PROVIHCIALE ZEEUWSE COURANT
BONN STELT NAVO-KERNMACHT VOOR
Athene, stad vol
prinsen en prinsessen
„De oorlogs-tam-tam
klinkt in Katanga"
Britten en Noren
hebben bedenkingen
Deltalaboratorium te Yerseke:
onderzoek naar flora en fauna
DODE EN ZWAAR
GEWONDE OP OVERWEG
Vandaag..,
Zeeuwse Prijs
204e jaargang - no. 296
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: F. van de Velde en F. B,
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteuren
W. Leertouwer en G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent p6T
week, 7,00 p. kw.; fr. p. p. 1 7,75
per kw Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Vrijdag 15 dec. 1961
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per
mun. Mtnlm. p. advertentie *r~.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties tmax 8 regels)
25 cent per regel met een minimum
van 1,25. „Brieven bureau
van dit blad" 25 cent meer.
Giro no. 259300 P.Z.O. Middelburg.
Bureaus: Vlissingen Walstr 68-60, tel 2355 (b.g.g. red 3508/3540. adv 3647/3643; Middelburg, Markt 51. tel 3841 (b.g.g red 2078/3169. adv 2375); Goes Gr Markt 2. tel 6140 (b.g.g red 7853. adv 6213) Oostburg. iel 2395; Ter neuzen tel 2116. Zlenkzee red tel 2425 adm tel 2094
Beslissing overgelaten aan permanente NAVO-raad
Een Westduits voorstel tot oprichting van een Atlantische kern
macht is, naar vernomen wordt gisteren te Parijs in beginsel
aangenomen door de ministerraad van de N.A.V.O.
Naar van conferentiezijde wordt vernomen, zal dit voorstel,
dat van de N.A.V.O. de vierde atoommacht wil maken, naar de
permanente N.A.V.O.-raad worden verwezen ter verdere be
handeling. De N.A.V.O. moet volgens minister Strauss over
diverse soorten kernwapens beschikken, van klein tot groot.
Men moet bij het gebruik ervan niet aan een theoretisch begin
sel zijn gebonden. Een eventuele aanvaller mag niet weten welk
risico hij loopt. Strauss zei dat de landen die grenzen aan com
munistische staten aan sterke conventionele strijdkrachten niet
genoeg hebben. Daardoor alleen kon hun veiligheid niet worden
gewaarborgd.
De vier hoge schoorstenen van de
inmiddels wijwei geheel gesloopte
voormalige koolgasfabriek op het
terrein van de westergasfabriek in
Amsterdam, zijn donderdagmiddag
alle vier tegelijk opgeblazen. De
koolgasfabriek moest geheel verdwij
nen wegens veroudering van dit pro
cédé. De foto laat zien hoe de reuzen
onder het geteeld van de ontploffing
wankelden alvorens ineen te zijgen.
Raketten met
kernladingen
Hefc besluit tot gebruik van kernwa
pens zou moeten afhangen van de
militaire toestand van het ogenblik
en niet van tevoren vastgestelde
theoretische principes.
Ofschoon de procedure van bespre
king van het Duitse plan voor een
X.A.V.O.-kernmaeht in beginsel is
aanvaard, is er verschil van mening
aan de dag getreden tussen Enge
land en West-Duitsland.
Watkinson, de Britse minister van
defensie, wilde er eerst nog eens over
denken. Hij werd gesteund door de
Noorse minister van buitenlandse
zaken, Halvard Lange. Het voorstel
is naar de permanente N.A.V.O.-raad
verwezen, die het in het begin van
het nieuwe jaar zal bespreken.
Naar van conferentiezijde wordt ver
nomen. wil West-Duitsland 100 tot
500 ballistische raketten voor middel
grote afstand op het Europese vaste
land gestationeerd zien. Deze raket
ten zouden kernladingen moeten
kunnen dragen.
Watkinson wilde eerst de N.A.V.O.-
strategie voor de komende jaren
bepalen.
De secretaris-generaal van de
N.A.V.O., Stikker, zei, dat Strauss,
de Westduitse minister van defensie,
z.i. terecht op spoed had aangedron
gen.
Spoed
Strauss vindt, dat de kwestie van
de kernbewapening in ieder geval
voor het eind" van 1962 moet wor
den opgelost. Hij pleitte voor ver-*
Vorstlucht nadert
(Van onze weerkundige
medewerker)
Het sterke hogedrukgebied
boven Scandinavië voert kou
de lucht via Duitsland naar
Nederland. In de zuidwestelij
ke helft van ons land was het
gisteren nog vrij zacht (8 a
9 graden) met hier en daar
wat lichte regen, maar in het
noorden en oosten van ons
land draaide de wind naar
het oosten. Om elf uur gister
avond werd in Groningen al
twee graden vorst gemeten.
