PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
PROF, DE QUAIJ: NÜ MOMENT NIET VOOR
N.-GUINEA-DEBAT
Papoea's moeten zich
op situatie bezinnen
Gerrit Groen blijft
wellicht aan de wal
Zeeuws Landjuweel: inschrijving
nog teleurstellend
ZUIVERING BUITENWIJKEN
ELISABETHSTAD VOLTOOID
Traditie of
principe
Vandaag..
204e jaargang - no. 291
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: F. van de Velde en F. B.
den Boer. Adjunct: W. de Paster.
Hoofdredacteuren:
W. Leertouwer en G. A. 'ELk.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week. 7,00 p. kw.; fr. p. p. 7.25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Zaterdag 9 dec. 1961
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per
mm. Mintm. p. advertentie 4,—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max 8 regels)
25 cent per regel met een minimum
van 1.25. „Brieven bureau
van dit blad" 25 cent meer.
Giro no. 359200 P.Z.C. Middelburg.
Bureaus: Vlisslngen Walstr. 58-60, tel. 2355 (b.g.g. red. 3508/3546, adv 3647/3643; Middelburg, Markt 51. tel 3841 (b.g.g red 2078/3160, adv 2375), Goes Gr Markt 2, tel 6140 (b.g.g red 7853, adv 5213) Oostburg, tel 2395; Ter neuzen, tel 2116. Zlerikzee red tel 2425 adm tel 1094.
SCHRIJVEN AAN LEDEN TWEEDE KAMER
In een brief van de ministerpresident aan de voorzitter van de
Tweede Kamer wordt meegedeeld, dat het kabinet van oordeel
is, „dat een openbaar debat op dit ogenbbk over het Nieuw-
Guineabeleid minder opportuun moet worden geacht". De re
gering meent, dat bet V.N.-debat nog te kort achter de rug is
om door anderen verdedigde standpunten en de uitslagen van
de stemmingen in alle consequenties volledig te kunnen over
zien. Naar haar mening zullen de Nederlandse voorstellen zonder
twijfel in vele landen een nieuw element in het denken hebben
gebracht. Deze ontwikkeling dient nader te worden bestudeerd.
Bovendien zijn de mogelijkheden van de algemene dekolonisatie
resolutie nog niet te overzien. Voorts moet rekening worden
gehouden met nader beraad onder de vertegenwoordigers van
de bevolking van Nieuw-Guinea.
In de brief recapituleert ministerpre
sident De Quay de gang- van zaken
in de V.N. Hij schrijft: „zowel uit het
debat over het algemene onderwerp
van de dekolonisatie, waarvan de
discussie over Nederlands Nieuw-
Guinea een onderdeel vormde, als uit
de bilaterale contacten met regerin
gen en delegaties is gebleken, dat
in ruime kring groot begrip en waar
dering bestonden voor de verstrek
kende Nederlandse voorstellen.
Het is de regering gebleken, dat, on
danks de solidariteit van een groot
aantal landen uit de Afro-Aziatisehe
groep, ook bij vele landen uit deze
gebieden de goodwill van Nederland
is gestegen tengevolge van de indie
ning van de Nederlandse voorstellen.
Internationalisatie
Het is beslist onjuist, dat, nu ditmaal
voor deze voorstellen geen tweederde
meerderheid kon worden gevonden,
dit hoofdstuk als het ware zou zijn
afgesloten. Het is de politiek van de
regering, dat zij wenst voort te gaan
op de ingeslagen weg, namelijk inter
nationalisatie, zo mogelijk via de
V.N. en op basis van een bonafide
uitoefening van het zelfbeschikkings
recht zoals neergelegd in de z.g.
Brazzaville-resolutie.
Dc snelle staatkundige ontwikke
ling vormt, in Nederlands Nieuw-
Guinea zelf een belangrijke fac
tor bij de bepaling van het rege
ringsbeleid. Gedurende het laatste
decennium heeft zich onder de be
volking een kern gevormd, die po
litiek bewust is geworden en zich
eigen staatkundige denkbeelden is
gaan vormen. Deze denkbeelden
komen tot uiting in de Nieuw-
Guinearaad die voor het over
grote deel uit inheemsen is sa
mengesteld en die de schakerin
gen in de bevolking zo getrouw
mogelijk weerspiegelt.
