E.E,G.-aandacht voor
grensgebieden
Het wonder FM, nog
niet overal ontdekt
„HET ZEVENDE ZEGEL", NOG
STEEDS NIET OVERTROFFEN
WOENSDAG 13 DECEMBER 1961
PROVINCIALE REEUWSE COURANT
11
naar PM luistert. Hij haalt veel
meer luistergenot uit zijn appa
raat. Een concert of het na van
een jazzorkest of van een symfo
nieorkest is wordt nu eerder
een muzikaal genoegen dan via de
middengolf mogelijk kan zijn.
Sprekers, die via de bekende zen
ders soms alleen met inspanning
te volgen zijn, worden via FM ge
makkelijker verstaan. De FM-ont-
vangst is ook veel minder gevoelig
voor storingen van buitenaf, ter
wijl onderlinge storing van de zen
ders helemaal niet behoeft plaats
te vinden.
Overal
Er zijn in Nederland zes FM-zen-
ders in dubbel gebruik om de pro
gramma's van Hilversiftn I en II
de gehele dag door uit te stralen.
Iedere Nederlander kan dus FM
ontvangen, maar voor FM geschik
te toestellen vindt men, zoals ge
zegd slechts bij een deel der ge-
zinuen. En die met FM uitgerus
te apparaten worden dan ook nog
maar gedeeltelijk benut. Dit is be
paald jammer, als men bedenkt
hoeveel men zich dientengevolge
ontzegt aan werkelijk luistergenot.
Wim Kan vraagt ons vanavond
in een N.C.R.V.-radioprogramma
„Houdt U ook so van december f".
Dat hij van de winter houdt en
van de wintersport is hem en
echtgenote Corrie Vonk) duidelijk
aan te zien.
Concert wordt
muzikaal
genoegen
Nederland wordt bestreken
door een net van FM-zen-
ders. Ze staan in Lopik (ka
naal 19 en 33), Hoogezand
(kanaal 16 en 26), Irnsum
(kanaal 4 en 34), Markelo
(kanaal 31 en 38), Mierlo
(kanaal 22 en 43) en Huls
berg (kanaal 27 en 35), res
pectievelijk voor het uitstra
len van de programma's van
Hilversum I en Hilversum H.
Overal in Nederland kan dus
FM worden ontvangen, maar
talloos velen, om niet te zeg
gen de meesten, weten dat
blijkbaar niet.
Het grootste deel van de in Ne
derland uitstaande radio-appara
ten heeft dan ook geen FM-ont-
vangstmogelijkheïd. Het is een
vreemd verschijnsel, dat, hoewel de
eerste FM-zender in Nederland al
zeven jaren oud is en de helft van
het land al vier jaar FM kan ont
vangen, dit veel betere zendsys-
teern zo lang een onbekende groot
heid kon blijven.
Afstemmen
Natuurlijk had de radioluisteraar
met weinig moeite FM kunnen ont
dekken. De reden, dat dit niet ge
beurd is, ligt grotendeels in de
stationsschaal. De daarin opgeno
men FM-band vertoont geen na
men van zenders. Het is duidelijk,
waarom dit niet mogelijk is: er
zouden te veel verschillende sta-
tionsschalen nodig zijn. De luiste
raar ziet op "de FM-band dus geen
namen, maar getallen. Deze ge
tallen duiden kanalen aan.
Zelfs al weet hij van de FM-ont-
vangstmogclijkheden, dan komt hij
er in de meeste gevallen toch niet
toe, na te gaan op welke kanalen
hij stations in zijn omgeving kan
ontvangen. Het afstemmen is ove
rigens even eenvoudig als het vin
den van een huisnummer in een
straat; het is alleen zaak, dat men
het nummer in dit geval het
kanaal weet. Het de jaren-door
gewend zijn aan het afstemmen op
de zendernamen echter blijkt aan
de nu aan bod gekomen cijfers
moeilijk te doen wennen.
Hoge tonen
Wanneer een radioluisteraar dank
zij een advies van een handelaar
of van een bekende op FM afge
stemd heeft, is hij soms niet aan
stonds verrukt. Hij is zozeer ge
wend aan het geluid van de niid-
dengolfzenders, dat deze zo geheel
nieuwe klanken door hem maar
vreemd gevonden worden. De mid
dengolf heeft hem al die jaren te
kort moeten doen en daardoor
klinkt het FM-geluid hem maar
onwennig in de oren.
Wat is het nu eigenlijk, dat er aan
de zender op de middengolf ont
breekt? Om precies te zijn: de
ruimte. Om alle tonen van hoog tot
laag te kunnen uitzenden, is een
behoorlijke breedte op de band no
dig. Wanneer we op de middengolf
dezelfde geluidskwaliteit willen be
reiken als die via de FM-band, is
er tussen de 198 meter en de 580
meter plaats voor 33 zenders,
maar er zitten er 600.
Het is duidelijk, dat er maar een
smal strookje voor elke zender
overblijft, een strookje, waai'
slechts een derde van het totale
hoorbare lonengebied doorheen ge
stuwd kan worden.
Ruimte
Op de FM-band bestaat dit ruim-
teprobleem niet zozeer. De ruimte
is twaalf en een half maal zo groot
als in het middengolfgebied, ter
wijl FM zenders tevens maar een QADIC}. Fhl T V ~Rl IFIRIRK
beperkte reikwijdte hebben. Een cin i .rr\iuui\iL.i\
One Man-show
Toon Hermans
op scherm
De K.R.O.-t.v. zal op de avond
van de eerste kerstdag de uit
zending verzorgen van de gehele
one-man show van Toon Her
mans. Deze show wordt in het
Minerva-theater te -. Heemstede
op de planken gezet en zal van
daar uit rechtstreeks worden uit
gezonden. De avondvullende uit
zending begint te 20.20 uur.
T.v.-amateur ontvangt
vijftig landen
Een radio-amateur in Letland
heeft een televisietoestel met een
ontvangstbereik van tenminste
6500 km gebouwd, zo Is bericht
door het orgaan van de Russische
communistische partij „Prawda".
Het partijblad meldde dat Leopold
Ozols-Ozolin uit Krustpils, die zijn
eerste radiotoestel op twaalfja
rige leeftijd had gebouwd, in een
Russische technische uitgave het
idee had opgedaan om een tele
visietoestel te bouwen met een
speciale antenne, die ultra korte
televisiegolven kon- opvangen die
werden teruggekaatst vanuit de
banen van meteoren die zich op
ongeveer 97 lcm afstand van de
aarde bevonden.
Volgens het Russische persbureau
„Tass" had de radio-amateur in
middels een gevoeligere antenne
vervaardigd, die hem in staat stel
de om televisie-uitzendingen uit
50 landen te ontvangen.
station in Denemarken zal een sta
tion in Nederland nooit hinderen
en zij kunnen dan ook via hetzelf
de kanaal uitzenden. Dat wil zeg
gen, dat dezelfde plaats op de
band talloze malen over de wereld
benut kan worden. Maar 't houdt
ook in dat ieder kanaal van 'n be
hoorlijke breedte kan zijn. Een zen
der in de FM-band kan dus wèl
alle tonen van hoog tot, laag uit
zenden, anders gezegd alle fre
quenties doorlaten zodat de boven
tonen van het door de muziekin
strumenten voortgebrachte geluid
eveneens doorkomen.
Deze boventonen nu maken mede
de essentie uit van de natuurge
trouwheid in de weergave.
Iemand die van muziek houdt
en wie doet dat niet heeft dus
meer aan zijn radiotoestel, als hij
ore»i, 3«cu ew.
senr ïjvcH
VANDAAG
Televisie
Jan Moraal, die als tekstschrijver
van humoristische strips voor de
radio („Koek en ei", „De Asser
Koerier") nogal wat succes heeft
geboekt, vooral in samenwerking
met Geert Elffrich, heeft voor de
EXPERIMENT IN PRISMA
In het N.C.R.V.-vrijdagavondprogramma „PRISMA" .van overmorgen
(8.209.20 uur) zal binnen het tijdsbestek van één uur tweemaal
hetzelfde spel te beluisteren zijn. Het is het poëtische adventspel
„Der Mensch von Unterwegs" van de bekende Duitse predikant-
schrijver ALBRECHT GOES, auteur van o.a. „Het was een vreemde
nacht" en „Het Brandoffer", door Martin Buber een „oorkonde van
echte humaniteit" genoemd.
Een hervormd predikant, die al meerdere radiospelen heeft verzorgd
onder hel pseudoniem HANS GILBERT, vertaalde en bewerkte het
spel van Goes tot: „Die in het donker reizen". Overigens is dit spel
niet alléén woord. De jonge dirigent en componist FRANS MIJTS
schreef er prachtige illustratieve muziek bij, die onder zijn leiding-
subliem wordt uitgevoerd door Henny Kluvers (fluit), Evert Over
weg (slagwerk) en Wim de Vries (bas)
Het spel wordt zo een samengaan van taal en toon, dat in meer dan
één opzicht waar wil maken, hoezeer poëzie de muziek der gedachte
kan zijn. Door de herhaling in hetzelfde programma te plaatsen wil
de N.C.R.V. de geïnteresseerde luisteraar bij de herhaling nog eens
de fragmenten laten horen, waarvan hem nog slechts het begin was
aangezegd. Tussen eerste en tweede uitzending zingt PAUL ROBE
SON spirituals en haalt daarbij kerstherinneringen op uit zijn jeugd.
televisie een minder gelukkige
greep gehad. De televisïestrïp
„Don Quichottc" (die hij eveneens
samen met Elffrich schreefis een
volslagen fiasco geworden en
moest na enkele uitzendingen vo
rig seizoen door de A.V.R.O. wor
den stopgezet.
Vanavond gaat hii proberen revan
che te halen met een musicalach
tig programma, dat zich afspeelt
in Amsterdam en dat allerminst
komisch is bedoeld. Het is een
sombere, pessimistische geschie
denis waarin de eenzaamheid van
de mens tegen „de donkere dagen
voor Kerstmis" extra relief krijgt.
De schrijver leeft zich uit in zijn
liefde voor oud-Amsterdam en
breekt de staf over de nieuwbouw
in west. De uitzending duurt van
negen uur tot tien over half tien.
De Vlaamse televisie brengt om
half negen een bezoek aan de na
tionale luchthaven van Zaventen.
Om kwart over negen de televisie
western ..Bonanza" en om half
elf de literaire rubriek „Poëzie in
625 lijnen".
Radio
De VARA zendt om tien voor ne
gen via Hilversum I het hoorspel
„Sammy Millers kasboek" van
Kenneth Hayles uit. Over de ande
re zender kan men om tien over
acht in het N.C.R.V.-programma
luisteren naar o.a. Wim Kan in een
prograinmu „Houdt U ook zo van
december?"
CONFERENTIE IN BRUSSEL
Verbinding van oevers
Westerschelde ter sprake
Eén van de voor Zeeland interes
santste bijdragen op de E.E.G.-con-
ferentie over regionale politiek was
het referaat van O. Vanneste, direc
teur van het Westvlaams Econo
misch Studiebureau te Brugge. Het
handelde over de problemen en voor
uitzichten van Belgische grensgebie
den. West-Vlaanderen is "een
structureel zwak gebied met van
ouds veel werklozen en pendelaars
naar buiten. Er zijn 50.000 personen
aangewezen op tewerkstelling op
grote afstand, N.-Frankrijk of Hene
gouwen b.v.
De eigen expansie is te gering, als
gevolg van de uitmiddelpuntige lig
ging en de beknelling tussen staats
grenzen. Er zijn plaatsen, waar 70
van de actieve bevolking grensar
beider is. Bij een dalende conjunc
tuur worden zij het eerst ontslagen.
Door het taalverschil klimmen de
Belgische arbeiders in Frankrijk
zelden op de maatschappelijke lad
der omhoog. Ook de omvangrijke
seizoenarbeid richt zich op dit land.
Wat het toeristische verkeer betreft
zijn het eveneens overwegend Fran
se vreemdelingen, die de Belgische
kust bezoeken. In al deze opzichten
zijn de betrekkingen met Nederland,
vooral met Zeeuwsch-Vlaanderen,
van weinig betekenis.
Verbinding Wester schelde
De heer Vanneste weet dit alles aan
de ongunstige ligging. Er is gebrek
aan doorstroming. Het transport is
altijd van en naar een eindpunt. Van
de vele verbeteringen die moeten
worden aangebracht noemde hij een
oeververbinding over de Wester
schelde van kardinaal belang. Hij
wees eveneens op de contacten van
Vlaanderen met het E.I.T. voor Zee
land en op het door de zusterinsti-
tnten voor de Benelux Economische
Unie gemaakte rapport over de ont
wikkeling van het Kanaal Gent
Terneuzen, een rapport dat de staats
grens heeft weggedacht. Ook met de
noordelijke Franse provincies be
staan intensieve contacten. Steun
van de Europese Econ. Gemeenschap
kan bij dergelijke internationale
vraagstukken niet worden gemist.
Over dezelfde soort problemen spra
ken de heer B. de Maudhuy, presi
dent van het Lotharingse expansie
comité de samenwerking met
Luxemburg en de heer P. Camy van
econ. zaken te Luxemburg, „een
grensgebied in het centrum van de
gemeenschap". Prof. G. Delia Porta,
directeur van het studiebureau van
de Bank van Rome stelde de regionale
planning in het kader van de E.E.G.,
een onderwerp dat voor elke streek
belangrijk is, nu de beschermingen
zullen verdwijnen.
