Uitspraken van Wereldraad
op internationaal terrein
Niet nuttig om tot fluoridering
van drinkwater over te gaan
AMUNDSEN ONTDEKTE HALVE
EEUW GELEDEN DE ZUIDPOOL
S.E.R. TEGEN BIJBETALING
DOOR VERZEKERDEN
MAANDAG 11 DECEMBER 1961
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
1
DE ASSEMBLEE IN NEW DELHI
Nehroe bepleit
verzoening
(Door ds. G. P. Klijn?
Een stroom van papier zeilt
voor mijn voeten, als een
haastige stencilbediende om
een lioek komt zetten en prompt
struikelt over 'u Indische schoon
maker, die in een van de lange
gangen op de vloer zittend, be
daard om zich heen dweilt. De
vergadering van de Wereldraad
van Kerken is in het papieren
tpdperk aangeland. Bij stapels
verlaten de verslagen en conclu
sies der talrijke commissies de
stencilmachines, de afgevaardig
den vinden bij elke zitting nieuwe
rapporten op hun tafels, de verga
dering werkt zich door urenlange
besprekingen naar officiële, door
gaans niet grote meerderheid van
stemmen aanvaarde verklaringen.
Het werk werd een uur onderbro
ken door het bezoek van minister
president Nehroe, een stille be
scheiden sprekende man, die zon
der notities en zonder pathos de
stampvolle zaal van zijn mooiste
congresgebouw in India toesprak.
..Weigerde de openingszitting bij
te wonen", schrijft een voorbarige
Amerikaanse journalist naast mij.
Hij moet het gauw doorkrassen,
als Nehroe zegt, dat hq niet eer
der kon komen dan in deze laat
ste dagen, omdat hij eerst gisteren
in India is teruggekeerd van een
wereldreis. Alsof het voor mijn
vooringenomen buurman gespro
ken was, zei Nehroe: wat ons
hier, afgezien van de problemen
zelf, verontrust, is de koude oor
log-manier, waarop ze worden be
naderd.
Wij moeten ons land en wat wij
voor recht en belangrijk houden,
verdedigen, maar dat is geen re
den om in de verdediging daarvan
krenkende, agressieve taal tegen
elkander te gebruiken. Als wij
de vrede zoeken, moeten wij ook
wegen des vredes willen gaan in
de benadering van de tegenstan
der. Wat allerminst insluit dat wij
de hoge goederen, die ons lief
zijn, bereid zijn prijs te geven.
De vergadering gaf de minis
ter-president een warm ap
plaus, dat duidelijk overeen
kwam met de woorden van de
voorzitter dr. Clark Fry, die Ne
hroe een van de grote geesten van
deze tijd noemde. Het was de
derde maal, dat de Wereldraad
een staatshoofd in zijn zitting ont
ving: in 1948 koningin Juliana in
Amsterdam, toen nog regent-
prinses, in 1954 president Eisen
hower in Evanston.
Geen groot en illuster gevolg ver
gezelde de Indische staatsman,
een dame slechts, de vroegere mi
nister van gezondheid Rajkumari
Amrit Kaur, een vooraanstaande
christin in India. En weinigen
hebben gezien hoe simpel en een
voudig zo iemand hier in India
komt en gaat. Een kleine wagen,
niet groter dan de taxi's, die in
Delhi rgden, waarin de leider van
een volk van 400 miljoen met eni
ge moeite naar binnen kroop, een
ogenschijnlijk gewone burger in
zijn beige jas met een rood roosje
in het middelste knoopsgat en met
zijn witte petje op.
Als escorte één motoragent, meer
niet. Geen erewachtengeen poli-
tiecordons, de democratie van een
straatarm land, dat moeizaam
voor zijn verheffing vechtkleine
les voor de rijke naties, die zich
hij zulke gelegenheden van glim
mende sleeën ronkende escortes
en blinkende adjudanten plegen te
bedienen...
Israël, BerlijnChina
Een greep uit de beslissingen
van de laatste dagen De een
stemmige veroordeling door
de kerken van elke vorm van an
tisemitisme en de oproep om die
overal energiek te lijf te gaan. „In
het godsdienstonderwijs der kerk
mogen de historische feiten, die
tot de kruisiging van Christus
hebben geleid, niet zo worden
voorgesteld, dat het joodse volk
daarvoor verantwoordelijk wordt
gesteld, terwijl de ganse mensheid
hier schuldig staat, en niet slechts
een enkel ras of gemeenschap. De
eersten die Jezus aannamen, wa
ren joden en joden zijn niet de
enigen, die hem nog niet aanvaar
den".
Opnieuw pleit de wereldraad voor
volstrekte vrijheid van godsdienst.
Inclusief de vrijheid van eredienst
en onderricht en de vrijheid om
van geloof te veranderen of in het
zelfde geloof te blijven, zelfs om
in ongeloof te volharden. Ook dat
laatste ziet de wereldraad als een
recht der menselijke vrijheid.
Oorlog
orlog, zegt een betreffende
verklaring, is een misdaad
tegen God. Een christen be
hoort alles te doen, wat in zijn
macht staat, om de oorlog te ver
hinderen, ja af te schaffen. Ge
vaarlijkste crisishaard: Berlijn.
Veroordeelt de bouw van de
kunstmatige barrière, die kerken
en gezinnen van elkander scheidt
en mensen in de vertwijfeling
drijft. Geen natie heeft het recht
mensen van een ander volk als
werktuigen van zijn eigen belan
gen te gebruiken.
Maar ook een uitrusting van het
Duitse leger met kernwapenen
wordt als gevaarlijk getekend.
Sterk wordt de betekenis van de
niet bij één der grote blokken
aangesloten naties onderstreept.
Zij spelen, zeggen de kerken, een
zeer positieve en belangrijke rol
in de pogingen tot verzoening. En
het kon wel eens zijn, dat „deze
naties een meer christelijke .geest
demonstreren dan sommige naties,
waar het christendom sinds lang
ingeburgerd is".
k e wereldraad bepleit toelating
van China tot de Verenigde
Naties, als dit internationa
le instituut zich ten volle wil
ontplooien, en wijst af, dat inter
nationaal overleg over conflict
situaties eenvoudig wordt gewei
gerd op grond van z.g. soevereine
rechten.
Tenslotte: er zal een week lang
worden gesproken over een bood
schap over de A-rede, waartoe zo
wel pacifisten als nïet-pacifisten
zullen worden samengeroepen.
Alles bijeengenomen een geluid,
dat waard is langer door te klin
ken dan het applaus, dat de ker
ken deze morgen aan Nehroe
brachten.
D'
O0
(Advertentie)
Kaarslicht...KeratlicM!
GOUDA KAARSEN Ëg
In een bedrijf in Bonn worden mo
dellen gemaakt voor studenten in
de tandheelkunde. Wanneer een
kunstgebit is aangebracht, kunnen
de toekomstige, tandartsen naar
hartelust boren en trekken zonder
te worden gehinderd door lastige
patiënten. De kosten bedragen 180
gulden per kop. De modellen,
ivaaraan op de foto wordt gewerkt,
zijn bestemd voor de universiteit
n Teheran.
GROTE GEBEURTENIS IN WERELDHISTORIE
Verlangen naar de verten
werd student te machtig
(Van een medewerker)
De ontdekkingstochten In de ruimte
van onze tijd hebben wellicht bij vele
mensen het juiste begrip voor suc
cessen in het verleden doen verdwij
nen. Andere daarentegen kunnen ze
misschien daardoor juist in dit satel
lieten-tijdperk beter voorstellen, hoe
opwindend voor de mensen van vijf
tig jaar de boodschap geweest is, dat
de zuidpool na vele offers en ontbe
ringen eindelijk bereikt was.
De toenmalige poolonderzoelter be
lichaamde, net als de astronauten
van vandaag, dat ene doel: het bin
nendringen van het onbekende. Mis
schien echter heeft een daad als die
van de Noor Roald Amundsen nog
meer betekenis dan die van de hui
dige pioniers. Een grote dosis moed
was toen evenals nu noodzakelijk.
Maar de initiatieven voor de tocht in
de wereldruimte gaan afgezien
uiteraard van het besluit om het
waagstuk te ondernemen uit van
de constructeur en ingenieurs van
zijn ruimtevaartuig. Een man als
Amundsen daarentegen was van het
begin tot het einde de stuwende
kracht van zijn ondernemingen.
Amundsen werd op .16 juli 1872 te
Borge by Sarpsborg in Z.O.-Noorwe-
gen geboren, groeide In Oslo toen
nog Clirïstiania op, doorliep het
gymnasium en begon medicijnen te
studeren. Doch hy gaf zijn studie al
gauw op. Onweerstaanbaar trokken
hem de zeeën en de verten. Zo stond
hij in 1903 aan het hoofd van een
expeditie met zes metgezellen op het
minuscule scheepje „Gjöa, dat
slechts 47 ton mat. AI spoedig werd
door hem de noord-west-doorgang
ontdekt en de positie van de magne
tische noordpool bepaald.
Van 1910 tot 1912 was Amundsen
opnieuw onderweg, en Nansens be
roemde Pram, eigenlijk met het plan
naar de noordpool te gaan. Merk
waardigerwijze echter werd het een
zuidpool-expeditie, en wel een zeer
succesvolle: als eerste bereikte
Amundsen op 14 december 1912 de
zuidpool. Het is de moeite waard, de
woorden te lezen die hij zelf in zijn
boek over deze reis gewijd heeft aan
deze enorme gebeurtenis:
„Ik kan niet verklaren dat het mij
gelukt is de missie te vervullen, die
ik mij in dit leven had voorgesteld.
Sedert mijn jeugd was de noordpool
het voortdurende voorwerp van mijn
dromen. Nü echter veroverde ik
deze zuidpool. Wij matigen ons niet
aan het magnetisch punt bereikt te
hebben, waar doorheen de aardas
loopt. Wij zijn daarvan enige kilome
ters naar voren of naar achteren
verwijderd, wat overigens van geen
enkele betekenis is. Om elke discus
sie achteraf over dit onderwerp af te
snijden, palen wij rondom ons kamp
een cirkel af met een radius van
Van der Putten publiceert
memorandum toch
De door minister Visser ontslagen
technisch-hoofdambtenaar van het
ministerie van defensie, F. H. vau
der Putten uit Bussum, heeft het me
morandum dat hij in opdracht van de
minister heeft opgesteld n.a.v. be
weerde collaboratie en onregelmatig
heden door legerofficieren in het
voormalige Nederlands-Indië, voor
publikatie vrijgegeven. De vele na
men van officieren en andere perso
nen die daarin worden genoemd, mo
gen niet worden gepubliceerd, zo
heeft de heer Van der Putten mede
gedeeld.
De raadsman van de ontslagen defen
sie-ambtenaar, mr. N. J. Geleijnse uit
Amsterdam, heeft voorts zijn uitvoe
rige brief met vele bijlagen aan de
leden van de Tweede Kamer open
baar gemaakt. Hij verzoekt de Ka
merleden daarin de minister te be
wegen het ontslagbesluit in te trek
ken. Aangedrongen wordt op een on
derzoek door een parlementaire-
enquétecommissie. Het rapport bevat
overigens alle feiten, die herhaaldelijk
door de heer Van der Putten naar
voren zijn gebracht.
Practisch geschenk
voor aanstaande Moeders
De 3-jarige Fabio Gavarost, zoon
tje. van een kleermaker in Milaan,
lijkt sprekend op president Kenne
dy. Fabio werd geboren op 9 juli
1958. Op het strand plegen de bad
gasten te zeggen: „Wat heeft dat
ventje toch een bekend gezicht".
Fabio zou met zijn vader reeds
uitgenodigd zijn voor een bezoek
aan Washington.
18!a km, daarna, zodra we halt ge
maakt hebben, wensen we elkaar ge
luk en wijden wij ons aan een plech
tige ceremonie. De vaderlandse vlag
wordt ontvouwd en tegenover dit
vaderlands embleem komt een gevoel
van hooggestemdheid over ons..."
