Nieuw-Guinea tientallen jaren economisch nog niet zelfstandig Vrouwen rebelleren tegen Adenauer Zeeuws predikant probeerde in Suriname evangelie te brengen 1 LEEUW STAPTE BELGISCHE I SLAGERSWINKEL BINNEN ZATERDAG 11 NOVEMBER .1961 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 3 PARLEMENTAIRE MISSIE RAPPORTEERT: - Personeelsgebrek bij bestuur bij voortduring zorgwekkend In liet gisteren verschenen verslag van de parlementaire missie naar Nieuw- Guinea, die van 20 mei tot 11 juni in dit deel van liet koninkrijk verbleef, wordt een overzicht gegeven van vrijwel de gehele opbouw van 't bestuurs apparaat en de ontwikkeling van de Papoea-bevolking. Aangezien ver scheidene leden van de missie reeds kort na hun terugkeer meningen en indrukken aan de openbaarheid hebben prijsgegeven, wordt hier volstaan met een aantal kritische opmerkingen. Ten aanzien van de economie van Nieuw-Guinea acht de missie de voor spelling niet gewaagd, dat dit land de eerste tientallen jaren stellig niet op eigen economie zal kunnen dryven. Het is, aldus het verslag, de vraag of dit ooit het geval zal zyn. De gevolgtrekking daaruit mag niet zijn, dat de op talrijke gebieden ondernomen en nog te ondernemen activiteiten ter stimulering van de economische ontwikkeling niet met kracht dienen te worden voortgezet. De missie wil overigens geenszins stellen, dat politieke zelfstandigheid slechts kan bestaan bij economische zelfgenoegzaamheid. De missie rapporteert verheugd, dat een meer regionale aanpak van het driejarenplan voor Hollandia door gouvernement en bestuursapparaat mentaal op uitstekende wijze is opge vangen en wordt uitgevoerd. De missie meent, dat veel, wat thans centraal wordt gedaan, beter in de periferie kan worden gedaan. De re sidenten zouden bijvoorbeeld meer on afhankelijk van Hollandia moeten kunnen opereren. Naast dit gebrek aan decentralisatie acht de missie veel meer bereikt op het gebied van de deconcentratie. Het lijkt de missie juist indien zal worden gestreefd naar een eenvoudige wetgeving in zeer invoudigc bewoor dingen. Met name is kennis genomen van haars inziens onhoudbare toestan den met betrekking tot de arbeids wetgeving. Nagenoeg alle belastingordonnanties behoeven goedkeuring van Den. Haag. Het departement van financiën be geeft zich in finesses zonder over be voegde deskundigen te beschikken, waardoor voortdurend stagnatie op treedt. De missie meent, dat de overheid niet halt kan houden bij het beëindigen van oorlogen, het bestrijden van ziek ten en zuigelingensterfte en het geven of steunen van onderwijs. Zij zal de bevolking in staat moeten stellen nieuw aangekweekte behoeften te be vredigen, Baliemvallei Veelal spannen zending en missie de schering voor het ont wikkelingspatroon en moet de overheid voor de inslag zorgen, zoals bijvoorbeeld in de Baliemval lei. Zo goed als nooit gaan bestuur, zending en missie tegelijk aan het werk, ofschoon dit noodzakelijk is. De missie dringt op meer top- bverleg tussen gouvernement, missie en zending aan. De bemanning van het bestuursappa raat in en buiten Hollandia baart ern stige zorgen. Op menige bestuurspost ligt een zware verantwoordelijkheid op jonge schouders. Men tracht de zojuist uit Nederland gearriveerde adspirant-bestuursambtenaar zijn werkzaamheden te laten aanvangen onder toezicht van een oudere, doch deze wordt vaak spoedig overge plaatst ter aanvulling van een elders plotseling opengevallen plaats. De nieuweling is dan verder hoofdzake lijk op eigen inzicht aangewezen. In sommige gevallen worden posten vervuld door voor de arbeid kennelijk weinig geschikte krachten. Het gou vernement heeft bij de werving weinig keus. De kwaliteit van de nieuw ge worven krachten wordt steeds min der. Er zijn