De regering heeft van deze gelegen
heid gebruik willen maken om een
misverstand recht te zetten, dat in
bepaalde kringen is gerezen met be
trekking tot de drie mogelijkheden
bij de uitoefening van het zelfbe
schikkingsrecht, die waren opgesomd
in het bekende memorandum van de
Nederlandse delegatie bij de V.N. van
3 november. Deze drie punten luiden:
1. aansluiting bij Indonesië;
2. onafhankelijkheid en
3. de mogelijkheid van toekomstige
associatie met het andere gedeelte
van het eiland Nieuw-Guinea en an
dere eilanden in het gebied van de
Grote Oceaan.
Geen bijzondere betekenis
De bedoeling van het vermelden van
deze drie keuzemogelijkheden was
om daarmede aan te geven, dat dit
P.LC.-zaterdagnummer
De veertiendaagse jeugdru- p
|1 briek „ZIGZAG" is deze maal
H voor bet eerst verzorgd door
enkele jeugdige lezers zelf, die p
s daartoe foto's, .gedichten en
p tekeningen hebben ingezonden.
De resultaten van hun werk
zijn te vinden op pagina 11. p
Voorts bevat dit 22 pagina's M
ff tellende P.Z.C.-zaterdagnum- §f
j§ mer de rubriek Stemmen uit ff
de Kerken (pag. 3). de Kro- §j
M niek van Zwin lot Zijpe (pag.
ff 6). Een lege stad vol bieten, p
p het veertiendaagse Zeeuwse
- verhaal met illustraties van -
§f Jac. Prince (pag. 9). ZIGZAG,
eigen werk (pag. 11), Radio-
en t.v.-rubriek plus films in
Zeeland (pag. 13). Lettcrkun-
ff dige kroniek en kunst (pag.
17), „Uw pagina, mevrouw".
p (pag. 18), Kerken en Maat- p
schappij en feuilleton (pag. 20; p
1 en tenslotte de Kinderkrant g
met puzzel en Klanken uit dc p
ether op pagina 21.
liiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiüii
Op Schiphol zijn vrijdagochtend vijf
overlevenden aangekomen van de
ramp met de „Stientje Meminga"
voor de Ierse kust.
Foto: de 2Jt-jarige Harry van Dijk
uit Velsen-noord wordt omhelsd door
zijn overgelukkige moeder.
de mogelijkheden zijn die naar me-
mening van de Nederlandse regering
zowel voor de bevolking van het ge
bied, alsook voor Nederland de meest
concrete en de meest reële zijn en
die dus speciaal dienen te worden ge
noemd. Het geheel uitsluiten van an
dere mogelijkheden echter zou inhou
den, dat de keuze voor de bevolking
van het gebied niet werkelijk en ge
heel vrij zou zijn. Aan de gekozen
volgorde dient om diezelfde reden
geen bijzondere betekenis te worden
toegekend.
Zonls uit het voorgaande reeds kan
worden afgeleid, zo schrijft prof. De
Quay, zijn er verschillende redenen,
die het kabinet hebben geleid tot zijn
oordcel, dat een openbaar debat op
dit ogenblik over het Nïeuw-Guinea-
belcid minder opportuun moet wor
den geacht. Het V.N.-debat heeft
eerst zo kort geleden plaatsgehad,
dat de draagwijdte van de in de alge
mene vergadering door anderen ver
dedigde standpunten en van de stem- v_,
niingsuitslagen in haar consequen- j)e schade wordt geschat op circa een
ties nog niet volledig kan worden rriiljoen gulden. De oorzaak van de
overzien. brand is onbekend.
MILJOEN SCHADE DOOR
BRAND IN DORDRECHT j
Gistermorgen tegen elf uur werd
door het personeel brand ontdekt in
de afdeling lijmerij van de Neder-
landsc Maatschappij voor Houtcon- j
strnctie (Nemalio). Reeds in zeer
korte tijd stond dit deel van het
bedrijf in lichterlaaie.
De bedrijfsbrandweer vroeg essisten-
tie van de Doetinchemse brandweer,
die. met groot materieel uitrukte.
Met veertien stralen werd het vuür' V
aangepakt en men slaagde er in dc
vlammen te lokaliseren, zodat alleen
de lijmerij in de as werd gelegd. Dit
is evenwel het hart van het bedrijf.
De schrik flink te pakken
LAGE V.N.-VERLIEZEN GEMELD
Toestand binnenstad zou
„goed" worden genoemd
De Britse vertegenwoordiger van de
V.N. in Elisabethstad, Brian Urgu-
hart, meldde vrijdag, dat mortieren
van de Verenigde Naties een sterke
Katangaanse mortierstelling dichtbij
een ziekenhuis en bij de residentie
van premier Tsjombe tot zwijgen
hadden gebracht. Een woordvoerder
van de V.N. zei, dat de toestand in
de binnenstad goed was en dat de
V.N.-strqdkrachten thans de buiten
wijken hebben gezuiverd.
