JOS CLEBER
Opnieuw beginnen
in Zuid-Afrika
Boze Belg wil met
piratenzender in zee
„Het is hier te
gemakkelijk"
oren, yen cv*....
schrijven
MORGEN
Schip is al
gekocht
IN 1963 T.V.-CURSUS
OPENBAAR KUNSTBEZIT
Meer glans
en bescherming
voor uw auto!
WILDER EN LEMMON WERKTEN
OPNIEUW SUCCESVOL SAMEN
ZATERDAG 11 NOVEMBER 1961
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
18
Iiem een nieuw orkest op te bou
wen. Dat werden „De Zaaiers," die
hij tot op de dag: van vandaag nog
leidt.
Componist
Als componist heeft Cleber grote,
zelfs internationale faam bereikt.
We hoeven maar twee nummers
te noemen „Sleighride in Alaska"
en „De Postkoets." Het eerste
nummer was een gevolg van een
„Round the world trip" met de
KLM. „Sleighride in Alaska" was
op slag populair en drong zelfs
door tot in Anchorage. De burge
meester van deze hoofdstad was
zo enthousiast dat hij Jos Cleber
voor een bezoek uitnodigde. Later
heeft een afgevaardigde van An
chorage burgemeester Boot van
Hilversum een sleutel overhandigd
van de stad en hem tot ereburger-
benoemd.
Of hij altijd in Zuid-Afrika zal blij
ven, weet Cleber nog niet, maar
hij is wel van plan „om er wortel
te schieten," zoals hij het zelf zegt.
Televisie is er nog niet, maar men
heeft Cleber wel gevraagd „of hij
wel eens iets met t.v. te maken had
gehad." Als in Zuid-Afrika de te
levisie van de grond komt, zal
Cleber dus waarschijnlijk ook aan
dit medium zijn krachten wijden.
(Van onze radio-t.v.-redacteur)
Nederland gaat Jos Cleber
verliezen, omdat het hem het
leven te gemakkelijk heeft
gemaakt. Hem en naar hij
meent iedereen. „Heel Euro
pa is zo lekker van de wieg'
tot het graf, dut het allemaal
te gemakkelijk is geworden.
Dat kan niet goed voor een
generatie, voor een natie zijn.
Ik ben in veel landen geweest, en
ik kan dus een beetje vergelijken.
Telkens als je terugkomt zie je
dat Nederland maar een fijn landje
is. Het is er zó goed. En daarom
ga ik weg. Begrijpt U wat ik be
doel Het gaat me te gemakkelijk.
Dat heilige moeten, dat opbouwen,
dat vechten om iets tot stand te
brengen dat trekt me," zegt
Cleber en hij maakt een vuist om
zijn woorden vatbaar te maken.
Vlucht
Daarom gaat Jos Cleber naar het
woelige Zuid-Afrika, in Nederland
een bedroefde schare van verwen
de bewonderaars van zijn bijna
tienjarige orkest „De Zaaiers"
achterlatend. Een vertrek, dat een
beduidend verlies is voor de muzi
kale sector van de radio. Een ver
trek dat bijna een vlucht voor de
jubilea lijkt volgend jaar april
zou hij met zijn Zaaiers de tien
jaar vol hebben gemaakt, en liet
zou bepaald niet onopgemerkt
voorbij zijn gegaan. Omstreeks de
zelfde tijd het zilveren feest van
Cleber als beroepsmusicus. De nu
45-jarige Cleber is er niet rouwig
om, dat hij die feestelijkheden zal
missen. Tegen zijn afscheidsrecep
tie ziet hij al op als een berg. Hij
is geen man om het middelpunt
van de belangstelling te zijn, be
halve voor zijn orkest.
Terugkomend op zijn besluit om
weg te gaan, zei hij ons in de Avro-
studio „Je hoort mensen nogal
eens zeggen dat ze nog wel eens
helemaal opnieuw zouden willen
beginnen, maar wetend wat ze nu
weten. Wel ik geloof, dat dat is
wat ik hu ga doen."
Duizend liederen
Dat nieuwe heet „conduQtor-ma-
nager" bij de „Suid-Afrikaanse
Uitsaai Korporatie." Men ver
wacht er van hem, dat hij naast
het bestaande symfonieorkest een
all-round-orkest zal stichten, dat
over een paar jaar heel breed naar
voren zal kunnen komen en dat
bijvoorbeeld zowel Gershwin als
operettemuziek kan spelen.