er geweest, die de dag na aankomst in Nieuw-Guinea alweer wilden vertrekken. De wisseling in de bezetting is een dusdanig snelle, dat vrijwel geen enkele bestuursambte naar langer dan hooguit twee. drie jaar op een bepaalde post doorbrengt. Uittocht Als voornaamste oorzaken voor het verschijnsel van de uittocht der In dische Nederlanders, waardoor in het bijzonder de middelbare en lagere ad ministratieve posten leeglopen, voor dat door opleiding van autochtone op volgers hierin kan worden voorzien, 1 worden van de zijde van het gouver nement genoemd: het op zelfbeschik- king op zeer korte termijn gerichte overheidsbeleid, de recente ontwikke ling in voormalig Belgisch Kongo, de Papoeaniserïng van het overheidsap paraat, de onzekere rechtspositie van de door die Papoeanisering te eniger tijd overtollig wordende niet-autoch- tone ambtenaren en de thans over vloedige werkgelegenheid in Neder land. De invloed op bedoeld verschijnsel van agressieve taal uit Indonesië werd van de zijde van het gouvernement van weinig betekenis geacht. Wel van in vloed achtte men bepaalde in summie re vorm overkomende persuitingen in Nederland zelf. De voornaamste oorzaken voor de onbevredigende wervingsresultaten in Nederland acht men de onduidelijke rechtspositie van het uit Nederland aangetrokken overheidpersoneel, als mede de te lage bezoldiging van de ambtenaren in vaste gouvernements dienst. Jongen van 13 stal vier bromfietsen In Voorburg is een 13-jarige school jongen aangehouden, die in Den Haag In een week tijds vier bromfiet sen en een fiets heeft gestolen. Bij zijn aanhouding reed hij op één van de gestolen bromfietsen. De politie heeft nog twee bromfiet sen en de fiets kunnen achterhalen. De vierde bromfiets is nog spoorloos. KORTE PREDIKATIE En Hij zette zijn rede voort tot middernacht. Hand. 20 7. TEMPO. De huidige winter diens t, regeling van de Nederlandse Bpoorwegen is niet gebaseerd op de zomerdienstregeling. De betekenis van deze zomerdienst- regeling lag in de verkorting van de. reisduur van de lange trajecten. Dat ivas een tendens van deze tijd. Alles moet vlugger en vlugger. De spoor wegen zijn met die versnelling niet geslaagd en daarom is zij terugge gaan op het schema van de vorige dienstregeling. Er zijn kennelijk grenzen aan onze opvoering van het tempo, die wij overal willen laten geschieden. Het beeld, dat unj krijgen van Pau las en zijn gehoor staat in tegenstel ling met ons haasten en jakken. Pau las kan zijn rede rustig tot midder nacht. uitstrekken. De mensen ivor- den niet moe van het. luisteren. Zij hébben de tijd. Zij beleven zo ten ■volle de intensiteit van het samenzijn met elkaar en met de apostel en er varen de tegenwoordigheid van de Heer, die zegenend over hen komt. Zij kunnen zich in deze rust bezinnen en weten, dat zij staan in de werke lijkheid van het heil, waarin zij zich geborgen mogen weten. Groter tegenstelling tussen beide voorvallen is niet denkbaar. Bij ons haast, daar de rust. Deze beidé we relden ontmoeten elkaar in de kerk dienst. Deze heeft trekken van het verhaal uit Handelingen 20, maar ook van deze tijd. De kerkdiensten zijn niet meer zo lang als zij 50 jaar geleden waren. Toen was een dienst van 2 uur normaal. Wij vinden een uur reeds lang genoeg. De prediking mag zeer beslist niet langer dan een half uur duren. Dat schijnt de grens van ons opname-vermogen te zijn. Deze bekorting van de kerkdienst behoeft nog geen bezwaar te zijn, mits wij er maar voor zorgen, clat de. kerkdienst blijft wal zij moet zijn: de plaats waar wij lot rust kunnen komen en God mogen ont moeten. Verstaat U wij goed. Ik verlang niet terug naar de diensten van 2 uur en langer. Wij zullen ech ter moeten oppassen, dat de kerk dienst niet wordt mee