PAGIM
Gevraagd bij familie in het buitenland:
huishoudelijke hulp...
GLYCA
AMERIKAANSE VROUWEN GAAN
LIEVER NAARWAS-AUTOMAAT'
~üan ozctitv
C tol OZOMO
i
VRIJDAG 26 JANUARI 1962
P KO V 1 N C l'A L li Z U li U W S li CO U li A N T
RESULTATEN VAN EEN M.A.l.-ENQUÊTE:
Buitenlandse werkgeefster gaat het
vóór alles om een werkkracht
(Van onze redactrice)
Wat zijn de ervaringen van de Nederlandse meisjes, die 11a haar
schooltijd een werkkring in het buitenland zoeken? De Neder
landse M.A.I.-bureaus, gevestigd in Rotterdam. Amsterdam,
Arnhem, Groningen, Den Haag, Haarlem en Utrecht en zo
langzamerhand „doorkneed" in het werk van de buitenlandse
arbeidsbemiddeling elk voorjaar komen tientallen meisjes
van deze bemiddeling gebruik maken hebben getracht, een
doorsnee te geven van de ervaringen van deze ondernemende
jonge vrouwen. In samenwerking met het Instituut voor Huis
houdelijk onderzoek heeft men een enquête gehouden, met als
resultaat een indrukwekkend rapport, dat dezer dagen uitge
breid besproken is tijdens een voorlichtingsdag van de (twee)
Rotterdamse M.A.I.-bureaus.
Een van de conclusies: de materie heeft by na evenveel facet ten als. er
meisjes naar het buitenland gaan! Men heeft deze enquête die een
„herbezinning" op het werk der arbeidsbemiddeling zou kunnen worden
genoemd diverse punten beoogd: In de eerste plaats is nagegaan hoe
het werk der voorliclitings- en bemiddelingsbureaus wordt gewaardeerd,
voorts wilde men weten in welke opzichten deze voorlichting eventueel
aanvulling nodig heeft, en belangrijk acht men het ook te weten op welk
vlak de voorlichting voornamelijk dient te liggen: moeten de zakclyk-
commerciële, dan wel de sociaal-ethische aspecten overwegen?
Gewapend met deze richtlijnen heeft
men aan driehonderd meisjes die via
de „officiële buitenlandse arbeidsbe
middeling" enige tHd in het buiten
land hebben gewerkt, een uitgebreide
vragenlijst voorgelegd: wat zijn je
leeftijd en opleiding, wat was de aan
leiding van een sollicitatie naar het
buitenland, wat was de voornaamste
reden voor het vertrek naar het bui
tenland. Ervaringen met salariëring
en werktijden kwamen uiteraard ook
ter sprake, evenals de ervaringen in
de omgang met de werkgeefster en
haar gezin.
„Werkkracht"
De voorlichting en de bemiddeling
van de M.A.I.-bureaus, zo is tijdens
dit onderzoek wel gebleken, worden
door de meisjes zeer gewaardeerd:
ruim negentig procent zou ook een
tweede keer weer van deze bemidde
ling gebruik maken. Opvallend is
hierbij wel, dat de meeste meisjes
vóór haar vertrek voornamelijk in
formeren naar het gezin waarin ze
geplaatst zullen worden en minder
naar het werk dat ze er zullen gaan
doen, terwijl ze daarentegen na haar
terugkomst een grondige informatie
naar het werk belangrijker zouden
vinden: vooral werktijden en salaris
blijken voorname punten le zijn ge
worden en dat is wel begrijpelijk als
men verneemt, dat men verhoudings
gewijs in het werk meer ongunstige
ervaringen opdoet dan in de omgang
met het gezin. Als een meisje in het
buitenland van werkgeefster ver
anderde, hing de reden dan ook
meestal samen met het werk. Van
daar dat het merendeel der „gere
patrieerde" meisjes dit advies geeft:
„Stel je tevoren vooral goed op de
hoogte van aard en duur der werk
zaamheden".
Deze instelling wijst er, zo mag men
wel aannemen, op dat meisjes dié
in het buitenland gaan werken, zich
dikwijls onvoldoende realiseren dat
haar buitenlandse werkgeefster vóór
alles een werkkracht zoekt! Een en
arider hangt wel samen met de leef
tijd van de meisjes: de ouderen on
der haar (van vijfentwintig jaar en
ouder) plegen namelijk bij het in
winnen van informaties meer naar
het werk te informeren dan de jonge
re meisjes.
