PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
CONTACT MET S0WJET-UNIE GEZOCHT
OVER BERLIJN
Oeververdediging Zuid-Sloe: nieuw experiment
Kernexplosies in
dampkring mogelijk
Kabinet verdeeld over
Nieuw-Guinea
RENTMEESTER WON TWEE
HUIZEN OP ÉÉN DAG
Vandaag...
De gekooide
vogel
204e jaargang - no. 303
Dagblad, uitgave van d« firma
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: F. van de Velde en F. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteuren
W. Leertouwer en O. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week, 7.00 p. kw.; fr. p. p. 7.25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Zaterdag 23 dec. 1961
ADVERTENTIEPRIJS Z7 cent per
m.m. Minim, p. advertentie 4.—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (mar. 8 regels)
25 cent per regel met een minimum
van 1.25. „Brieven bureau
van dit blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.ZJC., Middelburg.
Bureaus: Vlissingen Walstr. 58-60, tel. 3855 (b.g.g. red. 8508/3-546, adv. 3647/3643; Middelburg, Markt 51, tel. 3841 (b.g.g. red. 3078/3169, adv. 2375); Goes Gr. Markt 3, tel. 6140 (b.g.g. red. 7853, adv. 5213). Oostburg, tel 2395, Ter neuzen, tel. 2116: Zierlkzee. red. tel. 2425. adm. tel. 3094.
RESULTAAT GESPREK MACMILLAN-KENNEDY
President Kennedy en premier Macmillan hebben vrijdag be
kendgemaakt dat zij zijn overeengekomen dat voorbereidingen
voor kernproeven in de dampkring zullen worden getroffen als
een „kwestie van voorzichtigheid met het oog op de grote serie
Russische explosies". In een communiqué delen Kennedy en
Macmillan voorts mee dat de Amerikaanse ambassadeur in
Moskou het eerste contact met de Russen zal opnemen wat
betreft de hervatting van de inleidende besprekingen over Ber
lijn. Macmillan zei dat de Britse ambassadeur in Moskou zijn
Amerikaanse ambtgenoot terzijde zou staan.
In het communiqué wordt voorts me
degedeeld dat beide staatslieden hun
pogingen om tot een internationale
ontwapeningsovereenkomst te komen,
zullen voortzetten omdat een be
hoorlijke voortuitgang naar ontwa
pening „de enige weg is om uit de
gevaarlijke wedloop'1 te komen.
Over dê conferentie tussen Moise
Tsjombe en premier Adoela wordt in
het communiqué gezegd, dat deze
„een 'bemoedigende eerste stap" is
en wordt de hoop uitgesproken dat
deze zou leiden tot. verdere verzoe
ning van de beide partijen in Kongo.
Zij achten het van het grootste be
lang, dat de huidige besprekingen
worden voortgezet en dat de gewa
pende actie niet zal worden her
nieuwd.
Berlijn
Over Berlijn wordt gezegd dat de
heide staatslieden de situatie heb
ben bestudeerd „in het licht van
de besluiten, die zijn genomen op
de bijeenkomsten van de minis
ters tan buitenlandse zaken dei-
vier mogendheden en van de NA.
V.O.-raad in Parijs".
Zij bespraken in het bijzonder de te
nemen stappen naar hernieuwing- van
de diplomatieke contacten met -de
Sowjet-Unie betreffende Berlijn.
De besprekingen begonnen tegen het
midden van de morgen (plaatselijke
tijd). Aanvankelijk had het overleg
P.Z.C.-zaterdag-
en kerstnummer
Bovenstaande engelen met
bazuinen werden in dc der
tiende eeuw geschilderd dooi
de Spaanse kunstenaar Mees
ter Llussanés. Een reproduk-
tie van deze fresco hebben wij
in dit nummer afgedrukt op
de voorpagina, van onze kersl-
bijlagc.
In dit 32 pagina's tellende
P.Z.C.-zaterdagnummer: Stem
men uit de Kerken (pag. 3).
