...DE
BASIS
VAN UW
BEZIT..
Ambassadeur Jones adviseerde
Kirihio Djakarta te bezoeken
SOMERSET MAUGHAM DOET
ZIJN SCHILDERIJEN WEG
N.C.R.V.-MEDEWERKERS ZIJN
BOOS OP K.W.F.
RIJK BLIJFT ZANGLESSEN
VAN WESTERLING BETALEN
DINSDAG 20 FEBRUARI 1962
PROVINCIALE Z hi U U'S fc 'JOU RA N 1
Nederlandse „particulier" betaalde de reis
„Ik ben geen landverrader"
(Van onze speciale verslaggever)
Ambassadeur Jones, die namens de Verenigde Staten in Dja
karta resideert de man van de veel gekritiseerde kreet
„merdeka" in Makassar is een van de personen geweest, die
er bij Kirihio op aangedrongen heeft naar Indonesië te gaan. De
in Nederland studerende Papoea, die vlak na kerstfeest van het
vorig jaar plotseling in Djakarta opdook, heeft de Amerikaanse
diplomaat in Zürich ontmoet. Het was volgens de laatste wense
lijk en zelfs noodzakelijk ook eens een kijkje in Indonesië te
gaan nemen.
Dit verklaarde Kirihio tegenover ons,
toen hij zich, ondanks de bezwaren
van de familie Ten Hoopen, bij wie
hij inwoont, de vorige week tot een
vraaggesprek bereid verklaarde. De
Papoea droeg nog steeds het speldje
dat ruimtevaarder Titow hem had
gegeven. Hy had de Russische astro-
naiit in hét gezelschap van president
Soekarno ontmoet, toen de laatste
een toernee op Celebes maakte.
Kirihio ontkende het geld voor zijn
reis uit Amerikaanse bron te hebben
gekregen. Indonesië, de groep-Rij-
kens of een andere politieke „pres
sure group" stond er evenmin achter.
„Een particulier in Nederland", zo
verklaarde hij. „die geen enkele po
litieke ambitie heeft, is zo vriende
lijk geweest mijn vliegbiljet te beta
len, maar ik heb nog geen vrijheid
zijn naam te noemen.
Rapport
Het aanvankelijke plan om zo
spoedig mogelijk naar Nw-Guinea
te gaan. om zijn landgenoten daar
voor zijn standpunt te winnen dat
aansluiting bij Indonesië de enige
oplossing is, heeft de Papoea voor
lopig opgegeven. De reacties in
Nieuw-Guinea op zijn reis naar
Indonesië zijn minder gunstig dan
hij zich heeft voorgesteld. Als de
Partei Nasional (Parna), die hij
heeft helpen oprichten en die hij
uitvoerig rapport over zijn bevin
dingen in Indonesië heeft ge
stuurd, hem niet afstoot, gaat hy
echter toch terug.
„Wat ik wil", zei hij, „is myn mening
voor de Nieuw-Guinearaad uitdra
gen. Ik acht het van het grootste be
lang dat een Papoeadelegatie zo spoe
dig mogelijk Indonesië bezoekt. Van
nog groter belang is wel dat wij, Pa
poea's bij onderhandelingen tussen
Nederland en Indonesië tegenwoordig
zyn. De schijn dat de Nieuw-Guinea-
raad in zijn opinievorming door de
Nederlanders beïnvloed wordt, zou
voldoende vermeden kunnen worden".
Meer dan eens bracht Kirihio met
koude openhartigheid naar voren dat
hij een landverrader wordt genoemd.
„Het tegendeel is het geval", zei hy"
„Ik ben een vurig nationalist, die
naar eer en geweten heeft gehandeld.
Mijn ideaal, dat Nieuw-Guinea eens
zelfstandig kan zijn, heb ik door
feitelijke omstandigheden gedwongen
moeten opgeven. In de eerste plaats
is Nederland niet capabel Nieuw-
Guinea tegen een Indonesische aan
val te verdedigen. Iri de tweede plaats
is de wereldopinie op de hand van
Indonesië. De Papoea's ziin een speel
bal geworden. Uiteindelijk zullen ze
het verliezen".
Geen geweld
Kirihio ontkende achter de bewe
ging der morele herbewapening te
staan. Hy gaf wel toe door "ge
sprekken met morele herbewape-
naars beïnvloed te zijn. De leer
der geweldloosheid was voor hem
een leidend thema geworden. Voor
zijn geweten kon hij niet toestaan
dat er om Nieuw-Guinea wapen
geweld zou ontstaan, te meer, om
dat hij de mening is toegedaan
dat de aanspraken van Indonesië
in hun kern niet onredelijk zijn.
