PROVIHCIAIE ZEEUWSE COURANT
SUPEREXPLOSIE IS STAP ACHTERUIT
NAAR DE CHAOS
Lichaam van Stalin uit
Lenin-mausoleum
Waterschap maakt Schouwse Westhoek van
vreemde smetten vrij'
Verontwaardiging in
de hele wereld
FRANSE ONDERGRONDSE
KERNPROEF
NOG VOOR DE
ZEVENDE NOVEMBER
Vandaag..
Inventaris
Technische Dienst meet
„lastige erfenis" op
Niet naast,
maar in de
gemeenschap
204e jaargang - no. 257
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: F. van de Velde en P. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteuren
W. Leertouwer en G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week, 7,00_p. kw.; fr. p. p. f 7,25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Dinsdag 31 okt. 1961
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per
m.m. Minlm. p. advertentie 4,—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
25 cent per regel met een minimum
van 1.25. „Brieven bureau
van dit blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C.. Middelburg.
Bureaus: Vlisslngen Walstr. 58-60, tel. 2355 (b.g.g. red. 3508/3546, adv. 3647/3643; Middelburg, Markt 51, tel. 3841 (b.g.g. red. 2078/3169, adv. 2375); Goes Gr. Markt2, tel. 6140 (b.g.g. red. 7853, adv. 5213). Oostburg. tel. 2395: Te:
tel. 2116: Zierikzee. red. tel. 242o. adm tel. 2094.
Amerikaanse reactie op Russische „50 megaton-proef":
Uit alle delen van de wereld ïs gisteren felle kritiek gekomen op
de grootste explosie in de geschiedenis, die gisterochtend om
drie minuten over half tien door Rusland bij Nova Zembla is
teweeggebracht. Seismografen in heel West-Europa registreer
den de door Kroesjtsjew aangekondigde superexplosie, die een
kracht van meer dan 50 megaton moet hebben gehad en wel
licht zelfs driemaal krachtiger dan als de explosie van de
dertig-megatonbom vorige week. De Amerikaanse afgevaardig
de bij de Verenigde Naties, Adlai Stevenson verklaarde, dat
Rusland door de proef toch te nemen, „een stuitende en be
treurenswaardige" beslissing had genomen, die „een grote stap
achteruit naar anarchie en chaos" betekent. De Russische afge
vaardigde Tsjarapkin herhaalde Kroesjtsjews uiteenzetting, dat
de oorlogsvoorbereidingen van het westen de proef noodzakelijk
hadden gemaakt.
Een luchtopname van het nieuwste
Amerikaanse vliegdekschip Constel
lationdat op het ogenblik op een
werf in Brooklyn, New York, wordt
afgebouwd. De Constellationis het
grootste oorlogsschip ter wereld; het
is enkele dagen geleden officieel aan
de marine van de Verenigde Staten
toegevoegd.
Tsjarapkin:
„Hirosjima
was veel erger"
Tsjarapkin voegde liier nog aan toe
dat de Verenigde Staten zichzelf mo
reel gerechtvaardigd hadden geacht
tjjdens de tweede wereldoorlog on
schuldige mensen in Hirosjima en
Nagasaki te bombarderen. Daartoe
bestond geen enkele militaire nood
zaak, aldus Tsjarapkin. De enige be
doeling was de wereld met de Ameri
kaanse kracht te intimideren.
Hij verklaarde dat de Sowjet-Unie
van haar vreedzame bedoelingen
blijk heeft gegeven door het voor
stellen van onmiddellijke algemene
en algehele ontwapening, door een
zijdige vermindering van haar strijd
krachten en ontruiming van haar ba
ses in het buitenland.
Zich richtend tot'hen die „onze poli
tiek niet begrepen hebben", zei Tsja
rapkin dat de situatie in Centraal-
RUSLAND WIL
OVERLEG MET
FINLAND
De Sowjet-Unie heeft gisteren
Finland voorgesteld overleg to
plegen „omtrent de bescher
ming van de Sowjet- èn Finse
grenzen tegen een mogelijke
aanval door West-Duitsland en
zijn bondgenoten."