Letterkundige kroniek en
kunst (pag. 9). Radio- en t.v.-
rubriek plus films in Zeeland
(pag. 11). „Uw pagina me
vrouw" (pag. 13). Kerken en
maatschappij plus feuilleton
(pag. 15).
In onze kerstbijlage treft U
onder meer aan; een kerst
boodschap van prof. dr. H.
Kraemer, emeritus hooglcraar
Ic Leiden, de internationale
zendingspromotor en zendings-
publicist.
Voorts een reportage over de
reis die Limburgse kerstbo
men naar Zeeland maken, een
uitvoerig artikel over de ver
houding Israël-Egypte. een
Kroniek van Zwin lol Zijpe
over de komende vier vrije da
gen. Kerstfeest rond de zon
dagsschool van het Sèhouwse
Serooskerke. een wandeling
langs hol IJzeren Gordijn, een
sfeervcrhaal rond de kerst-
potten tan liet Leger des
Heils: ..Bij de potten slaan",
een ..Gesprek met een spijt
optant", een reportage over
-vae'-tlopen in de kerstnacht
te Middelburg en Vlissingen.
de kinderkrant met een kerst
verhaal en tenslotte onze jaar
lijkse kerstpuzzel.
plaats onder vier ogen. Later namen
ook de adviseurs van Kennedy en
Macmillan deel aan de gesprekken.
Gedurende de dag heeft het Ameri
kaanse staatshoofd contact opgeno
men met het ziekenhuis te Palm
Beach, waar zijn vader wordt ver
pleegd.
Kernexplosie
Ieder jaar wordt in het Italiaanse
plaatsje Rivisotidoli het kerstverhaal
j uitgeheeld, waaraan vele betvoners
deelnemen. Dit jaar ligt er sneeuic.
hetgeen aan de voorstelling een zeer
I bijzonder aspect verleende. Foto: Ma
ria en Joseph trekken met het ezel
tje door Bethlehem, maar alles is
vol...
De Amerikaanse commissie van
atoomenergie heeft vrijdag in Wash
ington bekendgemaakt dat op die
dag in Nevada een kleine kernexplo
sie is teweeggebracht
De kracht van de explosie was gelijk
aan die van ongeveer 5000 ton tnt.
Het was een ondergrondse proef.
Christmas-eiland
John Russell, woordvoerder van het
Britse ministerie van buitenlandse
zaken, heeft vrijdag te Hamilton, de
hoofdstad der Bermuda-eilanden, te
genover journalisten verklaard, dat
een eventueel gebruik van het Christ
mas-eiland, dat officieel deel uit
maakt van de kroonkolonie Singa
pore, doch ten zuiden -van West-
Java is gelegen, voor het uitvoeren
van nieuwe kernwapenproeven door
het westen „een door de Britse rege
ring overwogen mogelijkheid is".
Kettingaanvaring
Gisteren heeft een 45-tal schepen op
de Rijn bij Engers-Bendorf-St.-Se-
bastian averij opgelopen tengevolge
van plotseling opkomende mist. Ze
ker vyftien schepen zouden ernstig
beschadigd zijn en een achttal aan
de grond gelopen. De waterpolitïc
van Koblenz moest met vyf radar-
boten in actie komen oni de chaos op
te lossen. Het scheepvaartverkeer
werd gestremd.
VANDAAG VALT BESLISSING
Mr. Luns bereid
af te treden
(Van onze Haagse redactie)'.
Hoewel politiek Den Haag zich
de laatste 24 uur in grote ge
heimzinnigheid hult, is wél dui
delijk geworden, dat zich in liet
kabinet twee groepen hebben
gevormd, die inzake de wijze,
waarop het probleem-Nieuw-
Guïnea zou kunnen worden op
gelost, recht tegenover elkaar
staan. De groepen worden reeds
aangeduid bij de naam van de
twee ministers die, naar het
scliijnt, ver uiteenlopende
ideeën hebben: de excellenties
Zijlstra en Luns.