Dit is de eerste foto uit Nieuw-
Guinea, van het bezoek van de Zwit
ser And,ré Durand, vertegenwoordi
ger van het internationaal comité van
het Rode Kruis en gevestigd in To
kio, specialist op het gebied van re
patriëring. De foto loont tijdens een
bespreking in Hollandia v.l.n.r. de he
ren schout bij nacht Reeser, André
Durand, H. Sollewijn Gelpke, voor
zitter van de Nieuw-Guinearaad;
B. R. Decker, vertegenwoordiger van
de Shell en dr. P. J. Platteel, gou
verneur van Nieuw-Guinea.
De Papoea verklaarde dat de plan
nen die Indonesië met Nieuw-Guinea
had, een diepe indruk op hem had
den gemaakt. Bij het Nationaal
Planbureau had hij kunnen consta
teren dat er al twee jaar aan de
„openlegging" van Nieuw-Guinea is
gewerkt. Het scholenprogram zou
overweldigend zijn. Het zou voorts
in de bedoeling liggen op zo kort
mogelijke termijn in Hollandia een
universiteit te stichten.
Scholing
„Professor Yamin", aldus Kirihio,
„heeft me gezegd, dat Indonesië met
voortvarendheid de scholing der Pa
poea's ter hand zal nemen. Overal
zullen lagere en middelbare scholen
verrijzen, waarvoor de leerkrachten
al gereed staan. Met de technische
bijstand zal het minder goed vlot
ten. Indonesië rekent er echter op
dat dit terrein door Nederlandse des
kundigen bouwrijp zal worden ge
maakt.
Op het scholenprogram van de Ne
derlanders had de Papoea veel kri
tiek. Op Nieuw-Guinea waren vol
gens hem veel te weinig opleidings
mogelijkheden. Honderden leergierige
Papoea's moesten jaarlijks worden
afgewezen, omdat er geen plaats
voor hen was. Pas sinds 1960 zou
Nederland grotere aandacht aan de
bouw van scholen hebben besteed.
Dat hij door Indonesië als propagan
da-object was gebruikt, ontkende Ki
rihio niet.'Hij sprak zelfs van „op
zettelijke verdraaiing" van zijn woor
den door het persbureau Antara. Hij
had nooit gezegd dat hij namens het
Papoea-volk naar Indonesië was ge
komen, terwijl hij evenmin zou heb
ben verklaard dat het merendeel der
Papoea's pro-Indonesische en anti-
Nederlands was.
Dreigbrieven
By het Indonesische persbureau An
tara in Keulen, waar de Papoea twee
weken geleden een persconferentie
gaf, was een epistel binnengekomen,
dat door „de O.A.S., afd. Nederland"
ondertekend was. Hoewel Kirihio
moeite deed om er om te glimlachen,
heeft de door Antara gewaarschuw
de Wageningse recherche er toch zo
veel aandacht aan besteed, dat men
van een onderzoek kan spreken.
GAUGUINS EN PICASSO'S
Record-opbrengst
verwacht van veiling
Een van de grootste kunstschatten
in de collectie van de Engelse
schryver Somerset Maugham is
een stuk van een gewone hulsdeur,
waarop Gauguin een meisje uit
Tahiti afbeeldde. Dit schilderij
gaat met vele andere uit Maug-
lïams collectie onder de hamer op
een veiling, die op 10 april in Lon
den wordt gehouden. Men ver
wacht, dat er astronomische be
dragen zullen worden geboden.
De deur is afkomstig van een bouw-
woonde. Maugham reisde in 1916
naar Tahiti in de hoop nog een
echte Gauguin te kunnen vinden.
Hij kreeg daar te horen, dat de
schilder gewerkt en gewoond had
aan de rand van het plaatsje Pa
peete. Daar vond Maugham inder
daad drie schilderijen.
Zij waren op de ruiten van drie huis
deuren aangebracht. Maar de kin
deren, die in dat huis woonden,
hadden inmiddels een nieuw spel
letje verzonnen. Zij krabden stuk
je bij beetje de verf weg Twee
van de drie schilderingen waren al
reddeloos verloren, toen Maug
ham arriveerde, en de kleuters
waren juist begonnen hun krach
ten op de derde te beproeven.