„Ik zal me ook bezighouden met
de instrumentatie van folkloristi
sche muziek. Ze hebben in Zuid-
Afrika wel duizend eigen liederen,"
zegt Cleber bijna hongerig. Zijn
eerste contact met de Zuidafri-
kaanse omroep dateert van vorig
jaar februari, toen Anton Hart
man, hoofd afdeling muziek van
de „Suid-Afrikaanse Uitsaai Kor-
poi'atie" naar Nederland kwam,
om er het radiomuziekwezen te be- PyftD/O. EN T V-RUBRIEK
studeren. Dat eerste contact leidde K/KUI^ c,v y KUDKICK
tot een drieweekse reis in juli van
dit jaar naar Zuid-Afrika, waar hij
twee keer gastdirecties heeft ge
voerd met een gedeelte van het
symfonieox-kest. Daarna volgde de
uitnodiging vast bij de Zuidafri-
kaanso omroep te komen werken.
In februari van het volgend jaar
stapt Jos Cleber met zijn vrouw
en jongste dochter op de boot om
zich in het zonnige Zuid-Afrika te
vestigen. Zijn oudste dochter blijft
nog anderhalf jaar in Nederland
ofii haar school af te maken.
JOS CLEBER
Het gaat hier allemaal zo
gemakkelijk
Vanavond presenteert de VARA-
televisie een programma uit „St.-
Germain des Prés" met als voor
naamste speler DorusManders.
Onze fotograaf knipte Dorus
woensdagavond tijdens de voorbe
reidingen (r.) met Sven Smeets
voor hun nieuwe nummer Garri
en Baldi".
<WVVVNA*VVVVWVVVWVWV»
VANDAAG
Zuid-Afrika vindt lijj een paradys
en van de politiek wil hy zich verre
houden. „Ik hou van de zon en mag
ik dan naar een land gaan waar
de zon schynt Zit je soms hier
zo goed Straks kom je als Euro
peaan nergens meer binnen, omdat
je radio-actief bent. Ik stel gevaar
tegenover gevaar," filosofeert liij.
Van kind af aan
Cleber zit al van zijn zesde, zeven
de jaar in dc muziek, maar pas op
zijn 21e werd hij professioneel be
oefenaar van deze muze. Als trom
bonist en violist maakte hij deel
uit van verschillende orkestjes, die
op tournee gingen. Vlak voor de
oorlog kwam hij bij de AVRO, drie
jaar later bij liet Concertgebouw-
orkest. Na de oorlog konden de
Ramblers hem als orkestlid be
groeten, waarna hij als arrangeur
en trombonist bij liet orkest van
Dolf van der Linden optrad. In
1948 ging hij als ambtenaar van
de Regerings Voorlichtings Dienst
naar Indonesië met de opdracht
een orkest voor Radio Batavia te
formeren en te leiden. „Ik heb er
allebei de politionele acties mee
gemaakt en in Hilversum zelfs
indertijd het gerucht gegaan, dat
ik dood was. Mijn vrouw kreeg
midden in de nacht echter het be
richt, dat het allemaal op een mis
verstand berustte en dat ik spring
levend was," aldus Jos Cleber,
In 1952 keerde hij naar Nederland
terug „omdat er in Indonesië geen
muzikant meer te vinden was."
In hetzelfde jaar vroeg de AVRO
T elevisie
Het televisietoestel is vandaag,
afgaande op de kwantiteit t.v.-
programma's, volop zijn geld
waard. Met een onderbreking van
twee uur, opdat het Nederlandse
huisgezin van een rustige maal
tijd kan genieten, is er van drie
uur 's middags tot over elven
's avonds (uitlopen niet inbegre
pen), leven op het scherm. Een
leven dat voornamelijk wordt
voortgebracht door de VARA
alleen het journaal en het weer-
overzicht worden aan de N.T.S.
overgelaten.
Het klachtenprogramma „Het
komt in de bus", dat zijn bestaan
als avonduitzending is begonnen,
is verhuisd naar de zaterdag
middag en opent om drie uur de
rij van twaalf programma-onder
delen. Verder valt er deze mid
dag om tien over vier van veel
vuurwerk te genieten, als een
Spaanse zang- en dansgroep een
„Fiesta gitana" houdt.
En dan is er vanavond natuurlijk
Tom Manders' show „Een avond
in Saint Germain des Prés" (om
tien voor half negen) en Theo
Eerdmans' quiz „Willens en we
tens" om kwart voor tien. Als we
dan alle pret hebben gehad,
neemt Arie Kleywcgt (om half
elf) een kijkje „Achter het
nieuws.
De Vlaamse televisie brengt van
avond om half negen het feuille
ton „Het is altijd Dennis", om ne
gen uur 't verrassingsspel „Waag
je kans" en om tien uur oen va
riété-programma onder de titel
„Soft lights and sweet music".
Radio
Olympia is de titel van het blij
spel, dat de VARA zaterdagmid
dag om tien voor half drie via
Hilversum I uitzendt, 's Avonds
om vijf over acht is Alexander
Pola gastheer in 't amusements
programma „Smaken Verschil
len".
Over de andere zender kan men
in het K.R.O.-programma om
half drie luisteren naar muziek
van Johann Strauss. Om half ze
ven zingt Patachou.
T elevisie
Om half negen opent de K.R.O.
morgenavond een nieuwe cursus
in dc „School voor volwassenen"
waarvoor Martie Verdenius het
lesrooster vaststelt.
De Vlaamse t.v. zendt om half
negen een televisie-registratie uit
van Tom Manders' show „Een
avond in Saint Germain des
Prés". Als we goed zijn ingelicht
betreft het hier Manders' eerste
show van dit seizoen en niet die,
welke de VARA vanavond op het
scherm brengt. Om half tien een
opera van Willem Pelemans „De
nozem en de nimi".
Radio
Morgenmiddag krijgt de radio
een ongekende schare luisteraars
die aan het voor-televisionaire
tijdperk zal herinneren. Dan
geeft (om vijf voor half drie)
Dick van Rijn namelijk een re
portage van de voetbalwedstrijd
Nederland-België, die vanwege
de Belgische voetbalbond niet op
het Nederlandse televisiescherm
mag verschenen.
Georges de Caluwe, een 72-ja-
rige Belgische radio-pionier en
gewezen zeeman is vastbesloten
om met een „piratenzender" van
wal te steken indien hij tegen
15 november dit jaar zijn voor
oorlogse zendvergunning niet
heeft teruggekregen van de
Belgische staat.
De Caluwe. stichter, omroeper en
technicus van „radio-Antwerpen" of
„radio-Kerkske" zoals de sinjoren de
zender noemden, is het wachten beu.
In 1948 werd zijn station enkele
kamers van zijn woning te Edegem
bij Antwerpen en een indrukwekken
de pyloon bij het huis het zwijgen
opgelegd krachtens een wetsbepaling
die de Belgische nationale radio-om
roep het monopolie gaf over de Bel
gische ether.
De Caluwe was een der eersten voor
wie radio-techniek een hobby werd.
Ca. 38 jaar geleden hy exploiteer
de toen een bloeiende handelszaak
in Antwerpen knutselde hij een
radio-zender ineen en kreeg ook zon
der veel moeite van de toenmalige
minister een zendvergunning los. Hij
begon regelmatig vrolijke populaire
muziek uit te zenden en verwierf
spoedig bekendheid bij de Antwerpe
naren onder de naam „Radio-Kerk
ske" omdat zijn toestellen in de klok-
ketoren van een protestantse kerk
waren geïnstalleerd.
Vrienden
De Caluwe, die zijn uitzendingen
als een pure liefhebberij had op
gevat, zag 2ich, ongeveer vier
jaar na de oprichting van „Radio-
Kerkske" echter genoodzaakt de
uitzendingen om financiële rede
nen stop te zetten. De talrijke
luisteraars namen hiermee
evenwel geen genoegen en beslo
ten een vereniging op te richten,
de „Vrienden van Radio-Antwer-
pen" om de zender in stand te
houden door hem financieel te
steunen.
Ef werd een nieuwe zeudinstallatie
met de ingezamelde gelden gekocht,
en radio-Antwerpen kon opnieuw de
ether in als commerciële zender.
Ingevolge een klacht van de P.T.T.,
die aanvoerde dat de Caluwe's uit
zendingen de telefoongesprekken
stoorden, werd de hele installatie
overgebracht naar een woning te
Edegem, vanwaar De Caluwe verder
lustige wijsjes de huiskamers in-
stuïïraë.
De plannen voor televisie-uitzendin
gen door de Stichting Openbaar
Kunstbezit hebben vaste vorm aan
genomen en in samenwerking met de
Nederlandse Televisiestichtïng hoopt
het bestuur van Openbaar Kunstbe
zit tegen 1 januari 1963 een twee
wekelijkse t.v.-cursus gereed te heb
ben. Proefopnanien daarvoor ter in
terne beoordeling zijn reeds deze zo
mer begonnen. Dit heeft de waarne
mend voorzitter der Stichting Open
baar Kunstbezit, ds. W. G. Over-
bosclx, op een persconferentie meege
deeld.
De tijdsduur van de uitzendingen is
nog niet vastgesteld, doch voorlopig
wordt gedacht aan twintig minuten.
Een uitzending vereist zes weken
van voorbereiding, en, zo voegde ds.
Overbosch eraan toe, een hele reeks
van experimenten zal nodig zyn voor
men kan starten. De programma's
zullen van tevoren worden opgeno
men.
De deelnemers aan deze t.v.-cursus,
die naast, doch geheel onafhankelijk
van de radiocursus van Openbaar
Kunstbezit in 1963 zal worden ge
geven, zullen ook materiaal krijgen,
doch er is nog niet vastgesteld wat
dit zal zijn en in welke vorm dit zal
geschieden.
Het VARA t.v.-programma van
vanavond vermeldt onder meer
..Fiesta Gitanaeen uitzending
van muziek en dans. De tekenin
gen zijn van Nico Bakker. Nico
Knapper lieeft de produktie en re
gie. Decors van Folcke Duetz.
Foto: een ensemble-opname van
Fiesta Gitana.
Bij de inval der Duitsers in 1940
sloeg De Caluwe zijn zender stuk,
maar pas was de oorlog geëindigd
of hij had alweer een nieuwe ineen
geknutseld, waarmee hij zijn voor
oorlogse uitzendingen wou hervatten.
Hij werd echter tot „samenwerking"
met de officiële radio gedwongen en
moest in 1948 tenslotte helemaal op
houden toen radio-uitzendingen in
België monopolie van de staat wer
den.
Petitie
De „Vrienden van Radio-Antwer
pen'1 bleven niet bij de pakken
zitten en ondernamen allerlei po
gingen om hun geliefkoosde zen
der terug te krijgen. Zelfs werd
aan de minister een petitie voor
gelegd waarvoor men zowat 30.000
handtekeningen had weten te ver
zamelen. Bij de verkiezingen werd
De Caluwe zelfs door zijn trouwe
aanhangers aan het hoofd ge
plaatst van een lijst: de Partij van
Radio-Antwerpen. Alle pogingen
liepen echter spaak op de onver
schillige houding van de bevoegde
instanties.
Het wachten moe, heeft De Caluwe
nu tot de minister van culturele za
ken een ultimatum gericht: indien
hij tegen 15 november geen zendver
gunning heeft gekregen zal hij zon
der vergunning, als „piraat" werken.
De vergrijsde maar nog steeds strijd
lustige radio-pionier heeft zich reeds
op een waarschijnlijke weige
ring van de minister voorbereid: hij
is van plan in voorkomend geval het
voorbeeld van de Nederlandse pira
tenzender „Veronica" te volgen, ml.
de uitzendingen van Radio-Antwer
pen van op zee te verzorgen.
Met deze bedoeling heeft hij een
schip gekocht, dat hij op enige af
stand van de kust, in internationale
wateren, zal ankeren. De hele radio
installatie zal aan boord van het
schip worden gebracht.
Geld is er
De financiële kant lijkt geen hinder
paal te zijn. Naar verluidt is De Ca
luwe reeds verzekerd van de steun
van commerciële firma's in ruil voor
radio-publiciteit. Ook de „Vrienden
van Radio-Antwerpen" zullen zich
waarschijnlijk niet onbetuigd laten,
om hun zender nieuw leven in te
blazen.
Aan moeilijkheden zal het wellicht
niet ontbreken, maar dat „de piraat"
zyn plannen ten uitvoer zal brengen,
daar twijfelt niemand aan.
Verkrijgbaar bij de vakman
bus voor 4 a 5 behandelingen 5.90
Nieuwe Nederlandse film
naar boek van Jan Mens
In maart 1962 beginnen de opnamen
voor een nieuwe Nederlandse speel
film, waarvoor bet scenario geba
seerd is op het boek „Acht en acht
tien" van Jan Mens dat de geschiede
nis van het Amsterdamse jongetje
Koen Oortgijzen beschrijft. De film
wordt het eerste produkt van de in
oprichting zijnde N.V. Pan Film, die
de gebruikelijke steun uit het pro-
duktiefonds voor Nederlandse films
heeft gekregen.
De film zal zich geheel afspelen in
het Amsterdam van nu. Voor de
meeste interieuropnamen zal echter
gebruik worden gemaakt van de Ci
ne tone Studio's. De bezetting: van de
zeven hoofdrollen en de v5 kleinere
rollen staat nog niet vast. Vooral de
hoofdrol, waarvoor men een doodge
woon Amsterdams jongetje van ne
gen a tien jaar zoekt, vormt een
groot probleem.
Regisseur Jef van der Heyaen zei op
een persconferentie in Amsterdam:
„het jongetje moet niet bijzonder le
lijk zijn, maar ook verre van knap.
Hij mag niet uitmunten in ondeu
gendheid, maar ook beslist geen bra
ve Hendrik zijn. Hij is een pienter
waarnemertje met een zuiver gevoel
voor details en een tikkeltje poëzie".
Pan Film hoopt het kereltje op een
aantal te houden audities te ontdek
ken. Het ligt in de bedoeling deze
nieuwe Nederlandse speelfilm voor
namelijk door jongeren te laten sa
menstellen.
FILMS IN ZEELAND
„Kamers te huur"
komedie met niveau
De samenwerking van regisseur
Billy Wilder en acteur Jack
Lemmon op liet gebied van de
filmkomedie dateert van de film
„Some like it hot", een verruk
kelijke rolprent, waarin Marilyn
Monroe voor het vleugje sex
mocht zorgen. Het werd zo'n
succes, dat Wilder op deze voor
hem nieuwe weg is voortgegaan
en zo ontstond „The apart
ment" of „Kamers te huur",
opnieuw met Jack Lemmon in
de hoofdrol maar met een ande
re vrouwelijke ster: de eerste
comedienne van Hollywood
vandaag de dag, Shirley Mac
Laine, die Lucille Ball bijna
heeft doen vergeten.
„Kamers te huur". City (Middel
burg) is een van begin tot eind zeer
amusante film, waarin Lemmon de
rol speelt van de bescheiden, maar
toch wel ambitieuze kantoorbediende
C. C. Baxter, die een prachtmanier
heeft gevonden om het verder te
brengen zonder er al te hard voor
te moeten werken. Baxter leent na
melijk de sleutel van zyn flatje uit
aan uitsluitend invloedrijke lieden op
zijn kantoor. Zo weet hij zich ge
leidelijk onmisbaar te maken en
wordt hem tenslotte zelfs een direc-
tiepost aangeboden. Dat gebeurt
door de president-directeur, maar
vanzelfsprekend moet daar weer het
lenen van de sleutel tegenover staan.
Er is alle reden voor Baxter om zich
in de handen te wrijven. Hij blijft
echter in dat gebaar steken, wan
neer blijkt dat de directeur in Bax
ter's flatje gezelligheid zoekt in ge
zelschap van Baxter's eigen idool,
het meisje uit de lift.
Alhambra (Vlissingen) vertoont
gedurende dit weekeinde de be
kende oorlogsfilm „Gezworen ka
meraden", die de avonturen be
helst van een viertal mariniers
tijdens hun opleiding in San Die-
go en de strijd in de Pacific gedu
rende de tweede wereldoorlog.
Van Heflin, Aldo Ray, Mona
Freeman, Nancy Olson, James
Whitmore, Raymond Massey,
Tab Hunter, Dorothy Malone,
Anne Francis en William Camp
bell spelen de voornaamste rol
len in dit epos van oorlog en lief
de.
Bewonderaars van Tarzan kunnen
terecht in Electro (Middelburg),
waar Johnny Weismüller zich op
gewekt door de bomen slingert in
een film getiteld „Tarzan's verbor
gen schat", een van de boeiendste
exemplaren uit de onuitputtelijke
reeks actiefilms over de jungleheld.
Grand.(Goes) vertoont ook dit week
einde nog het ongeëvenaarde spek
takel op het gebied van de massare
gie „Ben Hur".
In Luxor (Vlissingen) kan men ge
nieten van een film die voor honderd
proceut actie biedt: „Vrouwen en
Spionnen" met Henri Vidal en Bar
bara Laage in de hoofdrollen.
(Advertentie)
De Caluwe is wachten moe