De vorstwind dringt vandaag
verder op en zal ook hier in
het zuidwesten het kwik tot
om of beneden het vriespunt
doen dalen. In midden Duits
land komt al 5 tot 10 graden
vorst voor. Het is waarschijn
lijk, dat wij een koud en win
ters weekeinde tegemoet
gaan, waarbij de vorst lang
zaam nog wat toeneemt.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Soekarno kondigt
geweld aan
In een rede die hij hield bij de ope
ning van het. congres in Djakarta
van de Indonesische vrouwenbewe
ging „Geriyani", heelt, president Soe
karno gisteren gezegd, dat indien de
Verenigde Naties de Nederlandse be
zetting van West Irian rechtvaardi-
f en, zy* het gebruik van wapens op
ndonesisch grondgebied goedkeuren.
Daarom, aldus Soekarno, „zullen we
gewapend geweld gebruiken om
West Irian te bevrjjaen". Volgens
hem is de enige taal die de Neder
landers begrijpen, de taal van het ge
weld. ..In onze strijd voor de bevrij
ding van West Iriaii volgen wij een
vastbesloten politiek", zei hij.
Soekarno beschi'eef het Nederlandse
plan van zelfbeschikking voor
Nieuw-Guinea als „vals". Het prin
cipe is goed, zei hij, „maar wat voor
Indonesië aanvaardbaar is; is inter
nationale zelfbeschikking en geen
uiterlyKe zelfbeschikking zoals voor
gesteld door Nederland".
Soekarno xiep de vrouwen die huis
houdingen bestuurden op, zich niet
bezorgd te maken over de rijst- en
olietekorten „als gevolg van de
«teeds Intensiever wordende strijd
voor t bevrijding van .West Irian".
dediging van West-Duitsland aan
zijn eigen grenzen. De conventio
nele strijdkrachten van de
N.A.V.O. wil hij versterkt zien. Er
moeten vliegtuigen komen die
vertikaal kunnen opstijgen, even
als tactische kernwapens, naast
de strategische.
De Amerikaanse regering riep haar
Atlantische bondgenoten op, hun mi
litaire krachtsinspanning te verhogen
tot het niveau van haar eigen mili
taire opbouw sinds de Berlijnse crisis
optrad.
Berlijn
Minister Luns sprak zich uit voor de
z.g.n. „enge benadering" van het
Berlijnse vraagstuk. Dit houdt in,
dat niet gepraat kan worden over de
geallieerde rechten in Berlijn hun
aanwezigheid en vrije toegang tot de
stad en dat er geen sprake kan
zijn van een erkenning van het Oost-
duitse regiem. De minister sprak zich
voorts uit tegen elk denkbeeld van
een gedemilitariseerde zone in Mid
den-Europa. Dat zou pas aan de orde
kunnen komen als Duitsland her
enigd zal zijn, zo,zel' hij.
Katanga
Naar verluidt heeft de Amerikaanse
regering de steun van de raad gekre
gen wat betreft haar standpunt be
treffende de Kongolese crisis. Ame
rika wil dat de internationale politie
macht de rast en orde in Katanga
hersteld voordat er een bestand
komt.
Staking bij
Sphinx in
Maastricht
Bij de sanitair- en aardewerkfabrie
ken van de Koninklijke Sphinx-Céra-
mique te Maastricht is gistermorgen
een staking uitgebroken, waardoor
de ceramische produktie geheel stil
kwam te liggen.
De arbeiders zijn ontevreden over het
feit, dat de hun toegezegde kerstgra
tificatie 40 bedraagt, terwijl aan de
beambten een gratificatie van 75
zal worden betaald. De arbeiders
verlangen een even grote uitkering
voor beide groepen.
De stakingsactie is uitgegaan van de
Belgische arbeiders, die in de pro-
duktie-afdeling van dit bedrijf de
meerderheid vormen. De Nederland
se arbeiders sloten zich bij hen aan.
Het personeel van de technische- en
onderhoudsdiensten bleef aan het
werk. Bij de beide andere fabrieken
van de onderneming, nl. die in Wijk
en Limmel (Maastricht) werd even
eens normaal doorgewerkt.
