k. BILT a's In Haamstede komt Europ eerste „oecumenische hotel" Zccuwsi"! WITTE KRUIS Uitvin slijpt 00K IN ZEELAND FLUOR IN HET DRINKWATER? ARCHEOLOGISCHE VONDSTER IN ST.-ANNA-TER-MHIDEN VERWACHT. 3 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT DINSDAG 23 JANUARI 1902 MOGELIJK MET PASEN IN GEBRUIK „Deltahotel" in handen van jonge stichting voor bijbelse recreatie WESTERSCI10UWEN krijgt hot eerste Europese „oecumeni sche hotel" binnen haar grenzen. De kortgeleden opgerichte stichting „Ostoeryo", die zoals reeds gemeld zaterdag het „Delta-hotel" te Haamstede van zijn nieuwe eigenaar, de Roo sendaler S. Bleyeuberg heeft overgenomen, wil proberen het nog niet afgebouwde complex de komende paasdagen officieel in ge bruik te stellen. Aan de hele opzet van het bijna voltooide bouwwerk op de splitsing van wegen naar Renesse en het vlieg veld Haamstede, zal alleen in die zin enige wijziging' worden aangebracht, dat het hotel zich zal toeleggen op de ontvangst van complete gezinnen. Daarnaast zal veel aandacht worden besteed aan recreatieve mogelijkheden: een soort „kamp-hotel". De „onderlinge stichting tot oprich ting en exploitatie van recreatiecen tra" bestaat nog maar kort en be gint langzamerhand over het gehele land haar vleugels uit te slaan. Zij stoelt op een lekenapostolaat en heeft geen directe binding niet kerkgenoot schappen. De initiatiefnemers willen do oecumenische gedachte zo breed mogelijk uitdragen en daarbij iedere speciale kerkelijke traditie vermij den. De directie wordt gevoerd door een hervormde, een remonstrant en een gereformeerde. Voorzitter van het bestuur cn algemeen directeur is wika Th. J. Rijlts, de directeur van het hervormde recreatiecentrum „Het Grote Bos" te Driebergen. Onmiddellijk na de grote vergadering van de Wereldraad van Kerken in New Delhi, in november vorig jaar, is men in Nederland begonnen om voort te hordure» op de hoofdgedachT ten van deze oecumenische manifes tatie. „Neem zelf het initiatief in het streven naar eenheid", luidde een van (Advertentie) w de echte PIJNSTILLER legfri' hoofdpijn, kiespijn, 'gf.iïqpi reumatische .pijnen etc de motieven. „Bind U niet te strak aan kerkelijke organisaties", was het andere. Waar beter „Waar kunnen we dit alles beter in praktjjk brengen dan in de recre atie?", hebben enthousiaste voor standers van dc oecumenische ge dachte daarop gereageerd. Nauwe lijks twee maanden nadat de Wereld raad van Kerken in het verre India uiteenging, werkt nu in Nederland een wijdvertakte stichting, die zich ten doel stelt een vorm van bijbelse recreatie in vakantieverblijven te brengen. Aan de ene kant bewerkstelligt men dit door exploitanten van toeristisch ingestelde bedrijven te benaderen. Terwijl zij op geen enkel punt in de zelfstandigheid van hun eigen be drijfsvoering worden aangetast, legt „Ostoeryo" op deze recreatie-centra, kampeerboerderijen en andere vakan- tiebedrijven het stempel van de oecu mene. Een andere activiteit van de jonge stichting is het aankopen en zelf standig opzetten van vakantiever blijven. In alle elf provincies van Nederland heeft de oecumenische organisatie hoofdconsulenten en in de omgevingi van recreatiege bieden werken consulenten, die hun best doen om steeds meer medewerkers voor de stichting te vinden. Oefenterrein Men is op weg naar een „oefenter rein voor de oecumene". Dat trach ten dc enthousiaste initiatiefnemers te vinden door hun werk uit te dra gen in een netwerk van vakantiever blijven over het gehele land ver spreid. Z'o werden in kort tijdsbestek ver