Blijkens de laatste informaties van
ongedachte en zeer welgeïnformeer-
de zijde zou de groep bewindslieden
die zich achter de anti-revolutionaire
minister prof. dr. J. Zijlstra heeft ge
schaard, vrijdag zijn toegenomen.
Welke leden van het kabinet dit zijn,
wilde onze zegsman in het huidige
stadium nog niet vertellen. Dat de
invloed van de groep-Luns afneemt,
noemde hij een reëel feit.
De minister van buitenlandse zaken
die zijn eigen, zeer rechtlijnige vi
sie op het Nieuw-Guineaprobleem
heeft, zou overigens het kabinet
reeds hebben doen blijken, dat bij
bereid zal zijn zijn functie neer te
leggen indien de meerderheid van het
kabinet te kennen geeft dat men
niet de weg die de heer Luns heeft
uitgestippeld, wenst te volgen.
Zaterdagmorgen om negen uur komt
het kabinet weer bijeen, dan zullen
de ministers De Pous en Marijnen en
enkele staatssecretarissen ,uit Brus
sel in Den Haag zijn teruggekeerd.
In.de loop van zaterdag zal zo
verwacht men in Den Haag dan
een duidelijk overzicht van de me-
jting. van het kabinet kunnen worden,
verkregen.
Hoe precies de gedachten van de
groep Zylstra luiden, is thans ook
nog niet precies hekend. Wel weet
men in politieke kringen te ver
tellen dat de lieer Zylstra
voor alles één mogelijkheid tracht
te creëren, waarop tot een gesprek
met Indonesië kan worden geko
men. Omzeilen t an de steeds drei
gender wordende kans op een ge
wapend conflict zou bij alles in
de groep-Zylstra voorop staan.
Het standpunt van minister Luns is
bekend: bet zelfbeschikkingsrecht
voor de Papoea's moet onaangetast
blijven en een gesprek van Neder
land met Indonesië is alleen dan mo
gelijk wanneer men 111 gezelschap
verkeert van een of meer derden.
Overigens is er aldus een regerings
woordvoerder vrijdag in de minister
raad vry weinig over Nieuw-Guinea
gesproken.
De in Brussel confererende ministers
zouden hebben gevraagd de bespre
kingen op te schorten tot zij zater
dag in Den Haag aanwezig zijn. Po
litieke kringen verwachten dan ook
dat de laatste werkdag voor de kerst
doorslaggevend zou kunnen zijn voor
de bepalingen van de beleidslijn inza
ke Nieuw-Guinea.
Of deze lijn spoedig bekend zal wor
den, wordt overigens zeer betwijfeld.
Men houdt rekening niet de moge
lijkheid, dat men Svacht tot het ka
merdebat van 2 januari. Uitgesloten
is het volgens waarnemers overigens
niet, dat het kabinetberaad zater
dag een climax zal bereiken in de
vorm van een toch nog plotselinge
duidelyke openbare vaststelling van
de koers die men zal varen.
s Vrijdagmiddag vond de heer J. Stassen, rentmeester te Echt en
|l eigenaar van de plaatselijke steenfabriek, in zijn brievenbus de trek-
kingslijst van de jongste appèlactie. Tot zijn verbazing bleek op zq'n s
lot nummer C 137420 een huis te zijn gevallen. Terwijl hij zich ge-
H reed maakte naar Rotterdam te gaan om daar volgens de regels
zijn lot te tonen aan een notaris, kwamen zijn zoons tot de ontdek-
ji king dat hij ook een tweede huis had gewonnen op zijn lot nummer p I
E 137677. De heer Stassen is bestuurslid van de bond van militaire p j
s oorlogsslachtoffers, ten behoeve waarvan de appèlactie is gevoerd. M 1
H Hij zei: „De huizen goed tc zullen besteden
iyiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
0 Een bestuurslid van de communistische
partij van Italië heeft meegedeeld, dat
het ledental .dit jaai-.met. drie procent is
afgenomen.