Maugham vertelde de huiseigenaar,
dat hij die derde schildering graag
wilde kopen. „Ja. maar dan ben
ik mijn deur kwijt", antwoordde de
man. Dus kocht Maugham eerst
een nieuwe deur en liet daarna
de oude uit de hengsels lichten.
Na thuis te zijn teruggekeerd liet
hij het houten raamwerk verwij
deren en hield zo een Gauguin
over, die hij beschouwde als het
prachtigste stuk in zijn collectie.
Drie jaar later kreeg de wereld
een tweede resultaat van die Ta-
hitaanse reis te zien: het was de
roman „The moon and sixpence",
het levensverhaal van de schilder
Gauguin.
Karton
Op de veiling" zal nog een uitzonder
lijk kunstwerk worden verkocht,
n.l. een stuk karton, dat door Pi
casso aan beide zijden werd be
schilderd. Aan de ene kant staat
een in 1901 vervaardigd schilderij,
„vrouw in een tuin", terwijl Pi
casso vier jaar later op de andere
kant „dood van een harlekijn"
schildery. Een derde Picasso in de
collectie staat bekend als „La
Grèque", een portret van een
Griekse vrouw. Maugham heeft
verteld, dat Picasso de drie schil
derijen zelf wil kopen „bij .wijze
van geldbelegging".
Voorts bevat de Maugham-collectie
drie doeken van de Ier Roderick
O'Connor, die hij in een café in
Montmartre leerde kennen, toen
de schrijver nog in Parijs woon
de. Volgens Maugham was O'Con
nor de grootste ruziemaker, die
hij ooit ontmoet had. Het was heel
moeilijk om met hem van mening
te verschillen, zonder van O'Con
nor een draai om de oren te krij
gen.
Maar Maugham mocht de dolle Ier
heel graag en vroeg hem zijn ate
lier te mogen bezoeken. Hij kocht
daar prompt drie schilderijen en
ontdekte later, dat dit de eerste
schilderijen waren, die O'Connor
ooit verkocht bad.
Maugham, die nu 88 jaar is, wijdde
een groot deel van zyn leven aan
het verzamelen van kunstwerken
en in zijn collectie kan men schil
deryen vinden van Renoir, Tou
louse-Lautrec, Monet en Utrillo.
Tot voor kort bevond zijn collectie
zich in een van de vele kamers
van zijn villa in het Zuidfranse
Cap Ferrat, met uitzicht op de
Middellandse Zee. Die kamer was
vrijwel in een grote brandkast
herschapen.
Toen er verleden jaar een golf van
kunstdiefstallen door Frankryk
ging en de kostbare collectie van
een restauranteigenaar in Saint
Paul de Vence in één klap werd
gestolen, besloot Maugham zijn
kunstbezit te verkopen. Telkens
wanneer hij zijn villa verliet voor
een buitenlandse reis, moest hij
speciale voorzorgsmaatregelen ne
men. zoals het versterken van de
bovenlichten in zijn villa. De zorg
om zijn collectie werd hem te
zwaar.
De veiling, die bij Sotheby wordt ge
houden, zal naar men verwacht
recordprijzen opbrengen. Op 15 ok
tober 1958 brachten zeven schil
derijen uit de impressionistische
periode, behorende tot de Gold-
schmidt-collectie niet minder dan
781.000 pond op en men neemt
aan, dat de Maugham-collectie
daar niet ver onder zal blyven.
KREDIET AAN FABRIEK
RUÏNEERDE MAKELAARS
(Van onze Haagse redactie)
Een omvangrijk krediet, dat Bakker's
effectenkantoor te Den Haag liad ver
st rekt aan Pieter Hartogs rijwielfa-
briek in Soest, is een van de voor
naamste oorzaken van het tekort, dat
is ontstaan bij het effectenkantoor.
Volgens de raadsman van de gearres
teerde firmanten, zou het met het te
kort van het effectenkantoor wel los
lopen, indien er van het krediet nog
iets zou terecht komen.
Dit laatste is echter niet het geval. De
rijwielfabriek is zodanig in de knoop
gekomen, dat de produktie is ge
staakt. Het bedrijf is stilgelegd en het
personeel is ontslagen. Oorzaak is de
revaluatie van de gulden. Het krediet
was door Bakker's effectenkantoor
verstrekt ter financiering van een or
der voor de levering van 60.000 tot
80.000 fietsen gedurende twee jaar,
die de fabriek uit de Ver. Staten ont
ving.