gesleurd in het tempo van deze tijd. Zij zal een plaats van verkwikking moeten blij ven voor opgejaagde mensen. Door hieraan mecle te werken bewijzen wij een weldaad aan <le tegenwoor dige mensheid. Scharendijke. Ds. Alb. van den Ban LAGE DUNK VAN EVA'S Er moet een vrouw deel uitmaken van kabinet Bondskanselier Adenauer heeft prak tisch overeenstemming bereikt met de leider van de vrije democraten, Erich Mende, voor de vorming van een coalitieregering. Hij heelt nu echter moeilijkheden met de vrouwe lijke leden van de Bundestag. De minister van economische zaken, Ludwig Erhard. heeft de obstakels die hij de overeenstemming in de weg had gelegd opgeruimd. Erhard had gezegd, dat hij zou aftreden als de wens van de vrije democraten, een ministerie voor buitenlandse hulp in te stellen, zou worden ingewilligd. Erhard stemde gisteren in met de in stelling van een ministerie voor eco nomische samenwerking. De moeilijkheden voor Adenauer lig gen thans echter op een geheel ander vlak. De vrouwelijke afgevaardigden van de Bundestag hadden geëist, dat de portefeuille van gezinszorg zou worden gegeven aan een vrouw. Adenauer willigde deze eis in, maar kwam er naderhand toch weer op terug. Hij verklaarde zich ten hoog ste bereid een vrouw als staatssecre- taresse te benoemen. Revolutie De dames van de Bundestag me nen, dat deze houding van de bondskanselier Is te wijten aan het feit dat bij een lage dunk lieeft van de bekwaamheden van de vrouw. Tegen de avond werd de kritiek van de vrouwen zo fel, dat men in Bonn Veertienjarig meisje in Rotterdam overreden Gistermorgen is het I4-jarig meisje J. P. van den Berg in Rotterdam met haar fiets onder de aanhanger van een vrachtauto geraakt. Bij aan komst in het Zuiderziekenhuis bleek zij te zijn overleden. ging spreken van een „revolutie". Een groep vrouwelijke afgevaardig den zond een „verklaring" aan Aden auer, waarin zij zeiden: „wij stellen unaniem de eis, dat een vrouw deel zal uitmaken van het vierde kabinet- Adenauer. Wij verwachten dat de kanselier zijn woord zal houden. Terwijl het draaiorgel „De Arabier" zijn in Amsterdam zo bekende klanken over de steiger van de Holland-Amerika- Lijn in Hoboken laat klinken, maken het echtpaar G. Perlee uit Amsterdam (links) en hetAmsterdamse raadslid me- vrouw G. Wijsmuller-Meijer met steward J. Plugge van cle M „Westerdam" een dansje op de kade. Het beroemde orgel, dat m de reis van Nederland naar de V.S. maakte aan boord van M de „Westerdam", is het eerste van zijn soort, dat ooit in de M V.S. is geweest. Op het „Festival of Holland"-bal in het Wal- dorf Astoria hotel te New York, een liefdadigheidsfeest, ten g bate van een internationaal cultureel jeugdcentrum in Jeru- zalem, is het orgel gespeeld door het echtpaar Perlee. Me- j| vrouw Wijsmuller was presidente van het Nederlands comité voor de regeling van dit Nederlandse feest in New York. Op de achtergrond van deze foto de .JKerkedijk" van de H.A.L. lilllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllliilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll Raoul Salan weer voor geheime t.v.-uitzending In Oran is vrijdagavond om even over acht de televisie uitgevallen. Daarop hoorden de kijkers de stem van ex-generaal Raoul Salan, één van de leiders van de organisatie van "het geheime leger (O.A.S.). De uitzending werd krachtig ge stoord. Men hoorde slechts af en toe een paar zinnen. Salan zei onder meer: „Mohammedaanse broeders, het uur heeft geslagen". In Algiers hebben sterke eenheden van het Franse leger stellingen be trokken. In de straten werd gefloten op het ritme van Algerië Frangaise Op verscheidene plaatsen ontploften kneedbommen. In Constantine explo deerde een twintigtal kneedbom men. lllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllilllllllllllllliilllll STUK VLEES VOOR LEO Slager Henri Pitriste in de Belgische plaats Hainë-St. Pierre was g H niet weinig verbaasd, toen vrydag in zijn slagerij een... leeuw bin- g nenstapte. Hij verloor echter zijn koelbloedigheid niet, greep een m m groot stuk vlees van de toonbank en wierp het de ongewone klant g s toe. Terwijl de koning der dieren zich aan dit onverwachte maal te goed deed, rende de slager door de achteruitgang de slagerij uit g naar het circus, dat voor enkele dagen zijn tenten vlak om de hoek had opgeslagen. Met een zacht lijntjè kon de vluchteling weer ach- H H ter de tralies worden gezet. li Zo kalm als de slager, waren echter niet alle inwoners van Haine- H M St. Pierre. In de straat was een ware paniek ontstaan toen zij de g M leeuw door de Albert 1 straat zagen lopen. Het dier liet zich g hierdoor echter niet van de wijs brengen en vrijwel regelrecht stap- g H te hij onverstoorbaar naar slager Pitriste. z g De „weg terug" verliep zonder strubbelingen. Het personeel van het |i circus vertelde trouwens, dat Leo wel groot was, maar een zacht g Z karakter heeft. llllll!!lllll!lllll!lllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllll!llll!llllllllllllllll!lllll!!llllllllll!lllllllll!llll!llll!lilllllllllllllllllllllllllllllll!lllllllllllllllllllll!lllllliTlï Negen stafleden Portugees leger omgekomen Een Portugees militair vliegtuig is vrijdag kort voor de landing in Chi- tado, Zuid-Angola, neergestort. Alle zeventien inzittenden zijn om het le ven gekomen. Hierbij bevonden zich verscheidene hoge Portugese officie ren, onder wie de commandant van de Portugese landstrijdkrachten in Angola, generaal Carlos Miguel Lo pes da Silva Freire en de ondercom mandant van de Portugese lucht macht in Angola, brigadier Jose da Silva Correia. Voorts werden vier Portugese luite nant-kolonels, twee majoors, een ka pitein, twee burgers en de zes leden tellende bemanning bij het ongeluk gedood, aldus maakte het Portugese ministerie van defensie bekend. Bij de landing raakte een vleugel van het toestel een hoorn, waarna het neerstortte en in brand vloog. Soekarno: „men moet op alles voorbereid zijn" President Soekarno van Indonesië heeft vrijdag verklaard, dat Indone sië zal blijven vechten voor het be zit van westelijk Nieuw-Guinea, met of zonder steun van de Verenigde Naties. Hij sprak op een massabijeenkomst te Semarang op „heldendag" de ver jaardag van de Indonesische opstand tegen Nederlandse en Britse mili tairen te Soerabaja in 1945. Soekar no zei dat hij in afwachting is van de beslissing van de algemene ver gadering der Verenigde Naties over lie-t Nederlandse voorstel tot inter nationalisatie van West Nieuw-Gui nea. - - „Wanneer de Verenigde Naties een beslissing hebben genomen, zal ik mijn definitieve bevel uitvaardigen. Thans luidt mijn bevel, dat men op alles voorbereid moet zijn", aldus Soekarno. STEMMEN UIT DE KERKEN In Londen is „Miss verenigd konink rijk", de achttienjarige Brunette Rose Marie Franklund, uit 38 deel neemsters verkozen tot Miss we reld 19G1". Foto: de filmacteur Bob Hope kust de winnares. Nederland is aan Hernhutters veel dank schuldig In de herfst van 1666 het was midden in de tweede Engelse oorlog werden er in onze provincie drie fregatten en vier kleinere schepen klaar gemaakt voor een byzondere expeditie. Deze vloot werd onder bevel gesteld \an Abraham Crijnssen, die als kapitein van het schip „De Prins te Paard" in de vierdaagse zeeslag zich een onverschrokken man had getoond. Op 25 februari van het volgende jaar verscheen hij bij de mond van de Surinamerïvier. Het Engelse fort aldaar werd duchtig beschoten en toen men zich gereed maakte voor de bestorming, gaven