....hoopt de Nederlandse land
schap- boerenleven- en por
tretschilder, etser, tekenaar en
glazenier Johan Dijkstra, aan
wie de culturele beroepsprijs
van de provincie Groningen
1957 werd toegekend te Gro
ningen zijn 65e verjaardag te
gedenken.
MORGEN
bestaat het Centraal Ge
nootschap voor Kinderherstel
lingsoorden en Gezondheids
kolonies te Amsterdam 60
jaar.
EERSTE KERSTDAG.
......is het 25 jaar geleden,
dat de Amerikaanse journa
list Arthur Brisbane, destijds
de best betaalde journalist ter
wereld 260.0000 p.j en
1000 per wekelijks radio
praatje) overleed.
TWEEDE KERSTDAG
zal de fel omstreden Ame
rikaanse autobiograaf Henry
Miller, die in 1959 een bezoek
aan ons land bracht, te Big
Sur nabij Monterey (Calif.)
zijn 70e verjaardag gedenken.
vvwvwvwwwwvwwwv
v\^vvvvvvvvvvvvvvvvv\\\v
Grote vorderingen
in uitvoering
EXPERIMENTEREN zit de
mannen van rijkswaterstaat in
het bloed... Vooral bij de Delta
werken is niet geaarzeld nieuwe
systemen in te voeren: men
denke slechts aan de nylonzand
zakken. nylon-„vloerbedek-
king". doorlaatcaissons en de
aangekondigde kabelbaan over
de Grevelingen. Niet alleen bij
de Deltawerken, maar ook bij
andere grote projecten schuwt
Rijkswaterstaat de nieuwe me
thoden niet. De oeververdedi
ging van het Zuid-Sloe vormt
daarvan een bewijs. Hier is
men afgestapt van het gebrui
kelijke systeem met zinkwer
ken. De oever van het Zuid-Sloe
wordt verdedigd door drie 300
3 meter hoge „ruggen" van grof
meter hoge „ruggen" van grof
grint.
Tussen Walcheren (Schuone Waar
din) en Zuid-Bcveland (Van Cilters-
polders) liggen om de twee kilonie
ter drie flinke grindruggen op de
langzaam glooiende oever. Laborato
riumproeven hebben uitgewezen, dat
dit systeem van oeververdediging in
de praktijk moet kunnen voldoen.
Daarom hebben de mannen van rijks
waterstaat niet geaarzeld dit systeem
in het Zuidsioe in de,praktijk te breii-
gen.
De laatste 150 jaar heeft «Ie rusteloze
stroom van de VVesterschelde niet
nimmer aflatende kracht aan de oe-1
ver geknabbeld. In die periode is jaar-1
lijks 13 meter van de oever aEgehrok-
lteltl, in totaal dus bijna 2 km! Als dit,
proces zich in dezelfde mate zou
voortzetten, zouden de Walcherse en
Bevelandse polders rond het Zuidsioe
spoedig gevaar lopen.
Bij de uitvoering van liet Sloeproject
heeft rijkswaterstaat als een van de
eerste taken gezien de stroom aan
banden te leggen en het landinwaarts
verplaatsen van de stroomgeul tegen
te gaan. De langzaam glooiende oever
is daarom op drie plaatsen voorzien
van een „rug".
Deze ruggen liggen dwars op de
stroom. Zij ..lichten" als het ware de
stroom op van de bodem, waardoor
voorkomen wordt, dat de oever ver
der worden aangetast. De 300 meter
lange ruggen, die aan de landzijde bij
laag water gedeeltelijk boven water
komen, bestaan uit grof grind, af
komstig van de Moezel, die wordt ge
kanaliseerd.