Dit bericht is door radio Moskou in
de nieuwsdienst uitgezonden.
Volgens het bericht heeft de Russi
sche minister van buitenlandse za
ken, Andrei Gromiko, de Finse am
bassadeur in Moskou, Eero A. Vuori,
een bezoek gebracht en hem een nota
overhandigd, waarin het overleg
werd voorgesteld.
In de door Tass gepubliceerde tekst
van de nota wordt gezegd, dat de
Russische en Finse veiligheid recht
streeks betrokken is bij de „penetra
tie van de Westduitse militaristen en
revanchisten in het noorden van Eu
ropa en het gebied van de Oostzee en
hun streven om dit gebied te gebrui
ken als een van hun springplanken
voor nieuwe militaire avonturen".
Noord-Europa en de Oostszee, die
lange tjjd een betrekkelijk kalm en
vreedzaam gebied zijn gebleven, zijn
thans binnen de sfeer van gevaarlijke
voorbereidingen van het Westduitse
militairismc geraakt en als gevolg
daarvan zou dit gebied het brandpunt
van een gewapend conflict kunnen
worden, aldus de nota.
Europa en Duitsland van dag tot dag
gecompliceerder wordt en dat de
oorlog elk moment kan uitbreken.
Wij moeten dit voorkomen, aldus de
Sowjet-afgevaardigde verder, en
daarom vragen wij algemene en al-
fehele ontwapening en daarom heb-
en wij onze proeven hervat, die on
eindig veel minder ernstig zijn dan
de atoömbombardementen op Hiro
sjima en Nagasaki.
De Nederlandse gedelegeerde
mr. C. W. A. Schuermann,
noemde de ontploffing van de
Gevolgen van
explosie nog
niet bekend
Naar aanleiding van berichten
over de explosie van een kern
bom van zeer zwaar kaliber
heeft de woordvoerder van het j
ministerie van sociale zaken j
en volksgezondheid medege- j
deeld, dat op dit ogenblik nog I
niet kan worden gezegd of en
wanneer de gevolgen van deze
explosie in ons land merkbaar i
zullen zijn. Een en ander Is af- j
hankelijk van de weersomstan-
digheden en van de wfjze waar-
op deze bom tot ontploffing is
gebracht.
Dagelijks worden metingen j
van radioactiviteit in de lucht i
en in de neerslag verricht. Een
toeneming van de radioactivi
teit in de neerslag kan een
verhoogde besmetting van het
voedsel ten gevolge hebben.
Daarom worden de regelma- j
tige meting in voedingsmidde- I
len, speciaal in de melk en een i
aantal bladgroenten die in ver- i
schillende gebieden in Neder- i
land worden uitgevoerd, met j
bijzondere aandacht gevolgd.
Ook het oppervlaktewater
wordt in verband met de drink- j
watervoorziening regelmatig j
gecontroleerd. Indien de resul- i
taten van deze metingen daar-
toe aanleiding geven, zullen i
hierover mededelingen worden i
POLITIE-ACTIE
IN KATANGA
De Kongolese premier, Cyrïlle
Adoela, heeft "gisteravond via
de radio bekendgemaakt dat
het leger een „politie-actie"
vanuit Zuid-Kasai tegen Katan
ga is begonnen en vastberaden
ïs te vechten totdat president
Moïse Tsjombe ïs verslagen.
Adoela hield zijn radiorede na ge
sproken te hebben met de politieke
adviseur van de V.N. Mahmoed Khi-
ari, die hem medegedeeld had dat
een Katangees vliegtuig in Zuid-
Kasai bombardementen had uitge
voerd.
In Leopoldstad is intussen vernomen
dat de V.N. hun luchtmacht in ge
reedheid hebben gebracht om bij de
Katangese grens in actie te komen
wanneer en indien het V.N.-hoofd-
kwartier in New York het sein daar
toe geeft.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllll^
vijftig-megatonbom een „daad
van terreur tegen de mensheid".