de Engelsen zich over. Het fort werd „Zeelandia" herdoopt. Na dat Crynssen uit de Westindische wateren was verdwenen, heroverden de Engelsen het fort. Toen dit in onze provincie bekend werd, zond men deze vlootvoogd andermaal met een eskader naar Suriname. Drie dagen na zyn aankomst, op 25 april 1668, gaven de Engelsen zich op nieuw over en sedertdien in Suriname met ons land verbonden ge weest. Crijnssen heeft belde keren de wind nogal meegehad, zodat „sommige onder de Engelse dit merekende Godtlasterlijck seyden: Dat Godt niet meer Engels, maer geheel Zeeuws geworden was". Dit land, dat viermaal zo groot als heel ons land is, was en bleef het eigendom van de provincie Zeeland. Zo ging het in die dagen. In 1682 werd Suriname voor ƒ260.000 verkocht aan de nieuwe West Indische Com pagnie, die zich later bekocht gevoelde. Zoals het eveneens in die dagen ging, achtten de Staten van Zee land zich verantwoordelijk voor de kerkedienst en daarom gaven zij een van de Zeeuwse predikan ten, ook van geboorte een Zeeuw, ds. Johannes Baseliers, aan Crijnssen mee. toen hij voor de tweede keer uitvoer. Tot aan zijn dood in 1689 is hij in Suriname gebleven. „Alzo is de Christelijke Godsdienst hier het eerst in zijn Gereformeerde vorm gevestigd". Op 31 januari 1670 tekenden „de Gedeputeerden der Algemene Sta ten van Zeeland" een akte waarin o.a. stond „dat de kolonie moest voorzien worden van een of meer predikanten met zoovele voorzan gers, die met behoorlijk- tracte- nient moesten onderhouden wor den". Wanneer later, in 1683 „De Geoetroyeerde Sociëteit van Suri name" wordt gesticht, heeft de provincie Zeeland nog een voor waarde aleer zij het contract te kent, n.l. „dat geenen personen in den Vaderlande ofte Suriname souden worden toegelaten tot eenige directie ofte bewind van de voorz. colonie, die professie zou den doen van de Paapschen Gods dienst". Het was hun dus wel ernst met de „ware religie". Suri name moest worden een land dat behoorde tot het gereformeerd protestantisme. Wanneer wij nu een statistiek zien van de bevolking van Suri name naar de godsdienst, wonen er 11.000 hervormden, 6000 luther- sen, 39.000 rooms-katholieken, 40.000 hernhutters en 2000 leden van kleinere kerken. Verder vin den we er 1000 Israëlieten, 63.000 mohammedanen, 39.000 hindoes, 2000 confucianen en nog 3000 an deren. Hoe is dit zo gekomen? Handelskerk Toen ds. Baseliers in Suriname kwam, vond hij daar een toestand, die allesbehalve een geordende maatschappij was. In een brief stelt hij de Engelsen verantwoor delijk voor het vaderschap van „de groote debauches en andere buytensporige godloosheden". Daardoor was er in de kolonie (Zie slot pag, 4 kol3) Het Wereldgebeuren Uitgefloten Stakende havenarbeiders in Mar seille hebben president Charles de Gaulle van Frankrijk gister morgen tijdens diens bezoek aan de ze Zuidfranse havenstad uitgefloten. Zij stonden in greepjes aan de ka den en schreeuwden in koor: „onze lonenonze lonenonze lo nenuitroepen, die ritmisch door getrappel werden begeleid. Dat was het welkomstlied voor De Gaulle, toen hij aan boord van een mijnen veger van dc Franse vloot een rond vaart door de haven maakte. De pre sident kwam niet, of in elk geval niet zichtbaar, onder de indruk van de joelende arbeidersgroepen. Hij liet zich. alsof cr niets te horen was aan dc kaden, op het schip door des kundigen voorlichten over de stand van zaken in deze voor Frankrijk zo belangrijke havenstad. Toen de president de mijnenveger verliet, steeg een oorverdovend gefluit op. Sommige berichten meldden dat dit de eerste maal is dat de president werd uitgefloten. Dat is maar ten dele juist. Als president werd hem nog nooit zo'n onhartelijk welkom bereid, maar kort na de bevrijding van Frankrijk heeft men hem als generaal in Noord-Frankrijk, zijn geboortestreek nog wel, ook niet met guirlandes eri erepoorten ver welkomd. Als een specifieke demon stratie ging men met de rug naar hem toe staan. Aan de demonstratie van giste ren in Marseille moet men niet te veel waarde hechten. De ha venarbeiders zijn al een maand in een zogenaamde „grève de zèle". waarbij -zij pietepeuterig langzaam en precies volgens de voorschriften werken. De chaos is dan veel groter dan bij een complete staking. De grief tegen De Gaulle is niet meer dan een giief tegen de regerings maatregel. waarbij voor havenar beiders een loonstop werd afgekon digd. De figuur van de president staat er dus min of meer buiten, maar ze gvepen de gelegenheid aan hun misnoegen kenbaar te maken. Overigens nog niet eens zo gek be dacht. De havenarbeiders in Marseil le vormen een staalkaart van allerlei afkomsten en nationaliteiten. Mar seille was tot voor kort een door gangshuis voor vrijwilligers van het vreemdelingenlegioen en velen, die op het laatste moment de kans za gen te ontsnappen, bleven in de om geving van de stad hangen. Van hen kan men moeilijk verwach ten dat ze de president' zullen be groeten als een symbool van „de roem van Frankrijk". Toch heeft deze reis in Marseille een novum opgeleverd. Voor de eerste maal heeft de Franse president over zijn grootste binnen landse tegenstanders, het geheime leger van generaal Salan. in het openbaar gesproken. Hij noemde hun optreden „betreurenswaardig" en ging daarna (het was tijdens een ontvangst op het stadhuis) over tot allerlei bespiegelingen over de toe komst van Frankrijk en Algerije, waarin zijn geest, mede door de taal. zich in bijna mystieke woorden kan uitleven. Veel zal er wel niet zijn geluisterd, want altijd en overal en bij elke ontvangst belooft de presi dent een oplossing. Maar deze be loften en toezeggingen worden overstemd door bomexplosies in Al gerije en de Franse hoofdstad. Het dagblad Combat van gistermorgen schrijft: „Het is voor niemand een geheim meer dat de populariteit van het staatshoofd ""en het vertrou wen in hem. bij de Europeanen in Algerije bijna nul zijn." Het blad Paris Jour heeft gistermorgen inge haakt op de mededelingen dat begin volgend jaar een volksreferendum zal worden gehouden. „Slechts een gelukte aanslag, een burgeroorlog of éen internationaal conflict zouden het staatshoofd van dit referendum kunnen doen afzien". Het blad meent dat, wil De Gaul le de laatste drempel overstap pen die naar de oplossing van het Algerijnse drama voert, hij ver zekerd moet zijn van een zo breed mogelijke volkssteun". Andere com mentatoren menen dat zo'n referen dum al begin van dit jaar is ge weest en dat de president toen alle steun kreeg, die hij wenste. Men is er niet helemaal gerust op dat de president bij het komende referen dum (dat nog maar vaag is aange kondigd) zich over dezelfde volks gunst mag verheugen als tien maan den geleden. Hij beloofde toen na melijk precies hetzelfde als nu: een oplossing voor de Algerijnse kwes tie. Men is door de activiteiten van de O.A.S. en de steeds driester wor dende aanslagen verder van huis dan ooit. Voeg daarbij de steeds doller wordende bedreigingen van de O.A.S. over een staatsgreep, dan is het te begrijpen dat De Gaulle ande re zorgen aan zijn hoofd heeft dan de lonen van de havenarheiöers. De haven zelf en de installaties interes seerden de president meer. want de ze vormen dc belangrijkste schakel in de verbinding overzee tussen Frankrijk en Algerije. Frankrijk en De Gaulle hebben geen behoefte aan Salan, als tweede Napoleon, landend in Frankrijk. CHARLES DE GAULLE ....alsmaar, toespraken..*

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1961 | | pagina 3