In totaal was 70.000 ton grind no
dig. Deze oeververdedigingswerken
voor het Zuidsioe vergden een uit
gaaf van rond twee miljoen gul
den. Deze werken zijn tlians vrij
wel geheel klaar: er rest rijkswa
terstaat alleen nog het aanbren
gen van giet asfalt op de plaats,
waar de „ruggen" boven (laag)
water komen.
Vrijwel gereed
De laatste weken zijn grote vorderin
gen gemaakt bij de werken in het
Zuidsioe. De verzwaring van de be-
staande zeewering langs de Walcher- j
se polders is vrijwel gereed, evenals na f 7.000.000.
het deel van de afsluitdijk op de schor
ren aan de Bevelandse kant. Alleen
de bekleding van de dijk moet nog
worden aangebracht. Ook de bouwput
is nagenoeg gereed. Begin januari,
over enkele weken dus, zal hier mei
de bouw van de uitwateringssluis wor
den begonnen, een werk van een drie
kwart miljoen gulden, waarvoor een
half jaar is uitgetrokken. In juli moet
de sluis gereed zijn. Onmiddellijk
daarna wordt de ringdijk „gesloopt"
en wordt de dijk gesloten. Omstreeks
augustus 1962 kan de dijkdichting een
feit zijn.
Het werk zal evenwel niet vóór mei
1963 worden opgeleverd, want na de
dijkdichting dient nog een weg over
de nieuwe "afsluitdijk te worden aan
gelegd. En daarmee moet men wach
ten tot het voorjaar van 1963.
In tijd gerekeud is nog slechts een
derde van het werk in het Sloe ver
richt, maar financieel zit men al op
de helft. Dat betekent, dat al vyf mil
joen golden is uitgegeven, want het
totale Sloeproject de fase tot mei
1963 vergt een nitgaaf van tien
miljoen gulden. Alleen al de dijkver
zwaring en de aanleg van de nieuwe
afsluitdijk beloopt een bedrag van bij-
f-iantlijn
De viering van kerstfeest lijkt la
onze dagen een hachelijke on
derneming: een wezenlijk onder
deel van de kerstboodschap wordt
gevormd door dc aankondiging „Vre
de op aarde" en die vrede nu is wel
het laatste waarvan in deze wereld
op dit ogenblik sprake is. Op zichzelf
is dat geen bijzondere toestand, want
sinds de boodschap voor hel eerst
klonk is de vrede voortdurend ver
weg geweest. Altijd waren er wel
ergens op de planeet spanningen,
oorlogstoebcreidingen of gevechten.
Jan Engelman heeft in 1939 gedicht:
„Het goede vee is binnen, de kribbe
is gezet, maar wil een lied beginnen,
dan schalt de krijgstrompet". Sinds
mensenheugenis wordt die trompet
gestoken en is er
onvrede op het
feest van de vrede.
Men is aan die
paradox haast ge
wend geraakt.
Maar op dit ogenblik, nu dc we
reld door allerlei oorzaken héél klein
is geworden, zo klein zelfs dat men
vaak allerlei ongunstige berichten
uit verre oorden eerder weet dan het
nieuws uit de eigen straat, op dit
ogenblik schijnt het alsof spanningen
en moeilijkheden overheersender zijn
dan ooit, alsof de dreiging ditmaal
met als inzet het bestaan van de
mensheid als geheel groter is dan
in .het verleden. Zelfs het woord
„Vrede" is een propagandaleuze ge
worden in wat men de „koude oor
log" noemt, het wordt in deze tijd
beschouwd als een ontkracht be
grip, een gedevalueerd woord. De
duif met dc olijftak in de bek is
gevangen en in een nauwe kooi ge
zet: de tralies zijn in allerlei kleuren
geverfd, rood. wit, zwart... En te
gelijkertijd heeft het feest van de
vrede een plaats in de stryd dei-
ideologieën gekregen. Zo deed zich
vorig jaar rond kerstfeest een nogal
opvallende gebeurtenis voor in een
Frans dprp. die deze strijd op tragi
komische wijze illustreerde. Een pas
toor in Repes had namelijk zijn kerst
stal versierd met een tekening, waar
op een Amerikaanse wolkenkrabber,
de Eiffeltoren en een rode hamei-
met sikkel, maar dat namen zijn pa
rochianen niet. Hij verklaarde hun
toen waarom hij de communistische
emblemen tussen die van Amerika en
Frankrijk had geplaatst: ..Ik deed
het omdat een derde van de wereld
bevolking communist is en er onge
twijfeld vele communisten zijn. die
liet goede pad weer willen ontdek
ken" zei hij. Maar men bleef kwaad
en de arme pastoor werd overstelpt
met brieven en telefoontjes van ver
ontwaardigde parochianen. Toen ver
ving hij in arren moede de gewraakte
tekening door een wereldkaart. „Ik
ben beschuldigd van bedoelingen, die
ik nooit heb gehad" vertelde de gees
telijke. „Ik heb er nu genoeg van.