Tragisch einde
Na zijn terugkeer in het jaar 1913
moest Amundsen afzien van een
reeds voorbereide noordpool
expeditie, daar de wereldoorlog
uitbrak. Pas in 1918 verliet hij
aan boord van de „Maud" Noor
wegen weer met de bedoeling zich
van de Noordsiberische eilanden
uit over de pool te laten drijven.
De poging mislukte echter, omdat
de polaire zeestroom niet con
stant bleek te zijn. Dit was voor
hem aanleiding om over het Pool
gebied te gaan vliegen.'
Oudere lezers zullen zich ongetwij
feld nog de vlucht met het half-stijve
Italiaanse luchtschip Norge onder
gezagvoerder Nobile herinneren. Sa
men met de Amerikaan Elsworth
steeg hij op 11 mei 1926 op van
Spitsbergen, vloog tweemaal om de
pool, kruiste daarna over het nog
niet onderzochte noordpool-bekken
tot Point Barrow in Alaska en land
de op 14 mei op het eiland Teller in
de Beringzee.
Amundsens leven eindigde op zijn
56ste jaar maar al te tragisch. De
onderzoeker vernam in het jaar 1928,
dat de Italiaanse generaal Mobile, die
met het luchtschip Italia een tweede
poolexpeditie begonnen was, op 24
mei neergestort was op het ijs. Op
17 juni ging Amundsen hem in een
vliegtuig zoeken. Van deze vlucht
keerde hij nooit meer terug. En hij
is ook nooit gevonden. Mobile en de
andere opvarenden van de Italia
werden gered maar de catastrofe eis
te veertien slachtoffers: 8 onder
Mobile's opvarenden, 6 van Amund
sen's reddingsploeg.
Deze dood van de grote onderzoeker
heeft nog éénmaal het volle licht ge
worpen op de adel van zijn ziel. Hij
gaf voor anderen zijn leven en had
daarmee bewezen een man te zijn.
VERPLICHTE ZIEKENFONDSVERZEKERING
Geen verspillingen bij
uitgaven geconstateerd
(Van onze Haagse redactie).
De Sociaal Economisch© Raad is tegen
invoering van een systeem van meer
bijbetaling door de verzekerden met
het doel de ziekenfondspremie te doen
dalen of minder te doen stygen. Hoe
wel bijbetalingen in 't kader van de
verplichte ziekenfondsverzekering b.v.
bij het verlenen van tandheelkundige
hulp voor de verstrekking van kunst
en hulpmiddelen, reeds bestaan, zou
uitbreiding van het systeem van bij
betalingen altijd drukken op degenen,
die de verstrekkingen nodig hebben.
Bijbetalingen zouden dus onbedoeld
het effect hebben het inroepen van
medische- hulp te bemoeilijken, juist
voor de minst draagkrachtigen, die
in geval van ziekte in het gezin toch
al gemakkelijk in moeilijkheden ra
ken. Daarom geeft de S.E.R. er de
voorkeur aan stijging van de kosten
der verplichte ziekenfondsverzekering
op te vangen door premieverhogingen
en niet door het vragen van bijbeta
lingen.
Dit standpunt wordt weergegeven in
een advies over enige economische as
pecten, die van belang zijn voor de
premiehoogte van de verplichte zie
kenfondsverzekering, dat de SJE.R.
heeft uitgebracht aan de minister van
sociale zaken en volksgezondheid.
Ook ontraadt de S.E.R. 't zogenaam
de „ticket moderateur", waarmee een
verplichte bijbetaling voor bepaalde
verstrekkingen wordt bedoeld, die
niet wordt geheven vanwege de gel
delijke opbrengst, doch met het doel
heb. onverantwoorde gebruik maken
van bepaalde verstrekkingen tegen te
gaan. Met name wordt hierbij gedacht
aan het heffen van een bijdrage per
huisartsenbezoek, omdat sommigen de
indruk hebben, dat er nogal wat ver
zekerden zonder voldoende redenen
van huisartsenhulp gebruik maken.
