Herfstbewegingen: dieren zoeken
toenadering voor komende winter
POKON
PILOOT STORM ontvoerd in de stratosfeer
HET JASON-MYSTERIE
36
PROVINCIALS ZEEUWSE COURANT
DONDERDAG 26 OKTOBER 1961
ONDER ZEELANDS HOGE HEMEL
Ratten en muizen zoeken
huizen als winterverblijf
Nu is dan toch eindelek het weer „om" vertellen de couranten ons en
Inderdaad het lijkt er op, dat het nu voorgoed „herfstig" is geworden.
Maar laten we ons niets wjjs maken, zolang we eigeniyk niet weten, wat
we met „herfstig" bedoelen. De herfst biedt ons immers zoveel verschil
lende zaken en indrukken. Voorlopig houden we ons daarom maar aan de
wijsheid van de oude Bredero ,,'t Kan verkeren."
Wat dan weer niet weg neemt, dat we een open oog houden voor wat er
zoal om ons heen gebeurt. Vinden we in de lucht de geweldige verplaat
singen van lucht- en wolkenmassa's, wat minder indrukwekkend, maar
toch over een groot oppervlak vertonen zich de tekenen van verplaatsin
gen der diereu.
De gemeente Amsterdam waarschuwt
voor de trekbewegingen van de rat
ten, waardoor we leren, dat deze
ongure knagers het ginds speciaal
op flatwoningen hebben voorzien. Ze
schijnen daar gdaag een veilig on
derkomen te zoeken voor de wissel
vallige dreigingen van de winter. Een
soort vrijwillig gebaar van de dieren
om de natuur wat dichter bij de ver
eenzaamde massamens te brengen?
Door
Barend Zwerfman»
Er zijn weer van die spontane
toenaderingen tot het verrader
lijke wezen, dat mens heet. Welbe
kend is in dit opzicht het binnen
dringen van muizen langs lucht
roosters, niuizensoorten vaak, die
niets met de cultuurwereld te ma
ken hebben, maar er nu een warm
plekje zoeken. Ze heffen het ge
voel van eenzaamheid bjj de mens
op door piepeüde geluidjes achter
het behang of door als dollen over
het plafond te rennen.
„Gepiep"
Soms ook op andere wijze, als ik
eens ondervond na een nachtelijke
storing door aanhoudend gepiep op
de vliering boven de slaapkamer.
Onderzoek in hoger sferen op de
morgen daaraanvolgende bracht aan
het licht, dat in een doos met lapjes
een muizennest was gebouwd en dat
in de voorafgaande nacht daarin jon
gen waren geboren. Natuurlijk was
het toen al lang geen herfst meer.
Vooral de spitsmuizen waren de laat
ste weken vooral 's avonds (en
's nachts?) actief. Men kon ze over
al hun schrille kreetjes horen afge
ven, en tien tegen één, dat op de door
het geluid aangegeven plaats ook een
kat aanwezig was.
Katten zijn fel op die spitsmuisjes,
die we de vleermuizen van onder de
grond zouden kunnen noemen, daar
ze niet knagen en ons van veel
ïnsektengespuis verlossen. Maar de
katten, die de diertjes zelfs niet
schijnen te lusten, grijpen ze en spe
len ér mee, tot een misschien nog
per ongeluk hard aankomende beet,
het wrede -spelletje tot een eind
brengt. Er lagen veel dode spitsmuis
jes op straat en bij de huizen.
Het resultaat van de spitsmuisver
plaatsingen is vaak hetzelfde als bo
ven vermeld van de knagende muizen.
Een goede schuilplaats, als een met
wat stro gevulde meterput van de
waterleiding brengt vroeg in 't voor
jaar nogal eens de verrassing van
een spitsmuizennest met jongen.
Ook grotere knaagdieren toonden
zich dit najaar verlegen om toenade
ring. Zelf hadden we het aardige ge
val een paar dagen lang een wild
konijntje in ons achtertuintje te zien
rondscharrelen. Het huppelde tot vlak
voor de achterdeur, maar onze ver
schijning achter het glas was vol
doende het zijn speurtochten te doen
staken en een toevlucht achter de
planten te doen zoeken. Kort daarna
kregen we een telefoontje uit Schore,
waar zo'n kleine spring-in-'t veld zo
maar in de keuken van een woning
was binnengehuppeld. Niet om er
naar de gebruikelijke zegswijze èèn,
twee, drie te worden „buitengeknup-
peld", maar om er (althans voorlo
pig) vriendelijke verzorging te ont
vangen.
We vonden er ook al eens een in 'n
leeg kippenhok, waar het door het
hoendergat in was binnengedron-
§en. Nu betrof het hier bij geen van
rieën, gevallen waarbij slechts
weer een rol speelde, eer was er
sprake van (betrekkelijk) zeer
fraaie dagen. Een en ander zal
wel moeten worden beschouwd als
behorend bij de zogenaamde
„spreidingstrek", waarbij de die
ren de weg naar de zelfstandig
heid opgaan, als bij de mensen
liefst een behoorlijk eindje van de
vertrouwde omgeving verwijderd.
Overigens een opmerkelijk verschijn
sel by dieren, die als de konijntjes,
toch graag de gezelligheid zoeken.
Zeker was hier geen sprake van een
ziekelijk verlangen naar nabijheid
van andere wezens, de diertjes waren
kerngezond en opmerkelijk vlug.
Spreidingsdrang valt dan ook meestal
in een bepaald tijdvak, waarin de be
hoefte aan samenscholing met soort
genoten tijdelijk verdwijnt, om dan
later weer terug te keren.
Het constateren van veel vossen op
de Veluwe en het op onverwachte
•laatsen verschijnen van edel wild,
tehoort zeker voor een deel ook on
der dit hoofdstuk in de dierentradi-
ties. Ze gaan zich meer „vertonen",
ze worden driester en gaan „lopen",
soms ver weg, zoals reeds enkele ma
len voor bisamratten is geconsta
teerd.
Daarom zjjn de verschijnselen m.l.
nooit geheel te verklaren uit voedsel
gebrek (dat mee kan werken), maar
er zit altijd in dit verplaatsen een
element van „woningzoeken".
Ook dit schynt ons toe, dat alleen
het trekken op zichzelf in het spel
is met een bijbehorend zoeken naar
voedsel en beveiliging met een extra
kans tot „verdwalen". Misschien zou
den we eenvoudiger moeten spreken
van een „misleiding", omdat, voor
iemand, die er op let, heel dikwijls
gedragskenmerken zijn te vinden, die
behoren by het nestelen, het binnen
dringen in een hol of iets dergelijks,
terwijl als gevolg een durende vesti
ging niet tot de zeldzaamheden kan
worden gerekend.
Rugstreeppadjes, die in genendele
kunnen worden betrokken bij
menselijke behuizingen en die dus
op een zelfde manier als boven
beschreven ergens onder de vloer
van een woning terechtkomen, kan
men, wanneer men het toegangs
gaatje tot het ondergronds ver
blijf heeft ontdekt, later en dan in
de zomer vaak betrappen op het
naar binnen kruipen.
Het „winterverblijf" is vaste woning
geworden, alhoewel de „verdwaalde"
padjes later misschien een lange
tocht zullen moeten ondernemen om
ergens in het water hun eieren af te
kunnen zetten. Zo kan men op vele
terreinen in het dierenleven de sprei
dingsdrang zien gekoppeld aan het
terechtkomen op heel onverwachte
plaatsen van „vestigingen" van de
dieren en het woningzoekende ele
ment zit er dus altijd wel ergens in.
Het: „J'y suis, j'y reste" van de
Fransen, het: „Ik ben er, ik blijf er"
zit blijkbaar ook te veel in dat win
terverblijf zoeken van de Amster
damse ratten.