Ik heb de tekening verwijderd, zodat
ik zelf wat vrede kan krijgen..."
Weet de wereld nog wel wat vre
de is? Onlangs troffen wij in
een Friese krant een beschou
wing aan van een medewerker over
Nijhoff en zijdelings kwam daarin
deze vraag aan de orde. In 1943 ver
taalde dé dichter een vers van Char
les d'Orleans, een gebed om de vrede,
waarvan de laatste regel luidt:
„Priez pour paix, trés grand trésor
de joie". Letterlijk staat er: „Bidt
om vrede, zeer grote schat van
vreugde", maar Nijhoff maakte er
een prachtige Nederlandse zin van.
een gebed waarin alle hemelse en
aardse macht zich smekend buigt om
dat ene goed te mogen ontvangen:
vrede. Deze laatste regel luidde in
Nijhoffs vertaling: „Bidt om vrede,
die hemel sticht op aarde". De auteur
van de beschouwing in de Friese
krant wijdde aan deze versregel en
kele zinnen. Welk een stille en sterke
functie vervult dat woord „stichten",
geflankeerd als het wordt door de
woorden „hemel" en „aarde", zo
zegt hij. Er zweeft iets in mee van
oude psalmen „Zijn stichting ligt
op heilige bergen" vrede maakt
men niet! En voorts: de vrede is
van een hogere orde dan niet-oorlog.
Bidt om vrede, die hemel sticht
op aarde, zo vertaalde dus Nij
hoff. En hij gebruikte het woord
nog in de niet-gedevalueerde zin.
maar in betekenis, die ver uitgaat
boven het door-de-weekse gebruik
Wanneer men zo'n dichtregel leest,
dan is er even een schok van her
kenning en voelt men iets van de
wijde achtergronden, die het woord
in zijn diepste betekenis kan oproe
pen. De dichter is tot zulk een con
frontatie in staat: „Bidt om vrede,
die hemel sticht op aarde". Hij zin
speelt op een schier-extatische toe
stand, waarover de nuchtere mens
echter temidden van berichten
over Kongo, Berlijn en Nieuw-Guinea
de schouders ophaalt. Wanneer nu
de kerstboodschap weer wordt ge
hoord en opnieuw het „Vrede op aar
de" weerklinkt, zal men echter moe
ten begrijpen dat de kooi waarin
de duif niet de olijftak is opgesloten
wijd open moet. Dat is een zware
opgave voor de verstandelijk-rede-
nerende mensheid, misschien wel te
zwaar. Maar dat komt omdat met
„yfede" een toestand wordt bedoeld,
«lie „Alle verstand te boven gaat".
De „twist", de nieuwe dans die in de
V.S. grote opgang maakt, heeft zijn eerst,
slachtoffer gemaakt De 79-jarige Beman.
Tampltn gaf een fraai staaltje van de
nieuwe dans in een dansgelegenheid te
Los Angeles, tot hij tengevolge van een
hartaanval dood neerviel.