Mr. Schuermann zei dat Neder
land ernstig bezorgd is over de
gevolgen van deze Russische
ontploffingen voor de gezond
heid van het mensdom. Hij ver
klaarde „te betwijfelen of de
Sowjet-Unie zich ten volle be
wust is welke de consequenties
Zie slot pag. 3 kol. 2)
Het partyloze Parijse blad „France
Soir" meldde, gisteren dat Frankrijk
binnenkort zijn eerste ondergrondse
kernbomproef zal nemen. Dit zal in
het Hoggargebergte in liet zuiden
van de Sahara gebeuren..
Het wapen dat tot ontploffing zal
worden gebracht, is een plutonium
bom met een kracht van verscheidene
kilotonnen. Men heeft nog geen offi
cieel commentaar van de Franse re
gering. Frankrijk heeft tot dusver
vier atoombommen in de dampkring
tot ontploffing gebracht. Dit ge
schiedde in Reggan in de Sahara.
Op last van partijcongres
Het 22e congres van de commu
nistische partij van de Sowjet-
Unie heeft gisteren besloten dat
S;alins stoffelijk overschot uit
het mausoleum op liet Rode
Plein in Moskou wordt verwij
derd.
Het monument zal voortaan worden
fenoemd „het mausoleum van Wla-
imir Iljitsj Lenin".
.verricht koningin Elizabeth
van Engeland te Londen de
opening van de nieuwe zitting
van het Britse parlement.
...hoopt de Nederlandse land-»,
schap- en stadsgezichtschilder
David Schulman te Laren
(N.H.) zijn 80ste verjaardag te
vieren.
VWVWVWWWWWWW
Volgens radio-Moskou besloot het
partijcongres op voorstel van Niko
lai Podgorny, de eerste secretaris
van de Oekrainse communistische
partij, dat „het niet meer opportuun
is de kist met het lijk van Stalin in
het mausoleum te handhaven".
Het voorstel werd met algemene
stemmen aanvaard.
Jn de loop van het partijcongres
hadden tevoren al verscheidene
sprekers gepsroken over terecht
stellingen en onderdrukkings
maatregelen onder het bewind
van Stalin. Vrijdag betichtte
Kroesjtsjew Stalin van het doden
van „vele onschuldige mensen"
en hij stelde voor een moüument
op te richten voor „de kameraden
die het slachtoffer van geweld"
zijn geworden.
Volgens doorgaans betrouwbare krin
gen hadden Russische studenten op
bijeenkomsten aangedrongen op ver
wijdering van het stoffelijk over
schot van Stalin uit het mausoleum.
In welingelichte kringen verwacht
men, dat het gebalsemde lijk van
Stalin uit het mausoleum zal worden
verwijderd bij de voorbereidingen
voor de plechtigheden op 7 november
ter herdenking van het feit dat At
jaar geleden de Russische revolutie
begon.
Plan voor opruiming van Duitse
bunkers wordt bestekklaar
In het duingebied in de
Schouwse Westhoek zitten
sinds de oorlogsjaren van
19401945 nog steeds een
hinderlijk aantal hardnekki
ge smetten: bunkers met
soms meters dikke betonnen
muren, die de Duitse bezetter
heeft achtergelaten. Het de
partement van defensie geeft
van tijd tot tijd een aantal
van de meer dan 200 grote en
kleine bunkers vrij.
Rijkswaterstaat en het water
schap „Schouwen-Duiveland" zijn
de betonnen puisten in het land
schap ook liever kwijt dan rjjk en
de gemeente Westerschouwen kan
deze wanprodukten in het toeris
tische patroon van de Westhoek
ook missen als kiespijn.