schillende bedrijven aangekocht. Op Ameland. langs de kuststrook van Holland en in het zuiden van het land werden bedrijven overgenomen. Aan deze keten werd afgelopen zaterdag de schakel van het „Delta-hotel" te Haamstede toegevoegd. Het complex, dat een heel seizoen heeft leeg gestaan en vorige week voor een bedrag van f 280.000 werd geveild, zal zijn hotel-karakter be houden. Het wordt daarmee tevens het eerste hotel-restaurant in Euro pa. dat op oecumenische leest ge schoeid zal zijn. In de toekomst zal het „Delta-hotel" dus voor iedereen openstaan. „Ostoeryo" zal in de Schouwse Westhoek aan haar exploi tatie'een programma van bijbels ge richt recreatiewerk verbinden. Iedere week wordt een uitvoerig program ma afgewerkt, waarmee men zal trachten het motief en de doelstelling van de oecumene een bredere be kendheid te geven. VAN TOT OUDSTE Vandaag beginnen we deze rubriek met een markante verjaardag. De oudste inwoner van Westkapelle, de beer IC. Huibregtse, wordt vandaag niet minder dan 89 jaar! Dat is bijna honderd! Het zal de heer Hui bregtse, een van de oudste inwoners van Zeeland, vandaag in zjjn buis aan de Ivomdorpslraat 31 niet aan be langstelling ontbreken. ZWEMMERS Ook niet zo jong meer is de 74- jarige inwoner van Koewacht die als oudste zwemmer in het afge- VOETGANGER Met opgewekte tred verliet de jonge man zijn woning in een der Middel burgse buitenwijken, om zich naar het centrum van de stad te begeven, alwaar hij een afspraakje had. Het afspraakje betekende ongetwij feld veel voor hem, want hij zag er bijzonder verzorgd uit. Met. name nun zijn schoeisel had de knaap zeer veel aandacht, besteed; het glom en blonk dat het een lieve lust was. Hij stapte er behoedzaam op voort. Uiterst behoedzaam, zo bleek even later en dat kwam vooral tot uiting in 's mans gelaatsuitdrukking. Zelden zagen wij iemand zo gekweld kijken! Het lopen ging ook steeds moeizamer. Van de opgewekte tred, waarmee hij zijn woning had verla ten, was niets meer over. Er was nauwelijks meer sprake van een tred. De kerel strompelde maar wat en gedurig bleef hij Staan-, gelijk Daantje die naar school zou gaan. Dan richtte hij de blik neerwaarts cn bezag mistroostig zijn zo ver blindend blinkende schoenen, tilde eens heel voorzichtig een been op om het nog voorzichtiger neer te zetten en waagde vervolgens weer eens een stapje voorwaarts. Het was een benauwende aanblik. Of deze beklagenswaardige voet ganger zijn afspraakje nog gehaald heeftweten wij niet, maar wél héb ben iei) hetp rechtsomkeert zien ma ken cn de terugweg zien aanvaar den. Naar huis. pantoffels aantrek ken, vermoedelijk lopen seizoen gebruik maakte van het zwembad te Axel. Daartegen over staat dat een 11 maanden oude Axelaar hierin aanleiding vond om dc kleuren van het kin derbadje te verdedigen. Dit zijn enkele feiten uit het Axelse bad leven van het vorig seizoen. Een badleven dat 9403 dagkaarten, 543 seizoenabonncmenten en 890 kaarten voor gezinsleden oplever de. ANKER Het bergingsvaartuig „Inktvis" van de heer Polderman uit Hansvveert is dezer dagen met een speciale missie uit Hansweert vertrokken. Het ging om een klipanker plus ket ting met gezamenlijk gewicht van ruim duizend kilo. Het anker werd opgevist in het Nauw van Bat.Ii op de VVestersohelde, waar het onlangs werd verspeeld door het Belgische motorschip „Paula -Jean". Het klip anker is inmiddels plus ketting veilig in Hansweert gearriveerd. AANZIENLIJK Yerseke heeft zich bij het inle veren van bceken en tijdschriften weer eens van de goede zijde doen