De „ticket moderateur" zou misschien
wel, aldus de S.E.R., een aantal onno
dige doktersbezoeken voorkomen,
maar anderzijds ook verzekerden, die
wel degelijk doktershulp nodig heb
ben, ervan kunnen weerhouden zich
tijdig tot de arts te wenden. In zulke
gevallen kunnen de kosten voor de
verplichte ziekenfondsverzekering
JURIST EN TECHNISCH DESKUNDIGE MENEN:
„Minister moet dit in
de kamer brengen"
(Van onze Haagse redactie)
Een jurist, mr. E. Cohen Stuart en
een technicus, jhr. E. C. Storm van
's-Gravesande (directeur A an de. N.V.
intercommunale waterleiding gehied
Leeuwardenkwamen vrijdagmiddag
in Den Haag beiden tot de conclusie
dat men tot fluoridering van water
een maatregel die de centrale
overheid zou voorstaan maar niet
moet overgaan. Mr. Cohen betoogde
dat niemand het recht heeft zijn me
demens een medlcyn op te dringen
indien de ziekte Avaaraan hij lijdt
niet besmettelijk is en tandbederf,
hetgeen fluorhoudend water tegen
houdt is niet besmettelijk. Jhr. Storm
deelde mee dat medici schadelijke
effecten van liet gebruik Aan fluor-
lioudend water niet uitgesloten ach
ten, terwijl de technische moeilijkhe
den betreffende de Aoorziening A'an
fluoriderend water niet gering zijn.
De heer Cohen Stuart betoogde dat
het de taak Aran de overheid Is de
elementaire rechten van de mens te
beschermen. Hij wees in dit ver
band op het verdrag van Rome,
waarin hierover nadrukkelijke bepa
lingen zijn neergelegd. De heer Co
hen laakte het daarom dat de rege
ring da besH*shigshayoegdhaid om
trent het fluorideren van water over
laat aan lagere bestuursorganen. De
minister \ran sociale zaken had deze
zaak in de Staten-Generaal moeten
brengen, zo gaf hij te kennen.
Principiële afwijzing
Fluor is een medicijn, of een middel
ter voorkoming van ziekte, zo stelde
de lieer Cohen. Er zijn mensen
weliswaar een kleine minderheid,
maar dat doet niet ter zake die
uit godsdienstige overwegingen te
gen fluoridering zijn, omdat zij tegen
het gebruik van ieder geneesmiddel
zjjn en zoals de Christian Scien
tists zich voor genezing van ziek
te geheel verlaten op geestelijke mid
delen en gebed.
Het verstrekken van gefluori
deerd water zou dus dwingen tot
gebruik van een geneesmiddel,
hetgeen A-oor ren Christian Scien
tist onmogelijk aamaavd kan
worden. Mocht hef ooit zover ko
men dat er in Nederland gefluo
rideerd water zal worden Arer-
strekt, dan zag de heer Cohen
graag een proefproces ontstaan,
waarna een rechterlijke beslissing
zon kunnen volgen.
De Leeuwarder deskundige op water
leidinggebied, jhr. Storm van 's-Gra
vesande merkte op dat de exploitant
van een waterleidingbedrijf de plicht
heeft de bevolking te A'oorzien van
daugdedljjk* hygiënisch betrouwbaar
water, dat aan de wettelijke voor
schriften voldoet. Het toevoegen van
een stof aan het water, die daaraan
niet wordt toegevoegd om het water
te doen beantwoorden aan de eisen
die aan drinkwater worden gesteld,
is verboden, behoudens ontheffing-
van de minister van sociale zaken en
volksgezondheid. De gezondheids
raad heeft in een rapport over tand-
bederf-preventie met fluoriden opge
merkt, dat men een gevaarlijke weg
op gaat. wanneer men stoffen aan
het drinkwater toevoegt die daaraan
niet behoeven te worden toegevoegd.
Oneconomisch
De economische zijde van het pro
bleem belichtend, merkte jhr. Storm
op dat ongeveer 98 proeent van het
geproduceerde drinkwater niet voor
consumptie wordt gebruikt. Dit gaat
voor het merendeel naar fabrieken
en allerlei andere instellingen. Fa
brieken en laboratoria kunnen veel
nadeel ondervinden, wanneer zij
plotseling met gefluorideerd water
moeten werken.