Prinses Sophia
verloofd met
Spaanse prins
Vierendertig prinsen en prinsessen,
onder wie de prinsessen Beatrix
en Irene, zjjn gisterochtend in een
stoet door de bevlagde straten
van Athene naar de kathedraal
gereden voor bijwoning van een
dankdienst bij gelegenheid van
koning Pauls zestigste verjaardag.
De koninklijke bezoekers waren
woensdag in drie groepen uit
Frankfort, Rome en Londen ge
arriveerd.
De route, waarlangs zich vele men
sen verzameld hadden, was door
militairen afgezet. Koning Paul,
koningin Frederika, kroonprins
Constantijn, prinses Sophia en
haar Spaanse verloofde Don Juan
Carlos waren in open auto's ge
zeten. Leden van de bereden ko
ninklijke garde escorteerden de
stoet van het paleis naar de ka
thedraal, waar het Griekse ko
ningspaar door premier Karaman-
lis werd verwelkomd.
Opvallend was de afwezigheid bij de
plechtigheden van prinses Sophia's
toekomstige schoonouders, de
graaf en gravin van Barcelona.
Zij waren afwezig „om gezond
heidsredenen", aldus deelden hof
functionarissen mee. Zij worden
in Athene vertegenwoordigd door
hun dochter Maria de Pilar en
zullen later naar Athene komen
om met de Griekse koninklijke
familie Kerstmis te vieren.
Alle 34 prinsen en prinsessen hebben
gisteravond aangezeten aan het
familiediner. Tijdens dit diner wis
selden Don Juan Carlos en prin
ses Sophia verlovingsringen uit.
Wat de aanstaande huwelijkssluiting
tussen prinses Sophia en Don Juan
Carlos betreft wordt het in wel
ingelichte kringen in Athene voor
hoogst waarschijnlijk gehouden
dat de prinses nog tevoren tot de
Rooms-Katholieke Kerk zal over
gaan.
Van de zijde van de Grieks-Orthodoxe
Kerk zou hiertegen echter sterke
oppositie bestaan. In dit verband
wordt de waag opgeworpen of
prinses Sophia als rooms-katho-
lielte wel haar tweede plaats ln
de lijn van troonsopvolging, na
haar jongere broer Constantijn,
zal kunnen behouden.
De Griekse grondwet schrijft name
lijk voor dat de Griekse soeverein
tot de Grieks-Orthodoxe Kerk
moet behoren.
Tsjombe telegrafeert
Weer hospitaal
gebombardeerd
De regering van Katanga heeft tele
grafisch aan de Katangese delegatie
in Brussel laten weten „de roffel van
de oorlogs tam-tam weerklinkt in de
Katangese rimboe in antwoord op
de oproep van president Tsjombe
voor een algemene verdediging van
de onafhankelijkheid van Katanga".
Blijkens het jongste telegram uit
Elisabethstad, verzonden door de Ka
tangese regering, hebben de Katan-
gezen reeds twéémaal een grote aan
val van de V.N. op de stad afgesla
gen.
Katangese valschermtroepen zou
den een aanval van de V.N. heb-
Gisteravond omstreeks half acht is
op een niet-beveiligde overweg in
Zwaagdijk-West, tussen Hoorn en
Medemblik, een personenauto tegen
een trein gereden. De wagen raakte
de wagon direct achter de locomo
tief.
De auto wérd bestuurd door de 35-
jarige heer Velsenboer uit De Hou-
wert (gem. Nibbixwoud), die zwaar
gewond naar een ziekenhuis moest
worden overgebracht. Zijn echtgeno
te was op slag dood.
ben afgeslagen, uitgevoerd in de
buurt van het „Victorie"-stadion.
Gendarmes sloegen een V.N.-aan-
val af, die werd ondernomen op
een strategisch belangrijke tunnel
weg.
De Katangese regering maakte
voorts bekend, dat het „Prins Leo-
pold"-hospitaal meer dan eens zwaar
bestookt was door de V.N.-mortieren
en dat aanzienlijke schade was aan
gericht. Circa 20 granaten zouden
het hospitaal getroffen hebben. „Er
zijn geen woorden te vinden om deze
barbaarse oorlogsmisdaden te be
schrijven".
„Er zijn ook geen woorden te vin
den zo vervolgde dit telegram
om de houding van de V.N. te recht
vaardigen inzake de verdwijning van
de vertegenwoordiger van het Inter
nationale Rode Kruis, de Zwitser
Georges ^Olivet". Olivet is verdwenen
op een inspectie.