zien. Een aanzienlijk aantal kwam letterlijk uit de bus, Cij fers; 1073 kilo tijdschriften en 55 boeken. Bovendien vinden maan delijks de uitgebreide uitzendin gen naar Nieuvv-Guinea, de An tillen en Suriname plaats. De af deling Yerseke van het Rode Kruis vraagt (overigens zeer verheugd over het grote aantal) de inwoners om er ijverig mee door te gaan. Het lectuurbakje op het Kerkplein is niet al te groot en daarom kunnen de boe ken en- tijdschriften ookworden afgegeven bij 'de boekhandel Van; der Peijl, waar voor verdere ver zending wordt zorggèdragen. r Vandaag op pag. 1 Th m mm Collecten Met nagekomen giften heeft de kerst collecte voor Kerk en Wereld in de hervormde kerk te Kanelle f 254 op gebracht. en de oudejaarscoUecte brachten over december f 95,26 op. f 592.02. De op 7 januari s-ehouden in zameling voor de Inwendisre Zending bracht f 91.14 op. De zendingsbusjes die voor Kinderzorg f 138,55. De collecte voor het orgelfonds In de Nederlands hervormde .kerk tc Axel ibracht tn het 2e halfjaar van 1961 101,74 op. Voogdijpupil mishandelt pleegmoeder te Axel De rijkspolitie te Sint-Maartensdijk heeft zondagmorgen de 16-jarige voogdijpupil van hel Middelburgse „Kinderzorg", B. van 't H,, in zijn ouderlijke woning te Sint-Maartens dijk aangehouden. De jongen zou te Axel, waar hij op het boerenbedrijf van de familie W. was te werk ge steld, zijn pleegmoeder hebben mis handeld en overmeesterd. Een en an der zou zich hebben afgespeeld toen pleegvader W. met koopman De V. uit Axel voor enkele dagen voor za ken op reis was. De 16-jarige jongen was alleen met zijn pleegmoeder op de boerderij aan wezig. Na de mishandeling heeft hij het huis volledig afgesloten, waarna hij met de door De V. achtergelaten auto is vertrokken. Deze auto werd zaterdagavond ernstig beschadigd op de Markt van Biervliet aangetrof fen, een vondst die voor de rijkspo litie aanleiding was de eigenaar op te sporen. Spoedig volgde de ontdek king van het gebeurde. De jongen werd ongeveer een half jaar geleden bij de familie W. te Axel geplaatst. Hij zou zeer op zijn pleegouders gesteld zijn. Naar c|e di recteur van Kinderzorg, do heer Van Arkel, ons verklaarde, staat de 16- jarige Van 't H. als een moeilijke jongen bekend. Vandaag zal hij voor de officier van justitie worden voor geleid. (Slot van pag. 1) Wanneer men dan ook Zeeuwse art sen en tandartsen vraagt over fluo- ridoring, dan zijn de meningen onver deeld positief. In Amerika is al der tig jaar geëxperimenteerd op dit ge bied en er zijn geen schadelijke ge volgen voor de volksgezondheid ge constateerd. „Kwaad kan het nooit", aldus enige tandartsen, die zelfs stellen, dat er geen motief is om het niet te doen. „Er zullen per jaar hoogstens minder vullingen worden gelegd bij een pa tiënt, die nu langer met zijn eigen gebit doet". „Voor, omdat er niets tegen is", is ook de arts J. R. v. cl. Borgh, geneeskundig inspecteur voor de volksgezondheid in Zeeland. Nieuwe taak DE FARMACEUTISCHE inspectie in Zeeland, die onder meer de hygië ne van bodem, water en lucht ónder controle houdt, krijgt er, indien de fluoridering doorgaat, een taak bij: de controle van de hoeveelheid fluo ride in liet drinkwater. Die controle is een zeer belangrijk punt. Een ze kere hoeveelheid fluoride in het lei dingwater fot omstreeks I milli gram per liter is niet schadelijk. MEER LICHT OP DE.. Sporen van vroegere kinderbegraafplaats Tijdens graafwerkzaamheden nabij de Ned. nerv. kerk in Sint-Anna-ter Muiden is zoals gemeld een pot ge vonden, die dateerde van omstreeks 