Niettemin blijft ook het gezin
waar men geplaatst zal worden,
wel belangrijk bij het inwinnen
van inlichtingen, maar ook hier
valt een verschil tussen „voor en
na" op te merken. Vóór het ver
trek naar het buitenland blijkt de
betrouwbaarheid van het toekom
stige adres het belangrijkst te
zijn, na terugkomst staat zo ge
detailleerd mogelijk informatie
over het gezin op de eerste plaats,
terwijl de betrouwbaarheid een
veel minder belangrijk punt blijkt
te zijn geworden.
„gereserveerd" en fatsoenlijk te ge
dragen: vooral ten opzichte van man
nen".
Het zijn voornamelijk meisjes met
een middelbare schoolopleiding, die in
het buitenland een werkkring zoeken.
Frankrijk blijkt daarbij relatief meer
in trek te zijn bij de meest ontwikkel
de meisjes, Engeland daarentegen bij
meisjes die minder opleiding genoten
hebben.
De aanleiding om naar het buiten
land te gaan was dikwijls een advies
van familie of kennissen, „zo maar
eigen initiatief", soms ook het feit
dat een affiche of een advertentie de
aandacht op buitenlandse werkmoge-
lijkheden vestigde. Een enkele maal
werd een en ander gecombineerd met
een vakantiereis, maar het belang
rijkste motief blijkt toch wel het le
ren (of beter leren) van de taal van
het land waarheen men vertrekt: al
thans, dit gaf 94 pet. der meisjes als
reden op. Waarbij voor minder ont
wikkelde meisjes de hang naar „ken
nis en ontwikkeling" iets groter blijkt
te zijn dan bij de meer ontwikkelde
groep.
In hoeverre al deze meisjes hun
„werkplannen" hebben kunnen
realiseren? De volgende cijfers
spreken duidelijke taal hierover:
37 pet. wilde uitsluitend hulp in
de huishouding zjjn en 34 pet. van
Hollywood en de
„jeugd van thans":
„Moeders attractiever
dan haar dochters
In Hollywood heeft men vastgesteld,
dat het huidige wereldmodebeeld er
maar werkioaardig uitziet. Alles is
anders dan men zou verivachten:
jongelieden dragen een baard, oudere
heren daarentegen zijn baardeloos en
glad geschoren. Jongelui dragen som
bere kleding en zien er af en toe uit
alsof ze in de rouw zijn; oudere man
nen daarentegen durven gerust een
aardig dessin in een opgewekte kleu
rencombinatie te dragen. De jeugd
wijst alles af wat mooi en elegant is:
jonge meisjes lopen in gekreukte ka
toenen pantalons, terwijl haar moe
ders tweemaal per week naar de
kapper gaan en zich vaak tip-top
kleden. De Hollywoodse kroniek
schrijver die bovenstaande zaken no
teerde, durft dan ook wél te verkla
ren, dat de moeders van al die jonge
meisjes „er honderdmaal begerens
waardiger uitzien dan haar dochters".
De jonge mens, zo mediteert de
schrijver verder, rebelleert maar weet
zelf niet waartegen. Hij rebelleert
door kleding en uiterlijk, door een
smaak die tegen de tradities ingaat;
hij wil niet beter, maar anders zijn.
De reden dat men zich zélfs in Hol
lywood, waar men toch vjel iets ge
leend is, zorgen maakt over deze re
bellie: de jonge mens van heden be
paalt immers de populariteit van
films, televisiesterren en radioplaten.
En daarom praat en schrijft men ook
in Hollywood over de „jeugd van
thans"
0 Na de Canadezen en Amerikanen ma
ken de Zweden het meest gebruik van
de telefoon. Volgens The Worlds Telepho
nes voeren de Canadezen gemiddeld 538,
de Amerikanen 520 en de Zweden 349 ge
sprekken per jaar.
Werken in Frankrijk houdt S
geen zorgeloos studentenleven-
tje in. In Frankrijk beschouwt M
men de buitenlandse werk-
neemster als een volwassen
mens, die verantwoordelijkheid
=- durft te dragen en zelf beslist
p als dat nodig is.
illlllll!UIIIIIIIIIIIII!llllllllllllll!lllllllllllll!ll!lllll|||||||||||||||||||||||||||li[
haar heeft dit voornemen kunnen
uitvoeren. Van de 28 pet. daar
entegen die uitsluitend kinderop
pas trilden zijn, slaagde slechts
6 pet. ia haar streven! Bij de com
binatie hulp in de huishouding-
kinderoppas was bet andersom:
25 pet. had zich voorgenomen dit
werk te gaan doen, 48 pet. kreeg
een dergelijke betrekking.