De dood op de weg
De vierjarige Hendrik Voorthuis uit
Zaandam kwam gistermiddag onder
een wiel van een auto van de gemeen
te reinigingsdienst terecht. Het
knaapje was op slag dood.
HltUllUIIIIliUUllltlUlIillIüiilülIilMUIIMUilllllUIIliUUllU.
Drieling in Dedemsvaart
3 In het gezin van de arts H.
3 Grolman in Dedemsvaart is in
de nacht van zaterdag op zon- 3
dag een drieling geboren. De
babies, twee meisjes en een
3 jongen, wogen bij de geboorte
=3 gemiddeld vijf pond. Moeder 3
3 en kinderen maken het goed. H
3 Het gezin had reeds vijf kin- H
3 deren.
IllllIlllllllllllllIlllUlllllllllllllilllUlllIlIilllllllllllIllUIlllUIIIll
„Onwettige piratenzender
wordt ingeschakeld"
Twee medewerkers van de
N.C.R.V., de heren Jolian Bode
graven en Gerard Hoek, hebben
een brief gericht aan liet be
stuur van bet Koningin YVilhel-
minafonds voor de kankerbe
strijding, naar aanleiding van
het besluit van dit bestuur 0111
gebruik te gaan maken van de
zender Veronica. Zij delen daar
in onder meer mede, dat zij liet
dragen van bet gouden ereteken
van het fonds, dat zij ontvingen
naar aanleiding van de radio-
actie „Haak-In" in 1952 nauwe
lijks meer als een eer beschou
wen.
t
Het was ons een vreugde, dat het Ne
derlandse volk by die gelegenheid
spontaan een bedrag van ruim drie
miljoen gulden bijeenbracht voor
technische hulpmiddelen en verdere
steun in de strijd tegen deze ziekte
en dat het dit deed zonder kans op
gewin. Ook uw verdere activiteiten
hebben wij met belangstelling ge
volgd en waar mogelijk gesteund.
Met tc meer verbazing hebben wij
kennis genomen van het feit dat U
thans voor het bereiken van uw doel
einden is overgegaan tot het inscha
kelen van een onwettige piratenzen
der, die bet leven van hen, die afhan
kelijk zijn van wettelijk geregelde
radiocommunicatie in gevaar
brengt", zo schrijven zij in hun brief.
De heren Bodegraven en Hoek ver
klaren in deze brief verder dat zij er
van uitgaan, dat het fonds niet op de
hoogte is geweest van het onwettige
en gevaarlijke karakter van de zen
der. Wij kunnen niet aannemen dat U
mensenlevens onnodig in gevaar wilt
'brengen om andere mensenlevens te
redden. „Het zou ons daarom zeer
verheugen nader te vernemen, dat
deze activiteiten worden beëindigd",
aldus deze brief.
GEEN POLITIEKE ACHTERGRONDEN
Verleden werd buiten
beschouwing gelaten
Staatssecretaris Scholten (o.k. en w.)
is niet van plan de verleende over
heidssteun voor de zangstudie van
ex-kapitein Westerling in te trekken.
Hij zegt dit in antwoord op vragen
van de Tweede-Kamerleden Lank-
horst (p.s.p.) en Bakker (c.p.n.). Bei
den hadden gewezen op het verleden
van de lieer Westerling en de uit
werking*. van deze beslissing op de
toch al slechte verhouding met Indo
nesië. Bovendien acht de heer Lank-
horst het mogelijk dat een eventueel
toekomstig optreden van de ex-KNIL-
kapitein op verzet bij publiek en me
dewerkers van de Nederlandse Opera
zal stuiten.
Meer categorale bonden
van N.S.-personeel
De voorzitter van de vakvereniging
voor rijdend personeel van de Neder-
landsche Spoorwegen, dhr. J. Gijs
bertse, heeft op een gisteravond in
Utrecht gehouden bijeenkomst van
het hoofdbestuur van deze vereniging
verklaard, dat in maart oprichtings
vergaderingen zullen worden belegd
voor nog meer categorale bonden
van N.S.-personeel.
Respectievelijk op 26, 27 en 28 maart
zullen oprichtingsvergaderingen wor
den gehouden voor de vakverenigin
gen voor administratief personeel,
voor personeel van de buitendienst en
voor technisch personeel van de Ne-
derlandsche Spoorwegen.
Het besluit om toe te treden tot de
Nederlands Vakcentrale is nog niet
genomen, aldus de heer Gijsbertse.
Hierover zal binnenkort een beslis
sing worden genomen. Het totaal
aantal personen, dat momenteel bij
categorale bonden is aangesloten, be
draagt volgens hem 230.000. Over de
op banden zijnde wijziging van het
reglement dienst voorwaarden (RDV)
voor bet N.S.-personeel. zei de heer
Gijsbertse, dat de leden van de nieu
we vakbeweging stellig niet de be
doeling hebben onrust te zaaien in
het bedrijf. Zij eisen wel, dat zij ge
hoord worden bij het overleg en mee
tellen wanneer er wordt gesproken
over de bezoldiging.
Vijf kinderen en twee
baby-oppassers verbrand
Twee jeugdige baby-oppassers en
vijf kleine kinderen zijn gistermor
gen bij een brand om het leven ge
komen.
De kinderen en hun oppas bevonden
zich in een boerenwoning dichtbij
North Bay, in Ontario, toen de brand
uitbrak en het vuur door de wind
snel werd aangewakkerd. De kinde
ren. in leeftijd variërend van een tot
zeven jaar. werden opgepast door hun
16-jarige nicht, Denise Foisy. en de
13-jarige Monique Bourdon.
De ouders waren bij vrienden op be
zoek.
Staatssecretaris Scholten zegt in zyn
antwoord, dat bij een proef van be
kwaamheid op verzoek van de heer
Westerling door hem afgelegd bij de
Nederlandse Opera, is gebleken, dat
hij over een bijzondere stem beschikt.
De intendant van de Nederlandse
Opera achtte het zeer wel denkbaar
dat de achterstand, ontstaan door
het feit dat de heer Westerling geen
adequate muzikale opleiding heeft ge
had, in betrekkelijk korte tyd zou
zijn in te halen. De heer Westerling
beschikt echter niet over de financiën
om zich geheel aan zijn muzikale
studie te wijden, die nodig zijn om
binnen afzienbare tijd te kunnen vast
stellen of de gekoesterde verwach
tingen inderdaad kunnen worden ver
wezenlijkt. De intendant van de Ne
derlandse Opera heeft een studieplan
met kostenraming opgesteld.
De voorzetting van de muzikale
studies van de betrokkene vindt
plaats onder leiding van een be
kwaam zangpedagoog, overeen
komstig de aanwijzingen en onder
toezicht van genoemde intendant.
Aan de Nederlandse Opera is een
bedrag van 2000 ter beschikking
gesteld, waaruit de intendant de
lesgelden en de kosten van de
pianist-repetitor rechtstreeks be
taalt en waaruit voorts maande
lijks een bedrag ter beschikking
van de heer Westerling wordt ge
steld ter gedeeltelijke dekking
van reiskosten.
De lessen zijn begin dit jaar aange
vangen. De staatssecretaris heeft bij
zijn beslissing het verleden van de
heer Westerling buiten beschouwing
gelaten.
Evenmin heeft bij de beslissing van 5
april j.l. de vraag een rol kunnen
spelen welk effect een optreden
van de heer Westerling als opera
zanger t.z.t. eventueel zou hebben,
aangezien zulks in dit stadium niet
was en ook nu niet is te beoordelen.
Uit een en ander volgt, aldns de
staatssecretaris, dat de huidige ver
houding tussen Nederland en Indone
sië geheel hnïten deze aangelegen
heid staat.
Chef bureau huisvesting
Zaandam gearresteerd
De 44-jarige C. Z.t chef van het bu
reau huisvesting van Zaandam, Is
gistermiddag in arrest gesteld.
Als nasleep van de arrestatie van de
boekhouder van een Zaandams be
drijf. heeft een onderzoek van de fis
cale recherche uitgewezen, dat aan
Z. in de jaren 1958 en 1959 bedragen
tot een totaal van f 1000 zijn uitbe
taald als dank voor de toewijzing'
van enige woningen aan personeels
leden van het Zaandamse bedryf.
De heer Z. was sinds 1947 chef van
het bureau huisvesting.
Tukker vlot getrokken
Het Nederlandse motorschip „Tuk
ker", dat vorige week maandag op
de zuidoostkust van Zweden aan dc
grond liep, is gistermiddag door twee
sleepboten vlotgetrokken en naar de
haven van Simrishamn gesleept.