...is het Statuutdag. Ter ge-
legenheid hiervan zal in fort
m Amsterdam te Willemstad de
eerste uitvoering worden ge-
geven van een klank- en licht-
spel over de vestiging van de
H Nederlanders tot aan de af-
schaffing van de slavernij.
Voor dit spel schreef Hugo de i
Groot de muziek en Hans Her-
mans de tekst.
liiniiiiiiiniiiiniiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiniiiii
IN DE ZEEUWSE WATEREN
Studie gevolgen
van afsluiting
Het is de laatste jaren reeds in
vele toonaarden te horen ge
weest: de uitvoering van het
Deltaplan zal in Zeeland grote
verandering teweegbrengen.
Een op het oog minst spectacu
laire verandering zal zich voor
doen in de flora en de fauna van
de Zeeuwse wateren. Voor het
„grote publiek" inderdaad wei
nig spectaculair, maar niet voor
de biologen, die in Zeeland een
buitengewoon interessant ar
beidsterrein vinden. Hier is in
vele opzichten een vrijwel unie
ke flora en fauna, die na de af
sluiting van de zeearmen ge
doemd is te verdwijnen*
Het is de taak van het Deltalabo
ratorium te Yerseke om geheel
precies te zijn de afdeling Delta-
onderzoek van het Hydrobiolo-
gisch Instituut van de Koninklijke
Nederlandse Academie van We
tenschappen de gevolgen van
de afsluiting voor de flora en fau
na grondig te onderzoeken. Dage
lijks zwerven dan ook de mede
werkers van het laboratorium uit
over de gehele provincie en zelfs
tot ver daarbuiten. Zij hebben tot
taak een beschrijving en een ana
lyse te geven van ed flora en de
fauna; anders gezegd: een inven
tarisatie te maken van de Dora en
de fauna. Want alleen op deze wij
ze kan nagegaan worden hoe in
grijpend de veranderingen zullen
zyn.
Met de directeur van het Deltalabora
torium, dr. K. F. Vaas, die de scepter
zwaait in de riante villa aan de rand
van Yerseke waar het laboratorium
is gevestigd, hebben wij een gesprek
gehad over het voor velen onbekende
werk van deze onderzoekers. Bij
voorbaat staat reeds vast, dat zich
door de afdamming grote verschui
vingen zullen voordoen in da flora
en de fauna in en rond de Zeeuwse
wateren. Zo zal de typische schorren
vegetatie gedoemd zijn te verdwijnen,
o.a". de veel geplukte paarse schorre-
bloem. Na verzoeting van de afgeslo
ten binennwateren zullen ook vele
vissen niet meer worden aangetrof
fen. Metterjaren zullen de flora en
fauna zich aanpassen aan de omstan
digheden. Een proces, dat de biologen
met belangstelling zullen volgen.
Zuiderzee
Dc belangstelling van de zijde van
de biologen voor Wat zich afspeelt
in zoute wateren, die zoet worden,
is eerst goed tot zijn recht gekO'
(Zie slot pag. 2 kol. 3)
hun werk meestal het resultaat
van een mensenleven wél kunnen
worden bekroond. Wij spreken gaar
ne de hoop uit, dat de hier gerele
veerde zaken mede er toe mogen bij
dragen, dat het instituut van de
Zeeuwse Prijs nog weer eens In be
schouwing zal worden genomen.
kantlijn
Voor de tweede maal is vorige
week de Zeeuwse Prijs uitge
reikt, hetgeen een reden tot
vreugde was, vooral omdat ook deze
keer de sympathieke laureaat om
met onze "Belgische vrienden te spre
ken de onderscheiding naar het
inzicht van de tot oordelen bevoeg
den ten volle heeft verdiend. Toch
kunnen wij niet nalaten naar aanlei
ding van deze uitreiking de prijs zelf
nog eens ter discussie te stellen.