In Nederland
Ir. S. Herweyer, directeur van de
Cultuurtechnische Dienst in Neder
land gaf een inzicht in de wijze
waarop industriële, agrarische en
sociaal-culturele programma's in
regionale ontwikkelingsprogramma's
wórden samengevat. Dit referaat
was natuurlijk voor de Nederlanders
niet zo interessant, omdat het op
deze conferentie juist ging om de
voorlichting van andere nationali
teiten. Het Nederlandse systeem
blijkt altyd weer zeer algemeen,
globaal, liberaal zo men wfl. Het
grijpt in de marktverhoudingen zo
weinig mogelijk in. zulks b.v. in te
genstelling met overal geldende ren
tereducties. De resultaten bij hen
0 Poolse oudheidkundigen zijn tot de
conclusie gekomen, dat in het gebied van
Lublin 4000 jaar geleden veelmannerij
moet hebben geheerst. Bij opgravingen
is een graf gevonden met de skeletten
van een \touw en drie mannen. Uit de
Indeling van het graf leiden de archeolo
gen af, dat de drie mannen met de vrouw
getrouwd waren en na haar dood om
het leven zijn gebracht met haar he
graven.
vergeleken met andere landen zeker
niet minder.
Studies
De heer J. Milhau, president van het
regionaal studiecentrum in Montpel-
lier, behandelde tenslotte de nood
zaak van regionale studies. De we
tenschappelijke kennis van de streek
is nog zeer ontoereikend. Zij is no
dig voor het in elkaar passen van
de regionale plannen. Een regionaal
studiecentrum, zoals de E.TJ.'s
vormt een belangeloos en bij bena
dering objectief milieu waar kan
worden afgerekend met al te lokale
belangen. De inleider pleitte zelfs
voor een regionaal conjunctuuron-
derzoek, omdat de streken zo geheel
verschillend op de conjunctuur rea
geren. Dit is voor regionale plannen
weer van belang. Van grote beteke
nis zijn de regionale jaarrekeningen
waar wij al herhaaldelijk voor ge
pleit hebben. Milhau voerde nog als
argument aan dat de E.E.G. eigen
lijk een regionaal minimuminkomen
zou moeten garanderen, zoals dit
ook op de arbeidsmarkt geldt. Mil
hau denkt evenals wij in sectoren,
zoals vervoer, irrigatiewerken (of
.het Deltaplan), toerisme enz. Deze
sectoren staan in de regionale boek
houding. Ook aan de sociale factor
dient meer aandacht te worden be
steed, omdat er vaak zo veel weer
standen zijn.
Wij hebben tot nu toe de twintig
inleidingen in het kort weergegeven.
In een nabeschouwing zullen wij eni
ge algemene lijnen projecteren op de
provincie Zeeland. Daarbij komt het
ontwerp van een regionale gebieds
indeling die de E.E.G. gemaakt heeft
nog aan de orde.
Drs. M. C. VERBURG
In het Londense „Scala"-theater zijn
de repetities begonnen voor de jaar
lijkse voorstellingen van Peter Pan",
het traditionele kerststuk in Enge
land.
We zien op de foto Anne Heywood
als Peter Pan met de 12-jarige Ge
rald Rowland m.) en de 13-jarige
Christopher Turner (r.) tijdens één
van de repetities.
Kritiek op directiebeleid
Nederlandse Spoorwegen
De voorzitter van de Nederlandse Ka
tholieke Bond ran Vervoerspersoneel
„St. Raphael", de heer W. J. L. Spit,
heeft bij de opening van 't tweedaags
congres ran deze bond dindagmorgen
in Utrecht de aandacht gevestigd op
het groeiend onbehagen, aat de over-
leg-procedure bij de Nederlandse
Spoorwegen, onder het spoorwegper
soneel veroorzaakt.
De gang van zaken tijdens het over
leg, speciaal over de ingangsdatum
van de arbeidstijdverkorting en over
de begin 1961 tot stand gekomen en
aanvankelijk afgewezen winstuitke
ring van anderhalve procent noemde
de heer Spit voor de onvolkomenhe
den in deze overlegprocedure illustra
tief.
Wat betreft de loonpolitiek merkte
de heer Spit op, dat het resultaat van
het/natigingsgesprek tussen regering
en'stichting van de arbeid is geweest
dat opnieuw en in versterkte mate de
nadruk is gelegd op het produktivi-
teitscriterium. Voor wat de vervoers
sector betreft, aldus de heer Spit,
hebben wij tegen de toepassing van
dit criterium ernstige bedenkingen,
omdat de produktiviteitscijfers in de
vervoerssector zeer moeilijk te leve
ren zijn. Over de prijspolitiek zei de
heer Spit, dat deze maar ten dele ge
slaagd is omdat van de beoogde en
op zichzélf wel mogelijke prijsverla
gingen tot nu toe maar in zeer be
scheiden mate iets terecht is geko
men.
Oostduitse grenswachten hebben onge
veer twintig schoten gelost op twee men
sen die in het ijskoude water van een
kanaal van Oost- naar West-Berlijn
zwommen. De kogels troffen geen doel
en de vluchtelingen bereikten de Westber-
lijnse oever.
FILMS IN ZEELAND
Zal wind erven",
Kramer blijft actueel
Di zijii voorwoord bij de film
„Het zevende zegel", GRAND
(Goes) en ALHAMBRA (Vlis-
singen) zegt Ingmar Bergman,
dat hij tot liet maken van deze
film werd geïnspireerd door
beelden uit zijn jeugd. In een
kerk, waar zijn vader preekte,
werd liij geconfronteerd met de
naturalistische schilderingen
van kunstenaars uit de middel
eeuwen. Zij stelden de mensheid
voor in zijn ontmoetingen met
rle Dood. De Dood was voor de
ze schilders een concrete figuur
en alleen een filmer als Ingmar
Bergman wist diezelfde con
creetheid op het filmdoek te
brengen.
Het onderwerp van zijn film is ge
baseerd op een zeer oude geschiedenis
de terugkeer van een kruisvaarder in
zijn door de pest geteisterd vaderland
en zijn ontmoeting met de Dood, die
door het ontvolkte gebied rondwaart.
De moderne wetenschap heeft inmid
dels in ons op dat gebied oergezond
Europa de pest overwonnen, maar de
Dood beeft zich andere wapenen ge
smeed en twijfel en vertrouwen be
heersen de moderne mens even zeer
als de kruisvaarder, wanneer de Dood
hem beveelt te volgen en hij met een
spel schaak uitstel weet te verkrijgen.
Het sterven heeft Bergman al in vele
films behandeld, maar nergens zo in
drukwekkend als in „Het zevende ze
gel". Terwijl het kernprobleem aan,
geen enkele tijd gebonden is, is de
uitbeelding van een mystieke sfeer,
die overeenkomt met de middeleeuwse
herkomst van het verhaal. Het is een
onderwerp, dat Bergman alle kans
gaf om de wereld van tie geest con
creet gestalte te geven met gebruik
making van alle geliefde symbolen,
waarvan sommige zo luguber zijn in
hun effecten, dat de beste Hitchcock
het hiertegen moet afleggen.
Gunner Björnstrand, Nils Poppe,
Max von Sydow (als de kruisrid
der) en Bibi Anderson brengen de
Bergmanfiguren in „Het zevende
zegel" tot leven in een bizarre
schimmendans.
„Inherit the wind", of in het Neder
lands Zal de wind erven" is de film.
die Stanley Kramer („On the beach"
en „Ketenen der haat") maakte naar
aanleiding van het „apenproces" dat
in 1925 in Dayton, Texas, werd ge
voerd. Terecht stond een onderwijzer.
Op school had hij de theorie van Dar
win onderwezen, iets ongehoords in
die omgeving. Spencer Tracy, Fre
deric March en Gene Kelly spelen de
hoofdrollen in deze dramatische rol
prent, die we reeds eerder uitvoerig
bespraken. Te zien in City (Middel
burg)
Electro (Middelburg) vertoont- de
Russische rolprent „De vrede kwam
te Iaat", als vele oorlogsfilms van
Russische makelij een pp eenvoudige
gegevens berustend drama waarin de
tragiek van het gewone dagelijkse
leven boeiend is weergegeven. Geen
pompeuze situaties en onwerkelijke
figuren, geen sensationele gerechten
en kanongebulder, die de inhoud (of
maar al te vaak ook het gebrek aau
inhoud) verdoezelen, maar echte men
sen met hun blijdschap (over de juist
verkregen vrede) en leed (omdat die
vrede voor hen te laat komt).
Luxor (Vlissingen) tenslotte ver
toont de komedie „Met de drie
Stooges de lucht in", een vrolijke
geschiedenis, waarin het Ameri
kaanse t.v.-trïo. de drie Stooges,
de hoofdrol speelt.