Daarom wordt er al jaren ge
werkt aan plannen om deze Duit
se erfenis op te ruimen. Een van
de „erfgenamen", in wiens gebied
een niet gering aandeel van de in
totaal 315 op Schouwen-Duive
land achtergebleven bunkers even-
zovele lastposten zijn het Wa
terschap „Schouwen-Duiveland"
is op het ogenblik bezig met
het opstellen van een „uitroeiings
programma" op plaatsen, waar de
betonnen gevaarten voor de soli
diteit van de zeewering gevaar
opleveren. Ambtenaren van de
technische dienst trekken er zo
af en toe op uit om de bunkers in
kaart te brengen. Er wordt dan
genieten en getekend en tenslotte
komt er voor een bepaald aantal
van deze betonnen kubussen een
bestek in conseptvorm dat na
goedkeuring van hogerhand zal
moeten worden aanbesteed. Is het
zover gekomen, dan kan de aan
nemer zqn sloopmateriaal laten
aanrukken. Een dan wordt het
ook tijd, dat de omwonenden ra-
Ruim SOP bunkers, een onzalige erfe
nis uit de tweede wereldoorlog, ont
sieren nog de Schnuwsr Westhoek.
Deze grauwe betonkolossen zijn rijks
waterstaat en het watt achap Schou
wen-Duiveland al jarenlang een doorn
in het oog, vandaar dat hard wordt
gewerkt om deze „puisten" in het
landschap op tc ruimen. Ook de me
tersdikke bctonkolos op de foto heeft
zijn langste tijd nu tcel gehad.
(Foto P.Z.C.)
men en deuren openzetten voor de
explosies, waarmee springstof de
gevaarten uit elkaar moet rijten.
Zoals gezegd beperkt de oprui
mingswoede van het waterschap
Schouwen-Duiveland zich louter
tot de bunkers, die in de zeewe
ring langs de -Westhoek gevaar
opleveren. In de strook van Renes-
se tot Haamstede.
Uit de aard van de zaak staan de
bunkers in de boeken van het Ne
derlandse defensieapparaat vrij
wel allemaal genoteerd. Destijds
hebben militairen al een inventaris
opgemaakt en alle bunkers ge
nummerd. Zij vonden ze bij deze
ruimingspatrouille in alle soorten
en maten. Nu, anno 1961, staan er
op het hele eiland nog twintig
open geschutsopstellingen te boek,
85 bergplaatsen vooi munitie, 42
zogenaamde Tobroeksopstellingen,
niet minder dan 168 woonschuil-
plaatsen, nog één kanonkazemat
en dan verder een serie telefoon-
en zoeklichtstellingen en water
bassins.
Van dit aantal heeft Haamste
de er 114 binnen zijn grenzen,
Renesse 48, Burgh 21 en
Noordwelle 36. Het grootste
deel van dit totaal is al voor
opruiming vrijgegeven. In de
loop van de jaren zijn er al
enkele verdwenen, welke daar
om inmiddels werden afgeboekt
(Zie slot pag. 2 kol. 3)
jjMtlijll
Het opgewekte repertoire van de
luchtmachtkapel blijft door de
defensie-stukken spoken: in het
voorlopig verslag van de Tweede Ka
mer op de begroting van minister
Visser wordt de bewindsman ge
vraagd of hij nadere mededelingen
kan doen over de „smaakverschil
len tussen de militaire muziekkorp
sen". En voorts wordt geïnformeerd
of de minister wellicht van mening
is, dat het geschil rond de taptoe
Delft het aanzien van de militaire
stand niet heeft gediend. Het is met
name de laatste vraag, die wij tot
uitgangspunt willen nemen van deze
beschouwing.
Heeft het geschil rond de taptoe
Delft het aanzien van de militai
re stand gediend? Het lijkt een
loodzware vraag voor een zaak rond
een stukje al dan niet militaire mu
ziek, maar toch is het goed er aan
dacht aan te schenken. Want het is
ons gebleken, dat men in bepaalde
militaire en ook departementale
kringen de opvatting huldigt, dat de
gang van zaken na het incident bij
de taptoe Delft weer zo'n typisch
voorbeeld is van
de volstrekt nega
tieve houding van
het Nederlandse
volk (en vooral
ook van de pers)
jegens land- en luchtmacht. Men had
er aan de journalistieke kant beter
aan gedaan zo wordt er in de
door ons bedoelde kringen gerede
neerd het volstrekt onbenullige
zaakje in Delft niet zo op te blazen.
Maar nee, de pers moest zo nodig
sensatie maken, want zij had geluk
kig weer iets waarmee het toch al
niet zo populaire leger een tik kon
worden gegeven, aldus deze opvat
tingen.
Wij geloven dat het goed is tegen
dit soort betogen stelling te nemen.
Wij geven gaarne toe, dat het inci
dent-Delft een volstrekte onbenullig
heid is, gezien bijvoorbeeld tegen do
achtergrond van de Russische super-
bom. Juist daarom echter is er zulk
een brede aandacht aan geschonken:
op het moment, dat de wereld de
adem inhoudt omdat haar bestaan
in het geding is, neemt in Nederland
een aantal oppcrofficiercn een be
sluit over het niet toelaten van een
bepaalde muzikale vorm, waarmee
een zeker onderdeel van de krijgs
macht zich enorm populair heeft ge
maakt. En dat nu lijkt ons toch wel
een verbazingwekkende gang van
zaken. Als gewoon mens zou men in
zulk een populariteit een kans zien
om de in deze tijden zo dringend no
dig goede verhoudingen te krijgen
tussen krijgsmacht en bevolking.
Niet alzo de hoogste leiders van deze
krijgsmacht: zij veroordelen een
vorm van muziek, omdat die niet zou
stroken met de militaire waardigheid,
althans met de waardigheid zoals zij
die zien. Wanneer een dergelijke, in
wezen trieste, situatie in Nederland
voorkomt, dan is het dunkt ons bij
zonder goed wanneer daarop de aan
dacht wordt gevestigd. Dat heeft
niets te maken met negatieve instel
lingen van bevolking of pers jegens
de krijgsmacht van ons land, dat
heeft alleen te maken met de instel
ling van bepaalde opperofficieren, die
er vreemde normen op na houden.
In het voorlopig verslag op de de
fensiebegroting wordt nog een
voorbeeld aangehaald van derge
lijke vreemde opvattingen: een be
schouwing van een generaal-majoor
in een weekblad, welke beschouwing
een rechtstreekse aanval inhield op
de belangenverenigingen in de krijgs
macht en op het overleg, dat de re
gering met deze verenigingen voert.
De Kamerleden, die deze zaak aan
de orde stellen, betogen dat zij te
gen dergelijke opvattingen stelling
wensen te nemen. En zij constateren:
„De krijgsmacht en met haar de of
ficieren behoren niet naast, maar in
de gemeenschap te staan". De gene
raal-majoor had in feite tegen deze
onaanvechtbare stelling geopponeerd.
De krijgsmacht dient niet naast
maar in de gemeenschap te
staan. In de hoogste regionen
van het leger huldigt men over de in
terpretatie van deze opvatting menin
gen, die vermoedelijk afwijken van
wat de meerderheid van de bevol
king wil. Delft is in dit verband een
teken aan de muur. Gelukkig, dat
minister Visser om nog «ven te
rug te komen op dit onderwerp in
zijn pas gepubliceerde antwoord op
vragen van het Kamerlid Kranenburg
verzekert, dat het „spelen van swing
muziek in het algemeen door hem niet
als een indisciplinair optreden is ge
kenschetst". Wel is voor hem buiten
twijfel wij zijn het daarmee vol
komen eens dat het negeren van
aanwijzingen, gegeven door meerde
ren. in dit geval wel aan de krijgs
tucht moet worden getoetst. Van
zelfsprekend! Maar we zijn benieuwd
of ooit nog eens de erkenning zal
komen, dat die aanwijzingen er naast
waren. Zij waren er naast, mede om
dat zij een kunstmatige muur op
trokken tussen krijgsmacht en be
volking!
Zesjarig jongetje in
de Noord verdronken
Het zesjarige jongetje A. H. van der
Vat, gewoond hebbend in Hendrik-
Ido-Ambacht, is zondag in de rivier
de Noord te water geraakt cn ver
dronken.