Zaterdag - elfde Elfstedentocht -
uitdaging voor stoerste rijders
Rhodesia voelt zich
bedreigd door V.N*
Wraakoefening na
treinramp in Italië
klankbord)
Kerstdagen op
losgeslagen
baggermolen
AREND VIEL JONGEN AAN
DONDERDAG 28 DECEMBER 1961
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
8
VOOR TWEEDE MAAL IN DECEMBERMAAND
Ministerraad van koning Thialf
heeft grote besluit genomen
Friesland heeft het weer te pakken: de elfstedenkoorts. Nu de
grote kanalen dicht liggen en de nieren zijn toegevroren, heeft
een elfstedencommissie gisteravond het besluit kunnen nemen
om zaterdag a.s. de historische tocht op de schaats langs de
Friese elf steden te houden. Nog slechts eenmaal in de historie
het was in 1933 is een elfstedentocht eerder in de winter
gehouden dan ditmaal, namelijk op 16 december. In het licht
der schijnwerpers, toortsen en magnesiumlampen zullen in alle
vroegte zaterdagmorgen duizenden schaatsenrijders uit alle
hoeken van Nederland naar de Friese hoofdstad komen om te
starten voor de 200 km lange monstertocht, waaraan zoveel
mooie, maar ook boze herinneringen verbonden zijn. Als
want immer blijft er voor de elfstedentocht, zolang het start
sein niet gegeven is, een vraagteken staan.
Maar al te goed weten wij in Neder- ten ze vlak na elkaar onder de brug
land hoe nukkig het weer kan zijn. bij de Grauwe Kat door. Piet Keizer,
De voortekenen zyn gunstig op dit Auke Adema, Cor Jongert, Sjouke
moment. Voor schaatsminnend Ne
derland kunnen wij slechts hopen, dat
de voortekenen ditmaal niet bedrie
gen.
Tien tochten
Tien tochten zijn er nu geweest.
Iedereen, vooral de Friezen uiteraard,
hoopt dat deze elfde tocht niet op
dezelfde wijze zal eindigen als de
tiende in 1956. toen vijf man tegelijk
door de finish gingen en er geen
winnaar was. Neen, dan was het in
1954 beter. Jeen van der Berg, de
atoere onderwijzer uit Nijebeets, een
ryder uit het Heitelan zelf, werd de
winnaar. Dan pas is een elfsteden
tocht voor de Friezen volledig ge
slaagd.
Pionier
Overigens heeft Friesland zijn elf
stedentocht niet aan een eigen
man te danken. Want het was
een man uit Holland, uit de Spaar-
nestad, uit Haarlem, die voor het
eerst de 200 km reed. En hij deed
dat alleen. Zonder hulp en zonder
steun van anderen, zonder orga
nisatie ook.
Op 21 decembr 1890 trok sportpio
nier nummer één, Pim Muiier, op z'n
eentje langs de elf steden. Met een
stuk chocolade, een paar gulden, een
mes, wat touwtjes, riemen, een
schaats op de rug voor het breken
en met een horloge, zo reed Pim
Muiier, ingewreven met arnica op
die morgen van de 21e december uit
Leeuwarden. Precies om zeven uur
vertrok hij, 's avonds om vijf minu
ten voor acht was hij weer in de
Friese hoofdstad terug. De eerste
elfstedentocht was gereden, het eer
ste record gevestigd. In een tijdperk
van bijna 70 jaar zijn er nog geen
dozijn op gevolgd, wel werden de tij
den steeds sneller.
Officieel
Eigenlijk dateert de eerste officiële
elfstedentocht van 1912- Wel was er
ook in 1909 gereden, maar dat ge
schiedde nog niet onder de supervisie
van de Friese elfstedenvereniging,
die weliswaar in dat jaar werd op
gericht, maar pas bij de rit in 1912
de teugels in handen kreeg. Vieren
dertig wedstrijdrijders vertrokken, 20
volbrachten de tocht en van hen was
de roemruchte Coen de Koning, de
man die alles kon, de snelste. Zijn
tijd was 11 uur en 40 minuten. Na
Pim Muiier was het opnieuw een
Hollander die zegevierde. Het feit.
dat er na hem vijf Friezen over de
streep gingen, deed aan de overwin
ning van Holland op Friesland niets
af. Vijf jaar later 27 januari 1917
haalde de oud-wereldkampioen
nog eens hetzelfde kunststukje uit.