Ze komen er wel In, maar je krijgt
er niet gemakkelijk uit. Naar de
aard van de dieren vertonen zich hier
natuuriyk grote verschillen en een
binnengedrongen konijntje zal wel
spoedig rechtsomkeert proberen te
maken, wanneer het In het gekozen
verblijf een mens ontmoet. Maar
die behoort dan ook niet bepaald bij
het ameublement van een verblijf,
zoals een konijn zich denkt toe te
meten. Het neemt de benen en wij
zeggen; dat was wel een brutaal (of
een nieuwsgierig) beest. Maar onge
twijfeld had het binnenkomen voor
het diertje toch ergens iets van het
binnendringen in een hol. (als bijv.
bij het kippenhok, nachthok)'t Is in
teressant op dergelijke zaken te let
ten.
Erfgenaam van vierhonderd mil
joen gulden weet waar geld ligt
maar kan het niet vinden.
Het geheime en zeer bewogen
leven van Nederlands meisje
uit Amstelveen, dat U ook kent.
Pist Lieftinck en vele varkens en hun
versteend bestaan bij een Amster
dammer thuis.
Mevrouw op het schilderij van
Vermeer kan geen langspeel
plaat krijgen met gymnastiek
oefeningen voor aanstaande
moeders.
Westduitse ingenieurs hébben
een schip ontworpen, speciaal
bestemd voor het vervoer van §j
ijzer van Rotterdam naar het
Roergebied. Het merkwaardige
aan dit schip is, dat het geleed M
is uitgevoerd: vier stukken vor-
men het totale schip van 162
meter, dat door de geledingen
H uitstekend manoeuvreren is. ff
Het schip kan op de Rijn J/000
en op kanalen 8000 vaten ver-
M voeren. Een model van het H
vaartuig wordt op het ogenblik, ff
in Duisburg aan proeven onder- j=
worpen.
llllllllHlllllllllllllllllllllillillllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllïlï
Een persoon is gedood en een vijftien
tal gewond toen zondag het dak van een
bioscoop in New Orleans instortte. Vol
gens de politie waren er ten tijde van het
ongeluk 100 tot 200 bezoekers in de zaal.
(Advertentie)
Mengmeststof voor kamerplanten 65%
100 gram - 65 ct - Volop groei en bloeit
Gecombineerde straf voor
rallyrijder Joek T.
Het gerechtshof te Amsterdam heeft
gisterochtend de 34-jarige autocou
reur en rallyryder Joek J. T., over
eenkomstig het vonnis van de Am
sterdamse rechtbank veroordeeld tot
een gevangenisstraf van 12 maanden
waarvan zes voorwaardelijk wegens
verduistering meermalen gepleegd en
het niedeplegen van oplichting.
De officier van justitie, die twee jaar
met aftrek had geëist, had appel
aangetekend tegen het vonnis van de
rechtbank, die de straf niet hoger
dan een jaar wilde stellen om een
gedeelte voorwaardeiyk te kunnen
opleggen.
Bij de behandeling voor het hof had
de procureur-generaal een zelfde
straf geëist als de officier van justi
tie.
Kritiek op Churchill
In het laatste deel van de officiële
kroniek van Engelands zee-oorlog
wordt kritiek geuit op sir Winston
Churchill, de premier van Groot-Brit-
tannië tijdens de afgelopen oorlog.
De auteur, kapitein Stephen Roskill,
1928. De. eerste Jupiter-
maan was verkend en reeds
naderde de Argol de volgen
de satelliet. De wacht aan
de instrumenten werd afge
lost, terwijl Solon de bestu
ring van het schip overnam
van luitenant Gorda. Deze
geeuwde luid en rekte zijn
stijve ledematen uit. „Kom,
ik ga maar eens 'n uurtje
dutten," kondigde hij aan.
