PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
NIEUW.GUINEA GEEN OBJECT VOOR
ONDERHANDELING
Tholen wil inhoud pendelrapport „verkopen"
Beroep op bijstand
voor Papoea's
Amerikanen negeren
Oostduits protest
Vand
aag,
Verontwaar
diging
204e jaargang - no. 254
Dagblad, uitgave van de flrraa
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: F. van de Velde en P. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteuren:
W. Leertouwer en G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week, 7,00 p. kw.; fr. p. p. 7,25
per kw. Losse nummer» 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Vrijdag 27 okt. 1961
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per
m.m. Minim, p. advertentie 4,—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (raas. 8 regels)
25 cent per regel met een minimum
van f 1,25. „Brieven bureau
van dit blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bureaus: Vlisslngen Walstr. 58-60, tel. 2355 (b.g.g. red. 3508/3546, adv. 3647/3643; Middelburg, Markt 51, tel. 3841 (b.g.g. red. 2078/3169, adv. 2375): Goes Gr. Markt 2, tel. 6140 (b.g.g. red. 7853, adv. 5213). Oostburg, tel. 2395; Te:neuzen, tel. 2116; Zierlkree, red. tel. 2425, adm. tel. 2094.
PETITIE VOOR MINISTER LUNS
Russische tanks
in Oost-Berlijn
Ken colonne vanmeer dan dertig
Russische tanks is donderdagavond
Oost-Beriyn binnengetrokken. De
tanks werden gezien in een straat die
naar het centrum van de stad leidt.
De vechtwagens werden gevolgd door
jeeps en pantserwagens voor het ver
voer van militair personeel.
De tanks hebben geen onderschei
dingstekens op de nummers na. De
bemanningsleden droegen zwarte uni
formen en petten van Russisch mo
del. De jeeps hadden Russische num
merplaten en de soldaten in de pant
servoertuigen droegen Russische uni
formen.
Straalbommenwerper boven
Noordzee neergestort
Een B-66 straalbommenwerper, die
thuishoorde op de Amerikaanse basis
te Sculthorpe in Engeland is donder
dagavond neergestort in de Noord-,
zee. zo werd officieel door een Ame
rikaans woordvoerder bekendge
maakt.
Aangenomen wordt, dat de drie leden
van de bemanning met behulp van de
schietstoelen wisten te ontkomen. De
gezagvoerder kondigde over de radio
aan, dat men het toestel zou ver
laten,
Kroesjtsjew verwerpt
oproepen over kernproeven
Pismier Kroesjtsjew heeft donderdag
verscheidene oproepen, o.m. van de
staatshoofden van Ghana en Ethiopië
om de Sowjet-kernproeven te staken
van de hand gewezen.
In boodschappen aan president
Nkroemah van Ghana, keizer Haile
Selassie van Ethiopië, premier Ikeda
van Japan, de Amerikaanse nobel-
prijswinnaar IJnus Pauling en aan
een aantal Britse socialisten betoogt
de Russische leider, dat dé kwestie
van het staken van de proeven met
kernwapens moet worden opgelost in
het raam van een algemene en vol
ledige ontwapening.
FRANSE ULTRA'S NAAR
SPAANS EILAND
De Spaanse regering heeft donder
dag de vier belangrijkste leiders van
de beweging voor een „Frans Alge
rije", die sedert 7 oktober waren ge
detineerd, naar Las Palmas, een der
Canarisclie eilanden, gestuurd. Het
zijn de kolonels Lacheroy en Argoud
en de burgers Pierro Lagaillarde en
Joseph Ortiz.
Het viertal was in Madrid vastge
houden, samen met 13 andere ultra's.
Per vliegtuig van de Spaanse lucht
macht werden ze naar Las Palmas
vervoerd. De vrouw van één der ge
detineerden, van-wie deze mededelin
gen afkomstig waren, zei voorts dat
werd verwacht dat de andere gedeti
neerden vrijdag zouden vrijkomen.
Namens een aantal vooraanstaande
Nederlanders heeft ds. J. U. Ritzema-
Bos donderdagmiddag in Den Haag
een door tweehonderd Nederlanders
ondertekende verklaring betreffende
Nieuw-Guinea aangeboden aan Z.E.
mr. J. M. A. H. Luns, minister van
buitenlandse zaken.