Barre tocht
Sommige elfstedentochten hebben
een eigen naam. Spreekt men over
de „barre tocht" dan weet iedere
insider, dat daarmee de derde of
ficiële wedstrijd, in de strenge
winter van 1929, bedoeld wordt.
Heeft iemand het over het winnen
de tweespan, dan slaat dat op de
tocht van 1933. En beide malen
was het een Fries, die "s avonds
als overwinnaar gehuldigd werd
in de Groene Weide.
De wedstrijd van 1933 was een vroe
gertje. Al op 16 december werd er
namelijk gereden.
Herrie
Daarna werd 1940 het jaar van de
herrie. Vlak voor Arum kwamen vijf
rijders bij elkaar. Als eenden scho-
FORTUIN IN SCHOORSTEEN
Twee schoorsteenvegers hebben toen
zij een schoorsteen moesten schoon
maken in de Franse plaats Cholet
een kinderkoffertje gevonden, dat in
een gat in de schoorsteen was inge
metseld.
Het koffertje bevatte een groot aan
tal bankbiljetten en obligaties, ter
waarde van 11» miljoen nieuwe
Franse franks. De politie neemt aan
dat het koffertje in juli 1942 door de
toenmalige huiseigenaar Felix Levy,
een welgesteld veehandelaar die met
zijn gezin door de nazi's werd gear
resteerd en vervolgens gedeporteerd,
is verborgen.
Levy kwam in het concentratiekamp
Dachau om het leven. Zijn erfgena
men hebben na de oorlog de Fran
se politie om hulp gevraagd bij het
zoeken naar het fortuin, dat naar zij
geloofden in het huis moest zijn ver
borgen.
Volgens de Franse wet hebben de
twee schoorsteenvegers reoht op een
deel van de inhoud daarvan.
Westra en Dirk van der Duim. Zij
reden de resterende kilometers met
zijn vijven. Afspraak was dat zij ook
gevijven door de finish zouden gaan,
met de armen om de schouders ge
slagen. Maar enkele honderden me
ters voor de finish kon Adema zich
T.v. brengt reportage
Elfstedentocht j
M (Van onze radio- en H
t.v .-redacteur)
H Het ligt in de bedoeling van i
de N.T.S. om verschillende re-
portages van de Elfstedentocht M
op het scherm te brengen, als
deze vrijdag of zaterdag wordt
gehouden. Door gebrek aan
reportagewagens zal het niet
mogelijk zijn om op verschil-
lende punten van de route ca-
M mera's op te stellen voor recht-
streekse reportages. Wel zal
men de aankomst rechtstreeks s
uitzenden. s
M Om toch ook tussentijdse M
beelden te kunnen geven, over-
s weegt men bij de N.T.S. om
met filmploegen tijdens de
wedstrijd opnamen te maken,
deze met grote spoed naar
Hilversum te sturen voor ont-
wikkeling en ze dan nog in de
loop van de dag als extra-uit-
zendingen op het scherm te
brengen. Zowel de rechtstreek-
H se uitzending als deze filmre-
portages hangen af van dé z:
verbindingen (zowel op tech-
niet meer Inhouden, hij bezweek voor nisch op vervoersgebied)
de verleiding, rukte zich los en stoot s tusscn de verschillende Friese
enige tientallen meters ,voor de an
deren over de streep. Er vielen woor
den, er kwam ruzie, hevige ruzie,
grote ruzie, maar het slot van het
liedje was dat de jury de vijf ex
aequo plaatste. Adema heeft tóch
nog een keer zijn zin gekregen, in
1941 won hy in 9 uur en 19 minuten.
Een jaar later op 22 januari 1942,
won S. de Groot uit Weidum In 8
uur en 44 minuten.
Ook in 1947, na afloop van de achtste
officiële tocht, waren er moeilijkhe
den. Joop Bosman, Klaas Schipper,
Jeen Nauta en Jaap Wynia, die op
gelegd hadden, werden gediskwalifi
ceerd en de eerste prfls ging naar
de rijder uit Ter Aar, Van der Hoorn.