„Bah Dat eentonige gedoe
hier maakt 'n mens. slape
rig Solon keek hem fron
send aan. „Als je zelf ergens
op zo'n verdraaide satelliet
in nood zat, zou je wel an
ders piepen, mannekemeende hij. Gorda
haalde de schouders op en verliet zonder groet
de stuurcabïne. Meesmuilend liep hij door de
gang naar het officierskwartier, toen hij opeens
iets zag, dat zijn chagrijnige stemming als bij
toverslag verdreef. Sandra Een brede grijns
kwam op zijn gelaat, terwijl hij demonstratief
midden in de smalle gang de nadering van het
meisje afwachtte. „Wel, wel Daar hebben we
de Bloem van Thallerna grinnikte hij. „Wist
je dat schone meisjes die door deze gang komen
iedere officier met een kus tol moeten betalen
om te mogen
Een blos steeg Sandra naar de wangen en zij
trachtte haar stem koel en rustig te doen klin
ken, toen zij antwoordde „Daarvan is mij
niets bekend, m'n waarde luitenant." Maar toen
zij vlug voorbij Gorda wilde glippen hield deze
haar tegen
Rank blond meisje uit Doorn rijdt
zonder rijbewijs met snelheden
die om de honderd kilometer per
uur liggen; won zeven bekers maar
mag niet in wedstrijden uitkomen.
Opera-affiche in New York ver
meldt naam „Callas". Veertig
bezoekers komen elke avond.
Lachen niet van de lucht.
Bestolen man in Delft wiens toe
komst vernietigd scheen is op
Panorama's initiatief door Neder
lands volk gered. Misdadiger blijft
zwijgen.
Bruidspaar wordt bestrooid
met papieren geld: winst 2000
gulden.
Meisje op schilderij van Jan Steen
schrijft honderd strafregels.
Allemaal in Panorama, deze week.
En nog veel meer interessante en
boeiende dingen, in goede beelden
en goede woorden.
Panorama kost in abonnement
slechts 35 cent per week. Losse
nummers kosten 45 cent. Maar als
U nog vandaag een briefkaart
stuurt aan Panorama-Haarlem ont
vangt U de eerstvolgende twee
nummers gratis. Doe het nu direct
anders mist U iets van het vele
dat in Panorama staat.
schreef, dat enkele van de tegenslagen
die de Britse koninklijke marine in
de eerste dagen van de oorlog troffen,
te wijten waren aan de aandrang van
Churchill tot het ondernemen van
„voorbarige" offensieven.
Volgens Roskill werd de opbouw van
manne-strijdkrachten voor vitale ope
raties vertraagd door de expeditie
naar Noorwegen in 1940 en de poging
Griekenland te helpen in 1941.
Kantoorbediende „stak"
al zijn geld in lotto
Do Amsterdamse recherche heeft <le
57-jarige kantoorbediende J. J. K.
aangehouden wegens oplichting van
twee collega's en een vriend respec
tievelijk voor bedragen van 1000,
5000 en 16.000 gulden. Van dit laat
ste bedrag heeft hij inmiddels 13.000
gulden terugbetaald.
De kantoorbediende, die werkzaam
was op de afdeling expeditie van
een cacaofabriek in Amsterdam, was
in ernstige financiële moeilijkheden
geraakt doordat hij voor hoge be
dragen 800 a 900 Dm. per week
in de Nordwestdeutsche Lotto speel
de, zonder echter ooit iets tc win
nen. Om het geld los te krijgen
diste K. een verhaal op waarin hij
vertelde dat hij via Amerikaanse
relaties uit Duitsland blokjes staql
kon betrekken, die hier met een zeer
goede winst verkoopbaar zouden
zijn.
FEUILLETON
I Door JOHN NEWTON CHANCE
44
Weer hoorde ze voetstappen, nu zacht
maar vlug de trap afdalend. Bij het
opengaan van de keukendeur, die
slechts langzaam weer dichtviel, had
ze even de ogen gesloten.
„De meid is weg, zei Keep scherp.
„Iemand heeft haar bevrijd
„Weg?" vroeg Jason blijkbaar ont
hutst.
„Het laken ligt op de vloer, helemaal
losgemaakt, knoop voor knoop," deel
de Keep mee. „Ze kan het onmogelijk
zelf hebben klaargespeeld."