1400. Aanvankelijk ging men hier van de veronderstelling uit, dat deze vondst op zichzelf wel interessant was, maar niet belangwekkend ge noeg wat betreft historische waar de. Er zijn echter hierna meer van deze potten gevonden en in een daar van trof men de overblijfselen aan van een kindersehedeltje'. Hierdoor gaan de vermoedens in een bepaalde richting. Men vraagt zich af of hier sporen werden aangetroffen van een kinderbegraafplaats. De. vondsten vertonen n,l. een sterke overeen komst met die in 1952 in het Friese dorp Tjerkgaast. Ook hier vond men vaatwerk en daarin resten van kinderskeletten. Een antropologisch onderzoek maakte uit, dat het hier onvol-' dragen vruchten betrof. Het be graven van kinderen, aan de rand van het kerkhof, is tot op het he den slechts bekend uit dit Friese dorp. Het is een typisch voorbeeld van de gewoonte, die in sommige streken van ons land bestaat om niet gedoopte kinderen tc begra ven op een afzonderlijke plaats van het kerkhof. Dr. P. Glazema schrijft hierover uit voerig in „Kerken en Dodenbezor ging in de Middeleeuwen". Vooral doodgeboren kinderen werden aan de rand van het kerkhof begraven. Uit de potten van Tjerkgaast bleek well? Deze tekening toont .de vgorgeuel van het protestants bejaardentehuis te Ter neuzen, waarvan de bouw op 12 februari zal worden aanbesteed. Het gebouw, dat 92 kamers groot in de Serlippens polder zal verrijzen, hoopt men in 1963 te kunnen betrek ken. Met. de kosten zat anderhalf miljoen gulden gemoeid zijn, een heilig karakter het kerkhof had voor de Middeleeuwse mens. De ongedoopte vruchten werden niet ter aarde besteld in een profaan terrein, maar aan de zoom van het kerkhof. Grensgebied Pr. Glazema zegt dat deze zoom voor de ouden een grensgebied is geweest, waar degenen die niet door de doop in het heilige leven waren opgeno men, in oen soort tussenbestaan moesten verblijven. Ook geeft hij een verklaring voor het feit, dat deze te vroeg geboren of doodgeboren kin deren niet in kisten maar in kruiken begraven werden. In de urnenvelden- tijd werden de crematies in potten bijgezet. De middeleeuwers zagen hierin een heidense gewoonte. Wer den wellicht dc ongodoopten niet tot de christelijke gemeenschap gere kend? Op welke wijze ze in potten gedaan werden is alleen theoretisch verklaarbaar. Gezien dc grootte van het vaatwerk is het waarschijnlijk dat ze in embryonale houding in de potten werden gedaan. Misschien is men van de gedachte uitgegaan, dat deze ongelukkige schepselen bedoeld waren om opnieuw geboren te wor den. Uit liet begraven worden aan de zoom van het kerkhof zou men kun nen afleiden, dat deze kinderen niet naar de hemel gingen, maar dat zo ook niet in de hel terechtkwamen. Hoe het zij, liet geval Tjerkgaast doet sterk denken aan de recente vondsten in Sint-Anna-ter-Muiden. Dit impliceert geenszins dat deze er analoog mee zijn. Een nauwkeurig wetenschappelijk onderzoek is alleen in staat dit nader vast te stellen. Voorlopig liggen de graafwerkzaam heden van de Ned. Heidemaatschap pij te Sint-Anna-ter-Muiden dan ook stil. Men zul de eerstvolgende dagen de nodige deskundigen moeten aan trekken om de. nodige voorzichtig heid te betrachten. De werkzaamhe den, waarmee men bezig was hadden niet het vooropgezette doel archeo logische bijzonderheden te vinden. Hoeveelheden méér dan 1 milligram per liter zijn niet direct schadelijk, maar kunnen een minder aangename uitwerking hebben. Hoeveelheden méér dan 3 milligram kunnen een mogelijke schadelijke uitwerking hebben, Controle is dus wel