De laatste
De laatste elfstedentocht die werd
gehouden, die van 1956, had ook
géén winnaar. Vijf man, J. van der
Hoorn (Ter Aar), A. J. P. de Ko
ning (Purmererid), J. Nauta (War-
tena), A. Verhoeven (Dussen) en
Maus Wijnhout uit Haarlemmermeer
besloten de rit gezamenlijk te be-
plaatsen en de studio's. Hier-
over worden op het ogenblik
besprekingen gevoerd met de
betrokken autoriteiten. Het
s ziet er in ieder geval naar uit,
dat de Elfstedentocht niet on-
s opgemerkt aan de Nederland-
se televisiekijkers voorbij zal
gaan.
llllllllllllllllll
eindigen. Zij gingen ook naast elkaar
langs de Oldenhove in de Friese
hoofdstad, maar nu paste de elfste
dencommissie het reglement conse
quent toe, en diskwalificeerde hen.
Jeen van der Berg, de triomfator van
1954, die als zesde binnenkwam,
kreeg de eerste prys. Een oplossing,
die hi|jzelf wel het meest onbevredi
gend vond. Misschien dat Jeen dit
keer voor de derde maal, de grote
gouden medaille mee naar Hcèren-
veen zal kunnen nemen. Maar bij die
drie plakken zal er altyd één blyven,
waarop eigenlyk het cijfer zes liad
moeten staan.
Muller en Co. ondervinden
nadeel van revaluatie
Uit hoofde van de tcf nu toe beken
de resultaten verwa* ht de directie
van Win. II. Muller Co. N.V. te
Rotterdam, dat de bruto bedrijfswinst
over 1961 bij die van 1960 ten achter
zal blijven.
Bij de rederijbedrijven waren, on
danks een bevredigend ladingaanbod,
de resultaten wederom teleurstellend.
Hoewel de vrachttarieven enigermate
verbeterden kon deze stijging de na
delige invloed van de revaluatie van
de gulden, alsmede de stijging van
de kosten uit hoofde van de in augus
tus ingegane verbetering van de ar
beidsvoorwaarden van het zeevarend
personeel, niet compenseren. Voor
zover thans valt te beoordelen zullen
de verliezen bij de rederijbedrijven
echter opgevangen kunnen worden
door de uitkomsten van de overige
activiteiten op scheepvaartgebied.
De elfstedencommissie de minis
terraad van koning Thialf heeft in
een vergadering met de commissaris
van de koningin in Friesland, mr. H.
P. Linthorst Homan derde van
links), in Leeuwarden de datum vast
gesteld voor de Elfstedentocht.
piiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiii
Lammetje in
Wijde Wormer
M In de nacht van tweede kerst-
dag op woensdag is in een wei
p te Wijde Wormer een lammetje
geboren. Gistermorgen bleek
het moederschaap zich van de
H overige woldragers te hebben
p afgezonderd. Toen veehouder
A. van Twisk, wonende aan
H het Zwartevveggetje, gemeente
1§ Purmerend, op onderzoek uit- i
ging, bleek hem de vroegtijdige
M uitbreiding van zyn veestapel. j
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllHlllllllWl
Onderzoek wreedheden geëist
Geen wapens
aan Katanga
geleverd
Het kabinet van de Federatie
van Rhodesia, heeft gisteren be
schuldigingen van de zijde der
Verenigde Naties van de hand
gewezen, dat vanuit de federatie
wapens werden aangevoerd naar
Katanga.
Voorts heeft het kabinet als zijn
mening uitgesproken dat de recente
V.N.-oproep voor meer wapens voor
hun strijdkrachten in Katanga, een
bedreiging inhoudt voor de federatie.
Het bureau van de eerste minister
van de Rhodesische federatie, sir Roy
Welensky, gaf een verklaring uit aan
het einde van een spoedzitting die het
Rhodesische kabinet gisteren heeft
gehouden ter bespreking van de crisis
in Katanga. De vergadering duurde
negentig minuten.
Naar aanleiding van de oproep
van de plaatsvervangende secre
taris-generaal van de V.N.,
Thant. voor tanks, houwitsers en
andere zware wapens voor de
V.N.-strijdkrachten in Kongo, zei
de verklaring van de Rhodesische
federatie, dat hier sprake was van
een „uitermate ernstige bedrei
ging" van de federatie, en dat
daarom bijzondere waakzaamheid
geboden was.
De Rhodesische regering sprak
voorts de mening uit dat de Ver
enigde Naties het verdrag dat verle-
den week is tot stand gekomen tus
sen premier Adoela van Leopoldstad
en premier Tsjombe van Katanga,
„klaarblijkelijk" verkeerd hadden be
oordeeld als „een gesigneerd, verze
geld en uitgewisseld verdrag".
Een onpartijdig onderzoek naar be
weerde wreedheden tegen en be
schieting van burgers en hun eigen
dommen door de V.N.-soldaten in
Elisabethstad tijdens de recente ge
vechten, kwam volgens de Rhode
sische regering „veel te laat".
Het kabinet pleitte voor een onmid
dellijk te beginnen, onpartijdig on
derzoek naar de waarheid van „goed
gefundeerde berichten" over wreed
heden van de. V.N. In Katanga.
Intussen is in Leopoldstad de delega
tie van Katangese parlementsleden
negen man uit Elizabethstad
aangekomen. Vandaag komen er nog
vijftien.
Station bestormd en vernield
Machinist en
conducteur
gearresteerd
In vier kleine dorpen, waarvan
vele inwoners het slachtoffer
werden van de treinramp bij
Catanzaro, zijn gisteren onlus
ten uitgebroken.
Meer dan 3000 personen namen deel
aan de ongeregeldheden in de dor
pen San Bernardo, Adami, Cerrisi di
Decollatura en Soveria Mannelli. De
dorpelingen wreekten zich op de
spoorbaan waarover de ramptrein
had gereden. De laatste wagon van
deze trein raakte los bij een scherpe
bocht en stortte in 'n 30 meter diep
ravijn waarbij 70 mensen om het
leven kwamen. Het ongeluk gebeurde
zaterdagmorgen. In de wagon zaten
boeren, dorpelingen en scholieren die
uit logeren gingen.
De ernstigste onlusten vonden plaats
in Soveria Mannelli, waar de me
nigte het stationsgebouw binnen-*-
drong, de ruiten insloeg, het meu
bilair naar buiten sleepte en er de
brand in stak. Ook deuren werden
Terwijl Nederland wat dichter bij de
haard schoof of de smalle ijzers on
derbond. stond de verkeersagent in
Las Palmas, Canarische eilanden, in
een warm zonnetje onder de „kerst
boom. Zoals op de foto is te zien, had
den de politiemannen heel wat ge
schenken te verdelen.
De temperatuur op de Canarische
eilanden is nooit onder de 18 graden.
Belgisch-Kongolese
betrekkingen hersteld
De diplomatieke betrekkingen tusscn 1
België en dc republiek Kongo zijn
gisteren hersteld na een breuk van
zeventien maanden.
In een officieel te Leopoldstad gepu
bliceerd communiqué wordt gezegd,
dat de regeringen van beide landen
hebben besloten diplomatieke missies
op ambassadeursniveau uit te wisse-
len tot herstel van de-normale be- l
trekkingen.
uit de scharnieren gerukt en op
de brandstapel geworpen.
Twee spoorweg-employé's, die
dienst hadden wisten nog om
hulp te telefoneren voordat ook
de telefoondraden werden doorge
sneden.
In de andere drie dropen hielden de
betogers 'n trein aan en sloegen rui
ten in. Overigens was de schade daar
gering. De nationale politie kreeg
versterkingen, die de betogers op de
vlucht joegen. Er werden geen arres
taties verricht.
Eerder op de dag waren de machi
nist en de conducteur van de ramp-
trein gearresteerd en in staat van
beschuldiging gesteld ter zake van
dood door schuld.
Uit het onderzoek was gebleken dat
de trein met een maximumsnelheid
van 60 km per uur liad gereden, In-
stede van de maximumsnelheid van
35 km die voor dat baanvak geldt.
Op nippertje gered
De kapitein en de negen koppen tel
lende bemanning van de baggermo
len (Cartagena) zijn dinsdagavond in
veiligheid gebracht, nadat zij 48 uur
vergeefs hadden getracht hun vaar
tuig te behouden.
Het lekgeslagen schip dreef hulpe
loos rond in de wateren buiten Bos
ton, terwijl harde wind en meters ho
ge golven de toestand steeds hache
lijker maakten. Eerder reeds gaf de
bemanning te kennen het schip te
willen verlaten, maar de kapitein
wilde zo lang mogelijk trachten het
vaartuig te behouden. Een kotter van
de Amerikaanse kustwacht bleef in
de nabijheid om de bemanning op te
pikken zodra deze van boord zou
gaan op een vlot of in een redding
boot. Pogingen om een lijn over te
krijgen mislukten. Nadat de kerstda
gen als een nachtmerrie voorbij wa
ren gegaan gaf kapitein Adley le
Blanc opdracht het schip te verlaten.
Een van de opvarenden werd als
dood opgegeven, maar aan boord van
de kotter slaagde men er in de man,
die slechts bewusteloos was, bij te
brengen met kunstmatige ademha
ling. De „Cartagena" was een Cana
dees vaartuig.
Treinbestuurder George Stockton is in
een ziekenhuis In Stockport, Noord-Enge-
Iand, bjjgekomen nadat hy bewusteloos
was neergevallen toen hij werd getroffen
door een geweldige ijskegel die bij het
passeren van een tunnel in zijn cabine
viel. De stoker bracht de trein r.aar het
volgende station.
Het Wereldgebeuren
Nassers zorgen
President Nasser van Egypte heeft
de kerstdagen gebruikt om wat
orde op zaken te stellen in zijn
Verenigde Arabische Republiek. Dat
was wel nodig, want er is de laatste
tyd nogal wat in zijn rijk gebeurd.
Republiek-partner Syrië gaf er in
september de brui aan, om nog langer
achter Nasser aan te lopen en trok
zich uit de V.A.R. terug. Dat bete
kende alleen financieel al een flinke
strop voor Egypte, want dc Syrische
schatkist was" nooit leeg. Daarom
heeft Nasser zich de afgelopen dagen
met de financiën van zijn V.A.R.-
overschot bezig gehouden. Twee din
gen hielden hem voornamelijk bezig:
de nationalisering van andermans
eigendommen en de staat Jemen, die
officieel tot de kerstdagen bij de V.
A.R. behoorde. Wat het eerste onder
deel van zijn kerstplan betrof, was
Nasser het gauw eens met zichzelf.
Hij kondigde aan dat binnenkort ook
het restant van vreemd bezit in zijn
land en ook het grootgrondbezit,
voorzover dat al niet door de staat
is onteigend, wordt genationaliseerd.
Voor het komende jaar meent Nasser
nu, dat de Egyptische molen in fi
nancieel opzicht verder kan draaien,
zij het dat andermans bezit hiervoor
wordt misbruikt. Nasser heeft (dat
is wel gebleken) geen gewetensbe
zwaren tegen een dergelijke onteige
ning op grote schaal.
Tweede kerstdag zei Nassers
spreektrompet Hatem, dat
Egypte (dat zich nog hardnek
kig de Verenigde Arabische Repu
bliek blijft noemen) het bondgenoot
schap met het aan de andere kant
van de Rode Zee gelegen Jemen heeft
verbroken. Nassers grondgebied I*
nu teruggebracht tot dezelfde om
vang als toen hij zijn dictatorloop
baan begon. Het zal hem wel aan het
hart zijn gegaan, de innige betrek
kingen tussen Egypte en Jemen te
verbreken, want het was voor Nas
ser altyd een prettig gevoel nog een
vermeend financieel achterdeurtje te
hebben in Jemen. De Jemenieten ech
ter, onder leiding van hun Imam een
kerkelijke titel, die zoveel betekent
als beheerder van de moskee), wei
gerden mee te betalen aan Nassers
wilde opbouwplannen van deV.A.R,
en ze hielden voorlopig het geld vast.
Nassers sympathieën voor de Krem-
lin-heersers waren ook in Jemen
langzamerhand bekend. Toch was
het voor de Egyptische dictator een
nieuwe geweldige tegenvaller, toen
de sjeik van Jemen zonder meer aan
de Russen toestemming weigerde
voor het bouwen van olietanks in de
havenstad Hodeiba. De Jemen ietische
heerser, die de laatste jaren door een
schotwond in de mond met de ge
zondheid sukkelt, accepteerde alle
Russische hulp bij de opbouw van de
ze haven van Jemen, liy pakte zelfs
een grote Sowjet-gift voor dit doel
aan, maar van de olie moesten de
Russen afblijven. Een politieke mis
slag voor Nasser, die er al mee had
gerekend dat de Russen een dikke
vinger in de Jemenietische olie zou
den krijgen.
Toen in de eerste eeuw na Chris
tus de Romeinen Jemen binnen
trokken, troffen zij daar een
land aan, waarvan de bewoners on
gekende rijkdommen bezaten. Ze
noemden dit deel van Azië dan ook
in hun geschriften „Arabia Felix",
gelukkig Arabië. Wierook, myrrhe,
kaneel en andere kostbare grond
stoffen waren er voor weinig geld
te koop. Maar de oorzaak van dit
geluk, werd meestal in de historie
van het thans drie-en-een-half mil
joen inwoners tellende land een reden
van allerlei intriges, staatsgrepen,
moorden en veroveringen. De laatste
die een poging heeft gedaan, het
land binnen zijn invloedsfeer te krij
gen, was Nasser. Hij is echter gestuit
op de onwil van de Jemenieten. De
ze hebben :bijvoorbeeld sinds 15 april
geen cent meer betaald aan hun bond
genoot in het land der piramiden. Zij
vroegen zelfs nog een bijdrage van
Egypte, dat profiteerde van bepaal
de „gemeenschappelijke regelingen".
Nasser heeft de Jemenietische knoop
nu rigoureus doorgehakt. Hij wil Je
men, als het nodig is, nog wel poli
tieke en militaire hulp geven, maar
daarmee houdt de liefde voorshands
op. Men neemt aan dat deze gang
van zaken niet de instemming heeft
van de imam van Jemen. Het is ech
ter bekend dat diens politieke opvat
tingen maar door een kleine minder
heid van de Jemenieten worden ge
steund. De imam is lid van een be
paalde richting in de Islam, die maar
weinig aanhang heeft in Jemen. Nas
ser, die van de Islam-rompslomp geen
last heeft, had blijkbaar bitter wei
nig vertrouwen in de Jemen-heerser,
wiens gezondheid zoals gezegd ook
niet te best is. De oorzaak ligt ech
ter voor de hand: het merendeel der
Jemenieten, dat de Russen niet liet
helpen bij de olietank-bouw, voelt er
niets voor de communisten via de
Egyptische achterdeur binnen te la
ten. Radio-Moskou heeft nu de
woensdagmorgen gebruikt om kro
kodillentranen te huilen over de arme
Jemenieten, die zonder de vaderlijke
zorgen van Nasser verder moeten le
ven.
Drie Italianen, onder wie een jongen
•an twaalf jaar. zijn om het leven geko
men tengevolge van een ontploffing in
een fabriekje te Cittadella di Laeedonia
in Zuid-Italië. waar vuurwerk voor het
kerstfeest werd gemaakt.
De zeventienjarige Kent Stjernstroem uit Göteborg in Zweden zal Kerst
mis 1961 niet licht vergeten. Het was het tijdstip waarop hij werd aange
vallen door een steenarend.
Kent was in de omgeving van Göteborg aan het zoeken gegaan naar Hulst
en dennegroen voor de kerstversiering thuis. Toen hij uit een gebukte
houding opstond, zat op enkele passen van hem vandaan een arend od een
grote steen. Mens en dier keken elkaar enige ogenblikken gefascineerd
aan, waarna dc steenarend tot de aanval overging.
De arend scheurde Kents leren jas en pikte hem op het hoofd. De jongen
wist een poot te grijpen en trok de vogel naar de grond. Deze rukte zich
evenwel weer los en viel opnieuw aan. Hij sloeg Kent met zijn vlerken en
krabde met zijn klauwen diens gezicht en hals open. Daarna vloog hij we"
Kept wist op eigen kracht zijn huis te bereiken, daar aangekomen viel hij
flauw, In een ziekenhui» werd hij behandeld wegen» wondkrirop.