Knokke en Heist zien hun mooie
stranden langzaam verdwijnen
Chinese encyclopedie
met 60.000 tekens
Zeeuwse Sportraad: voor sport en
overheid een „ontmoetingspunt"
MAANDAG 20 NOVEMBER 1961
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
7
Ondanks zandspuiten
en nieuwe golfbrekers
(Van onze Brugse correspondent).
De Belgische badplaatsen
Knokke en Heist worstelen
met een moeilijk vraagstuk.
Huil stranden zijn tijdens de
afgelopen tientallen jaren
voortdurend geslonken en
vooral sinds 1951 is de toe
stand werkelijk kritiek ge
worden. Op vele plaatsen
beukten de golven toen tegen
de boulevardmuren en sinds
dien is hieraan maar bitter
weinig veranderd. In het ge
deelte van Knokke dat het
dichtst bij de Nederlandse
grens is gelegen, de mondaine
wijk „Het Zoute" met zijn
prachtige villa's en de vele
grote hotels, is het droge
strand op de meeste plaatsen
volkomen verdwenen. De bad
installatie ligt er in het be
reik van de golven en aan de
grondvesten van dit gebouw
kan men duidelijk vaststellen
hoe de zee er een zandlaag
van tenminste anderhalve
meter heeft weggeschuurd.
I)e technici, 11a vele jaren strij
den tegen dit natuurverschijnsel,
zyn van oordeel dat het moge
lijk is Knokke eu Heist opnieuw
een breed strand te schenken,
maar hier door zuil grootscheepse
werken noodzakelijk, waarmede
natuurlijk een reusachtig kapitaal
gemoeid is. De betrokken gemeen
tebesturen hebben de regering
thans opnieuw verzocht de nodige
kredieten ter beschikking te stel
len voor het uitvoeren van deze
werken, maar het ziet er niet naar
uit dat dit geld er zal komen. Toch
is het strand voor Knokke en
Heist een levensvoorwaarde. Het
is beslist geen toeval dat juist in
Knokke in de afgelopen jaren zo
veel grote hotels zijn verdwenen.
Men kan echter het aarzelen en
treuzelen van de Belgische rege
ring begrijpen. Inderdaad, sedert
1952 werd op dit strookje kust
van amper 10 kilometer tussen
Heist en de Nederlandse grens
een bedrag van maar eventjes
600 miljoen fr. gebruikt voor het
uitvoeren van noodzakelijke be-
vciligingswërken. De uitschuring
en afbrokkeling van de stranden
had in 1952 immers van deze
kuststrook een bijzonder gevaar
lijke plaats gemaakt.
Kunstmatig
Uit een rapport destijds opge
maakt door ir. Verschave, direc
teur van dc dienst voor de Kust
van het ministerie van Openbare
Werken, blijkt dal. liet verre van
denkbeeldig' was, dat een storm
vloed een dijkbreuk zou hebben
veroorzaakt, waardoor de oostelij
ke poldervlakte, die tot aan Brug
ge reikt, met overstroming be
dreigd werd.
Als gevolg van dit rapport wer
den in allerijl beveiligingswerken
aangevat. Ze waren volop aan de
gang toen de stormvloed van 1
februari 19511 vooral In Nederland,
maar ook in België aanzienlijke
schade veroorzaakte. Hoe zwak
de zeeweringen tussen Heist en
de Nederlandse grens wel waren,
werd bewezen toen op deze strook
van 10 kilometer meer schade
werd toegebracht dan in alle Bel
gische havens en het ander ge
deelte van de kust samen.
Er moesten dadelijk belangrijke
herstel lingswerkzaamheden wor
den uitgevoerd, die 250 miljoen
fr. hebben gekost.
Men zag echter in dat deze her
stellingswerken alleen niet vol
doende waren. Het ministerie van Bij hoog tij lcovit de zee tot aan de
Openbare Werken stelde dan ook badinrichting van Het Zoute" te
het nodige kapitaal ter beschik- Knokke. Duidelijk is te zien hoeveel
king om in een snel tempo de zee
weringen tussen Heist en de Ne
derlandse grens zodanig uit te
breiden en aan te passeu, dat
voorgoed een einde zou worden
gemaakt aan de gevaarlijke af
brokkeling en uitschuring van het
strand. Er moesten 25 lange
strandhoofden worden gebouwd
die einde .1960 gereed kwamen.
De ingenieurs waren er van over
tuigd, dat de uitvoering van deze
werken dadelijk een natuurlijke
zandaanwinst voor de stranden
van Heist en Knokke voor gevolg
zou hebben. Dit proces verloopt
echter veel trager dan werd voor
zien. Vlak voor de stranden heb
ben zich inderdaad tijdens de af
gelopen 20 jaar grote kuilen ge
vormd en peilingen hebben aange
toond, dat deze zich nu langzaam
aan het vullen zijn.
Men heeft uitgerekend dat op de
ze strook van 10 km ongeveer
1.800.000 kubieke meter zand werd
gewonnen dankzij het uitvoeren
van de werken.
Spuiten
In 1957 besloot men de natuur een
handje te helpen door 1.200.000
kubieke meter zand uit de polders
op de stranden van' Heist en
Knokke te spuiten. Hiervoor
moest een pompstation worden ge
bouwd en het witte zand, ver
mengd met water, werd door een
buizenstelsel op de stranden ge
spoten.
Een jaar na het beëindigen van
deze werken was er echter op de
stranden van Heist en Knokke he
lemaal niets meer te bespeuren
van de grote hopen wit zand. De
zee had alles verzwolgen, wat de
bevolking schamper deed opmer
ken, dat mep de centen van de
belastingbetalers gewoon in zee
had gepompt.
De ingenieurs betogen echter dat
het zand niet verloren is ge
gaan, maar dat het zich integen
deel vlak voor het droge strand
heeft vastgezet tussen de strand
hoofden, waardoor zich weer een
zacht hellend vlak heeft gevormd,
dat tot taak heeft de aanvallende
werking van de golven te breken.
Hierdoor is het gevaar voor dijk
breuken en springvloed geweken
en dit was het voornaamste doel,
dat men met deze aanpassings-
werken wilde bereiken. De erosie
van de stranden werd geremd.
zand hier reeds werd weggeslagen.
ning, welke zich in de havenmuur
bevond op ondoordachte wijze
werd dichtgemaakt, waardoor het
normale vervoer van zand van
west naar oost werd gestremd.
Tijdens de oorlog werden natuur
lijk niet de nodige onderhoudswer
ken verricht aan de zeeweringen
en nadien hadden de opeenvolgen
de regeringen het veel te druk
met de oorlogsschade.
Ingenieur Verschave is er van
overtuigd dat het mogelijk zou
z|jn Knokke en Iieist hun stran
den terug te schenken, maar dan
zouden belangrijke aanpassings-
werken moeten worden uitgevoerd
in zee, vlak voor de kust.
De gemeentebesturen van beide
badplaatsen gebruiken als voor
naamste argument voor hun eisen,
dat de reusachtige kapitalen, ge
ïnvesteerd in de toeristische uit
rusting op hun grondgebied volle
dig zal teloor gaan, indien de
regering er niet voor zorgt dat
Heist en Knokke weer brede
stranden krijgen, waar elk jaar
tienduizenden bezoekers nifc het
binnen- en buitenland zouden kun
nen komen luieren.
ASSEMBLEE WERELDRAAD
VAN KERKEN GEOPEND
Gisteren is in New Delhi de derde
assemblee van de Wereldraad van
Kerken geopend. De secretaris-gene
raal, dr. W. A. Visser 't Hooft, zei
bij de opening, dat de toelating van
de Russische Orthodoxe Kerk tot de
raad „een grote gebeurtenis is in de
geschiedenis van de oecumenische
beweging".
De assemblee wordt bijgewoond door
1200 afgevaardigden en waarnemers
die ongeveer 350 miljoen christenen
in 60 ianden vertegenwoordigen en
duurt tot 6 december.
Automaat voor
grammofoonplaten
in Apeldoorn
In het centrum van Apeldoorn
§f is een bijzondere automaat ge-
installeerd de eerste gram- m
mofoonplatenautomaat in Ne-
Ij derland.
Men kan er keus doen uit veer-
tig platen en ontvangt na
„storting" van vier gulden het
wisselgeld terug met de plaat, s
Dit landelijke primeurtje is ge-
ïnspireerd op het gebruik van
H dergelijke automaten in Zwit-
seriand en Duitsland waar een
zeer bevredigende omzet werd j§
verkregen. Het zal even moe-
s ten wennen maar waarom wel
soep en hartige hapjes, lamp- n
jes, bloemen en geen grammo-
H foonplaten
flllllllllillllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
GROOTSTE LEXICON TER WERELD
Hoogleraar met 200 kasten
woordenmateriaal
(Van een correspondent)
's Werelds grootste lexïconprojeet
de „Encyclopedia Sinica", waar
van de omvang voorlopig wordt
geschat op 2Ö0 dikke banden,
lijkt thans definitief veilig te zijn
gesteld. Nadat professor Yang
Cliia-loh als leider van deze on
derneming na het uitkomen van
de eerste band in 3959 wegens fi
nanciële moeilijkheden het werk
had moeten stopzetten, wordt
thans door de zogenaamde Yang-
minshan-conferentie de voortzet
ting mogelijk gemaakt. De com
plete Chinese encyclopedie zal
naar de mening van de deskun
digen ongeveer 60.000 schriftte
kens, rond 1,1 miljoen voorbeel
den van zinnen en 100 miljoen
woorden bevatten.
Professor Yang, directeur en chef
redacteur van de „World Book
Company" werkt aan zijn ency
clopedie sinds het jaar J927. Al
in 1938. bij het uitbreken van de
Chinees-Japanse ooi-log, vulde zijn
materiaal 200 boekenkasten. Dooi
de oorlogshandelingen ging een
deel van zijn kostbare materiaal
verloren. Niettemin kon profes
sor Yang in 1959 het eerste deel
met duizend pagina's uitgeven.
Daarin is overigens slechts krap
de helft te vinden van het be
staande materiaal over het Chi
nese schriftteken „een": 108 de
finities, en 8000 zinnen met de
meest uiteenlopende toepassingen
van dit schriftteken.
22.900 delen
De encyclopedie begint met de aller
eerste getuigen van een Chinees
schrift, het „orakelbot" uit de
vijftiende eeuw vóór onze jaartel
ling. De verzameling zal worden
afgesloten met de Ching-dynastïe
in het jaar 1911. Professor Yang
hoopt in het komende jaar elke
drie maanden een band en na
1964 elke maand een band te kun
nen publiceren, zodat het totale
werk indien de politieke ont
wikkelingen dat toelaten in 18
jaar compleet zou kunnen zijn.
Het einge nog omvangrijker Chi
nese verzamelwerk, de „Yung
Loh Ta Tien" met... 22.900 delen,
dat in het begin van de vijf
tiende eeuw werd samengesteld
en de grootste gesloten verza
meling ter wereld was, is in de
Boxeropstand voor het grootste
deel vernietigd.
Toen de strijdkrachten der acht
interventiemachten Peking aan
vielen, gebruikten de Boxers de
boeken als zandzakken. Thans
zijn er nog slechts 800 delen over,
die over de gehele wereld ver
spreid zijn.
Goloeb heeft
„passend werk"
De Russische chemicus Alexej Go
loeb heeft Amsterdam verlaten en 1»
op de plaats van bestemming aange
komen, waar hij een hem passende
werkkring heeft gevonden, zo heeft
de chef van de Amsterdamse vreem
delingenpolitie, rnr. L. van Haaren,
medegedeeld.
Na de première van Tsjechows ker
sentuin", saterdagavond in de Ko
ninklijke Schouwburg in Den Haag,
is de actrice Ida Wasserman, op
grootse wijze gehuldigd in verband
met haar veertigjarig toneeljubileum.
Fotoi Staande voor haar portret, dat
haar door het gemeentebestuur van
Den Haag werd aangeboden om te
■worden geplaatst in de foyer van de
Koninklijke Schouwburg, wuift de
actrice naar het jubelende publiek.
Geen uitbreiding
Men hoopte echter ook dat de
droge stranden zich langzaam
maar zeker weer zouden gaan uit
breiden en dit blijkt nu niet liet
geval te zijn. De bevolking van de
Belgische kust, waarvoor juist het
strand broodwinning is, wordt on
geduldig. Het is echter lang niet
gemakkelijk liet vernielingswerk
ongedaan te maken dat de zee ge
durende een halve eeuw heeft kun
nen uitvoeren. Ingenieur Verscha
ve en zijn technici hebben uitge
rekend dat in deze tijdsspanne
tussen Heist en de Nederlandse
grens niet minder dan 8 miljoen
kubieke meter zand werd verzwol
gen door de zee.
Er zijn verschillende oorzaken.
Men heeft vooreerst af te rekenen
met een natuurlijk ontzandings-
verschijnsel, dat vooral veroor
zaakt wordt door de inklinking
van de ondergrond in de jongere
geologische formaties.
Dit natuurlijk verschijnsel zou
echter zeker niet de minste reden
tot ongerustheid hebben gewekt,
moest het niet in zeer belangrijke
mate zijn bespoedigd o.m. door
het verdwijnen van de duinen, de
natuurlijk zandreserve voor de
voeding van het strand. Knokke
en Heist hebben zich immers tij
dens de afgelopen halve eeuw zeer
snel ontwikkeld en er werd ge
bouwd dat het een iust was, ter
wijl de overheid maar liet be
gaan. Ook het bouwen van
de kunstmatige haven van Zcc-
brugge heeft het ontzandingspro-
ces in belangrijke mate bespoe- j
digd, vooral sedert in 1929 de ope- 1
CONTACTDAG IN GOESE AMBACHTSSCHOOL
Representatieve vertegenwoordiging
voor alle sportbonden in Zeeland
(Van onze sportredacteur)
DE ZEEUWSE SPORTRAAD heeft zaterdag een uitstekend debuut in
de openbaarheid gemaakt. In Zeelands grootste school de moderne am
bachtsschool te Goes hield deze raad namelijk een sportcontactdag. Het
bleek in de ware zin des woords een „sportcontactdag" te zijn, want de
Goese ambachtsschool was deze dag inderdaad een ontmoetingspunt voor
de leiding gevende personen uit de Zeeuwse sport en de provinciale en ge
meentelijke overheid. Zo waren er twee leden van Gedeputeerde Staten
de heren M. J. van Poelje en A. Schout aanwezig en voorts burgemees
ters, wethouders en gemeentesecretarissen uit verschillende Zeeuwse ge
meenten. Ongetwijfeld zijn al deze belangstellenden zich zaterdag de be
langrijkheid van de sport in de menselijke samenleving bijzonder bewust
geworden. Daarvoor zorgden met name dr. K. Rijsdorp, rector van de
Haagse Academie voor Lichamelijke Opvoeding, en de heer It. van Driel,
eerste referendaris van de afdeling Sport en Recreatie van de gemeente
Rotterdam. Uiterst deskundig, boeiend en getuigend van een intellectuele
benadering behandelden zij de betekenis van de sport en de middelen, die
er zyn om (leze sport met het oog op de steeds groeiende vrije tijd
te ontwikkelen.
Nog altijd is deze Zeeuwse Sport
raad een uniek verschijnsel in ons
land: andere provincies kennen een
dergelijk overkoepelend sportörgaan
niet. Onaanvechtbaar is dc belang
rijkheid van deze raad met name in
in een geografisch versnipperde pro
vincie als Zeeland, „waar de ontwik
keling van industrie, verkeer en toe
risme in een versneld tempo op gang
komt en waarbij één sector van het
maatschappelijk leven (bijvoorbeeld
de sport) niet achter mag blijven",
zoals de heer Van Poelje^ voorzitter
van de raad, het 's ochtends in zijn
openingsrede zei.
Overigens heeft de Zeeuwse Sport
raad nog niet een vast omlijnd beeld
van zijn taak. „Het heeft enige tijd
geduurd, voordat de raad tot eên
wat systematische aanpak van het
werk kon komen en tastbare resul
taten zijn wellicht ook nu nog op
het eerste gezicht wat moeilijk aan
te wijzen", zo meende dan ook de
heer Van Poelje.
Eén ding werd deze dag echter
duidelijk: deze raad is bij uitstek
geschikt om een ontmoetingspunt
te scheppen voor sport, overheid
en alle andere instanties, die. be
lang hebben bij deze vrijetijds
besteding. In dit verband kon het
enige verbazing wekken, dat re
presentanten van de belangrijk
ste Zeeuwse industrieën, die toch
ook ten nauwste zyn betrokken
bij de sportieve recreatie van hun
werkgevers en die wellicht ook
bereid zijn stimulancen te geven
aan de ontwikkeling van de sport
in Zeeland, voor deze dag niet uit
genodigd waren.
Zeeuwse sportnota
In zijn toespraak bracht de lieer Van
Poelje met name de noodzaak om de
Zeeuwse sporten in orgaan te
bundelen naar voren. En zonder meer
is deze Zeeuwse Sportraad een repre
sentatieve vertegenwoordiging voor
heel de Zeeuwse sportwereld, een ver
tegenwoordiging, die reeds „waarde
volle contacten heeft gelegd met de
Nederlandse Sportfederatie, de pro
vinciale en gemeentelijke instanties",
aldus de heer Van-Poelje. Hy meende
ook, dat de sport het recht heeft
gezien haar plaats in onze samenle
ving vrijmoedig op daadwerkelijke
steun van de overheid aan te dringen
voor het verkrijgen van een goede ac
commodatie: velden, zalen enzovoort.
In dit verband zijn functionarissen
van de Stichting Zeeland voor Maat
schappelijk en Cultureel Werk, die
het secretariaat van de Zeeuwse
Sportraad verzorgt, bezig een rapport
samen te stellen over huidige accom
modatie voor de sport in Zeeland. De
heer Van Poelje vroeg met klem de
volle medewerking voor de samenstel
ling van deze Zeeuwse sportnota,
want aan de hand daarvan kan een
prioriteïtslijst worden opgesteld,
„waar de Provinciale Commissie In
frastructuur inmiddels reeds om heeft
verzocht"....
Ook houdt de Zeeuwse Sportraad zich
intensief bezig met het probleem van
de jeugdsportleiders.
Betekenis van ie sport
„De betekenis van de sport voor mens
en samenleving'zo luidde het motto,
waaronder de heer Rijsdorp zijn toe
spraak hield. Eén van zijn stellingen
was: „Men beoefent geen sport, om
dat sport betekenis voor mens en sa
menleving heeft", een stelling, die ve
len bij eerste confrontatie wellicht
aanvechtbaar zal lijken.
De heer Rijsdorp ging er echter
van uit, dat de mens geen sport
bedrijft om iets zoals het bij
voorbeeld bij het bouwen van dam
men wel het geval is tot stand
te brengen. Sport wordt dan ook
in feite niet beoefend met het oog
op een doel, maar is een uiting
van de speeldrang in de mens. De
lieer Rijsdoip noemde de sport, één
van de hoogste vormen van dit
„spelen".
Nadat hij er nog op gewezen had, dat
de speeldrang samenhangt met de
ontwikkeling van de persoonlijkheid
en met de maatschappelijke situatie,
wees hij er op, dat déze hoogste vorm
van spelen zowel ten goede als ten
kwade kan werken, want beide facto
ren zijn in mens en samenleving aan
wezig. Hij achtte de sociale vorming
in de sport betrekkelijk: men kan zich
in een voetbalploeg net zo eenzaam
voelen als in de stad Rotterdam. An
derzijds bezit de sport „een kracht
veld van vormingsmogelijkheden" en
de sport kan dan ook mede het karak
ter van de mens vormen. Hij noemde
het de taak van de sportleiding om
de sportbeoefening die betekenis te
doen behouden of te geven, die indi
vidu en gemeenschap ten goede komt.
Tijdens de discussie kwam onder meer
de beroepssport ter sprake, waarbjj
de heer Rysdorp opmerkte: „Een be
roepsspeler, die geen sportman meer
is, maakt het niet lang". Daarom
rangschikte hy het professionalisme
nog onder de sport.
Aanvechtbare sporten als autoraces
werden ook ter sprake gebracht.
„Sport houdt op sport te zijn als het
spelmoment geheel verdwijnt en al
leen het wedstrijdelement nog over
blijft", aldus de heer Rijsdorp, die
daarom ook deze sporten als „sport"
wilde zien. „Maar of een dergelijk
spelen met mensenlevens nog ethisch
verantwoord is, moet een ieder op
grond van zyn eigen ethiek uitma
ken", zo voegde hij er aan toe...
Minder abstract was het onderwerp,
dat door de heer Van Driel werd be
handeld: „Sport en Overheid". Met
name ging hij daarbij in op de taak
die de gemeentelijke overheid heeft
ten aanzien van de sport. Hij gaf be-
hartenswaardige adviezen voor de in
stelling van plaatselijke overleg-orga-
nen (een sportraad of sportstichting)
en hij achtte het met name mogelijk,
dat zulk een orgaan overheid en bur
gerij dichter bij elkaar kan brengen.
Uitvoerig ging hij in op de samen
stelling en de taak van zulk een sport-
orgaan. Ook zijn toespraak gaf aan
leiding tot discussie, waarbij de heer
Van Driel er onder meer op wees, dat
in Zeeland weinig grote steden
ook streeksgewijs in zulk een sport-
ox-gaan kan worden samengewerkt.
Ook de praktijk kreeg deze dag
een kans: deze sportcontactdag,
die 's morgens om elf uur was be
gonnen wérd in de namiddag be
sloten met een tnrndeinonstratie
door do Zeeuws-Brabantse Turn
kring.
De dames Mia v. d. Plasse (Yerseke),
Julia (le Toonder, Rie de Nooijer. Mat-
tie Bongers (allen Vlissingen). Julia
Polfliet (Goes), Wil Vreeken, Cor
Muller (beiden Breda) en Jopie Ha
genaar (Bergen op Zoom) lieten
oefeningen zien aan de brug ongelijk.
De heren Jaap van der Sande (Vlis
singen), Pierre Vermeersch en Urba-
nus Vermandei (beiden Sas van
Gent), Piet Dogger. Cor Meesters,
Jan Pissens (allen Bergen op Zoom)
en Albert v. d. Berg (Breda) werk
ten op de brug en wervelden over de
lange mat. Een damcsploeg van As-
trow uit Souburg liet een ritmisch©
oefening zien.
