaan van geld
cn tijd voor een goede zaak. Uit
die overwegingen kon men over
eenkomen de contributie ruim te
verhogen. Bij grotere financiële
mogelijkheden zal men op den
duur een full-timer kunnen aan
stellen, die nodig is voor instruc
tie en propaganda binnen de or
ganisatie en contacten met andere
Bonden naar buiten.
Zowel methodisch als geestelijk is
een opleving noodzakelijk. Sterker
nog dan voorheen zal men de na
druk leggen op bijbelkringen, om
door studie van de bijbel getuige
nis en dienst beter te laten func
tioneren.
Na enig zoeken zijn we tot de ontdekking gekomen, dat er momenteel
nog steeds puzzelaars zijn die een maximum-aantal punten hebben ver
zameld. Gezien de resultaten van de laatste weken is dit ook geen won
der. De puzzel van afgelopen week stelde ook al weinig inzenders voor
te grote problemen. De, verdeling van de prijzen is ditmaal als volgt:
J. J. Scheerens, Prins Mauritsstraat 27, Oostburg, waardebon van 5;
waardebonnen van 2,50: M. van Strien, Nadorstweg 37, Middelburg; A.
van Akkeren, Wal 24, Sint-Maartensdijk en H. J. v. d. Roest, W. de
Zwijgerstraat 23, Goes. De juiste oplossing luidt:
Nieuwe cursus
astronauten
Het hoofd van het Amerikaanse bu
reau voor de lucht- en ruimtevaart
(N.A.S.A.) James E. Webb, heeft
te Washington verklaard dat een
nieuwe opleidingscursus voor toe
komstige astronauten binnen twee
weken zal worden bekendgemaakt.
Tijdens een zitting van de commissie
voor de ruimtevaart uit het huis
van afgevaardigden verklaarde
Webb dat „spoedig de tijd zal aan
breken dat de hele kwestie in over
weging zal worden genomen".
Zeven astronauten werken op het
ogenblik aan een Mercury-project.
De Amerikaanse astronaut John
Glenn is van mening dat het voor de
„nabije toekomst" waarschijnlijk be
ter zou zijn indien men voor hem
piloten gebruikte in plaats van
ruimtedeskundigen, aldus Glenn.
Webb had eerder verklaard dat een
vooraanstaande geleerde zich vrijwil
lig heeft gemeld voor de eerste
sprong naar de maan. De deskun
dige, wiens naam door Webb niet
werd genoemd, wilde er zeker van
zijn dat hij tenminste twee weken
op de maan zou mogen vertoeven al
vorens naar de aarde terug te keren.
Zege voor Nehroes partij
De congrespartij van premier Jawa-
harlal Nehroe heeft bij de onlangs
gebonden algemene verkiezingen de
absolute meerderheid in het natio
nale parlement verkregen.
Op grond van de tot dusver bekende
Uitslagen kan zij rekenen op 257 van
de 494 zetels in het parlement. Van
52 zetels zijn de uitslagen nog niet
bekend.
(Advertentie)
'BANANEN
zijn liehtverteerbaar
HORIZONTAAL: 1. leute: 6. gader;
11. uitweg; 12. haaien; 14. tt.; 15.
sela; 16. ijlen; 17. ad; 19. rot; 21.
Ada; 22. Opel; 23. adder; 25. bron;
26. eis; 28. sen; 30. rei; 31. feetje;
33. streng; 34. oer; 35. vla; 36. Ver
dun; 40. Aarden; 44. ore; 45. V.C.S.
47. Ora; 48. Goes; 49. Johan; 50.
toga; 51. Est; 54. dek; 55. li; 56.
stag; 58. uren; 61. N.T.; 62. euvele;
64. uivers; 66. speen; 67. tools.
VERTICAAL: 1. l.i.; 2. ets; 3. uwer
4. tel; 5. egards; 6. Ghijsen; 7. aal;
8, daer; 9. ein; 10. re; 11. Utopie;
13. nadoen; 14. troef; 18. danig; 20.
tese; 21. arre; 24. den; 27. ajour; 29.
staar; 32. een; 33. sla; 36. vogel;
37. erosie; 38. reet; 39. ach; 41. dood
42. ergens; 43. naakt: 45. voegen;
46. saluut; 52. stee: 53. Me.vo; 56.
svp; 57. ale; 59. rïo; 60. Nel; 63.
us; 65. R.S.