De Katangaanse gendarmes hielden
vrijdag in het centrum van Elisa
bethstad nog steeds enkele stellingen
bezet, waaronder de residentie van
premier Tsjombe.
Vliegtuigen van de V.N. hebben vrij-
een munitieopslagplaats ten
Uitslag rijexamen
voortaan direct
bekendgemaakt
Het bestuur van de stichting centraal
bureau voor de afgifte van rijvaar
digheidsbewijzen heeft besloten met
ingang van 2 januari 1962 de advi
seurs C.B.R. te machtigen direct na
het rijexamen de uitslag aan de kan
didaat bekend te maken.
De uitslag van liet rijexamen zal van
genoemde datum af, schriftelijk wor
den gegeven door afgifte van een
rapport, getekend door de adviseur,
die het rijexamen afnam. Dit rapport
heeft zowel op het resultaat van het
praktische als het theoretische ge
deelte betrekking.
Ingeval een kandidaat, hetzij voor
het volledige examen, hetzij voor een
gedeelte van het examen niet aan de
eisen heeft voldaan, worden op liet
rapport de eisen vermeld waaraan de
kandidaat niet voldeed.
Komt een kandidaat in aanmerking
voor herexamen van één van de de
len van het examen, dan wordt hem
met de schriftelijke uitslag een cou
pon verstrekt die hem recht op dit
herexamen geeft.
Slaagt een kandidaat voor het ge
hele examen of voor een herexamen,
dan wordt hem daarvan ook direct
schriftelijk mededeling gedaan. Het
rijvaardigheidsbewijs wordt door het
C.BR. later toegestuurd.
noorden van Elisabethstad beschoten.
Indische straaljagers vernielden op
de weg naar Jadotstad twee vracht
auto's en twee Zweedse straaljagers
schoten enkele vliegtuigloodsen ten
oosten van het vliegveld van Elisa
bethstad in brand.
Volgens de V.N.-woordvoerder zijn
sedert vorige week vijf militairen
van de Verenigde Naties gesneuveld.
Er vielen twaalf gewonden. In totaal
worden dertien militairen vermist,
waarbij zijn inbegrepen de soldaten
die, vóór de vijandelijkheden uitbra
ken, door de Katangaanse gendarme
rie waren gearresteerd.
Geredden Stientje
Mensinga op
Schiphol
Een zielsgelukkige mevrouw
Van Dijk uit Velzen-Noord
heeft gisterochtend op Schiphol
haar geredde zoon Harry om
helsd. Vreugdetranen rolden
over haar wangen, toen ze hem
onder aan de trap van het
vliegtuig, dat 5 van de 6 over
levenden van de scheepsramp
voor de Ierse westkust naar Ne
derland bracht, in de armen
vloog. „Vier dagen lang heb ik
een steen aan mijn hart gehad",
riep ze uit. „maar nu heb ik
mijn zoon terug".
Dicht onder wal
Met de 24-jarige matroos Harry van
Dijk keerden drie Spaanse opvaren
den van de vergane „Stientje Men
singa" terug en de 28-jarige kok
Gerrit Groen uit Hoogland. De 36-
jarige machinist Louis van Eijk uit
Vleuten is in Ierland achtergeble
ven, omdat hij de treurige taak heeft
de iyken van de vier verdronken le
den der bemanning te identificeren,
namelijk dat van de kapitein J. Mink,
van de stuurman G. J. Kiewiet, van
de tweede machinist S. Mefjbos en
van de derde machinist B. van Rijn.
Dankbaarheid
De 720 ton metende Nederlandse
kustvaarder „Stientje Mensinga"
liep maandagochtend omstreeks
4 uur tijdens een hevige storm op
de rotsen voor de Ierse westkust.
In de ontvangstkamer op Schip
hol vertelde Harry van Dijk hoe
hij op dat moment lag te slapen,
doch prompt werd gewekt. In de
loop van die fatale maandag bleek
steeds duidelijker dat het schip
verloren zou gaan, want het
maakte steeds meer water. Met
grote dankbaarheid spraken Van
Dijk en Groen over de reddings
pogingen van het Duitse schip
„Maria Schulte", dat de hele daj
in de nabijheid was gebleven.
Helikopter
Nog in de ochtenduren kwam de
Britse helikopter boven de kustvaar
der. Op bevel van de kapitein wer
den de drie Spanjaarden, de eerste
machinist, de kok en de matroos
van boord gehaald, waarvoor het
vliegtuig driemaal heen en weer
vloog, telkens twee man wegbren-
(Zie slot pag3 kol1
TIJDELIJKE VERMOEIDHEID?
Pas tien toneelverenigingen gaven
zich voor de voorronde op
EEN BEETJE AARZELEND cii ook teleurstellend is liet. Zeeuws Land
juweel 1961-1962 ingezet: slechts tien amateurtoneelvcrenigingen hebben
zich opgegeven om met elkaar te wedijveren in welsprekendheid en
toneelspel, terwijl dit: aantal in voorgaande jaren om deze tijd steeds rond
de 15 a 20 schommelde. Wel wordt verwacht, dat nog enkele verenigingen
zullen inschrijven, maar ook dan nog blijft de aanmelding ver beneden
het aantal van voorgaande jaren. Teleurstellend dus, hoewel voor deze
gang van zaken enkele vermoedelijke oorzaken bestaan: een zekere ver
moeidheid bij de toneelverenigingen, een kleine inzinking voor het Land
juweel, dat in Zeeland voor de zevende maal wordt gehouden; het door
breken van de traditie (tweemaal heeft men een jaar moeten overslaan in
verband met de organisatie van het Landelijk Landjuweel); de inschrij
ving, die veel vroeger in het seizoen is gesteld, terwijl vele Zeeuwse
amateurtoneelverenigingen ziel» waarschijnlijk laten afschrikken door het
Landelijk Landjuweel, waarvan het Zeeuwse Landjuweel de voorronde is.
Misschien vindt men het Landelijk
Landjuweel wel te „dik" met al zijn
mooie drukwerkjes en gebeurt het
allemaal te officieel." Voorzichtig
brengt de heer A. L. A. Borst, lid
van de commissie voor het Zeeuwse
Landjuweel, dit als één van de ver
moedelijke oorzaken naar voren.
„En na zeven jaar is er misschien
ook sprake van een beetje vermoeid
heid en besluiten verschillende ver
enigingen eens een keertje over te
slaan." Vermoedens, waarmee men
de kleine inzinking van dit jaar
tracht te verklaren. Een inzinking
overigens, die men ook weer niet te
zwaar opneemt. Want daarvoor wa
ren de resultaten in de afgelopen ja
ren te goed en te hoopgevend. Eigen
lijk vanaf het begin al. Aan het eer
ste Zeeuwse Landjuweel in 1953-'54
deden niet minder dan 18 verenigin
gen mee; het jaar daarop 16, in 1955
-'56 21, in 1956-'57 18, 1957-'58 zelfs
23 en in het seizoen 1959-'60 een te
ruggang naar 16. En thans, voor het
seizoen 1961-'62 nog slechts 10, hoe
wel er nog zo'n 4 a 5 verenigingen
verwacht worden.
Traditie
Als een andere vermoedelijke reden
voor deze mindere belangstelling
wordt het doorbreken van de traditie
genoemd. Tot tweemaal toe in het
seizoen 1958-'59 en 19ö0-'61 werd
geen Zeeuws Landjuweel georgani
seerd, omdat er toen reeds vergevor
derde plannen bestonden voor een
Landelijk Landjuweel en men ver
zocht werd om eens een keertje over
te slaan om in de pas te komen.
Eén keer uitstellen bleek echter niet
genoeg. Dus tweemaal voordat het
Landelijk Landjuweel eindelijk dit
seizoen kan starten. Jaren is men
aan de voorbereiding bezig geweest
en dit terwijl het 'Zeeuwse Land
juweel tot stand kwam tijdens twee
gesprekken en gelijk een succes
werd. Een goed succes zelfs, hoewel
de jury bij de beoordeling allesbehal
ve een blad voor de mond nam.
Kritiek
Keihard was soms de kritiek, die
de verenigingen kregen te ver
werken. Met name de repertoire
keuze was een punt, waarover de
jury uit deze beginperiode vele
(Zie slot pag. 2 kol. 4)
ftantlijn
In „De Magistratuur", het blad
van antirevolutionaire gemeente
en provinciebestuurders, troffen
wij een artikel aan over zondagsrust
en overheid, geschreven door ds. P.
Visser. De schrijver stelt in zijn be
schouwing vast, dat de huidige prak
tijk der zondagsviering in protes
tants-christelijke kring sterk tradi
tioneel en weinig schriftuurlijk is
bepaald. De consequentie daarvan is
dat „wij, hoe grote waarde we voor
onszelf ook hechten aan de traditie
van een bepaalde zondagsviering, het
recht niet hebben deze traditie en
deze zondagsviering aan anderen als
eis vari Gods Woord voor te houden".
Zonder twijfel laat ds. Visser hier
een in de kring van de a.r.-gemeen-
tebestuurders zéér opmerkelijk ge
luid horen, waarbij hij overigens zijn
conclusies zorgvuldig motiveert; in
het bewuste artikel toetst hij als
goed protestants theoloog zijn op
vattingen aan schrift en belijdenis.
Wat echter is nu het praktische ge
volg van ds. Vissers inzichten? „Be
ter dan door een negatief tegenstem
men trachten te verhinderen dat er re
creatieterreinen komen, welke ook op
week-ends toegankelijk zijn, kunnen
a.r.-gemeente-
raadsleden hun
taak als overheid
verstaan door aan
het tot stand ko
men van deze re
creatieoorden positief mee te werken
onder voorwaarde dat daar aan de
kerken gelegenheid wordt geboden
het Woord Gods te prediken" aldus
schrijft hij. En voorts: „Weet U,
waar ik bang voor ben? Dat wij, in
bond met de kerk, door ons nega
tivisme bezig zijn nog meer moge
lijkheden voor de evangelieprediking
om zeep te brengen dan wij in voor
bije tijden reeds hebben gedaan".
Wij signaleren deze beschouwing
met instemming. Want inder
daad kan men zoals ds.
Visser vaststelt bij bepaalde poli
tieke groeperingen in ons land spre
ken van een zeker negativisme wan
neer het gaat over allerlei aspecten
van het hedendaagse leven, vooral
wanneer daarbij de viering van de
zondag is betrokken. Men ziet in zul
ke gevallen dikwijls een afzijdigheid
zonder meer, soms zelfs een weige
ring zich te verdiepen in de proble
matiek met als gevolg dat de ont
wikkeling verder gaat zonder dat de
afzijdigen er deel aan hebben. Dan
wordt in die groeperingen het hoofd
geschud over de toenemende ontker
stening, alsook over het verdwijnen
van het laatste restantje traditione
le zondagsviering, maar men is er
zich helaas niet of onvoldoende van
bewust dat de stoere eigen houding
niet door onbuigzame principes, maar
voornamelijk door traditie wordt be
paald. De traditie Is daarmee welis
waar niet veroordeeld, maar men zal
moeten begrijpen dat men haar moei
lijk aan anderen kan opleggen. Men
zal bovendien moeten begrijpen, dat
de mens van vandaag, levend in een
compacte samenleving, vaak ook on
der grote druk (flat-neurose!), naar
ontspanning snakt. Ook dit aspect
heeft ds. Visser in zijn beschouwing
betrokken: „Recreatie is noodzake
lijk voor een geordende ontspan
ning op zondag, omdat anders de le
diggang met alle gevolgen daarvan
een nationale ramp kan worden."
Sommigen zullen wellicht over
dit antirevolutionaire betoog
de schouders ophalen, omdat zij
van een andere levensbeschouwing-
uit ontspanning op de zondag een
voudig normaal vinden. Zij hebben
geen omhaal van woorden nodig en
zij behoeven hun opvattingen te de
zer zake niet nader te toetsen. Toch
zouden wij willen waarschuwen voor
een lichtvaardige houding jegens de
ze ontwikkeling in a.r. kring. Een
politieke groep als deze partij, wier
leden nu eenmaal sterk traditioneel
zijn ingesteld en van scherp-omlijn-
de principes houden, kan over za
ken als ontspanning en zondagshei
liging niet maar wat losjes weg-
leven. Daarover moet gedacht en ge
sproken worden. Daarom juist is het
betoog van ds. Visser in „De Ma
gistratuur" zo opmerkelijk. Het is na
melijk om in de taal van deze
kring te spreken een duidelijke
scheiding van schapen en bokken.
De schapen van het (naar a.r. in
zicht) onveranderlijke principe, de
bokken van de (soms allerminst hei
lige) traditie. Moge deze bokken
spoedig de woestijn worden ingezon
den!
...wordt Tanganyika een onaf
hankelijke staat binnen het
Britse gemenebest.
MORGEN...
...is het 25 jaar geleden, dat
koning Edward VIII van En
geland in verband met zijn
voorgenomen morganatisch hu
welijk met de toen sinds kort
voor de tweede maal geschei
den Wallis Warfield, afstand
deed van de troon.
...reikt koning Gustaaf VI
Adolf van Zweden de jaarlijkse
Nobelprijzen uit. Het is van
daag 60 jaar geleden dat de
eerste prijzen werden uitge
reikt.