Foto: tijdens de aanbieding van de
verklaring rechts minister Luns,
links ds. Ritzema-Bos en in het mid-
den de heer W. J. Leyds uit Naarden,
secretaris.
Aan minister J. M. A. H. Luns is donderdag een verklaring van
240 Nederlanders overhandigd, waarin met nadruk wordt ge
steld dat Nederland zijn belofte inzake het zelfbeschikkings
recht voor Nederlands Nieuw-Guinea niet mag loslaten.
De ondertekenaars van de verklaring, onder wie 39 hoogleraren
en een twaalftal parlementsleden, verklaren dat zij „ten volle
de ernstige gegriefdheid" begrijpen van een delegatie van de
Nieuw-Guïnearaad die onlangs bij een bezoek aan Nederland
werd geplaatst voor het feit, dat „de laatste tijd personen en
groeperingen in Nederland bij herhaling pleiten voor overdracht
van Nederlands Nieuw-Guinea aan Indonesië, zonder instem
ming der bevolking".
De verklaring wijst „dergelijke in wezen koloniale ge
dachten zonder meer af".
Op een persconferentie hebben de initiatiefnemers verklaard,
dat zij vut morele verontwaardiging hun stem hebben willen
verheffen tegen tendenties die Nieuw-Guinea als onderhande
lingsobject voor oplossing van de geschillen met Indonesië zien.
Zij verklaarden dat een volgende delegatie van de Nieuw-Gui-
nearaad bij een bezoek aan Nederland ook andere geluiden
dient te horen dan die van de „groep-Kïjkens", prof. Duynstee
en bepaalde kranten.
De ondertekenaar» voelen zich ge
drongen als hun mening kenbaar te
maken dat herhaaldelijk aan het volk
van Nieuw-Guinea plechtig is beloofd
dat Nederland het zo snel mogelijk
zal brengen naar het ogenblik van
vrije zelfbeschikking. Zij stellen dat
individuen en volken de morele plicht
hebben beloften te houden en dat
Nederland, als rechtsstaat, bovenge
noemd beginsel nadrukkelijk moet
voorstaan. Een verloochening ervan
in de; zaak Nieuw-Guinea zou ern
stige gevolgen kunnen hebben, daar
ons land dan immers zelf meewerkt
aan de ondergraving van dit begin
sel in het onderling verkeer der vol
ken.
...wordt de bekende Nederland
se oud-toneelspeelster jkvr.
Jacqueline Ph. Royaards-Sand-
berg te Amsterdam 85 jaar.
...is het 50 jaar geleden, dat
te Hollywood onder regie van
D. W. Griffith de eerste film
aldaar werd vervaardigd, welke
was getiteld „Liefde tussen
rozen*. In deze film speelde
de toen vijftienjarige Mary
Pickford de hoofdrol.
VWwV/WVWWWWVWVWV
Belofte en rechtsbeginsel
Voorts stelt de verklaring dat het
zelfbeschikkingsrecht der volken
een naar huidig volkenrecht alge
meen aanvaard rechtsbeginsel is.
Hiermee is ten enenmale in strijd
dat over de status van een volk
wordt bescliikt door het uit te le
veren aan derden. Tenslotte wordt
gezegd dat geen vermeende zake
lijke of andere belangen de inner
lijke kracht mogen ondermijnen,
zowel van gegeven belofte als van
rechtsbeginsel.
De ondertekenaars spreken daarom
hun waardering uit voor de pogin
gen die de Nederlandse regering doet
om het zelfbeschikkingsrecht van de
bevolking van Nieuw-Guinea ook in
ternationaal verzekerd te krijgen.
Zij doen een beroep op het gehele
Nederlandse volk om thans, meer
dan ooit, in een grootscheepse natio
nale inspanning, moreel en materieel,
aan de bevolking van Nieuw-Guinea
de nodige bijstand te verlenen, in sa
menwerking met de geëigende orga
nen der Verenigde Naties, om haar
to ontwikkeling te brengen en in de
naaste toekomst vrij en eerlijk over
haar politieke en volkenrechtelijke
status te doen beslissen. Zij achten
dit de juiste wijze om duidelijk te
maken dat er met ons land niet valt
te marchanderen met een zich aan*
ons toevertrouwd hebbend volk als
inzet.
Op de persconferentie verklaarden de
initiatiefnemers, dat zij afhanke
lijk van de adhesiebetuigingen die
zij krijgen daadwerkelijk er aan
zullen gaan meewerken dat het volk
van Nieuw-Guinea leert op eigen be
nent te staan.
De Qnder tekenaars
De initiatiefnemers zijn prof. G.
Gonggrijp, prof. mr. W. L. G. Le-
maire, prof. dr. J. Prins en ds. J. H.
Ritzema Bos; secretaris is W. J.
Leydt.
De Kamerleden clie de verklaring
hebben ondertekend zijn mr. C. Berk
houwer, mr. dr. J. van Bruggen, mej.
mr. J. J. Th. ten Broecke Hoekstra,
J. H. Couzy, dr. J. Meulink, J. Reij-
ers, G. Ritmeester, mr. K. van Rijcke-
vorsel, J. H. Scheps, mr. B. P. van
der Veen, M. Visser en dr..M. van
Heivoort.
De ondertekenaars behoren tot ver
schillende kringen der maatschappij.
Onder hen bevinden zich o.m. dr. J.
W. Meyer Ranneft, oud-lid van de
Raad van State en dr. J. van Baal,
oud-gouverneur van Nederlands
Nieuw-Guinea.
Japanse tram bedolven,
32 doden; 34 gewonden
Op het Japanse eiland Kioesjioe is
een tram, waarin zich zeventig pas
sagiers bevonden, onder een aard
verschuiving bedolven.
Aangenomen wordt, dat 32 inzitten
den om het leven zijn gekomen.
Twaalf passagiers werden zeer
ernstig gewond, terwijl 22 er met
kneuzingen afkwamen.
„UITDAGEND OPTREDEN" GELAAKT
„U.S.A. hebben geen
rechten in de D.D.R."
Het Oostduitse persbureau A. D. N.
meldde gisteravond dat een protest
nota door bemiddeling van de Tsje-
choslowaakse regering is overhan
digd aan de Amerikaanse ambassa
deur te Praag. ïn de inleiding van
•lo nota wordt gesproken over „uit
dagend optreden" bij de controlepost
van de Friedrichstrasse sedert zon
dag.
Het binnentrekken in Oost-Berlyn
door gewapende patrouilles komt in
alle opzichten overeen met een be
raamde militaire provocatie, die dui
delijk ten doel heeft een gewapend
conflict te doen uitbreken, aldus de
Oostduitse nota.
Het is alleen aan de zelfbeheersing
en de nuchterheid van de grensbewa
king te danken dat het Amerikaanse
optreden geen ernstige gevolgen
heeft gehad.
„De Amerikaanse regering weet heel
goed dat zij geen rechten in de Duit
se Democratische Republiek heeft,
haar hoofdstad inbegrepen.
De regering van de D.D.R. is des
ondanks bereifl, zolang nog geen vre
desverdrag is gesloten, buitenlandse
burgers in burgerkleding, die in
West-Berlijn hun standplaats hebben,
in de hoofdstad van de D.D.R. toe
te laten, nadat zij een geldig identi
teitspapier hebben getoond".
In de nota wordt geëist dat de Ame
rikaanse regering de verantwoorde
lijke personen streng straft en dat zij
alle noodzakelijke maatregelen
neemt om herhaling te voorkomen.
In ambtelijke kringen te Washington
is donderdag gezegd dat de Ameri
kaanse regering in overeenstemming
met de omstandigheid dat zij het
Oostduitse regime niet heeft erkend,
de Oostduitse nota geheel en al zal
negeren.
De Amerikanen hebben donderdag
tweemaal een gewapend militair es
corte Oost-Berlijn binnengestuurd.
Dit escorte, bestaande uit jeeps met
daarin militaire politie met geladen
geweren en automatische pistolen,
begeleidde een Amerikaanse auto
met twee burgers voorbij de commu
nistische grenswacht, Oost-Berlijn
binnen. Toen die grenswacht even la
ter de terugkeer van de auto naar
West-Berlijn vertraagde, reden de
jeeps Oost-Berlijn weer binnen om de
auto op té halen.
ftnH tlijl
f
Deel van Berlijnse
muur opgeblazen
De Westberlijnse politie heeft don
derdag méegedeeld dat door de lucht
druk. van een ontploffing in Oost-
Berlijn de scheidsmuur in de voorma
lige Duitse hoofdstad over een af
stand van twintig meter is bezwe
ken.
De ontploffing schijnt zich, aldus de
Westberlijnse politie, op een kleine
tweehonderd meter van de sector
grens te hebben voorgedaan op een
plaats waar voor de spoorwegen
wordt gebouwd.
De Nederlandse regering heeft
gisteren bij monde van minis
ter Luns een verklaring afge
legd over de jongste reeks Russische
atoombomexplosies.
Er gaat sedert maandag j.I. een golf
van protest over de wereld tegen de
afschuwelijke experimenten van de
Russen. Een Engels staatsman con
stateerde, dat mensen over de gehele-
wereld gereageerd hebben met „diepe
afkeer en koude woede".
Van andere zijde werden deze proe
ven genoemd: een „monsterlijke mis
daad tegen de mensheid".
Dat zijn heel scherpe veroordelingen
en toch geven zij nog nauwelijks
uiting aan de gevoelens, die vele
mensen thans koesteren jegens de
leiders van het Sow jet-blok.
Het is goed, dat dc Nederlandse
regering zich gisteren tot tolk
maakte van de opgekropte ver
ontwaardiging in Nederland. Ergens
moest immers die verontwaardiging
een uitlaatklep
vinden en dat kon
het best geschie
den in een rede
namens de Neder
landse regering
gehouden in de Tweede Kamer.
De protestdaad, die tenslotte door
Nederland gesteld zou worden, bleek
echter tamelijk zwak te zijn. De re
gering wilde volstaan met zich aan
te sluiten bij een protest-activiteit,
die zich afspeelt in de kring van de
Verenigde Naties. Dat is bepaald
weinig en zo'n terechtwijzing van
een aantal V.N.-leden zegt dat is
in het verleden vele malen gebleken
niets tot de Sowjet-leiders.
Het verdient wellicht aanbeveling
nog een stap verder te gaan en
daarbij een suggestie te volgen,
die in de Engelse pers o.a. The
Guardian naar voren is gebracht.
Een protest uit en via de Verenigde
Naties draagt een overwegend poli
tiek karakter.
Wat Rusland echter met zijn serie
atoom-proeven doet is behalve een
politieke misdaad <ook in andere op
zichten misdadig tegenover de mens
heid. De proeven kunnen er toe lei
den, dat in volle vredestijd de lucht
boven vreedzame nabuurlanden
wordt verontreinigd en besmet, dat
voedingsstoffen worden vergiftigd en
mensen in hun gezondheid worden
geknakt.
Hier wordt dus het terrein van de
„gewone" misdaad betreden en
wat ligt meer voor de hand, dan
dat daarover ook geoordeeld wordt
door een normale rechtbank.
The Guardian wil het Hof voor Inter
nationale Justitie een uitspraak laten
doen. Die uitspraak zal als ze ver
oordelend is niet worden aanvaard
door de Sowjet-regering, maar dat
doet er minder toe. Hoofdzaak is, dat
in zo'n uitspraak vorm gegeven wordt
aan de verontwaardiging over de
simpele misdadigheid van de Russi
sche activiteiten. Misschien begint de
Sowjet-regering dan enigermate in te
zien hoe verkeerd haar handelwijze
is.
Indien het juist is, dat zij in de eerste
plaats haar militaire kracht heeft
willen tonen en daarnaast de vrije
volkeren van de wereld een dodelijke
vrees heeft willen aanjagen, dan kan
nu al geconstateerd worden, dat zij
alleen maar bij die vrije volkeren
koude woede heeft gewekt en de
reactie: voor dit soort bedreiging
bukken wij nooit.
Donderdagochtend zijn op het sta
tionsemplacement van de Nederland-
sche Spoorwegen in Zaandam zes
goederenwagons ontspoord. De iva-
gons liggen vrij van de hoofdsporen,
zodat het treinverkeer Alkmaar-
Zaandam-Amsterdam zeer geringe
vertraging ondervindt.
Op naar dépendances van bedrijven
in directe omgeving van het eiland
HET THOOLSE PENDELRAPPORT, de enquête onder mannen, die
dan in dag uit van hun eiland naar Zuidhollandse en Noordbrabantse
fabrieksplaatsen op en neer reizen, zal voorlopig niet in een stoffig
archief terechtkomen. Daar zal de Commissie Werkgelegenheid
Eiland Tholen wol voor zorgen. Kort geleden heeft zoals bekend
de stichting Zeeland voor Maatschappelijk en Cultureel Werk in
opdracht van de commissie haar bevindingen neergelegd over de be
reidheid van de pendelaars om in een „eigen" eiland-industrie *e
werken.
Binnenkort zal men proberen de
inhoud van deze brochure „te ver
kopen". Dat is tenminste de be
doeling, als industrieën ïn de di
recte omgeving van Tholen zullen
worden benaderd met de positieve
gegevens, die voor de vestiging
van een dependance of pcii neven-
bedrijf op het eiland pleiten.
Wat Tholen te bieden heeft: dal
zijn mensen. Arbeidskrachten uit
de dorpen zelf. Van de tegenwoor
dige lange afstandpendelaars-
groep zou de helft tussen de
200 en 250 man lot het aanbod
voor eventuele industrievestigin
gen worden gerekend, zo leert het
rapport. Die mededeling- steekt de
commissie echt niet onder stoelen
of banken. Niet alleen voor de
autoriteiten van de verschillende
officiële instanties, maar ook. niet
voor de industrieën, die voor een
vestiging op het eiland zouden zijn
Ie bewegen. De voorzitter van de
sinds 1958 op het eiland opereren
de Commissie Wei'kgelegenheid,
burgemeester W. J. van Doorn
„Er wordt maar al te vaak ge
zegd: iedereen pendelt." In de fan
tasie van de eilandbewoners lig
gen de aantallen van de mannen,
die iedere morgen in alle vroegte
in de bus stappen om aan de ha
vens of in de andere, by voorkeur
„ruige" industrieën te gaan wer
ken soms veel hoger dan in wer
kelijkheid het geval is.
Om nu die waandenkbeelden wat
af te remmen stuurt de commissie
werkgelegenheid haar rapport
niet alleen naar buiten. Ook de
Tholenaren zelf moeten weten,
wat eigen mensen over het pen
delen; én over de „eigen" industrie
denken.
Behalve de vestigingen van de
laatste jaren bestaat die ..eigen
industrie" veelal uit kleine bedrq-
ven. Smederijen, bakkerijen, kleer-
makersateliers. Allemaal werk
plaatsen en winkels, die uit hun
vroeger jasje zijn gegroeid en
naar wat meer armslag hebben
van Poortvliet, heeft persoonlijk al
verschillende bedrijven benaderd.
Er wordt dan ook nadrukkelijk
gewezen op de mogelijkheden, die
de industriekern Sint-Maartens
dijk heeft te bieden. Wanneer de
interesse eenmaal is gewekt wil
men met de belangstellenden om
de tafel gaan zitten. Misschien"ezocht
,We gokken daarom niet alleen
|„Niet alleen gokken op|
de grote industrieën" I
Te vaak
Dat is niet de enige manier, waar
op het rapport „te gelde wordt
gemaakt". Met'de duidelijke uit
spraken en de tekening van de al
gemene situatie wil de commissie
ook de. eigen bevolking vertellen,
hoe de zaken er precies voorstaan.
op de grote Industrieën. Ik zou
durven beweren, dat de kleine,
voortvarende zakenman van Tho
len in zijn enthousiasme nog meer
perspectieven heeftBurge
meester Van Doorn gaat in ge
dachten even de omgeving na. In
zijn eigen gemeente kan hij al di
rect een bedrijf op noemen, dat op
het ogenblik de vleugels wijder
uitslaat.
Nieuw werk
De constrnctiewerkplaats van de
Poortvlietse smid D. Mullié bij
voorbeeld. Uit gebrek aan repara-
Zie slot pag. 2 kol. 5)