DE NIETJWE OPGAVE LUIDT:
HORIZONTAAL: 1. Zeeuwse lekker
nij; 3. typisch deel van het Zeeuw
se landschap; 10. erts; 11. bloem;
13. rossig geel; 15. vervoeging van
moeten; 18. lidwoord; 19. dyne
(afk.); 21. stad, vroeger gelegen in
Mesopothamië; 22. een zekere; 2$.
Terwijl zich in 1960 ln Israël slechts 23
gevallen van malaria hadden voorgedaan,
waren het er in 1961 bijna tweemaal zo
veel, namelijk 43, waarvan er 37 Israëli's
betroffen die aan ontwikkelingsprojecten
in Afrika en Azië hadden gewerkt of stu
denten uit die werelddelen die in Israël in
opleiding waren. Nog overgebleven mus-
Mdétenbroedplaatsen in Israël worden van
de lucht uit met verdelgingsmiddelen be
spoten.
(Advertentie)
INNENVERINGBED
/iet beste bed ooit gemaakt
SCHU1MRUBBERBED 1
met versterkte middensector
fabrieken Zevcnbcrgan i
slak (Z. Nederl.); 25. veilingvereni
ging in Zeeland; 26. vuile plek; 27.
rangtelwoord; 30. jongensnaam; 31.
eer; 32. traag; 35. titel; 36. munt
eenheid 37. jongensnaam; 39. meis
jesnaam; 41. oelama, moslems
schriftgeleerde; 43. badplaats in
Duitsland; 45. gemeente in N.-Bra-
bant; 48. gewaad; 50. lisbloem; 51.
gasbedrijf in Zeeland; 52. verharde
huid; 53. aanw. voorn, w.; 54. ver
schillende Zeeuwse vissersschepen
voeren deze letters; 56. muzieknoot;
58. Spaanse adellijke titel; 59. ge
meente nabij Tilburg; 62. bindmiddel
64. met teer bestrijken; 65. omroep
vereniging: 66. Franse havenplaats;
67. heeft betrekking op 12 vert.
VERTICAAL: 2. zintuig; 3. ellende;
4. tijdsdelen; 5. jongensnaam; 6.
glanspunt; 7. op deze plaats: 8. Or
ganisatie van Amerikaanse Staten;
9. handelaar in gevogelte; 12. Scan-
dinaviërs; 13. overblijfsel: 14. honen
de opmerking; 16. kweken; 17. de
genadeslag geven: 20. plaats in Zee
land; 24. verlegenheid: 26. voorheen
(afk.); 28. ziekteverwekker; 29.
oogziekte; 33. meisjesnaam; 34.
schaap: 35. priester der oude Kel
ten; 38. tedere; 39. haarkleur; 40.
kleurstof; 42. riviermond; 44. ver
moeid: 46. het dringen; 47. ver
voersonderneming in Nederland; 49.
vulkaan op Sicilië; 54. populaire
drank: 55. makreelachtige vis; 56.
doeltreffende; 57. Ierland; 60. cente
naar (afk.); 61. Twentsche Elektr.
Tramweg Mij. (afk.); 63. hemelli
chaam.
(Advertentie)
2 LITER
KOSTELIJKE
ALPENMELK
IN ÉÉN POOSJE
VAN 170 GRAM
FIJNPROEVERS
'KIEZEN DUS
ALTIJD VERS I
Imp. J.C.N. Boering Amsterdam
feuilleton
32
Misschien stelt U geen belang in
een wildpark, maar hij loopt er bij
zonder warm voor. Volgens mij moet
men met stropers op de plaats zelf
afrekenen. Het stelen van wild op
andermans eigendom is een misdrijf
en ik meen gerechtigd te zijn, daar
tegen op te treden".
Een ogenblik staarde hij de D.C.
uitdagend aan, maar ging toen met
veel vertoon van inschikkelijkheid
voort: „Indien U echter van oordeel
is. dat ik verkeei-d handel, zal ik lord
Tallant schrijven, dat het mij niet
liet oog op uw voorschriften niet mo
gelijk is, mijn werk voort te zetten
en ik dus mijn betrekking neerleg."
Dickson voelde zich wat minder op
zijn gemak. Blijkbaar kon hij deze
jonge man niet hang maken of als
eën schooljongen behandelen. Tallant
had veel invloeden, was bevriend met
Dicksons oom, aan wie hij zijn fu'nc-
.tie grotendeels had te danken en die
woedend zou zijn als zijn lordschap
werd tegengewerkt, 't Leek wel of
de ambtelijke toekomst van Barati's
D.C. ten nauwste verband hield met
liet succes van lord Tallants reser
vaat.
Op scherpe toon antwoordde hij
door Norflrove Thurlcy
„Houd je wat gedekt, jongeman. We
kunnen zulke histories slecht gebrui
ken, begrijp je? Kun je de mensen
niet vooruit waarschuwen?" Bij deze
woorden bood hij zijn bezoeker een
sigaret aan.
„Voelt U enige sympathie voor die
stropers?" vroeg Rodney heel on
schuldig. „Ik zal U van hen vertel
len. Ze graven diepe putten om er
de olifanten in te laten vallen. Als
ze er een vangen, is hij totaal hulpe
loos kan niet eens zijn kop meer
omdraaien en dan klimmen ze
op zijn nek en snijden net zo lang
in het nog levende dier tot hij ten
slotte maar na hoeveel uren dol
van pijn bezwijkt. Ze trekken zich
absoluut niets van zijn lijden aan
en dus kan ik ook geen medelijden
met hen hebben, wat ze trouwens
best begrijpen. Als ik het kan belet
ten zullen ze die streken in het Boe-
nireservaat niet uithalen."
Dickson was blijkbaar ontsteld.
„Vreselijk", mompelde hij. „Maar we
moeten zien, die mensen beter be
grip te leren."
„Zeker", beaamde Rodney, „de kwes
tie is .alleen maar hoe!"
Dickson keek de kamer rond alsof
hij iets had verloren en onwillekeurig
zocht Rodney mee. Tenslotte zei de
D.C. om het wat pijnlijke gesprek tc
besluiten: „wees in elk geval voor
zichtig: ik wil geen verdere klachten
horen".
Rodney liep naar de deur. „Goede
morgen, meneer Dickson", luidde zijn
afscheid. „Ik beloof U. dat ik zal
proberen, geen onrust te verwek
ken."
Dickson maakte een wuivend gebaar,
maar toen zijn blik misschien een
seconde lang die van Rodney kruiste
keek hij allesbehalve vriendelijk.
Weer buiten in de zonneschijn slaak
te de opzichter een zucht van ver
lichting. Hij was er goed afgekomen
doch een ogenblik hadden al zijn ver
wachtingen op het spel gestaan. Een
flinker magistraat dan Oliver Dick
son zou de wet hebben gehandhaafd
en hem als het ware aan de stropers
overgeleverd. Zoals de zaken nu ston
den kon hij mits binnen zekere
grenzen 'in het Boenireservaat op
zijn manier de orde handhaven.
Toen hij Dan het gesprek met. de
D.C. vertelde wenste de Canadees
zijn vriend luidruchtig geluk.
(Men houde bij lezing van het voor
gaande in het oog, dat het verhaal
zich afspeelt in een tijd, dat er in
Kenya en in heel Oost-Afrika
nog andere toestanden heersten en
andere opvattingen golden dan tegen
woordig, vert.),
ACHTSTE HOOFDSTUK
Op zekere dag bracht Rodney zijn
plan om Matamayo eens te bezoeken
ten uitvoer met reden verwachtend
dat de Cowleys hem op de lunch zou
den nodigen. Aan gene zijde van de
Boma slingerde de weg zich omhoog
tussen groene heuvels met hier en
daar bosjes wilde olijfbomen en der
gelijke overblijfselen van een in de
loop der jaren verdwenen bos. Er
was water genoeg. Rodney passeerde
over rustieke houten bruggen niet
minder dan drie snelvlietende beken,
't Was inderdaad een heerlijk land,
vrij hoog gelegen en met een koel,
vochtig klimaat, zodat de meeste
Europese bloemen en groenten er nog
weliger tierden dan op hun geboor
tegrond.
Matamayo lag in dc luwte van een
heuvel, aan het einde van een lange
oprijlaan. De weiden ervoor waren
letterlijk wit bespikkeld met de vele
daar grazende Merinoschapen.
Het huis was van steen (gedolven op
het landgoed zelf) met een rood pan
nendak en een grote veranda. Vlak in
de buurt zag Rodney enige bijgebou
wen en kippenhokken, waar een ben,
die blykbaar juist gelegd had, hem
luid kakelend begroette, 't Was een
geluid dat hij in lang niet had ge
hoord en hem op de gedachte bracht,
of hy in zijn reservaat ook kippen zou
kunnen houden. Maar hij zag al da-
delyk de onmogelijkheid ervan in:
wilde katten en" andere roofdieren
zouden met het pluimvee wel gauw
korte metten maken.
Rondom het huis lagen bloembedden
met rozen, anjers, narcissen en an
dere Flora's kinderen, die zonder
zich aan 't seizoen te storen op één
en dezelfde tijd bloeiden. De lucht was
vervuld met geuren en met het ge
rucht van zoemende, honingputtende
bijen. Prachtige zonnevogeltjes, veel
op kclibri's gelijkend, fladderden van
bloem naar bloem, er met him lange
gebogen snaveltjes eveneens het zoete
vocht uit purend... Onwillekeurig ver
geleek Rodney niet zonder enige ja
loezie dit lieflijke, lachende heuvel
land met de in 't felle zonlicht blake
rende wildernis. Maar ja hij had nu
eenmaal zijn hart aan de woestenij
verpand; al dat heerlijke en vriende
lijke van het landschap hier zou hem
tocli spoedig gaan vervelen. En wat
nog het zwaarste was van alles: hij
hoorde nu eenmaal thuis temidden
van de grote wilde dieren; een leven
zonder die leek hem eenvoudig on
denkbaar.
Barry Cowley was aan zijn werk,
maar zijn vrouw en zuster verwel
komden de bezoeker hartelijk. Janet
Cowley vroeger cabaretdanseres
Dolly Nywland was een aardige
brunette met grote sympathieke ogen,
voor wie Rodney onmiddeliyk sympa
thie voelde. Hy bracht onder 't genot
van een glas yskoud bier een prettig
halfuurtje met de twee dames door,
tot de heer des huizes van zyn werk
terugkeerde.
Cowley was een forse, blonde, heel
eenvoudige man, vriendelijk en goed
van vertrouwen, die niet graag kwaad
van zyn medemensen geloofde. Rod
ney kon dadeiyk met hem opschieten;
deze man kon een echte vriend voor
hem zijn en zou nooit een vijand wor
den. Hij straalde letterlijk van goed
moedigheid en hield zich overtuigd
dat alles ter wereld zo goed was als
't maar zijn kon, ook al ging er veel
boven zijn begrip. Cowley vertrouw
de met zijn gehele wezen op wel
dadige zegenrijke voorzienigheid.
Bij de lunch moest Rodney over zijn
werk vertellen. Barry die een afkeer
had van bloedvergieten en cricket ver
boven jagen verkoos, juichte Lord
Tallants plan van ganser harte toe.
„Voel je je niet veel gelukkiger nu je
die dieren beschermt in plaats van
erop te schieten?", vroeg hij. „Ik acht
het een geweldig belangwekkende
onderneming. Je bouwt nu iets op, is
het niet? Iels w.aarmee je later tal
loze mensen een dienst bewijst."
Rodney erkende, dat hij nu alle krach
ten móest inspannen om levende we
zens, die hij vroeger had vervolgd, van
ondergang te vrijwaren. Hy was fel
fekant tegen alles en iedereen, die
em daarbij hinderpalen in de weg
legde. Toen hij van zijn ervaringen
met de stropers en zyn gesprek met
de districtscommissaris vertelde,
merkte Barry op, dat Dickson erg
precies was. „Hij is geen kwade ke
rel, maar hij maakt zich zorgen. Zijn
„bazen" kijken hen aldoor op de vin
gers."
(Wordt vervolgd).