Wat is precies die Zeeuwse prijs
Met deze vraagstelling begin
nen de moeilijkheden ai, omdat
het antwoord niet eenvoudig is te
vinden. Het losbladige systeem van
Samson „Reglementen en"verordenin
gen van de provincie Zeeland" maakt
geen melding van de onderscheiding,
zodat men wel moet concluderen dat
zij in feite enigszins in de lucht
hangt: het is in ieder geval een prij3
zonder een behoor
lijk reglement en
zonder een alge
meen bekende en
snel terug te vin
den omschrijving
van de doelstellingen. Voor zover wij
weten is de enige plaats waar men
iets naders te weten kan komen over
deze prijs de begroting van de pro
vincie Zeeland en meer in het bijzon
der het voorstel tot verlening van de
culturele subsidies. Met name in het
najaar van 1956 hebben Gedeputeerde
Staten in een dergelijk voorstel hun
opvattingen inzake deze Zeeuwse
Prijs uiteengezet. Er staat daar het
volgende te lezen:
„Wij menen, dat de post Zeeuwse
Prijs pro memorie op de begroting
kan worden gebracht. Het wil ons na
melijk voorkomen, dat deze prijs
slechts In zeer bijzondere gevallen,
waarbij het gaat om de waardering
en erkenning van ln hun soort unieke
en qualitatief op hoog peil staande
prestaties in het belang of ter bevor
dering van het Zeeuwse culturele le
ven, dient te worden toegekend. Ons
staat hier dus niet voor ogen een
jaarlijkse Cultuurprijs, welke meer
gebonden zou moeten worden aan één
of meer bepaalde takken van culturele
werkzaamheid. Een dergelijke prijs
draagt een ander karakter en de toe
kenning ervan zou aan andere, meer
op bepaalde tak van culturele werk
zaamheid gerichte, normen moeten
worden getoetst. Zo gezien, wordt de
toekenning van de Zeeuwse Prijs
cjoor ons dan ook niet beschouwd ais
een Jaarlijks terugkerend evenement
maar zal zij een incidenteel karakter
dragen".
Deze omschrijving hebben wij na
enig zoeken in de statennotulen te
ruggevonden, daarbij geholpen door
onze herinnering. Maar op de plaats,
waar men het formele besluit met
eventueel een reglement zou moeten
vinden in het reeds eerder genoem
de systeem van Samson is dus
niets over de onderscheiding te vin
den. Niets ook is bekend over de
wijze, waarop Gedeputeerden op dit
stuk van zaken tot een besluit ko
men. Laten zij zich adviseren door
enkele deskundigen of zijn de leden
van het college zelf meester op alle
culturele wapens, zodat de besluit
vorming geen enkele moeite ople
vert Wij hebben in dit opzicht het
volste vertrouwen in Gedeputeerde
Staten, maar toch is de vraag ge
rechtvaardigd of dit vertrouwen in
de toekomst voor altijd onverminderd
kan worden verleend. Het is namelijk
dunkt ons voor discussie vat
baar of een statenlid door de verkie
zing tot de hoge post van Gedepu
teerde, daarmee tevens de kennis en
het inzicht verkrijgt tot beoordeling
van „in huri soort unieke en qualita
tief op hoog peil staande prestaties
in het belang of ter bevordering van
het Zeeuwse culturele leven". Er zijn
overigens ook nu leden van het pro
vinciaal bestuur, die er geen geheim
van maken dat zij zich volstrekt on
bevoegd achten over deze zaken een
oordeel te vellen.
Het bovenstaande overdenkende
lijkt het aanbevelenswaardig,
wanneer aan de Zeeuwse Prijs
een duidelijker omschreven status
wordt verleend. En met deze om
schrijving bedoelen wij óók een open
baar reglement, waarin mede wordt
geregeld de kwestie van een des
kundig advies aan het college van
Gedeputeerde Staten. Er zijn daartoe
allerlei mogelijkheden, waarvan de
benoeming van twee of drie deskun
digen zoals dat óók bij de aankoop
van beeldende kunst gebeurt wel
licht de gemakkelijkste weg is.
Wanneer het provinciaal bestuur
inderdaad eens zou besluiten
het instituut van de Zeeuwse
Prijs op de helling te zetten, dan
ware misschien ook te bestuderen in
hoeverre tot uitbreiding kan worden
besloten. Wij denken in dit verband
aan stipendia dus naast de Zeeuw
se Prijs voor bijvoorbeeld jonge
kunstenaars of eventueel weten
schapsmensen. Hoe moeilijk is het
vaak niet voor jonge publicisten
werk uitgegeven te krijgen, hetgeen
met een kleine aanmoedigingsprijs
wel zou lukken. In de sector muziek
kan dat een bijdrage zijn voor een
debutantenconcert om maar Iets te
noemen, in de afdeling beeldende
kunst zou hulp voor een expositie
of een studiereis op zijn plaats zijn.
Voor „dé" Zeeuwse Prijs komen jon
geren niet in aanmerking, terwijl zij
echter in feite dringender aanmoedi
ging of steun behoeven dan diegenen,
die door de grote verdiensten van