.Een-terrein apart vormt dan nog het.
werk in de Franse vakantie-kolonies:'
werk dat, volgens de jongelui die er
geweest zijn, aardige mogelijkheden
lieeft („je wordt er niet lijk, maar
je leert de taal goed en doet veel er
varing op".)
In ieder geval komen uit het rapport
enkele wetenswaardigheden naar vo
ren waarvan meisjes, die over enkele
maanden het vaderland tijdelijk de
rug willen toekeren, nut kunnen heb
ben: ga niet zonder M.A.I.-bemidde-
liug, informeer vooral naar de aard
van het werk (ook naar salaris, vrije
tijd en eventuele studiemogelijkhe
den), en verlies vooral rriet uit het
oog, dat „het buitenland" in de eers
te plaats om een serieuze werk
kracht met verantwoordelijkheidsge
voel vraagt!
Aanpassing
Wat de aanpassing ln het buitenland
se milieu betreft, liggen de zaken
ongeveer half-om-halt; het aantal
meisjes dat zich naar baar eigen me
ning goed beeft aangepast, is gelijk
aan het aantal dat op dit punt moei
lijkheden had. De prettige ervaringen
tijdens het buitenlands verblijf over
wegen; ruim driekwart van de meis
jes voelde zich opgenomen in het
'buitenlandse gezin en geen enkel
meisje zou een vriendin of een jon
ger zusje aanraden om niet te gaan.
Waarbij nog kan worden aangete
kend. dat met name de meisjes die
in Parijs hebben gewerkt, haar „op
volgsters" vaak als advies geven, zich
Alléén
helpt direct!
VERENIGDE FABRIEKEN
ONDANKS EIGEN WASMACHINE:
Tijdbesparing, gemak én gezelligheid
Flinke hulp gevraagd": met deze tekening illustreren de
MAI-bureaus het „werken tn het buitenland". Al hoeft men
er niet gewapend met ragebol en klompen te verschijnen, het
is toch wel nuttig om te weten dat de de buitenlandse werk
geefster om een werkkracht verlegen zit, cn niet om r.rn
meisje van gezelschap!
Vrouwen die de wekelijkse „grote
was" thuis doen, hebben daar een heel
karwei aan. Met hulp van wasma-
cliine en centrifuge gaat alles welis
waar aanzienlijk sneller; op de ouder
wetse manier, compleet met meer dan
één sop, met blauwen en bleken, wrin
gen en ophangen, betekent de wasdag
een zware werkdag! De goed geoutil
leerde Nederlandse wasseryen nemen
dan wel van veel huiwouwen een
deel van het karwei over, maar daar
staat tegenover dat In Nederland
heel veel vrouwen, wanneer ze een
maal over de hodige was-apparatuur
beschikken, zich „verplicht" blijken
te voelen de hele was thuis te behan
delen; recente enquêtes hebben dat
uitgewezen.
In Amerika is dat wonderlijk
noeg, precies andersom. Ondanks
het feit, dat de doorsnee-huisvrouw
in dat land over diverse grote en
kleinere huishoudelijke apparaten
beschikt die het huishoudelijk
werk, dus ook de grote was zo
licht mogelijk voor haar maken.
Die Amerikaanse huisvrouwen stop
pen namelijk per jaar gezamenlijk een
bedrag van 45 miljoen dollar aan
klein geld in de zogenaamde wasauto
maten die daar (vijfentwintigduizend
in totaal) in dorpen en steden te vin
den zijn. Ondanks het feit dat drie
kwart van de vrouwen, die tiendui
zenden tonnen vuil wasgoed in die
automaten deponeren, zelf thuis een
wasmachine heeft staan.
Waarom die vrouwen de vuile was
buiten de deur tegen betaling laten
reinigen, tcrwyl ze het thuis bijna
gratis kunnen doen? Ze geven er uit
eenlopende redenen voor op: een moe
der van zes kinderen gaat eens per
week naar de wasautomaat omdat ze
daar haar (indrukwekkende) voor
raad wasgoed over achttien machines
kan verdelen en binnen hel uur de
boel schoon beel't, zonder noemens
waard vermoeid te zijn. Thuis zou ze
met dit karwei, niet. haar eigen was
machine byna een dag in de weer zijn
geweest.