geboden. Leidingwater bevat al een zekere hoeveelheid fluoride, die echter, om tandbederf te kunnen voorkomen, moet worden aangevuld tot 1 a 1,1 milligram per liter. Omdat de fluor- hoeveelheid van het aangepompte water wisselend kan zijn, moet er dus ook steeds een aangepaste hoeveel heid fluor aan worden toegevoegd. Voor de waterleidingmaatschappijen in Zeeland brengt dit diverse proble men met zich mee. Het water van Oranjezon, dat onder meer drinkwa ter voor Middelburg is, bevat 0.30 mg per liter. Tholen heeft water met een fluoridegehalte van 0.10 mg, Schou- wen-Duiveland 0.13, Vlissingcn 0,17, Zeeuwscli-Vlaanderen 0.15 en het Zuidbevelandse waterleidingbedrijf levert water met 0.12 mg. fluoride per liter. Open vragen HET ZIJN voor de waterleidingdl- recties nog diverse open vragen. De technische procedures van het toe voegen van fluoride aan het water zijn tot op zekere hoogto al bezien, maar ook hier kunnen nog verbete ringen worden aangebracht. „De waterleidingmaatschappijen zijn in Zeeland nogal in elkaar verwikkeld" zo zegt de directeur van de Waterleidingmaatschappij „Midden-Zeeland" te Vlissingen, de heer P. Kas, De fluoridering levert, zo meent hij, geheel nieu we technische aspecten, die nog lang niet rijn „uitgekristalli seerd". „Het is eigenlijk nog een zoeken en tasten"." Afzonderlijk fluorideren is in het bij zonder een ingewikkelde zaak. De waterleidingmaatschappijen in Zee land betrekken hun water soms van verschillende plaatsen. De beslissing moet uiteindelijk door de bevolking worden genomen. Die beslissing gaat dan over een bedrag van omstreeks 30 cent per inwoner per jaar, welk bedrag mogelijk ten laste van de con sument komt, dus in een verhoging van het drinkwater wordt verwerkt. Een andere mogelijkheid is, dat het ministerie van sociale zaken en volksgezondheid deze „extra onren dabele top" voor zijn rekening neemt. Wanneer men de directeuren van de Zeeuwse waterleidingmaatschappijen naar de kosten hiervan vraagt krijgt men overal een zelfde antwoord. „Het is een bcleidsaangelegenheid". In het algemeen zijn de waterleidingdirec teuren het wel met elkaar eens: op technisch niveau zijn er weinig of geen bezwaren. Principe NAAST DE medische en technische aspecten is er het principiële aspect. De mogelijkheid bestaat, dat men té gen is, omdat het hier preventieve maatregelen voor de volksgezond heid betreft, die men uit principiële overwegingen niet zou kunnen aan vaarden. Moeten dan zjj, die geen ge fluorideerd water wensen tc gebrui ken een eigen leiding hebben'? Over deze mogelijkheid heeft men z.ieli nog geen duidelijke mening kunnen vormen. Dat deze kant van de zaak ecu belangrijk woordje zal meespreken, slaat vast. KUNST „De duivelshaan" Goes, „Do Prins van Oranje"} Toneelgroep „Centrum". EEN TOT OP VRIJWEL de laatste plaats bezette zaal van „De Prins van Oranje" in Goes heeft gister avond met volle teugen genoten van „De duivelshaan" (Cock-a-doodle- dandy) van de Ier Sean O'Casey, zo als dat in een wervelende opvoering gebracht werd door de toneelgroep „Het Centrum", onder regie van Eg- bert van Paridon. Van Paridon regisseerde deze „saty- rische fantasie", met volledig begrip voor het barokke in dit als een kleu- rendeken zo bonte verhaal van ge loof en bijgeloof, waarheid en ver beelding, bittere ernst en luimige luim. Een wonderlijk, fascinerend stuk, deze „Duivelshaan", ontsproten aan een rijke speelse geest, die een mensenleven lang van leer trok tégen het geborneerde in de menselijke sa menleving en streed vóór de gees telijke vrijheid. De geest van de nu hoogbejaarde O'Casey, getalenteerd toneelschrijver, die met de „Duivels haan" een stuk schiep, dat onwille keurig herinneringen oproept aan „Onder het melkwoud" van Dylan Thomas (de sfeer) zowel als aan „De tiende man" (de mystiek). De sfeer is die van een Iers dorpje, waarin de pastoor nog oppermachtig is en waarin een listige boer en een uitgeslapen zeeman elkaar de finan ciële bal toespelen, onder het voort durend getuigen van hun diepe, reli gieuze overtuiging, die evenwel blijkt te stoelen op een diepe angst voor het „ongewetene". Een aijgst, die met wellust wordt aangewakkerd door een perfide oude zwerver en die lijfelijk gestalte krijgt, wanneer de levensgrote duivelshaan zich ma nifesteert. Met die haan komt de mystiek in het spel; de mystiek van O'Casey wel te verstaan en dat be tekent, dat er meedogenloos de spot mee gedreven wordt. De hypocriete, figuren komen (in een enkel geval zelfs letterlijk) in hun hemd te staan, niets is er te dol om 's schrij vers haan koning te doen kraaien en dat doet bet dier dan ook. De als wuft voorgestelde vrouwtjes winnen de sympathie, de fanatieke, machts wellustige pastoor en zijn slaafse volgelingen delven het onderspit; de levenslust wint het van de onwaar achtigheid. Nogmaals; een bont geheel, drama, komedie en zelfs melodrama hoogst bekwaam gemengd tot een onge meen boeiend geneel en in alle op zichten toneel, puur toneel. „Centrum" heeft er ook puur toneel van gemaakt. Met in deze uitzonder lijk grote rolbezetting voortreffelijke typeringen van: Jan Hundling als de schijnheilige, in zijn huichelarij ver blinde boer; Bob Verstraete als de zwakke, „ergens" nog wel goedwil lende vroegere varensgezel; Egbert van Paridon als een sluwe grijsaard en Ton van Otterloo (als gast) als de tirannieke, felle pastoor. Met; Fien Berghegge (als gastej als de nuch tere vrouw des huizes; Yoka Berretty als de levenslustige dochter ,en Karin Haage als een oprechte, ongecompli ceerde dienstmaagd. Met voorts een kostelijk rolletje van Frans Koppers- als een uitgeslapen kruier en met verder over de hele linie (veel) Uit stekend bezette bijrollen. Voor een vlotte, prettige vertaling zorgde Cees Nooteboom; voor de ten dele aan Ierse volksmelodieën ont leende muziek tekende Theo Loeven- die, terwiji Robert Kaesen de choreo grafie verzorgde, Roger Chailloux was verantwoordelijk voor de bijzon- der suggestieve décors en voor de kostuums en het geheel werd gister avond met een langdurig applaus be loond door een talrijk, opgetogen pu bliek, gevormd door de leden van de Goese Arbeiderskunstkring. v; B. Voor Zeeuws nieuws 7,ie ook c de pagina's 5 en 8. WWWVWWWVWMVWVWJ Eerste vrouwelijke rechter bij rechtbank Middelburg Mej. mr. S. C. W. Noleboom Bij K.B. van 13 januari j.I. is In Zee land de eerste vrouwelijke rechter benoemd. Het is mej. mr. S. W. C. Note boom, die tot rechter is benoemd bij de arrondissementsrechtbank te Middelburg. Mej. mr. Noteboom neemt de plaats in van mr. J. A. Abbing. Zij is mo menteel nog substituutegriffier bij de arrondissementsrechtbank te Rot terdam. De data, waarop mej. mr. Noteboom in dienst treedt en waarop zij geïnstalleerd zal worden, zijn mo menteel nog niet bekend. WISSELENDE BEWOLKING Opklaringen, muur ook plaatselijk enkele buien. Aanvankelijk storm achtige, later tot krachtig afnemende westeljjke wind. Weinig verandering in temperatuur. ZON EN MAAN 24 januari Zon op 8.33 onder 17.12 Maan op 21.14 onder 10.14

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1962 | | pagina 2