„Maar dat moet ze toch," meende
Vicky. „Hoe dan ook, dat komt er
weinig op aan. We moeten zien haar
terug te krijgen; ze kan nog niet lang
weg zijn. Laat de mannen haar ach
terna zitten. Ze zal zeker proberen de
weg te bereiken en de politie te waar
schuwen."
Keep verscheen nogmaals in de gang.
Door de kier in de deur schoot een
smalle lichtstreep op het geweer. Ze
liep erheen, nam het op en zag na
vluchtig onderzoek dat 't geladen was.
Dat zou mevrouw Grange wel hebben
gedaan... voor .alle gebeurlijkheden.
Ze hoorde Keep, nu buiten, luidkeels
roepen en toen uit de keuken een an
dere stem: „Ze moet er nu niet van
door gaan
Het was de stem van Jason, die op
de drempel van de keuken stond en
naar het portiek staarde.
„Ga hen helpen," klonk Vicky's be
vel achter hem. „Ik zal hier 'wach
ten."
„Okay," zei Jason, in de richting van
het portiek lopend.
Haar hart stond bijna stil toen ze,
met het geweer naar de grond ge
richt, hen gadesloeg en de grimmige,
bezorgde trek op zijn gezicht, de ner
vositeit van zijn gang opmerkte. Zijn
rustige, zelfs langzame manier van
doen was totaal verdwenen. Met strak
gelaat maar vlugge tred verdween hij
in de duisternis.
Even later lichtten zaklantaarns rond
om op, sneden hun stralen als zwaar
den door het donker en verdreven
voor een ogenblik de schaduwen om
de beschuttende bomen. De auto
kwam op gang, terwijl zijn koplam
pen naar links en rechts de omgeving
m gloed zetten, om dan met een bocht
de laan te bereiken.
De „spoorzoekers" hadden het goed
uitgerekend. Indien Shirley werkelijk
't huis zou hebben verlaten, zou ze
ongetwijfeld de nu door hen gevolgde
weg hebben gekozen.
Maar... ze had het huis niet verla
ten en zou misschien nu niet de kans
er toe krijgen.
Terwijl ze daar zo stond en haar ach
tervolgers in het donker rondslopen,
klopte haar hart woedend als een ha
mer. Een zonderlinge knagende pijn
dreef haar aan om de vlucht te ne
men, waarheen deed er niet toe, als
ze deze nachtmerrie maar kon ont
snappen.
Hij nad haar verraden, maar waar
om daaraan nu nog te denken Ze om
vatte het Kille geweer steviger en
opende langzaam de deur tot ze in
de keuken kon zien.
Toen stak ze de gang over en betrad
de keukendrempel.
Vicky Darracott keerde rich eens
klaps om, maar bleef toen doodstil
staan, haar scherpe harde blik gericht
op het meisje en het dreigende ge
weer.
Voor het eerst sedert ze die vrouw
had gezien, las Shirley angst in haar
ogen.
Vicky besefte, dat ze met dit meis
je alleen In huis was, met een meisje
dat haar haatte en misschien zelf iets
van Jasons woorden had opgevangen.
Als dat zo was, zou haar ongetwijfeld
een veel feller gevoel dan haat bezie
len.
„Ga van die tafel weg," beval Shirley.
Vicky week terug. De kleine revol
ver lag nog op de plaats waar Jason
ze had achtergelaten, ver buiten haar
bereik.
De geluiden van buiten waren ver
stomd en in huis heerste een onheil
spellende stilte.
Shirley greep het geweer stevig vast,
ofschoon haar vingers bijna trilden
van emotie, van pure opwinding bij
de gedachte, dat ze die vrouw tegen
over haar nu ongehinderd zou kunnen
doden als dit haar behaagde. Het
schonk haar een buitengewone sensa
tie van macht over Vicky, maar te
vens van angst voor die plotseling
verworven machtspositie.
Vicky sloeg haar bijna ademloos gade.
„Heb je aan verstaan wat we zei
den vroeg ze plotseling.