Watergolf
In die automaten-hallen wordt niet
alleen gewassen en gestreken, men
kan er ook kledingstukken chemisch
laten reinigen. Maar het buitenshuis
wassen heeft nog meer attracties:
men kan tussen dc wasbedrijven door
in zo'n hal het haar laten wassen en
watergolven, of 'n paar nieuwe nylons
kopen. De bedrijven zijn 's avonds
(sommige zelfs ook 's nacht) geopend
wat vooral voor werkende vrouwen I
bijzonder gemakkelijk is. En een be- j
paalde categorie hulsvrouwen gaal I
om weer heel andere redenen naar de
automatiek: terwijl haar was maclii-
naal gereinigd wordt, kan ze „even
raten" met vriendinnen en ken-
De eigenaars van dc wasautoma
ten zijn, evenals de bezoeksters,
„vogels van diverse pluimage", een j
studente met een r(|ke papa m[
Miami, een gepensioneerd admi
raal, een paar constructieteke
naars die in het exploiteren van
dit soort gelegenheden meer brood
zagen dan in het werken met pa-
Sier en tekenstift.
e verdienen hun geld met een mi
nimum aan werken, zo motiveren
ze hun „beroepskeuze": eens per
week halen ze (per vrachtauto)
hun lading kwartjes uit de auto
maten
Dit laatste klinkt iets rooskleuriger
dan het is: de toekomstige exploitant
van een wasautomatiek moet in ieder
geval een basiskapitaal van zes- tot
achtduizend dollar kunnen opbrengen.
Met alle onkosten (inclusief de even
tuele aflossingstermijn) eraf houdt
men een driehonderd dollar per week
over en dat is dan inderdaad wel een
behoorlijk inkomen.
Het nieuwste experiment op dit gebied
is een rijdende automatiek voor de
„boeren en buitenlui" van Amerika.
Voor deze rijdende wasserijen is veel
belangstelling zelfs van de zijde
der Amerikaanse cowboys die het bij
zonder gemakkelijk vinden, dat ze
zittend op een hekje, kunnen wachten
tot hun kleren schoon en droog zijn!
Loflied op de koffie
In Istanboel is onlangs een oud ge
schrift gevonden, dat vele „geheimen
van de koffie" bevatte. Wie denken
mocht dat de voornaamste eigen
schap van koffie de opwekkende
werking is, heeft het mis! Want
koffie heeft nog veel meer eigen
schappen: ze dient 's morgens om
wakker te worden, maar men kan
er 's avonds ook heel goed op slapen
(iets wat ons persoonlijk nog nooit
is overkomen
Koffie dient voorts om scherper
te kunnen denken, en kan boven
dien het humeur aanzienlijk ver
beteren. En meen niet, dat koffie
alleen in de ochtend- cn avond
uren kan worden gedronken! Kof
fie is, nog steecis volgens dat
oude document, de drank voor
alle ui en van de dag: voor, tijdens
en na zakengesprekken (in de
westerse wereld drinkt men na
het zakengesprek doorgaans iets
anders), hel kan dienen om de
eetlust op te wekken, het kan een
gesprek met een schone vrouw
meer luister geven, het kan een
afscheid helpen verlichten. Koffie
kan, kortom, zijn: „een bron van
extra vreugde op een gelukkige
dag". De schrijver van al deze
regelen zou in onze wereld anno
1962 waarschijnlijk een zeer suc
cesvol reclame-schrijver hebben
kunnen worden 5
Een gedicht is ln de vrouwenwereld
eigenlijk maar een vreemd en
zelfs geschuwd verschijnsel.
Vraag een werkelijk belangstellende
vrouw of zij veel leest, en zij zal U
voor de vuist weg een serie titels van
romans opnoemen. Vraagt U haar
echter of zij ook wel eens een gedich
tenbundel ter hand neemt, dan zal zij
min of meer schuldbewust erkennen
dat zoiets haar vrijwel nooit over
komt. Heeft zij een middelbare school
achter de rug, dan zal zij als excuus
waarschijnlijk aanvoeren, dat zij zo
veel poëzie indertijd op last van ho
gerhand heeft moeten lezen voor haar
eindexamen, dat zij sindsdien de ge
hele aangelegenheid met opluchting
over boord van haar belangstelling
heeft gezet.
Gedichten? Het zal wel aan haar lig
gen dat zy die niet waarderen of zelfs
begrijpen kan maar geef haar in
een vrij ogenblik maar een mooi,
spannend gewóón boek....