Van de twee procent die door de Ne
derlanders voor drinkwater wordt
gebruikt, Is slechts een half procent
voor de preventie van tandbederf
nuttig. Dit halve percent wordt na-
mehjk genuttigd door de jeugd tot
14 jaar. Economisch is de maatregel
drinkwater te fluorideren, du* be
paald niet to noemen,
heel gemakkelijk oplopen tot een veel
voud van wat zij zouden zijn geweest,
indien de patiënt tijdig medische hulp
had ingeroepen. Ook om administra
tieve rompslomp te A-ermijden is de
raad tegen de „ticket moderateur".
Bejaardenverzekering
De S.E.R. blijft oA'creenkomstig zijn
op 12 februari 1960 uitgebrachte ad
vies A'an mening, dat de huidige rege
ling, krachtens welke een deel van
het tekort van de bejaardenverzeke
ring ten laste A'an het verevenings-
fouds komt, niet gehandhaafd kan
worden.
Voor zover het onderzoek zich heeft
uitgestrekt, heeft de S.E.R. geen be
langrijke verspillingen kunnen consta
teren by de uitgaven voor de ver
plichte ziekenfondsverzekering. De
raad meent niet te moeten adviseren
tot het aangeven van een maximum
voor deze uitgaven. Dit betekent niet.
dat de raad nu noodgedwongen de
autonomie van de uitgaven der ver
plichte ziekenfondsverzekering aan
vaardt.
Een verantwoord beleid is noodzake
lijk, waarbij, daar concrete regels
veelal niet kunnen worden gegeven,
de verantwoordelijkheid A'an de direct
betrokkenen en het inrichten van een
doelmatige controle en een doelmatig
inzicht, op het eerste plan dienen te
komen.
KIESSCHIJF TELEFOON
ZAL VERDWIJNEN
Het is te Aerwachten dat op den
duur de kiesschijf bij de telefoon zal
A-erdwijnen en zal Avorden \-ervangen
door een druktoetssysteem, opdat
sneller commando's overgebracht
kunnen Avorden aan de centrales, die
dan zullen moeten worden uitgerust
met elektronische middelen.
Dit heeft de directeur-generaal van
de P.T.T., prof. ir. G. H. Bast, mee
gedeeld in een rede voor de commer
ciële club te Groningen.
In antwoord op A'ragen deelde prof.
Bast mee, dat deze omschakeling ge
leidelijk aan zal moeten gaan en ze
ker meer dan tien jaar zal duren.
Hg zei goede hoop te hebben de
moeilijkheden bij de post- en chèque-
en girodienst op de lange duur door
een proces van automatisering te
kunnen overwinnen. Daarmee zullen
echter jaren zijn gemoeid. Wij kun
nen gelukkig zijn als dit proces in
1970 zal zijn A'oltooïd, aldus spreker.
In antwoord op een vraag over een
verdergaande decentralisatie, zei
prof. Bast, dat vooral bij toepassing-
van elektronische apparatuur één
centraal girokantoor het best werkt.
Uit nood is de nevenvestiging in Arn
hem tot stand gekomen. Momenteel
werken daar ecliter al dertienhon
derd man. Arnhem wordt wellicht
het algemeen centraal girokantoor,
aldus prof. Bast.
Trein reed melkwagen
met bestuurder in sloot
Op een niet beveiligde overweg iu de
Haarweg, daar waar de spoorlyn
Arkel-Gorcum zich kruist, heeft
vrijdag om Aijf over tien een aan
rijding plaatsgeAonden tussen oen
trein en een melkearrier.
Voor de overweg stond een melk-
carrïer, bestuurd door de heer E.
Koek uit Gorcum, niet een afgesla
gen motor. De carrier werd door
toeschouwers opgeduwd. Bij de
spoorbaan gekomen sloeg de motor
aan op het moment dat de trein uit
de richting Geldermalsen passeerde.
Carrier met bestuurder werden in
een langs de baan liggende sloot
geworpen. De heer Koek werd door
een paar N.S.-mensen uit de sloot
gehaald en per auto naar een dichts-
bijzijnde arts vervoerd. Hij bleek een
schedelbasisfractuur opgelopen te
hebben. Het treim-erkeer kreeg ern-
«tiga A'ertraging,