Terwijl ze sprak, kwam er heel even
een glans in haar lichte ogen, een
glans die Shirley niet ontging. Wat
moet, dacht zij, de haal tegen die
vrouw, mijn zintuigen hebben ge
scherpt Zelfs het zwakste licht, de
kleinste schaduw, de meest geringe
spiertrekking in Vicky's gelaat trok
haar aandacht.
„Ja," antwoordde Shirley zonder aar
zelen. Een nog slechts vaag plan be
gon langzamerhand vaster vormen bij
naar aan te nemen. Het stond haar
nog allerminst helder voor de geest,
maar toch wist ze bij Intuitle, dat ze
er gevolg aan moest geven.
„Dus je hebt ook genoord, wat hij
zei ging Vicky voort. „Dat kan on
mogelijk prettig voor je zijn ge
weest," liet ze er met een vaag glim-
repliceerde Shirley,
lachje op volgen.
„Waarom niet
„we hadden het afgesproken."
Nu bewoog zich geen spier en scheen
Vicky's gehele lichaam te verstrak
ken toen herstelde het zich lang
zaam.
„Je liegt," sprak ze. „Die man sloot
een koop, waarbij jij nooit kon rijn
betrokken."
Ze hield Shirley oplettend in het oog,
maar deze vroeg, zonder op de uitda
ging in te gaan, kortaf „Hoe ver is
het van hier naar de Woestenij
Vicky aarzelde, verrast en achter
dochtig.
„Onder langs de rotsen een mijl
ongeveer," gaf ze ten antwoord.
„Dus niet langs de weg
„Neen, er loopt een pad aan de voor
kant van de rotsen.
„Ik wil dat jij er me heen brengt"-
hernam Shirley.
Vicky's verbazing maakte eensklaps
bijna plaats voor vrolijkheid.
„Maar lieve kind, nu naar de Woes
tenij." klonk het spottend.
„Ja," zei Shirley. „Nü; ik wil daar
heen voor ze terugkomen."
„Och," zei Vicky schouderophalend,
terwijl ze naar de deur, die toegang
gaf tot het washok, liep, „als dat je
wens is
„Dat is het," antwoordde Shirley.
„Denk er om, ik blijf vlak achter je."
„Ik zal er aan denken," zei Vicky
droog.
Ze verlieten het huis langs de stenen
gang en de melkerij. Het was donker
buiten al schitterden er sterren aan
het uitspansel. De hoge bomen leken
wel reusachtige, tot de hemel reikende
schaduwen.
Vicky liep over het plein naar een
poortje in een hoek van de stenen
muur. Door dit poortje kwam ze op
het ongelijke grasveld, dat naar de
rotsen leidde. Haar tred was zo licht
alsof ze nauwelijks de grond raakte.
Van struikelen of aarzelen geen spra
ke. Shirley volgde haar op de voet.
Toen ze onder de bomen uit waren,
zagen ze de langzaam opkomende
maan als een vurige bol door de verre
nevels schijnen.
Vicky stak schuin de heuveltop over,
om daarna, bijna langs de rand van
een afgrond, weer te dalen, tot ze
aan een smal rotspaadje kwamen, een
groenig schapespoor. Vlak ernaast
viel de heuvel steil omlaag naar de
achthonderd voet onder hen glinste
rende zee, terwijl aan de andere kant
het terrein snel steeg. Uit de bosjes op
de helling kwamen nier en daar ver
schrikte lioppen van in hun slaap ge
stoorde schapen te voorschijn, die
eerst eens even rondkeken, de late
voorbijgangsters scherp opnamen en
dan weer verdwenen. Onderwijl werd
het pad nog smaller, zodat Shirley het
gevoel kreeg, dat ze over een uiterst
wankel bruggetje liepen. In de kille
lucht viel het ademhalen haar moei-
lijk.
„Waarom doe je dit vroeg Vicky.
„Voor mijn plezier," klonk het be
daard.
„Je weet wat Jason van plan is
„Ik geloof van wel."
„Hij wil er vandoor."
(Wordt vervolgd).