Het is een openhartige constatering
maar slechts ten dele waar. Dat
een vrouw zo weinig een gedicht
waarderen kan, ligt niet zozeer aan
de onbegrijpelijkheid ervan, als aan de
ongeweten schuwheid van haarzelf.
Want een vrouw wil, in haar lectuur,
eigenlijk niets liever dan heerlijk bui
ten schot op een veilige stallesplaats
naar het toneel zitten kijken.
Geboeid worden zonder er zelf bij be
trokken te zijn: dat is dé aantrek
kingskracht van het befaamde mooie
boek".
Maar vooral, vooral niet in het diep
ste wezen geraakt worden, geconfron
teerd met de angstaanjagende raad
sels van dood en leven, met de neder-
daling ter helle in de verborgen
schuilhoeken van de menselijke geest,
want dat doet het gedicht, het waar
achtige: het is de onthulling van een
diepbeleefde emotie, een angst, een
verlangen, een wanhoop, een smart. In
een gedicht geeft een mens zich,
weerloos en onverhuld, zoals hij is.
Maar wie het aandurft om zich, al
was het maar voor eenmaal, in een
gedicht te verdiepen, zal ervaren dat
er een nieuwe, vreemde maar onge
meen boeiende wereld voor haar open
gaat.
Dit alles viel mij opnieuw in bij het
lezen van Gerrit Achterbergs
doodsbericht. Het gaf een schok
die vlak aan bitterheid grensde. Hij
had nog stellig zoveel te schrijven:
hoeveel ongeboren gedichten gaan
met hem het graf in? Hoe ver had
zijn vreemd en fascinerende taalge
bruik hem niet kunnen voeren? Want
hij was een dichter zoals er voor hem
nooit één in onze taal is opgestaan:
een geestenbezweerder met 't woord.
Zijn visioenen zijn van een meesle
pende, angstig-schone kracht. Hij be
hoeft enkel maar naar een ouderwets
behang te kijken, waarop als steeds
terugkerend motief een zwaaiende
schommel voorkomt, om zich plotse
ling uit de alledaagse realiteit in de
tijdloze vervoering te verliezen: „Hoe
wijd werden de schommelbogen. Het
hart kreeg alle ruimte om te slaan".
Het is bij tijd en wijle angstaanja
gend om door hem bij de band
genomen te worden: er komt al
tijd ergens een rand waar hij zich on
verhoeds van de steilte in de eeuwig
heid stort.
Maar tegelijk kan hij. tussen zijn
brandend bezweren door Vertederd
worden, door de aanblik van iets een
voudig menselijks ;een alledaags be-
saan, een klein verdriet, een verkrop-
smart.
Zijn sonnet „werkster" is, zonder een
zweem van pathetiek even vlijmend
sarcastisch als onverwacht apocalyp
tisch.
„Zij kent de onderkant van kast en
ledikant ruwhouten planken en
vergeten kieren, want zij behoort
al kruipend tot de dieren, die
voortbewogen op hun voet en
hand". Maar dat neemt voor hem
de zekerheid niet weg :,,God zal
haar eenmaal op zijn bodem vin
den, gaande de gouden straten
naar Zijn troon, al slaande met de
stoffer op het blik"
ier vindt de deernis nog een troost
in de uiteindelijke verheffing:
vele laatsten zullen de eersten
zijn. Maar huiveringwekkend, door
voeld als een eigen belevenis, wordt
de uitzichloze wanhoop van de moe
der na de begrafenis van haar pas
geboren kind
„Hier ligt het grafje met de zo
den glad. Het is het sluitstuk van
een kort onwaken: een met de aar
de om gelijk te maken, wat voor
een ogenblik verheffing had tegen
een moederarm, niet meer dan dat.
slaken en denken, denken: waar
En beide armen langs het lichaam
moet ik geraken met kinderstoel,
commode, wieg en bad?"
Ook dit is de dichter Gerrit Achter
berg, geschuwd om zijn vreemde,
moeilijke, duistere poëzie.
Hij was het toch wel waard dat wij
een sonnet als dit „Kindergraf" van
buiten kenden als posthume hulde
nu hij nooit meer één aangrijpende
regel schrijven zal.
SASKIA
H
Plannen om weer eens „goelash" op
liet menu te zetten? Er zjjn helaas
geen verse paprika's in deze winter
maanden: mot paprikapoeder gaal het
ook wel, maar helemaal echt is de
goelash dan toch niet Waag er dus
eens een blikje paprika aan; het ge
recht wordt een guldcnlje duurder,
maar kleur én smaak va:, de blik-
paprika zijn verrassend goed:
