PAGIM
atrix
Opstand der vrouwen' in Engeland
C tctozouw
GOED
GEKLEED
GAAN
M
PROVINCIALS ZEEUWSE COURANT
ZATERDAG i NOV GLIDER .r-.vf-
Voor wie bloemkool eigenlijk maar een
flauwe groente vindt, bet volgende ad
vies: maak er eens een bloemkoolsla
met tuinkruiden van. Verdeel een flinke
bloemkool ln roosjes, kook die juist gaar
(in acht tot tien minuten), laat ze snel
afkoelen, snipper intussen een sjalot of
klein uitje fijn, en hak een eetlepel pe
terselie en een eetlepel kervelgroen zeer
fijn. Maak nu van al dit kruidenhaksel
een slasaus met olie, azijn, peper en
zout. giet deze over de bloemkool, laat
de saus enige tijd Intrekken en garneer
de bloemkoolsla tenslotte met wat papri
kapoeder en een door een zeef gewreven
hardgekookte eierdooier.
erhe staaltjes der ,suföraqettehes\
Aan het onderwerp
Engelse vrouwen
in opstand en
wat. zij deden", zou een
afzonderlijk boek kun
nen worden gewijd:
Want de „suffragettes"
hebben vijftig jaar gele
den in Londen heel wat
spectaculaire staaltjes
uitgehaald. Een paar
voorbeelden: tijdens een
liefdadigheids-opera
voorstelling waar het
koninklijk paar aanwe
zig was. klom een jonge
vrouw op het toneel die
onder het slaken van de
kreet „Votes for ivo-
men!" handenvol papie
ren in de zaal -wierp. In
parket, loges en op bal
kons werd de kreet her
haald, overal dwarrelden
papieren omlaag, een
vrouw m het middenpad
zwaaide met de paars-
wit-groene vlag van de
pioniersters, een andere
vrouw wierp de koning
een handvol vlugschrif
ten in het gezicht. Sup
poosten en politieman
nen voerden het opstan
dige vrouwvolk weg, dat
zich krijsend, krabbend,
schoppend en bijtend
verdedigde. Twee van de
opstandigen bleken zich
zelf aan haar stoelen 1e
hebben vast gekluisterd
met boeien eh hangslo
ten: de smid moest er
aan te pas komen voor
dat de voorstelling kon
doorgaan....
O p „Derby-dag" drie
dagen later, wierp
een suffragette zich
tijdens de beroemde
paardenrennen vóór het
paard van de koning: zij
overleed enkele dagen
later in het ziekenhuis
en haar begrafenis had
weer een demonstratie-
tot gevolg. Intussen toas
Emmeline Pankhurst
gearresteerd; als protest
tegen deze arrestatie lie
pen suffragettes te hoop
voor Buckingham Pala
ce waar zij op de politie
insloegen en zich zelfs
aan de ijzeren hekken
vastbonden. Achtenzes
tig vrouwen moesten de
volgende dag voor de
rechter verschijnen en
het werd een bewogen
zitting: de dames had
den papieren zakjes met
meel bij zich die zij naar
de rechter smeten. De
edelachtbare heren wer
den ook bekogeld met de
schoenen van de opstan
dige vrouwen, en de von
nissen waren dan ook
niet mis.' Boete betalen
wilden de veroordeelden
niet; zij lieten zich in
de gevangenis opsluiten
en gingen prompt in
hongerstaking. Na enke
le weken moesten ze
ijlings naar het zieken
huis worden vervoerd,
omdat ze totaal uitgeput
waren. Inmiddels storm
den andere suffragettes
op Buckingham Palace
in, vernielden een ko
ninklijk portret, pro
beerden de gevangenis
op te blazen waarin de
monstrerende suffraget
tes werden opgesloten,
legden bommen in een
landhuis en gooiden een
bijl naar de toenmalige
minister-president
Staaltjes, die de vrouw
ran 1961 zich nauwe
lijks kan voorstellen,
wanneer zij eens in de
zoveel jaren ter stembus
gaat!
VIJFTIG JAAR GELEDEN:
Strijdsters voor vrouwenkiesrecht
gooiden met bommen en bijlen
VROUWEN DIE MET BOMMEN WERPEN, met bijlen naar
hooggeplaatste regeringspersonen gooien, gevangenissen be
stormen, de inhoud van brievenbussen in brand steken: het
moet een weinig hartverheffend schouwspel zijn geweest! Het
gebeurde, deze maand vijftig jaar geleden, in Engeland en de
vrouwen die deelnamen aan deze „onvrouwelijke" activiteiten
deden dat met een bepaald doel voor ogen: het vrouwenkies
recht. De Engelse vrouwen hebben in die dagen de politie han
denvol werk gegeven! En menig huwelijk is gestrand op het
feit, dat de vrouw des huizes zich geroepen voelde, pionierster
voor de emancipatie te worden
In deze tijd, nu vrouwenkiesrecht en handelingsbekwaamheid voor de
vrouw voldongen feiten zijn, is men onwillekeurig geneigd ook als
vrouw om die activiteiten van vijftig jaar geleden lichtelijk geshoc
keerd te bekijken. Het lijkt allemaal nogal overdreven, de vraag rijst
of het „nu allemaal zó moest", of er geen andere wegen waren ge
weest om het gestelde doel te bereiken en of deze opstandige vrouwen
wellicht de sensatiezoeksters uit de toenmalige vrouwenvereniging zijn
geweest.
vat" genoemd: zij was het die de
Engelse vrouwen werkelijk weer
baar maakte. Die vrouwen hadden
voordien al de nodige rechten ver
worven: zij mochten eigendom bezit
ten (ook als ze getrouwd waren),
mochten als getrouwde vrouwen geld
verdienen en voor zichzelf houden,
hadden recht op de kinderen, recht
op echtscheiding onder bepaalde om
standigheden, het recht om beroe
pen uit te oefenen die voordien uit
sluitend „des mans" waren, het
recht aan de universiteit te stude
ren en tal van andere zaken, die de
hedendaagse vrouw als vanzelfspre
kend beschouwt. Maar kernpunt van
dit alles bleef het kiesrecht voor de
vrouw: liet recht om te kiezen èn
om gekozen te worden en hiervoor
schrokken, de grote politieke partijen
in Engeland terug, omdat men vrees
de dat het vrouwenkiesrecht de be
staande politieke verhoudingen in
de partijen totaal zou wijzigen en
omver werpen.
Emmeline Pankhurst was de
vrouw die tot daden overging.
Vijfenveertig jaar ouel nas ze
toen ze do „Women's social and
political Union" stichtte. Do ver
klaring die zij in 1907 uitgaf, is
befaamd geworden; het was dan
ook een ware oorlogverklaring,
die begon met de woorden „Laat
nu de tyrannen beven!" Daden
gééo woorden eiste zij, en hoe
zeer deze vrouw geschikt was
voor het aanvaarden van de kies
recht eisende vrouwen, blijkt wel
uit hetgeen de kranten in die. da
gen over deze fascinerende
spreekster, geboren leidster en
onversehokken voorgangster
schreven: „Men kan eerder een
lawine niet een kinderschepje te
genhouden, dan deze vrouw van
haar doel afhouden...."
Moeder en dochters
Drie trouwe helpsters had mevrouw
Pankhurst bij haar fanatiek streven
haar drie dochters van wie vooral
Christabel op de voorgrond trad. Van
haar hand is vorig jaar (enige tijd
na haar overlijdeneen boek versche
nen over de woelige gebeurtenissen
waarvan haar moeder het inspire
rende centrum is geweest. Moeder en
dochter hebben voor hun idealen ge
vangenisstraf moeten ondergaan:
Emmeline werd in 1908 voor de eer
ste maal gearresteerd, haar dochter
werd vlak daarna ook voor korte
tijd gevangen gezet. Mevrouw
Pankhurst kreeg drie jaar gevan
genisstraf voor een aanslag op het
landhuis van een hooggeplaatst po
liticus. Uit die gevangenis wist ze
trouwens na drie weken weg te ko
men via een hongerstaking die ze
consequent doorvoerde, zoaat men
voor haar leven vreesde en haar in
vrijheid stelde. Om haar drie jaren
toch „uit te zitten", is zij daarna
nog verscheidene malen gearresteerd:
er was namelijk een wet gekomen
die heel toepasselijk „kat en muis
Die laatste veronderstelling wordt
wel ontzenuwd door de auteurs,
die aan dat spectaculaire optre
den van een halve eeuw geleden
boeken en geschriften hebben ge
wijd. Aan het hoofd van de „op
stand der vrouwen" stond name
lijk een alleszins respectabele
vrouw: Emmeline Pankhurst uit
Manchester, gehuwd met een ad
vocaat, moeder van vijf kinde
ren en. bepaald geen overspannen
hysterisch persoontje. Zij wilde
de mannen bewijzen dat de vrouw
niet het zwakke wezen was dat
alleen voor „kinderen, keuken
en kelder" geschikt was en dat
in de regeringsgebouwen keer op
keer door de mannen der schep
ping werd uitgelachen. Elke keer
namelijk dat in het Lagerhuis
werd gesproken over het verlan
gen naar gelijke rechten van de
Engelse vrouw, steeg er een
schallend gelach op
Nu bestond er. toen de naam Pank
hurst voor het eerst in dit verband
werd genoemd, in Engeland al een
jaar of zestig een vrouwenbeweging
die het echter niet in daadwerkelijk
optreden, maar voornamelijk in het
strijden met petities zocht. Het ver
schijnen van Emmeline Pankhurst
wordt in de historie van die vrou
wenbeweging „de lont in het kruit-
wet" werd genoemd en die inhield
dat hongerstakende suffragettes uit
de gevangenis ontslagen moesten
worden, maar meteen weer werden
gearresteerd als zij voldoende her
steld waren. Zo werd Emmeline
Pankhurst keer op keer vrijgelaten
en enkele weken later weer gearres-,
teerd, om na een week hongersta
king weer ontslagen te worden.
Aan de strijd van al deze pionier
sters kwam een eind door de eer
ste wereldoorlog; mevrouw Pank
hurst en haar dochters gaven al haar"
kracht aan het vaderlandslievende
werk. organiseerden sociaal hulp
werk, lichtten een vrouwelijk hulp
korps op en hielden toespraken om
rekrUten te werven. De oorlog heeft,
overigens de bedoelingen van me
vrouw Pankhurst en haar medestrijd
sters eerder goed dan kwaad ge
daan: vrouwen werkten immers zij
aan zij met mannen.
Mèt het einde van de oorlog in 1918
kwam voor de Engelse vrouw een be
perkt kiesrecht, dat in 1928 alge
meen werd. Het eerste vrouwelijke
Lagerhuislid was lady Astor: zelf
is Emmeline Pankhurst nooit in het
parlement gekozen. In juni 1927
overleed zij, vlak voor haar zeven
tigste verjaardag. Aan de Theems-
oever staat, vlak bij het parlements
gebouw dat zij zo vaak (letterlijk
èn figuurlijk) heeft Iwstornul. een
standbeeld, bij de onthulling waarvan
j de volgende woorden zijn gesproken:
„Zij heeft het aanschijn van de we-
reld veranderd".
Wie op een koude herfstdag warm en toch gemakkelijk j
1 gekleed haar huiselijke plichten wil vervullen, trekke pan- g
1 talon en trui aan... en dan een trui volgens de laatste 1
1 mode. Die trui is grof gebreid, heeft een jacquardpatroon jg
1 en een al dan niet afstaande rolkraag. Wat minder sportief gj
is het tweede model dat driekwart mouwen heeft, een v- §f
gj hals met twee knoopjes en een liggend kraagje, en waarbij 1
'gj een in de taille gestrikt ceintuurtje hoort.
Suède wordt toegepastin-steeds meer kledingstukken; 1
1 na de korte jasjes kwamen eerst de lange mantels, toen m
1 de rokken en nu zijn er al japonnen èn pakjes van dit
g „natuurmateriaal". Een aantrekkelijk en jeudig ensemble
1 maakte een jong Frans mode-ontwerper uit suède: een i
g gladde rok met een bijpassend loshangend jak, dat geen
g mouwen heeft. Dc mouwen die op de tekening te zien zijn,
1 horen namelijk bij de dunne wollen pullover met diepe
1 halsuitsnijding, die onder het kostuum gedragen wordt. 1
p De baret is eveneens van suède. j
illilllllllllllllll!l!ll!l!llll!!!lllillllllllllllllll!ill!lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllll!llllllllllllllllllllllillllllllllllllilllllllllll|lll!llllllll!llllllllllllllinl?
De nieuwe mode-collectie die de Ber-
lijnse modekoning Heinz Oester-
gaard voor de volgende lente en zo
mer heeft ontworpen, kreeg de naam
LentelijnOester gaard maakte ge
bruik van de traditionele stoffen en
vrij veel nappa, en werkte met een
rustig silhouet.
Dit is het model „Denis" uit de col
lectie; een zwnrt-witte cape van Ita
liaans linnen.
FASHIONWEEK 1961
tengere mantels, veel enorme ruiten
De zomermodc voor 19(12 in deze week gepresenteerd tijdens de Amster
damse Fashionweek (de 28ste), waar onder meer de volgende cijfers uit
de bus zjjn gekomen: ruim een kwart van alle in Nederland vervaardigde
mantels wordt in het buitenland verkocht tot in Amerika en Rusland
toe). Van de Nederlandse japonproduktie daarentegen wordt slechts zeven
procent geëxporteerd: vandaar dat op de shows van de Fashionweek waar
vooral buitenlandse inkopers komen kijken, vrijwel geen jurken worden
getoond. Mantels en tailleurs daarentegen in reeksen, en daarom kunnen
we U dus al vast vertellen hoe de mantel-zomerinode zal zjjn: vaak
groen, anders rood of zwart. Veel mantels en pakjes in enorme vierkante
ruiten; kwieke niantcljes en tailleurs voor de teenagers, in groen, steen
rood en helderblauw.
De modellen voor de volwassen vrouw zijn zeer smalletjes gehouden:
door afgezakte schouders, en platliggende afstaande kraagjes. De mantels
zijn tenger, van het model zoals kleine Engelse meisjes ze dragen: strak
geknoopt lijfje, eronder klokkende' panden. Met splitten voor de bewe
gingsvrijheid, splitten in de rug, opzij en onder de armen. Sommige man
tels hebben loopruimte door een diepe, brode scherpe plooi halverwege
het bovenbeen: zulke plooien hebben komende lente vrijwel allo tailleur-
tjes. De Fashionweek betekent een weerzien met oude bekenden: met
silhouetjes uit voorbije modes. Zoals de strikjes en kwikjes van de
empire-mode, de Watteau-plooi in de mantel, dc verlaagde taille, de afge
zakte schouder, de wijde lage vleermuismouw en dc van achteren bunge
lende ceintuur. Geen verrassende nieuwe zomermode dus, wel een leuke.
beoint met
Sommige huisvrouwen zijn zo vinding
rijk. dat men er even stil van wordt. Wat
dacht U bijvoorbeeld van die flatbe
woonster. die de kaal geworden deur van
haar zitkamer verwisselde voor een nog
gaaf exemplaar van een der slaapka
mers? In de meeste nieuwe huizen en
met name in flatwoningen zijn die deu
ren namelijk in standaardmaten uitge
voerd en het verwisselen van de deuren
levert dus weinig of geen moeilijkheden
op. Op die manier krijgt de zitkamer
weer een „nette entree", zonder dat er
onmiddellijk verf en kwast aan te pas
hoeft te komen.
Roosjes en andere figuurtjes van boter
staan charmant op tafel, maar niet ieder
een heeft het geduld (en de tijd) om de
boter in zo'n sierlijke vorm te „gieten".
Botervierkantjes staan echter ook aar
dig en ze zijn veel gemakkelijker te ma
ken: met een vochtige stevige draad
snijdt men met gemak een stuk boter in
kleine ..eenpersoons" plakjes. De boter
moet er wèl goed hard voor zijn.
Wié haar woninginterieur in alle opzich
ten „bij de tijd" wil houden, zal een
schommelstoel moeten kopen althans
de moderne versie van deze ouderwetse
stoel. Van die oud-nieuwe schommelstoel
waren op een dezer dagen in Utrecht ge
houden meubeltentoonstelling maar liefst
vijftien verschillende modellen te bewon
deren
Zó snel groeit
„zelfbediening"
Hoe snel het zelfbedieningsbe-
drijf in Nederland zich heeft ont
wikkeld, realiseert men zioh bij
het zien van enkele cijfers in het
maandelijkse informatiebulletin
van de stichting Consumenten
Contact Orgaan. In 1949 had ons
land nog slechts één zelfbedie
ningswinkel, begin 1959 waren er
al 1148. begin 1961 beschikte Ne
derland over 2252 zelfbedienings
winkels en over meer dan vijftig
supermarkten. Vijf proeent van
de kruidenierswinkels in ons land
paste in 1959 het zelfbedienings
systeem toe, een percentage dat
twee jaar later verdubbeld was.
Van dc ruim 2200 zelfbedienings-
bedrijven hoort 69 pet. toe aan
zelfstandigen, 5 pet. aan coöpe
raties en 26 pet. aan het groot
winkelbedrijf.
Advertentie)
Handen houden
houdt ze mooi!
handcreme
~D*w ozcuw
Misschien is het u ais vrouw
wel een pak van het hart ge
weest, dat met ingang van de
eerste november de voetganger in
het verkeer eindelijk aan zijn trek
ken is gekomen. Tot nog toe was hij
(en zij, vanzelfsprekend) een soort
uitstervend anachronisme, een beetje
zielige, achterlijke figuur in het mod-
derne straatbeeld. Hij was op zijn
hoogst een meelijwekkende zonder
ling, die zich met een minimumsnel
heid voortbewoog en zich, en dat nog
in beperkte mate, op het trottoir vei
lig kon wanen.
Nee, wanneer een voetganger zich
enigermate wilde laten gelden moest
hij in massa optreden, zoals bij de
zaterdagmiddagse pantoffelparade
langs de winkels. En af en toe had
hij ook nog een klein kansje op be
scherming als hij zich op de spits
uren onder de hoede van een paar
klaarovertjes wilden stellen. Maar
overigens was hij een vogelvrij ver
klaarde. die in acuut levensgevaar
verkeerde zodra hij een voet op de
rijweg zette. Want behalve bij een
knipperbol had hij nooit en nergens
voorrang.
NU is dit op slag anders geworden
en is hij na lang aandringen
ook tot weggebruiker met De-
paalde faciliteiten bevorderd. Voort
aan heeft hij. zowaar op zebrastrepen
absolute voorrang. Dat lijkt op het
eerste gezicht een mooi ding en een
felicitatie waard.
De rollen worden nu glorieus omge
keerd. Op de zebrastrepen heeft de
voetganger voorrang boven alles wat
op wielen rijdt, hij kan desverlangd
vrachtauto's, stadsbussen, trucks
met-oplegger en hele trouwstoeten
koninklijk een halt toeroepen.
Ik zie hem daar al schrijden met fier
opgericht hoofd, terwijl al het gemo
toriseerde verkeer van twee kanten
al of niet remmen en tandeknar-
send de vaart inhoudt
DENK niet dat ik hier lichtzinnig
aan het gekscheren ben: deze
laatst uitgevonden verkeersre
gel komt werkelijk niet te vroeg, en
blijkt dringend nodig, als men zich
even realiseert dat er verleden jaar
meer dan vijfhonderd doden onder de
voetgangers vielen, en bijna vijfdui
zend ernstig gewonden in ziekenhui
zen terechtkwamen. Dit zijn wel ge
tallen die om enige beveiliging vra
gen.
Het was daarom logisch en verstan
dig dat ergens een punt bepaald werd
waarop de voetganger weggebruiker
nummer één zou zijn: knipperbollen
waren te schaars gezaaid om aan de
gewone behoefte te voldoen. Maar
meteen rijst er nu, zowel bij serieuze
rijders als lopers, een zekere beducht
heid voor dc mogelijke gevolgen van
deze nieuwe en stellig nuttige bepa
ling. Zal het effect ervan het be
oogde doel bereiken: vermindering
van het aantal aangereden voetgan
gers? Want dit is alleen mogelijk als
er -van beide kanten een zekere rou
tine en zelfdiscipline bestaat. Wat de
bona fide rijders betreft, vooral de
ervaren automobilisten bezitten die
al in ruime mate. Het zij tot hun
ere gezegd: waar enigszins mogelijk
betrachtten zij bij oversteekplaatsen
al de nu verplicht gestelde hoffelijk
heid, en remden eigener beweging bij
zebrapaden voor een voetganger die
aarzelde om een voet op de rijweg
te zetten.
Maar hoe staat het met het gros van
de lopende gemeente? Uit de aard
der zaak zijn dat meest ouderen van
beiderlei kunne, de jongste lichting
schoolkinderen en daar tussen in de
voornamelijk uit een oogpunt van
gezelligheid winkelende vrouwen.
Met andere woorden; wie niet meer
behoeft of belieft te werken, wie te
oud of te jong is om te fietsen en wie
niet aan enige tijd gebonden is. En
juist dit zijn categorieën die uit on-
bedoel slecht getrainde weggebrui
kers bestaan. Meestal blijken zij óf
te zorgeloos óf te voorzichtig bei
de hoogst gevaarlijke eigenschappen,
ALS ik hier dus mijn bescheiden
bijdrage aan de verkeersveilig
heid mag leveren, zelf een fer
vent en toegewijd wandelaarster
zijnde dan zou ik vooral een be
roep op alle lieve oude dames willen
doen. Het is nu wel zo dat U een hele
Pieternel in het verkeer geworden
bent, en niet meer in vrezen en beven
over de zebrastrepen behoeft te drib
belen maar dat wil nog niet zeg
gen, dat er tegenover uw voorrangs-
recht geen enkele plicht zou staan.
Want CJ mag nu zelfs niet binnen
dertig meter van die strepen overste
ken, ook al is daar juist de winkel
waar U gauw nog even een bood
schapje moet doen. U kunt ook niet
zomaar eventjes parmantig naar de
overkant kuieren in de heilige over
tuiging dat namens de Minister Zelf
iedereen toch voor U stoppen moet.
Want stoppen, lieve mevrouwtje is
iets wat niet zomaar, in een fractie
van een seconde, kan gebeuren, voor
al niet bij een glad wegdek. U moet
dus wel tijdig duidelijk blijk geven
ddt U naar de overkant wilt en als
vanouds beginnen, vóór U een voet
op de rijweg zet, met dubbel en
dwars uitkijken. Want als U nu zou
gaan oversteken en U draaft niet
meer ais op uw achttiende, niet
waar? dan bezorgt U die arme
bestuurder de schrik van zijn leven,
aangezien zijn remweg langer is dan
U denkt
Of we nu lopen, fietsen of achter een
stuur zitten, wij moeten ons uit puur
eigenbelang niet alleen aan de regels
houden, maar bovenal aan de voor
schriften van ons eigen gezonde ver
stand. En dat houdt ons nog elke
dag met klem voor: Liever even la
ter thuis, dan mooi op tijd in het zie
kenhuis.
SASKIA.