Kleurentelevisie zal
zwart-wit verdringen
Dizzie Gillespie
TIMEZ
Kobold
van de
be-bop
DR. VLADIMIR K. ZWORYKIN:
Wereld-t. v.
wordt eens
werkelijkheid
<£{oren, yer en....
schrijven
VANDAAG
MORGEN
POLITIE INSPECTEERT
STROPERSBENEN
TIENERS, TOPHITS, MISDAAD
EN AVONTUUR OP WITTE DOEK
ZATERDAG 18 NOVEMBER 1961
PROVINCIALS ZEEUWSS COURANT
13
Vandaag presenteert de V.PJt.O.-
tclevisie Dora Paulsen en Wens
droomeen programma onder
regie van Willy van Hemert.
(Van onze radio- en
televisieredacteur)
„Er is geen twijfel aan, dat
op de duur de zwart-wit uit
zendingen door die in kleuren
zullen worden verdrongen".
Dit is de overtuiging van dr.
Vladimir K. Zworykin, die in
1925 het beginsel der elektro
nische televisie uitvond. Het
is een gewaagde uitspraak,
die wij van een zo gezagheb
bend man als Zworykin zul
len moeten aanvaarden.
Maar als we zien dat er tn de
Verenigde Staten na zeven jaar
kleurentelevisie nog maar een
half miljoen kleurentoestellen zijn
(op een totaal van ongeveer 45
miljoen toestellen), moet toch
worden vastgesteld, dat het niet
zo heel hard gaat met kleuren
televisie. Men kan een parallel
trekken met kleurenfilms. Ook de
ze hebben de zwart-wit-films niet
verdrongen, hoewel 't kleurenpro-
cede toch vrijwel volmaakt is. Er
zijn maar bepaalde soorten films
die zich voor kleuren lenen
spectaculaire scènes, shows e.d.
Veel films winnen daarentegen
juist aan sfeer als zij in zwart
wit worden geprojecteerd.
Toekomstbeelden
In een recent artikel van dr. Zwo
rykin worden enkele toekomst
beelden over de televisie opgeroe
pen. De schryver ziet niet veel_
vertrouwen de komst van wereld-
televisie tegemoet. „Tot op zekere
hoogte is dit reeds verwezenlijkt
door de uitwisseling van films, en,
in gebieden met een zelfde aantal
beeldlijnen, van magnetische
beeldbanden.
Aangezien de beste kijktijd in de
verschillende delen van de wereld
vele uren van elkaar kan afwijken
is de vertraging die een gevolg
is van het verzenden van films
en band met de zeer snelle mo
derne vliegtuigen van minder be
lang", aldus Zworykin. Ondanks
deze snelle mogeiflkheden is men
toch al bezig met projecten die
directe overbrenging van televi
siesignalen over de Atlantische
Oceaan naar Engeland en vandaar
naar Europa, Azië en Afrika mo
gelijk maken. En men is ook "al
zeer ver gevorderd met het on
derzoeken naar de mogelijkheden
voor televisie door middel van
satellieten.
Beeldlijnen
Maar er bestaat niet alleen een
probleem voor de manier waarop
televisiesignalen moeten worden
overgebracht, de technici staan
ook voor een aantal moeilijkheden
die verband houden met de ver
schillende beeldlijnenstelsels in de
wereld. In de meeste landen van
het westelijk halfrond en in Ja
pan wordt 't stelsel van 525 lijnen
gebruikt. In Engeland doet men
het met 405, in Frankrijk met 819
en in de rest van de wereld (ook
West-Europa) met 625 beeldlij
nen. Bovendien is de beeldfre
quentie in het westelijk halfrond
en Japan 30 per seconde, terwijl
die in Europa 25 per seconde be
draagt. De Eurovisie-uitzendingen
hebben bewezen dat de „beeldver
talers" bevredigend werken, al
zijn de beelden minder scherp, zo
als we woensdagavond nog eens
tijdens de reportage Tottenham
HotspurFeijenoord hebben kun
nen constateren. De aanpassing
van de ene beeldfrequentie aan de
andere is een nog veel ingewik
kelder probleem, dat echter vol
gens dr. Zworykin ongetwijfeld
zal worden opgelost. Het taalpro
bleem, dat bij wereldtelevisie zal
ontstaan, vraagt uiteraard ook om
een oplossing. Dr. Zworykin noemt
de ervaring, die in dit opzicht bij
de Eurovisie-uitzendingen is opge
daan, van grote waarde, „indien
de uitzendingen „live" plaatsvin
den, moet de uit te spreken tekst
Teddie en Henk, Scholten zijn
vanavond te zien in „Zaterdag-
avondaccoorden".
door commentatoren in de ver
schillende talen uit het origineel
worden vertaald.
Indien echter heruitzending plaats
vindt kunnen de beelden eventueel
ook van ondertitels worden voor
zien. In ieder geval zal wereld-
televisie een uitnemend middel zyn
ter verbetering van het onderlinge
begrip tussen de volkeren", aldus
dr. Zworykin.
Wetenschap
Van nog groter belang dan een
verdere uitbreiding van de tele
visieomroep acht prof. Zworykin
de intensivering van de toepas
singen van t.v. in wetenschap en
industrie.
Met behulp van televisie^kan één
man het oog houden op een groot
aantal ver van elkaar verwijder
de plaatsen, zoals kritieke punten
in een geautomatiseerd bedrijf of
de instrumentenborden van een
aantal krachtcentrales. Omge
keerd kan een groot aantal men
sen een gebeurtenis die op een
beperkte oppervlakte plaats grijpt
zoals bijvoorbeeld een medische
operatie of het bekijken van een
glaasje onder een microscoop
met groot gemak volgen.
De mogelijkheid om met een tele
visiecamera stralen zichtbaar te
maken, waarvoor het oog onge
voelig is infrarode en ultravio
lette kunnen in organische
structuren details aan het licht
brengen, die anders niet zouden
worden opgemerkt. Ook bij het
vaststellen van bepaalde levens
processen en het ontstaan van
ziekten heeft televisie zyn be
staansrecht bewezen.
RADIOEN T.V.-RUBRIEK
#VVVVVV\AA^(>A»V^VWVVW
T elevisie
Eenmaal in het jaar wordt het ver
keer in een wereldstad stilgelegd
om een legende in stand te houden
dat is wanneer sinterklaas zijn
intrede doet in de Amsterdamse
hoofdstad. Komen er buitenlandse
staatslieden in Amsterdam op be
zoek en moet daarvoor het verkeer
worden omgelegd, dan mopperen
de Amsterdammers. Worden de op
stoppingen echter veroorzaakt
door de intocht van Sint-Nicolaas,
dan lacht iedereen vertederd en
vindt alles goed.
Terecht wijdt de NTS elk jaar
weer een rechtstreekse reportage
aan de kostelijke traditie. Vorig
jaar maakten we sints intocht mee
in Rotterdam, maar die kon toch
niet halen met alle eerbied voor
Rotterdam. bij de Amsterdamse
zegetochten. De NTS reportage
van dit festijn begint om tien over
half twee 's middags. „Zaterdag
avondakkoorden," verschijnt om
negen uur op het scherm met Ted
dy en Henk Scholten in de „hoofd
rollen."
De Vlaamse televisie zendt van
avond om half negen het feuilleton
„Het is altijd Dennis" uit. Om ne
gen uur 't amusementsprogramma
„Zet de klok maar stil" en om tien
uur de Duitse film „Wir machen
Musik."
Radio
Via Hilversum I brengt de VARA
om vijf over acht vanavond het
amusementsprogramma „Een
avondje thuis" voor de microfoon.
Om tien over elf proberen Harriet
Freezer, Peter Jaspers, Philip
Bloemendal en Henri Knap ant
woord te geven op de vraag „Wie
is het."
De KRO stelt om vijf voor half
acht een andere vraag „Wie het
weet mag het zeggen," waarin het
gaat om muziekliteratuurkennis
die wordt getest op muziekstu
denten. Om negen uur „Tierelan
tijnen" (Hilversum II).
T elevisie
De VPRO zendt vanavond om half
negen een ballet uit, weer onder
regie van Joes Odufré, waarin
Hannie van Leeuwen de vrouw,
Jaap Flier Kain en Gerard Lemai-
tre Abel voorstelt. Prof. Donker
sloot zal de uitzending inleiden.
Vanavond om half negen via Brus
sel Vlaams het amusementspro
gramma „Zeg hé spaar je mee."
Radio
Het Radiofjhilharmonisch Orkest
geeft vanmiddag om twee uur in
het programma van de AVRO via
Hilversum I een Bartokconcert
m.m.v. Klaas Boon, altviool en
Geza Frid, piano, 's Avonds om
vijf over acht wordt een verkorte
uitvoering gegeven van Oskar
Strauss' „Ein Walzertraum" met
solisten, koor en orkest van de
Weense volksopera.
Over de andere zender geeft Ger-
maine Thijssens-Valentin om vijf
over drie in 't programma van de
KRO 'n recital met vier nocturnes
van Gabriel Faure. Om tien uur j
zondagavond de wekelijkse blik
door het sleutelgat van „De ver-
guide baars."
VOLGENS DE LEGENDE in de jazz-folklore is het zo ge
gaan: In 1940 was de drie-en-twintig-jarige Dizzy Gillespie
in het Minton-Playhouse bezig om een medewerker uit te
leggen, hoe hij de beide laatste noten van een bepaalde
muzikale frase wilde laten klinken. Daar de man niet bijzon
der snel van begrip was, zou Dizzy gepoogd hebben hem het
ritme zingend bij te brengen. „Be-bop, be-bop, be-bop", neu
riede hij, terwijl hij zijn lichaam ritmisch bewoog en op
deze wijze, op die avond, is dan de be-bopstijl ontstaan.
Het is echter vast en zeker
niet zo snel en eenvoudig ge
gaan. Niet alleen omdat „be
bop" oneindig veel ouder is
dan de be-bopstijl, waar
schijnlijk zo oud als de jazz
zelf, maar omdat muzikale
uitdrukkingsvormen nooit zo
eenvoudig en plotseling wor
den gecreëerd. Jazz-kenners
hebben overigens van een an
der standpunt uit tegen deze
legende geprotesteerdNiet
Dizzy Gillespie, zo hebben zij
verklaard, moet als de schep
per van de be-bop worden
gezien, doch Charlie Parker.
Zij die de anekdote verder
vertellen, maken zich niet al
leen schnldig aan vervalsing
van feiten in de muziekge
schiedenis, doch ook aan een
onrechtvaardigheid ten op
zichte van Charlie Parker.
Amusante kobold
Hoe het ook zij. Geleerde uiteen
zettingen zijn hier van weinig be
lang, zeker niet waar Charlie
Parker en Dizzy Gillespie bijzon
der goede vrienden waren en el
kaar nimmer de eer van de „uit
vinding" betwist hebben. Belang
rijk is voor ons, in veel grotere
mate het persoonlijke, psychologi
sche verschil tussen de beide gro
te jazz-musici, die bij het begin
van de be-bop-stijl staan. Zij wa
ren inderdaad volkomen tegenstel
lingen. Hun onderlinge verhouding
was die van het tragische, be
dreigde en verborgen gebleven ge
nie en het opgewekte, elegante,
succesvolle talent. Charlie Parker
was donker en zwaar. Dizzy Gil-
lespie helder en licht. Charlie twij
felde aan zichzelf. Dizzy maakte
zich op vriendelijke wijze vrolijk
over zijn eigen charmante per
soonlijkheid. Charlie werd door
een duistere demoon gedreven, in
Dizzy huist een geamuseerde en
amusante kleine kobold.. Charlie
was neurotisch, Dizzy is geeste
lijk kerngezond. Charlie moest
zichzelf vernietigen, Dizzy was
geboren om te triomferen.
Duizelingwekkend
Het is kenmerkend, dat men de
slanke, elegante en aardige neger
John Birks Gillespie reeds op de
Highschool „Dizzy" lieeft ge
noemd: dizzy wil zo veel zeggen
als duizelingwekkend en zo is ook
de sigaar die
Sint zelf ook
rookt...
PROMINENT, 'n
kloeke, lichte
27cïs'sigaar
De rijkspolitie in het Noordliniburgse
Bergen bekijkt mannebenen. Doel van
<lït onderzoek is de stroper te ach
terhalen die in het afgelopen week
einde door een politiehond in het been
werd gebeten en via hem een twee
de stroper die deze hond heeft dood
getrapt.
Het incident gebeurde in de bos- en
wildrijke omgeving van Bergen, toen
dc jachtbrigade van de rijkspolitie
tydens een controle net pad van de
twee stropers kruiste. Toen de heren
op de vlucht sloegen, werd de poli
tiehond losgelaten die een hunner
tot staan wist te brengen door hem
in het been ta bijten. k
inderdaad Dizzy's als met hoog
spanning geladen, als een vuur
werk brandende muziek, zo is zijn
bijna onwaarschijnlijke virtuosi
teit. „Dizzy" is hij echter ook zelf,
als mens: gekunsteld, verbluffend,
vrijmoedig, vermetel tot aan het
onbeschaamde, bijzonder snel in
zijn reacties, intelligent, geestig
en slagvaardig. Hij is volkomen
dat wat de Amerikanen „sophisti
cated" noemen en men knn
moeilijk geloven dat hij, evenals
Charlie Parker, uit een zeer een
voudig milieu afkomstig is.
Zijn vader was metselaar in het
diepe zuiden van de U.S.A.. in
South Carolina, doch tevens uit
roeping leider en leermeester van
de plaatselijke negerband. De
jongen John Birks groeide dus op
in de wereld van de echte jazz. Op
twaalfjarige leeftijd speelde hij
reeds trombone, trompet, piano er.
slagwerk. Zijn lievelingsinstru
ment, waarmede hij het later tot
een werkelijk fenomenaal mees
terschap zou brengen, was de
trompet. Als veertienjarige, reeds
leider van een jeugdorkest, kreeg
hij een beurs voor een neger-vak
school en volgens de officiële ver
sie kreeg hij daar gelegenheid
zich te verdiepen in harmonie- en
compositieleer. In werkelijkheid
schijnt deze theoretische scholing
niet veel te betekenen te hebben
gehad, want in 1960 heeft hij in
het Franse, tijdschrift „Jazz Hot
in een artikel verklaard, dat hij
nooit enige serieuze muzikale stu
dies heeft gevolgd, waarbij hij er
tevens op wees, dat het volkomen
dwaas zou zijn om hierin voor een
jazz-musicus enig voordeel te zien.,
Dizzy Gillespie signaleert ons de
verandering in de jazz, niet alleen
in muzikaal, doch ook in mense
lijk opzicht: men zou kunnen zeg
gen, dat met hem het tijdperk van
het grote pathos ten einde ging.
Morgenavond en morgen
nacht treden de orkesten
van Dizzy Gillespie en
John Coltrane op in ach
tereenvolgens Den Haag
en Amsterdam.
John Coltrane is een der
vernieuwers van de jazz,
waarop de meest vooruit
strevende modernisten
thans hun hoop hebben ge
vestigd. Dizzy Gillespie is
een veteraan, een felle te
genstander van Louis
Armstrong en even gepro
nonceerde medestander
van Charlie Parker, de va
der van de bop. Gillespie
was jaren geleden zijn tijd
ver vooruit. Dat verklaart
wellicht, dat hij nog steeds
of wellicht juist thans ge
accepteerd wordt. Het ver
klaart bovendien zijn
plaats naast John Coltrane
morgenavond en morgen
nacht op de Nederlandse
jazzpodia. In dit artikel
kunt U meer over Gillespie
lezen.
FILMS IN ZEELAND
Spannende jacht op
oosterse diamant
Het programma van dit week
einde is wel zeer gevarieerd. Een
jolige muziekfilm met sterren
als Rex Gildon, Jerome Court-
land, Angeie Durand, Jan en
Kjeld, Bobbejaan Schoepen,
Vico Torriani en Trude Herr om
er maar een paar te noemen
staat vermeld op een program
ma, dat verder films over oor
log, liefde, jeugdproblemen,
exotische avonturen en misdaad
vermeldt. Om maar met het vro
lijkste te beginnen. De muziek
film „O sole mïo" werd opgeno
men aan de Italiaanse Rïvièra,
in het toerïstendorp Portofino,
dat al heel wat keren het decor
leverde voor rolprenten waarin
het leven onder de stralende zui
delijke zon vooral heel licht
werd opgenomen. „O sole mio"
is te zien in City (Middelburg).
Grand (Goes) presenteert „De
schaamtelozen", een film over het
jeugdprobleem met Sarah Churchill
in de hoofdrol en Cliff Richard om
voor de sfeer te zorgen. We bespra
ken deze rolprent waarin 'n dominee
een dominerende plaats inneemt eni
ge tijd geleden uitvoeriger.
Voor hetzelfde onderwerp, vervat
in een film, die bijna dezelfde
titel voert naar Luxor (Vllssin-
gen), „En zij schaamden zich
niet" toont ons de Duitse jeugd.
De problemen zijn dezelfde, al
leen sfeer en benadering zyn an
ders. In de belangrijkste rollen
Barbara Frey en Matthias Fuchs.
„De mysterieuze Julia Manton",
Alhambra (Vlissingen) is een bij
zonder spannende spionagefilm,
spelend in Parijs vervaardigd door de
op dit gebied van de cinematogra
fie ervaren Franse filmers. De hoofd
rollen worden vervuld door minder
bekende acteurs en actrices.
In Electro (Middelburg) worden
nog meer misdadige praktijken aan
de orde gesteld in de film „Tussen
sex en misdaad" met John Saxon
en Linda Christal (niet te verwar
ren met Lind Christian), Kort gele
den bespraken we deze film uitvoe
riger. Jean Wallace speelt in de
avonturenfilm „Star of India" de rol
van mooie Nederlandse weduwe.
De film, te zien in Grand (Goes) han
delt over de jacht op een oosterse
diamant, die zich voornamelijk in
Frankrijk afspeelt.
In Nederland werd de oorlogsfilm
„The last blitzkrieg". Luxor (Vlis
singen) opgenomen, het relaas van
de Ardennen-strijd met Van Johnson
in de voornaamste rol. Ton van
Duinhoven, Gijsnert Tersteeg, Steye
van Brandenburg en Chris Baaij
spelen er ook enkele rolletjes in.
(Advertentie)
